Πάνω από 1.000 διατηρητέα στα Πατήσια

Παρά τη λαίλαπα του '70, που σάρωσε πλήθος από πανέμορφες μονοκατοικίες σε διάφορες γειτονιές, η Αθήνα διαθέτει ένα καταπληκτικό αρχιτεκτονικό απόθεμα, σύμφωνα με τους ανθρώπους της Monumenta που συνεχίζουν την «Καταγραφή και ανάδειξη κτηρίων 19ου και 20ού αιώνα στην Αθήνα».

Σε διάστημα εννέα μηνών και με την υποστήριξη του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος», ολοκλήρωσαν την καταγραφή των κτηρίων του 5ου Διαμερίσματος (Κυπριάδου, Ανω Πατήσια, Αγιος Ελευθέριος, Προμπονάς κ.λπ.) και το μεγαλύτερο τμήμα του 6ου Διαμερίσματος (Κυψέλη, Αγιος Νικόλαος, πλατεία Αμερικής).

Πάνω από 1.000 κτήρια του 19ου και του πρώτου μισού του 20ού αιώνα έχουν καταγραφεί. Η εγκατάλειψη βέβαια είναι πολύ μεγάλη και η δυνατότητα αποκατάστασής τους μικρή, όπως μπορεί κάποιος να δει στις φωτογραφικές αποτυπώσεις των παλιών κτηρίων και στις συνεντεύξεις που τις συνοδεύουν. Οι προφορικές μαρτυρίες που έχουν συγκεντρωθεί από ιδιοκτήτες κτηρίων και αρχιτέκτονες δίνουν έναν ιδιαίτερο τόνο σε αυτή την κατά τα άλλα τυπική εργασία. Γιατί με την ευκαιρία αυτή ζωντανεύουν μνήμες. Παλαιοί κάτοικοι διηγούνται την ιστορία της πόλης, ιστορίες για τον πόλεμο, για κτήρια που χρησιμοποιήθηκαν ως καταφύγια, για δραματικά γεγονότα που συνέβησαν μέσα και έξω από αυτά, για τη μεγάλη ανοικοδόμηση στις δεκαετίες του '60 και '70 -τότε που οι μονοκατοικίες κατεδαφίζονταν σωρηδόν-, για τα σχολεία που φοίτησαν, για ανθρώπους της γειτονιάς κ.ά.

Η ομάδα που ασχολείται με το έργο αυτό αποτελείται από τους εξής: Γεωργία Γκουμοπούλου, Ειρήνη Γρατσία, Στέλιο Λεκάκη, Φωτεινή Μπέλλιου, Γιώργο Νίνο και Ζαννή Πιττακίδη. Οι επιστημονικοί σύμβουλοι του προγράμματος είναι οι Ελ. Μαΐστρου (καθηγήτρια ΕΜΠ), Α. Συμεών (αρχιτέκτονας-πολεοδόμος), Γ. Τζιρτζιλάκης (καθηγητής Αρχιτεκτονικής Σχολής Πανεπιστημίου Βόλου) και Π. Τουρνικιώτης (καθηγητής ΕΜΠ). Συμμετέχουν επίσης εθελοντές συνεργάτες αρχιτεκτόνων, πολιτικών μηχανικών, τοπογράφων, αρχαιολόγων, φωτογράφων, όπως επίσης φοιτητές και πτυχιούχοι που επιθυμούν να γνωρίσουν τον αρχιτεκτονικό πλούτο της πρωτεύουσας.

Το πρόγραμμα είναι διετές και ξεκίνησε στις αρχές του 2013 με σκοπό την έρευνα και καταγραφή όλων των κτηρίων της περιόδου 1830-1940 με απώτερο στόχο τη διάσωση και ανάδειξή τους. Σχέδια, φωτογραφικό υλικό αλλά και μαρτυρίες συγκεντρώνονται ακόμη και για τα κατεδαφισμένα κτήρια. Στόχος όλης αυτής της προσπάθειας είναι επίσης να ενταχθούν στην καθημερινή ζωή των κατοίκων και επισκεπτών της πόλης τα ιστορικά κτήρια με μια σειρά εκδηλώσεων (εκπαιδευτικά προγράμματα, ημερίδες, ξεναγήσεις, ποδηλατοδιαδρομές, ενημέρωση μέσα από ιστοσελίδα, ιστολόγιο και ενημερωτικά έντυπα).