Οι 8 προωθούμενες αλλαγές στην φορολογία ακινήτων

Οκτώ σημαντικές αλλαγές στη φορολογία των ακινήτων περιλαμβάνει το φορολογικό νομοσχέδιο που κατατέθηκε προχθές στη Βουλή. Μεταξύ άλλων, δίδεται η δυνατότητα σε χιλιάδες φορολογούμενους, από το 2020 έως το 2022, να ανακαινίσουν τις κατοικίες τους ή άλλα κτίσματα που κατέχουν, αποκομίζοντας φορολογικά οφέλη για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, υπό την προϋπόθεση ότι θα εξοφλήσουν τις σχετικές δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και θα λάβουν από τους επαγγελματίες που θα πραγματοποιήσουν τις εργασίες στα ακίνητά τους τις σχετικές αποδείξεις παροχής υπηρεσιών.

Επιπλέον, με άλλες παρεμβάσεις που προβλέπονται, επιδιώκεται να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή η οποία διαπράττεται μέσω της μη δήλωσης εισοδημάτων από βραχυχρόνιες μισθώσεις κατοικιών, αλλά και να διευκολυνθούν οι μεταβιβάσεις, οι δωρεές, οι γονικές παροχές και οι κληρονομιές. 

1 Οι ιδιοκτήτες κτισμάτων οι οποίοι θα πραγματοποιήσουν στα ακίνητά τους, στην τριετία 2020-2022, εργασίες ανακαίνισης, σύμφωνα με το άρθρο 16 του νομοσχεδίου, θα έχουν εκπτώσεις φόρου μέχρι το 40% των εξόδων που θα καταβάλουν, τα οποία θα εκπίπτουν από τις οφειλές φόρου εισοδήματος της επόμενης τετραετίας υπό προϋποθέσεις.  Το ανώτατο όριο των δαπανών για το οποίο οι συγκεκριμένοι ιδιοκτήτες θα δικαιούνται έκπτωσης φόρου μειώθηκε σε 16.000 ευρώ, από 48.000 ευρώ που προέβλεπε το αρχικό κείμενο του νομοσχεδίου. 

Από την άλλη πλευρά όμως, οι εν λόγω ιδιοκτήτες για όσο διάστημα διαρκεί η ισχύς της έκπτωσης του 40% των δαπανών ανακαίνισης, θα έχουν ταυτόχρονα και την έκπτωση του 5% επί του φορολογητέου εισοδήματος από μισθώματα, η οποία αφορά δαπάνες για επισκευή και συντήρηση, ισχύει κάθε χρόνο και υπολογίζεται αυτόματα, χωρίς την υποχρέωση προσκόμισης δικαιολογητικών στην εφορία. Η απώλεια της έκπτωσης αυτής προβλεπόταν στο αρχικό κείμενο του νομοσχεδίου, το οποίο είχε αναρτηθεί στο διαδίκτυο για δημόσια διαβούλευση.

Στις προϋποθέσεις για να ισχύσει η έκπτωση του 40% είναι:

 α) τα κτήρια για τα οποία πραγματοποιούνται οι δαπάνες να μην έχουν ήδη ενταχθεί ή να μην πρόκειται να ενταχθούν σε πρόγραμμα αναβάθμισης κτηρίων.

β) οι δαπάνες να αποδεικνύονται με αποδείξεις λιανικών συναλλαγών ή με τιμολόγια παροχής υπηρεσιών

γ) οι δαπάνες να έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.

Πέραν των φορολογικών κινήτρων για την ανακαίνιση παλαιών κτισμάτων, το φορολογικό νομοσχέδιο περιλαμβάνει και τις ακόλουθες ρυθμίσεις για τη φορολογία ακινήτων:

2 Υποχρέωση των παρόχων υπηρεσιών διαδικτύου και όσων διαχειρίζονται ψηφιακές πλατφόρμες οι οποίες δραστηριοποιούνται στις βραχυχρόνιες μισθώσεις κατοικιών να παρέχουν πληροφορίες φορολογικού ενδιαφέροντος στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων. Οι πάροχοι υπηρεσιών διαδικτύου (ISPs) και κάθε διαχειριστής ψηφιακής πλατφόρμας ο οποίος δραστηριοποιείται στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων πρέπει να διαβιβάζουν στην ΑΑΔΕ, με τον τρόπο και στον χρόνο που αυτή ορίζει, κάθε στοιχείο που έχουν στην κατοχή τους και που ιδίως αφορά τα πρόσωπα, τα οποία έχουν την ιδιοκτησία, τη χρήση ή/και την ευθύνη λειτουργίας ή/και διαχείρισης των ιστοτόπων/ονομάτων χώρου των ανωτέρω ψηφιακών πλατφορμών. Για τη μη παροχή πληροφοριών ή στοιχείων από τις ψηφιακές πλατφόρμες της οικονομίας διαμοιρασμού προβλέπονται πρόστιμα από 30.000 μέχρι και 100.000 ευρώ για τον πάροχο υπηρεσιών διαδικτύου. Στα άλλα πρόσωπα μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο από 5.000 μέχρι και 30.000 ευρώ για παράβαση της υποχρέωσής τους που συνίσταται στην παροχή πληροφοριών προς την ΑΑΔΕ.

3 «Ξεμπλοκάρισμα» μεταβιβάσεων. Κατά την πώληση ενός ακινήτου, ο συμβολαιογράφος θα έχει το δικαίωμα να παρακρατεί από το εισπραττόμενο τίμημα και να αποδίδει στο Δημόσιο τυχόν οφειλή του πωλητή από ΕΝΦΙΑ. Δηλαδή, το πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ θα είναι δυνατό να χορηγείται, για μεταβίβαση συγκεκριμένου ακινήτου, με παρακράτηση από το εισπραττόμενο τίμημα του συνολικά οφειλόμενου ποσού κύριου και πρόσθετου φόρου και προσαυξήσεων για όλα τα ακίνητα για τα οποία ο πωλητής είναι υπόχρεος. Έτσι, παύει πλέον να υφίσταται το εμπόδιο της υποχρεωτικής ρύθμισης ή εξόφλησης του οφειλόμενου ΕΝΦΙΑ πριν από τη μεταβίβαση, το οποίο ισχύει σήμερα.

4 Αναστολή της επιβολής ΦΠΑ στις μεταβιβάσεις νεόδμητων κτισμάτων. Κατά τη διάρκεια της τριετίας 2020-2022 όλα τα κτίσματα τα οποία έχουν άδειες ανέγερσης από την 1η-1-2006 και μετά αλλά βρίσκονται ακόμη στα χέρια των οικοδομικών εταιρειών που τα κατασκευάζουν ή τα έχουν αποπερατώσει, δεν θα επιβαρύνονται με ΦΠΑ 24% επί των αντικειμενικών τιμών τους τη στιγμή κατά την οποία θα μεταβιβάζονται για πρώτη φορά για χρήση. Τα ακίνητα αυτά θα επιβαρύνονται με φόρο μεταβίβασης 3% επί των αντικειμενικών τιμών τους, όπως ακριβώς και τα παλαιά κτίσματα όταν μεταβιβάζονται για δεύτερη, τρίτη, τέταρτη φορά κ.ο.κ. Σημειώνεται ότι ο ΦΠΑ δεν επιβαρύνει τις μεταβιβάσεις πρώτης κατοικίας, οπότε η ρύθμιση αυτή δεν αφορά αυτές τις μεταβιβάσεις. 

5 Περαιτέρω αναστολή της επιβολής φόρου υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων. Η έναρξη ισχύος των διατάξεων για την επιβολή φόρου 15% στην υπεραξία που προκύπτει από την πώληση ακινήτου σε τιμή ανώτερη της τιμής κτήσης του αναβάλλεται για την 1η-1-2023.

6 Καθιέρωση διαδικασιών ηλεκτρονικής υποβολής δηλώσεων φορολογίας μεταβιβάσεων, δωρεών, γονικών παροχών και κληρονομιών ακινήτων. Ανοίγει ο δρόμος για την ηλεκτρονική υποβολή δηλώσεων φορολογίας μεταβιβάσεων, δωρεών, γονικών παροχών και κληρονομιών ακινήτων με την κατάργηση μιας σειράς διατάξεων που προβλέπουν την υποβολή εντύπων δηλώσεων με αυτοπρόσωπη παρουσία των φορολογουμένων στις αρμόδιες ΔΟΥ και με την προσθήκη διατάξεων που καθιστούν τους συμβολαιογράφους υπευθύνους για τη συμπλήρωση και την υποβολή των δηλώσεων.

7 Επικαιροποίηση νομοθετικού πλαισίου σχετικά με τον χρόνο γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης για κληρονομιές. Παρατείνεται από έξι (6) μήνες που είναι σήμερα, σε εννέα (9) μήνες, η προθεσμία υποβολής αρχικών ή νέων δηλώσεων φόρου κληρονομιών, υπό την προϋπόθεση ότι ο κληρονόμος απεβίωσε στην ημεδαπή.

8 Νέα διαδικασία προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας ακινήτων που βρίσκονται εκτός συστήματος αντικειμενικών αξιών. Τροποποιείται η διαδικασία υποβολής δηλώσεων φορολογίας μεταβιβάσεων ακινήτων για περιοχές στις οποίες δεν ισχύει αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας. Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι εντός 5 εργάσιμων ημερών από την υποβολή της δήλωσης η αρμόδια φορολογική αρχή θα ενεργεί προσωρινό προσδιορισμό της αγοραίας αξίας του μεταβιβαζόμενου ακινήτου, λαμβάνοντας υπόψη συγκριτικά στοιχεία, βιβλία τιμών ή άλλα τυχόν υπάρχοντα στοιχεία.

Αν η δηλωθείσα αξία συμπίπτει με την προσωρινή, αυτή θα κρίνεται ειλικρινής. Αν δεν συμπίπτει, ο φορολογούμενος, μέσα σε 2 μήνες από τον προσδιορισμό της προσωρινής αξίας, θα έχει το δικαίωμα να την αποδεχθεί και να υποβάλει τροποποιητική δήλωση, η οποία θεωρείται εμπρόθεσμη.

Σε περίπτωση που το τίμημα σε μεταβιβαστικό συμβόλαιο είναι μεγαλύτερο από την αξία, όπως αυτή προσδιορίζεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο, ο φόρος θα επιβάλλεται στη μεγαλύτερη αξία.

Οι προωθούμενες μεταβολές

Η διάταξη για την έκπτωση του 40% των δαπανών ανακαίνισης από τον φόρο εισοδήματος, όπως διαμορφώθηκε μετά τις τελευταίες αλλαγές.

* Πρόστιμα-μαμούθ σε ψηφιακές πλατφόρμες βραχυπρόθεσμων μισθώσεων που δεν αποστέλλουν πληροφορίες στην εφορία.
* Αλλαγές στις διαδικασίες πωλήσεων ακινήτων - Τέλος στην υποχρεωτική προεξόφληση ή ρύθμιση του ΕΝΦΙΑ.
* Αναστολή επιβολής ΦΠΑ στις μεταβιβάσεις νεόδμητων κτισμάτων.
* Περαιτέρω αναστολή επιβολής φόρου υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων.
* Ηλεκτρονικά και μέσω συμβολαιογράφων η υποβολή δηλώσεων για φόρους μεταβιβάσεων, κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών εντός του 2020.
* Αυξάνεται από 6 σε 9 μήνες η προθεσμία για την υποβολή δηλώσεων φορολογίας κληρονομιών.
* Νέο σύστημα προσδιορισμού των φορολογητέων αξιών σε μεταβιβάσεις ακινήτων που βρίσκονται σε περιοχές εκτός συστήματος αντικειμενικών τιμών.