Οι Ελληνες ...κληρονόμοι της Ζάχα Χαντίντ

Πρωτοπόρος της αρχιτεκτονικής και εμβληματική φιγούρα του επαγγέλματός της στον 20ό αιώνα, η Αγγλοϊρακινή Ζάχα Χαντίντ έσβησε από ανακοπή καρδιάς στο Μαϊάμι τον περασμένο Μάρτιο.

Τα έργα της, καινοτόμα, καμπυλωτά και αριστουργηματικά, από το London Aquatics Center έως το Guangzhou Opera House στο Χονγκ Κονγκ, αποτέλεσαν τοπόσημα για την κάθε περιοχή που δημιουργήθηκαν.

Μέσα στην ομάδα των αρχιτεκτόνων που δούλεψαν δίπλα στη Ζάχα Χαντίντ στο γραφείο της στο Λονδίνο υπάρχουν και Ελληνες, οι οποίοι μαζί με τους υπόλοιπους συναδέλφους τους στη «Zaha Hadid Archi­tects» αποτελούν πρεσβευτές και συ­νεχιστές του έργου της. Οι Ελληνες της Zάχα Χαντίντ μιλούν στο «Εθνος της Κυριακής» για την εμπειρία που απέκτησαν δίπλα της αλλά και για τη ζωή στο γραφείο μετά τον θάνατό της.

Η Ζάχα Χαντίντ αντιμετώπιζε τις γυναίκες ως «όντα προικισμένα, έξυπνα και σκληρά», όπως έλεγε και η ίδια και ίσως σε αυτό να οφείλεται η στενότερη -σε σχέση με άλλους Ελληνες αρχιτέκτονες- συνεργασία της με τη Μαρία Τσιρώνη (lead architect). Πριν τη γνωρίσει προσωπικά, το όνομα Zάχα Χαντίντ ήταν συνυφασμένο στο μυαλό της με τον επαναπροσδιορισμό της έννοιας της προοπτικής, την κίνηση των μορφών, τη ρευστότητα των ορίων και τις μοναδικές δυναμικές συνθέσεις: «Η Ζάχα Χαντίντ ήταν όμως κάτι πολύ παραπάνω, ήταν αληθινή μέντορας, αστείρευτη πηγή έμπνευσης. Πάντοτε μας ενθάρρυνε να πιστέψουμε το απίστευτο και να τολμήσουμε το αδύνατο». Η συμβουλή που της έδινε ήταν να προσπαθεί πάντα να υπερβαίνει τον εαυτό της με πίστη και υπομονή. «Κάνε κάτι ριζοσπαστικό, κάνε κάτι καινούργιο», της επαναλάμβανε συχνά.

Η Ζέτα Κοτσιώνη (senior architect) εκφράζει τη βεβαιότητα για το μέλλον του γραφείου χωρίς τη φυσική αρχηγό του: «Το γραφείο έχει συγκεντρώσει ένα μοναδικό ανθρώπινο δυναμικό από αρχιτέκτονες και σχεδιαστές που έχουμε γαλουχηθεί δουλεύοντας τόσα χρόνια δίπλα στη Zάχα και είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε με την ίδια πρόκληση που αντιμετώπιζε η ίδια: Να σχεδιάζει και να κατασκευάζει υπερβαίνοντας συνεχώς τις τρέχουσες τάσεις και αντιλήψεις».

Δουλεύοντας δίπλα στην πρώτη γυναίκα αρχιτέκτονα που κέρδισε το βραβείο Πρίτζκερ -εφάμιλλο του Νόμπελ της Αρχιτεκτονικής- η συμπατριώτισσά μας έμαθε πολλά, με πρώτο από όλα το να μην έχει όρια στο ντιζάιν. Αναδεικνύοντας τις ιδιαιτερότητες που είχε ένα τόσο ταλαντούχο άτομο ως εργοδότης, η Ζέτα Κοτσιώνη μας την περιγράφει ως εξής: «Δυνατή προσωπικότητα με ταλέντο και αυθεντικότητα. Δούλευε σκληρά και με πάθος για να επιτύχει τους στόχους της και το ίδιο ανέμενε από τους συνεργάτες της. Σαν εργοδότης ήταν απαιτητική αλλά δίκαιη».

Ο Αλέξανδρος Καλλέγιας (senior architect and BIM coordinator) θυμάται με αγάπη τη Ζάχα: «Η παρουσία της γινόταν αισθητή κάθε φορά που βρισκόταν στους χώρους του γραφείου. Ενέπνεε αυθεντικότητα με τις γνώσεις και το ταλέντο της στο να σχεδιάζει επί τόπου αρχιτεκτονικές λύσεις. Υπήρξε σκληροτράχηλη ως επαγγελματίας και εξαιρετικά καλόκαρδη και γενναιόδωρη ως άνθρωπος».

Αυτό που κάνει, σύμφωνα με τον Σπύρο Καπρίνη (lead architect), τη διάφορα στο γραφείο της Ζάχα Χαντίντ είναι η έμφαση στις υψηλές τεχνολογίες, μέσω της χρήσης μιας πληθώρας ψηφιακών λογισμικών και εργαλείων, «ανάλογη με αυτήν που κανείς συναντά σε μαθηματικά μοντέλα, αλλά και σε αρκετά συστήματα της φύσης».

Ο Σπύρος πιστεύει ότι το ταλέντο και το πάθος που είχε η Ζάχα Χαντίντ για την αρχιτεκτονική, σε συνδυασμό με τη συγκρουσιακή της προσωπικότητα, ήταν αυτά που την έκαναν να ξεχωρίζει.

Επίσης, το γεγονός ότι είχε το θάρρος να πάρει σημαντικά ρίσκα έπαιξε καθοριστικό ρόλο: «Η απόφασή της να μη δουλέψει για κάποιον άλλον αρχιτέκτονα, καθώς και η μη συμβατική επιλογή της να προσπαθήσει να κάνει τα πράγματα που την ενδιέφεραν με έναν διαφορετικό τρόπο απ' ό,τι οι περισσότεροι συνάδελφοί της αποτέλεσαν σημαντικά ρίσκα, αφού η ίδια δεν μπορούσε να γνωρίζει τις συνέπειες και τα αποτελέσματα των επιλογών της αυτών».

«Είχε αδυναμία στη Μύκονο»

Η Ζάχα Χαντίντ αγαπούσε ιδιαίτερα την Ελλάδα και θεωρούσε τις παραλίες της Μυκόνου (όπως τον Καλαφάτη, τη Λιά και το Καλό Λιβάδι) ως μερικές από τις καλύτερες στον κόσμο.

Η Βρετανοϊρακινή αρχιτέκτονας στήριζε τους Ελληνες συνεργάτες της με πράξεις, αφού δεν της άρεσαν τα λόγια: «Πίστευε σε εμάς περισσότερο από ό,τι εμείς στον εαυτό μας, και αυτό μας έδινε και μας δίνει την αυτοπεποίθηση να συνεχίσουμε το όραμά της», λέει η Μαρία Τσιρώνη.

Μπορεί το γραφείο της να ήταν πόλος έλξης για τους καλύτερους designers από όλο τον κόσμο, όμως, σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Καλλέγια, η μεγάλη αρχιτέκτονας πίστευε στον ανοικτό διάλογο και στην ανταλλαγή ιδεών με όλους, συμπεριλαμβανομένων των Ελλήνων: «Ισως ένα από τα δυνατά χαρακτηριστικά του γραφείου είναι ότι επιτρέπει αυτήν την πολυσύνθετη διάρθρωση εθνοτήτων όπου η συνεισφορά των Ελλήνων, μεταξύ άλλων, αναγνωρίζεται και υποστηρίζεται». Οσο για αυτό που έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση στους συμπατριώτες μας; «Η δουλειά της Zάχα θεωρούνταν για χρόνια μη πραγματοποιήσιμη, αλλά θεωρητική. Ομως γρήγορα αποδείχτηκε ότι όλα όσα οραματιζόταν ήταν ζήτημα χρόνου να πάρουν μορφή».

Πηγή: http://www.ethnos.gr/diethni/arthro/oi_ellines_klironomoi_tis_zaxa_xantint-64366723/