Ο χάρτης της ενεργειακής φτώχειας - Πλήτει το 40% των νοικοκυριών

Είναι η ενεργειακή κρίση μια νέα κοινωνική μάστιγα; Σύμφωνα με μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η ενεργειακή φτώχεια πλήττει πλέον σχεδόν τέσσερα στα δέκα ελληνικά νοικοκυριά, ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην ΕΕ.

Τα στοιχεία για την Αθήνα σοκάρουν: Στην Αττική το διάστημα 2008-2013 η κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης μειώθηκε κατά 70%, ενώ την περίοδο 2008-2015 πτώση -κατά μέσον όρο 12% ανά νοικοκυριό- σημείωσε και η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, με το ποσοστό να φτάνει σε κάποιες περιοχές ακόμη και στο 40%...

Το 2014 περισσότερες από 4 στις 10 πολυκατοικίες δεν χρησιμοποίησαν κεντρική θέρμανση, ενώ στο Κέντρο και ειδικά σε γειτονιές όπως ο Αγιος Παύλος, η πλατεία Αττικής, η Κυψέλη και τα Πατήσια υπάρχουν συγκροτήματα κτιρίων όπου το ποσοστό χωρίς μόνωση ξεπερνά το 80%. Αξιοποιώντας τα στοιχεία φορέων του κράτους, όπως τα παραπάνω, δύο αρχιτέκτονες-πολεοδόμοι διδάκτορες στο ΕΜΠ, η κ. Φερενίκη Βαταβάλη και η κ. Ευαγγελία Χατζηκωνσταντίνου, κατήρτισαν χάρτες με την κατανομή της ενεργειακής φτώχειας ανά δημοτικό διαμέρισμα στον Δήμο Αθηναίων.

Εικόνα

Η γεωγραφική κατανομή της ενεργειακής φτώχειας στην Αθήνα, όπως επισημαίνουν οι ίδιες, δεν έχει μέχρι σήμερα διερευνηθεί με λεπτομέρειες. «Με την εργασία αυτή επιδιώξαμε να διαμορφώσουμε μια πρώτη μακροσκοπική εικόνα των χωροκοινωνικών διαστάσεων της ενεργειακής φτώχειας, εστιάζοντας στον Δήμο Αθηναίων. Για τον σκοπό αυτό συγκεντρώσαμε και επεξεργαστήκαμε πρωτογενή δεδομένα για τα χαρακτηριστικά και τη χρήση των κτιρίων, τα οικογενειακά εισοδήματα, την κατανάλωση ενέργειας, καθώς και τη συμμετοχή των νοικοκυριών σε προγράμματα επιδότησης ενέργειας, προκειμένου να δημιουργήσουμε μια σειρά από σχετικούς χάρτες», εξηγούν. Η έρευνα διαπιστώνει ότι η πλειονότητα των κτιρίων είναι πολυκατοικίες χτισμένες κατά τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες. Στις περισσότερες δεν έχουν γίνει παρεμβάσεις συντήρησης με αποτέλεσμα να διαθέτουν ανεπαρκή μόνωση. Σε αυτό το τοπίο το 33% των πολυκατοικιών στην Αθήνα δεν χρησιμοποίησε κεντρική θέρμανση την περίοδο 2012-2013, αριθμός που έφτασε το 44% τον χειμώνα του 2013-2014. Η εικόνα συμπληρώνεται από τα στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ: Οπως αναφέρεται στην έρευνα, η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των ετών 2008 και 2015 μειώθηκε σημαντικά, με εξαίρεση μικρούς θύλακες στο κέντρο της πόλης.

«Σε Ομόνοια, Μεταξουργείο, πλατεία Βάθη, Ψυρρή, Γεράνι η κατανάλωση κατέγραψε πτώση από 25% έως 40%, ενώ σημαντικές μειώσεις εντοπίστηκαν και στις περιοχές ανάμεσα στον άξονα της Πατησίων και τη γραμμή του ΗΣΑΠ, σε Σεπόλια, Κυψέλη, στην περιοχή του Μουσείου, στην Πλάκα και στο Κολωνάκι. Αντιθέτως χαμηλότερη μείωση παρατηρείται στις βόρειες παρυφές του Δήμου Αθηναίων, δηλαδή στα Ανω Πατήσια, στη Ριζούπολη, στην περιοχή Προμπονά αλλά και στο Πολύγωνο, στο Γηροκομείο και τους Αμπελοκήπους», επισημαίνουν οι ερευνήτριες.

Τον δείκτη ενεργειακής φτώχειας απεικονίζει, σύμφωνα με τις ίδιες, και το ύψος συμμετοχής στο πρόγραμμα δωρεάν παροχής ρεύματος και επανασυνδέσεων του υπουργείου Εργασίας. «Οπως προκύπτει, οι ωφελούμενοι του προγράμματος συγκεντρώνονται σε περιοχές χαμηλών εισοδημάτων, όπως σε Σεπόλια, Κυψέλη, Πατήσια, Κολωνό, Ακαδημία Πλάτωνος, Αγιο Παύλο και Μεταξουργείο. Το 2015, βάσει των στοιχείων της ΗΔΙΚΑ, στον Δήμο Αθηναίων οι ωφελούμενοι της δωρεάν επανασύνδεσης και παροχής ηλεκτρικού ρεύματος έφτασαν τους 7.894», αναφέρουν.

Οικογένειες που ζουν στο σκοτάδι, άνθρωποι που πέρασαν τον χιονιά χωρίς θέρμανση. Κι αν ο ήπιος χειμώνας της περιόδου 2015-2016 «έκρυψε» εν μέρει το πρόβλημα, η σκληρή πραγματικότητα επιζητά λύσεις...

Κατανομή

Η αντίφαση με τους δικαιούχους επιδόματος πετρελαίου το 2013-2014

Μια αντίφαση παρουσιάζουν τα στοιχεία για τον αριθμό των δικαιούχων επιδόματος πετρελαίου θέρμανσης στην Αθήνα. Τον χειμώνα του 2014-2015, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, οι δικαιούχοι στον Δήμο Αθηναίων έφτασαν τους 23.012 σε σχέση με τους 12.057 του 2013.

Από την ανάλυση των στοιχείων προκύπτει ότι δικαιούχοι συγκεντρώνονται περισσότερο στους περιφερειακές περιοχές του δήμου, στα Σεπόλια, τη Ριζούπολη, τα Ανω Πατήσια, την Ανω Κυψέλη, το Πολύγωνο, το Γηροκομείο και τον Νέο Κόσμο. «Αντιθέτως», εξηγούν οι ερευνήτριες, «οι περιοχές εκατέρωθεν της Πατησίων παρότι συγκεντρώνουν υψηλά ποσοστά φτώχειας δεν παρουσιάζουν μεγάλη συμμετοχή στο πρόγραμμα. Αυτό εξηγείται αφενός από το γεγονός ότι καλύπτονται από το δίκτυο φυσικού αερίου και έτσι αρκετά κτίρια εκεί δεν χρησιμοποιούν πετρέλαιο και αφετέρου από το γεγονός ότι εκεί κατοικούν μεγάλα ποσοστά μεταναστών που είτε αποκλείονται από το πρόγραμμα λόγω έλλειψης εγγράφων είτε δεν έχουν πρόσβαση σε πληροφόρηση. Ως εκ τούτου ο χάρτης του επιδόματος θέρμανσης δεν αποτυπώνει απαραίτητα την κατανομή της ενεργειακής φτώχειας στον χώρο».

Ακόμα και το Κολωνάκι των υψηλών εισοδημάτων κρυώνει τους χειμώνες

Κεντρικό εύρημα της έρευνας, όπως επισημαίνουν η κ. Βαταβάλη και η κ. Χατζηκωνσταντίνου, είναι η διάχυση της ενεργειακής φτώχειας σε όλη την έκταση του Δήμου Αθηναίων, δηλαδή το γεγονός ότι δεν υπάρχουν ανεπηρέαστες περιοχές στο θέμα της πρόσβασης στην ενέργεια.

Είναι ενδεικτικό ότι μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας καταγράφεται και σε περιοχές με παραδοσιακά υψηλότερα εισοδήματα όπως το Κολωνάκι. «Ωστόσο εντοπίζονται μικρότερες ή μεγαλύτερες χωρικές ενότητες όπου τα προβλήματα είναι ιδιαίτερα οξυμμένα», επισημαίνουν οι ερευνήτριες. «Ξεχωρίζουμε τη ζώνη που περιλαμβάνει μέρος του ιστορικού κέντρου της Αθήνας και των περιοχών βόρεια από αυτό (Πατήσια, Σεπόλια, Κυψέλη κτλ.). Σε αυτή συγκεντρώνονται χαμηλά εισοδηματικά στρώματα, απαξιωμένο κτιριακό δυναμικό, σημειώνεται μεγάλη μείωση στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ η δυνατότητα πρόσβασης σε φθηνότερη ενέργεια μέσω του δικτύου φυσικού αερίου δεν μοιάζει να είναι καθοριστική».

Η έρευνα «Χαρτογραφώντας την ενεργειακή φτώχεια στην Αθήνα της κρίσης», η οποία δημοσιεύτηκε στον Κοινωνικό Ατλαντα της Αθήνας αποτελεί τμήμα ευρύτερης έρευνας για τις κοινωνικές διαστάσεις της ενεργειακής φτώχειας η οποία ξεκίνησε το 2014 και συνεχίζεται.

Κατερίνα Ροββά

Πηγή: http://www.ethnos.gr/koinonia/arthro/o_xartis_tis_energeiakis_ftoxeias-64957677/