Πάνω από 200.000 νέες δηλώσεις αυθαιρέτων σε ένα έτος

Τις 220.000 ξεπέρασαν οι δηλώσεις αυθαιρέτων που υποβλήθηκαν το τελευταίο έτος μέσω του ν.4178/13. Αξιοσημείωτο είναι ότι περισσότεροι από τους μισούς αυθαιρετούχους που νομιμοποίησαν πολεοδομικές παρανομίες μέσω του προηγούμενου νόμου (ν.4014/11) δεν έχουν ακόμα «μεταφέρει» τη δήλωσή τους στο ηλεκτρονικό σύστημα του νέου νόμου, παρότι ο ν.4014/11 ακυρώθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Με δεδομένη, πάντως, αυτή την απόφαση του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου, τα βλέμματα όλων στρέφονται στη συζήτηση των προσφυγών στο ΣτΕ για τον νέο νόμο και βέβαια την απόφαση, σε μερικούς μήνες από σήμερα.

Το απόθεμα της πολεοδομικής αυθαιρεσίας δείχνει να μην έχει τέλος. Από τον Σεπτέμβριο του 2013 έως την προηγούμενη εβδομάδα βάσει του ν.4178/13 υποβλήθηκαν 220.325 δηλώσεις αυθαιρέτων. Από αυτές, περίπου οι μισές (97.975) βρίσκονται στο προκαταρκτικό στάδιο της διαδικασίας, οι 47.474 έχουν αποπληρώσει το πρόστιμο και οι υπόλοιπες βρίσκονται σε ενδιάμεσα στάδια (πληρωμή προστίμου και δόσεων).

Στις δηλώσεις αυτές έρχονται να προστεθούν όσες κατατέθηκαν αρχικά μέσω του ν.4014/11 και «επαναβαπτίσθηκαν» (προκειμένου να ανακτήσουν τη νομιμότητά τους) με τη μεταφορά τους στον ν.4178/13. Πρόκειται για 238.561 δηλώσεις, για το 21% (52.292) των οποίων έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία και οι υπόλοιπες βρίσκονται σε διάφορα στάδια της διαδικασίας αποπληρωμής του προστίμου.

Αυτό που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι, παρότι ο ν.4014/11 κρίθηκε αντισυνταγματικός από την Ολομέλεια του ΣτΕ και ακυρώθηκε, τα τρία πέμπτα των δηλώσεων που είχαν υποβληθεί στον ν.4014/11 δεν έχουν «μεταφερθεί» στο νέο σύστημα. Πιο συγκεκριμένα, εκτός της «ομπρέλας» του ν.4178/13 παραμένουν 323.251 δηλώσεις και μόλις για τις 77.410 έχει αποπληρωθεί όλο το πρόστιμο, ενώ το 54% (176.022) βρίσκεται στο προκαταρκτικό στάδιο, χωρίς να έχει καταβληθεί παράβολο ή πρόστιμο και συνεπώς κινδυνεύουν να βρεθούν εκτός διαδικασίας νομιμοποίησης.

Πάντως, οι συνολικές δηλώσεις που έχουν υποβληθεί βάσει των δύο τελευταίων νόμων για τα αυθαίρετα αγγίζουν πλέον τις 782.137. Μέσω των παραβόλων και προστίμων του ν.4014/11 έχουν καταλήξει στο Πράσινο Ταμείο 997.120.904 ευρώ, ενώ μέσω του ν.4178/13 261.964.248 ευρώ (συνολικά 1,2 δισ. ευρώ). Υπενθυμίζεται ότι στον ν.3843/10 για την «τακτοποίηση» ημιυπαίθριων (ο οποίος έχει κριθεί συνταγματικός από το ΣτΕ) δηλώθηκαν 890.021 μικρές πολεοδομικές παρανομίες και συγκεντρώθηκαν 933,5 εκατ. ευρώ. Συνεπώς τα έσοδα του Πράσινου Ταμείου μόνο από τα αυθαίρετα ξεπερνούν σήμερα τα 2,1 δισ. ευρώ.

Εως τον Φεβρουάριο

Σε κάθε περίπτωση, η ισχύς του ν.4178/13 θα διαρκέσει έως τον Φεβρουάριο του 2015 και δεν μπορεί να θεωρηθεί απίθανο το ενδεχόμενο παρατάσεων με δεδομένο ότι η καταληκτική ημερομηνία του ν.4014/11 μετατέθηκε συνολικά 6 (!) φορές.

Πάντως, το ενδιαφέρον του υπουργείου Περιβάλλοντος στρέφεται πλέον στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Οι νέες προσφυγές (ενάντια στον ν.4178/13) συζητήθηκαν στην Ολομέλεια στις 10 Οκτωβρίου και η απόφαση αναμένεται να εκδοθεί μέσα στους επόμενους μήνες. Οι εκπρόσωποι του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους στο ΥΠΕΚΑ υποστήριξαν στο Δικαστήριο ότι ο ν.4178/13 είναι μια εξαιρετική, εφάπαξ ρύθμιση που επιδιώκει την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος μέσω της καταγραφής της αυθαίρετης δόμησης. Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι ακόμα και η «κόκκινη γραμμή» που έθεταν οι τρεις τελευταίοι νόμοι (28η Ιουλίου 2011) είναι σχετική, καθώς ο ν.4178/13 έδωσε τη δυνατότητα υπαγωγής στη ρύθμιση αυθαιρεσιών που ανεγέρθησαν και μετά την εν λόγω ημερομηνία (ή... θα χτιστούν μέχρι τον Φεβρουάριο του 2015), αν αφορούν κτίριο του οποίου ο φέρων οργανισμός είχε ολοκληρωθεί τον Ιούλιο του 2011, χαρακτηριστικό της φιλοσοφίας της ρύθμισης.

Υπενθυμίζεται πάντως ότι το ΣτΕ με την απόφαση αρ. 3341/13 της Ολομέλειας (που ακύρωσε το άρθρο 24 του ν.4014/11) δεν έκανε αποδεκτό ούτε το οικοδόμημα του «περιβαλλοντικού ισοζυγίου» ούτε την επίκληση λόγων δημοσίου συμφέροντος. Ολα δείχνουν ότι αν το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο παραμείνει συνεπές στην 30ετή νομολογία του για τα αυθαίρετα και κρίνει αντισυνταγματικό και το νέο νόμο, η πολιτεία θα υποχρεωθεί να επανεξετάσει τη στάση της απέναντι στην αυθαίρετη δόμηση.