Πάνω από 250.000 τμ νεόδμητων γραφείων στην αγορά μέχρι το 2027 - Οι περιοχές που κινδυνεύουν να απαξιωθούν

Στον κίνδυνο απαξίωσης των κτιρίων γραφείων σε 16 ευρωπαϊκές πόλεις αναφέρεται η μελέτη RETHINKING European Offices 2030 της Cushman & Wakefield.

Οπως λένε οι αναλυτές στην Ευρύτερη Λισαβόνα, εκτιμάται ότι έως το 2030, 2,86 εκατομμύρια m² χώρων γραφείων θα κινδυνεύουν να χαρακτηριστούν παρωχημένα λόγω διαφόρων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της νομοθεσίας για το κλίμα.

Η μελέτη RETHINKING European Offices 2030 αναλύει την ηλικία των γραφείων σε 16 μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις και τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στους ιδιοκτήτες τους να προσδιορίσουν εκ νέου τη χρήση είτε να βελτιώσουν τους χώρους με την ίδια χρήση. Μέχρι το 2030, η Cushman & Wakefield εκτιμά ότι πάνω από 170 εκατομμύρια m² κτιρίων γραφείων, που κατασκευάστηκαν πριν από το 2004 και χωρίς καμία σημαντική παρέμβαση έκτοτε, θα κινδυνεύουν με απαξίωση. 

Μεταξύ των 16 πόλεων της μελέτης, υπάρχει μια διάκριση μεταξύ της Ανατολικής Ευρώπης, στην οποία καταγράφεται νεότερο απόθεμα, και της Δυτικής Ευρώπης, με υψηλότερο κίνδυνο απαξίωσης. Ωστόσο, στις 7 κορυφαίες πόλεις (Μιλάνο, Βαρκελώνη, Στοκχόλμη, Παρίσι, Μαδρίτη, Άμστερνταμ και Λονδίνο), ο κίνδυνος απαξίωσης του αποθέματος γραφείων είναι περίπου 80%, ενώ στο Μόναχο (60%), το Δουβλίνο (64%), τη Λισαβόνα (64%) και το Βερολίνο (65%), ο κίνδυνος είναι χαμηλότερος, σαν αποτέλεσμα της αυξημένης ανάπτυξης εμπορικών πάρκων τα δύο τελευταία έτη.

Στην Ανατολική Ευρώπη (Βουδαπέστη, Πράγα και Βαρσοβία), το μερίδιο του αποθέματος γραφείων σε κίνδυνο είναι χαμηλότερο, κατά μέσο όρο μόνο 43%, που σημαίνει ότι μεγάλο μέρος του κατασκευάστηκε τις τελευταίες δύο δεκαετίες, σε αντίθεση με τις δυτικές αγορές, όπου λιγότερο από το ένα πέμπτο του αποθέματος αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Στην Ευρύτερη Λισαβόνα, εκτιμάται ότι έως το 2030, 2,86 εκατομμύρια m² χώροι γραφείων θα κινδυνεύουν να καταστούν παρωχημένοι. Η Isabel Simões Correia, RETHINKING Portugal Lead, προσθέτει: "Η επαναξιολόγηση της χρήσης είναι ίσως η καλύτερη λύση για κεντρικές τοποθεσίες της πόλης με την αγορά της φιλοξενίας και η κατοικίας να είναι οι κυρίαρχες εναλλακτικές χρήσεις σε αυτές τις περιοχές. Καθώς μετακινούμαστε από κεντρικές σε περιφερειακές τοποθεσίες, το εύρος των εναλλακτικών χρήσεων αλλάζει με καταγεγραμμένες περιπτώσεις σχετικές με υγειονομική περίθαλψη, ιατρικές εγκαταστάσεις, ή τα κέντρα δεδομένων, ανάλογα με την τοπική δυναμική".

Η εικόνα στην Αθήνα 

Σύμφωνα με την επικεφαλής της Cushman & Wakefield στην Ελλάδα Νίκη Συμπουρα, στην μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας μεγαλύτερος κίνδυνος συναντάται στο κέντρο της πόλης όπου το γραφειακό απόθεμα είναι παλαιό με την πολύ ιδιοκτησία σε κτίρια να αποτελεί σημαντικό εμπόδιο στην ριζική ανακατασκευή του. "Τα τελευταία 8 έτη με τις τοποθετήσεις θεσμικών επενδυτών σε ακίνητα, έχει αντιμετωπιστεί εν μέρει αυτός ο κίνδυνος και από το 2022 παρατηρείται αυξανόμενη δραστηριότητα ανακατασκευής αυτοτελών κτιρίων στο Κέντρο αλλά και την περιφέρεια. Οι περιφερειακές αγορές των νοτιών και τω βορείων αξόνων αντιμετωπίζουν σαφώς χαμηλότερο κίνδυνο απαξίωσης του γραφειακού αποθέματος με τον Πειραιά να βρίσκεται υπό τη μεγαλύτερη πίεση, μετά το Κέντρο. Επιπλέον, η αυξημένη ζήτηση για κτίρια γραφείων υψηλότερης ποιότητας συνεχίζει να οδηγεί την αναπτυξιακή δραστηριότητα.

Στην ευρύτερη Αθήνα 245.000 m² νεόκτιστων, στο μεγαλύτερο ποσοστό πιστοποιημένων κτιρίων γραφείων, αναμένεται να παραδοθούν ως το 2027 με τα 125.000m² εξ αυτών να είναι ήδη μισθωμένα που σημαίνει ότι 120.000 m² νέοι χώροι γραφείων θα εισέλθουν στην αγορά προκειμένου να μισθωθούν. Η εισροή νέων έργων αντιπροσωπεύει αυξημένο κίνδυνο για παλαιότερα κτίρια γραφείων, τα οποία μπορεί να δυσκολεύονται να τα ανταγωνιστούν. Καθώς ολοκληρώνεται ο κύκλος της ανανέωσης των συμφωνιών μίσθωσης που χαρακτήρισε την αγορά τα τελευταία 3 έτη και οι εταιρείες επανεκτιμούν τις ανάγκες τους, αναμένουμε αύξηση των μετακινήσεων σε νέα γραφεία την επόμενη διετία", προσθέτει η ίδια.

Πως δεν θα απαξιωθεί το παλιό απόθεμα

Σύμφωνα με τους αναλυτές σε περιοχές όπου ενδέχεται να υπάρξουν αυξημένοι κίνδυνοι παρωχημένων χρήσεων, ειδικά όταν η χρήση ως γραφείο δεν είναι πλέον σε ζήτηση, κατάλληλος καθορισμός ζωνών και υποστηρικτικές πολιτικές πολεοδομικού σχεδιασμού μπορούν να προσφέρουν μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αγορές.

Αυτό μπορεί να αφορά παρεμβάσεις και σε επίπεδο ακινήτου ή λαμβάνοντας υπόψη τη γενικότερη διαμόρφωση περιοχών, επιτρέποντας έναν συνδυασμό χρήσεων που είναι ελκυστικός. Αυτό θα είναι κρίσιμο για τους ιδιοκτήτες ακινήτων, οι οποίοι ενδέχεται να επιθυμούν μια αλλαγή χρήσης, προσπαθώντας ταυτόχρονα να ελαχιστοποιήσουν οποιαδήποτε παρατεταμένη περίοδο που το ακίνητο θα παραμείνει κενό.

Δεδομένα από την MSCI δείχνουν ότι οι αξίες ανά τετραγωνικό μέτρο για τα γραφεία παραμένουν υψηλές σε σχέση με άλλα ακίνητα, συνήθως κατατάσσονται δεύτερα μετά το λιανικό εμπόριο, αν και υπάρχουν τοπικές διακυμάνσεις. Ταυτόχρονα, η διαφορά μεταξύ των χρήσεων έχει μειωθεί. Το 2019, άλλες αξίες για άλλες χρήσεις ήταν κατά μέσο όρο 24% χαμηλότερες από τα γραφεία, ενώ σήμερα είναι μόνο 11%. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει στην ώθηση των μετατροπών.