Πτώση στις μεταβιβάσεις ακινήτων λόγω της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτηρίων

Ύστερα από ένα ανοδικό σερί πολλών μηνών, οι αγοραπωλησίες ακινήτων πάτησαν ξαφνικά «φρένο» τον Απρίλιο, μήνα κατά τον οποίο εφαρμόστηκε υποχρεωτικά η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτηρίων. 

Τα στοιχεία της ΑΑΔΕ δείχνουν ότι τον Απρίλιο οι εισπράξεις από μεταβιβάσεις ακινήτων έκαναν «βουτιά» 30,89% σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2021.

Συνολικά τα έσοδα από τον φόρο μεταβίβασης οικοδομών, οικοπέδων και αγροτεμαχίων που εισπράχθηκαν τον Απρίλιο ανήλθαν σε 15,69 εκατ. ευρώ από 22,7 εκατ. ευρώ που είχαν εισπραχθεί τον Απρίλιο του 2021.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, στο πρώτο τετράμηνο του έτους μπήκαν στα κρατικά ταμεία 115,51 εκατ. ευρώ από αγοραπωλησίες ακινήτων με τη μεγαλύτερη αύξηση εσόδων 93,35% να καταγράφεται τον Μάρτιο.

Τον Ιανουάριο, όταν δηλαδή ενεργοποιήθηκαν οι νέες αντικειμενικές αξίες των ακινήτων, τα έσοδα από τον φόρο μεταβίβασης αυξήθηκαν κατά 56%, ενώ τον Φεβρουάριο η αύξηση ήταν της τάξης του 31,50%.

Η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτηρίου είναι στην πράξη μια νέα ψηφιακή εφαρμογή που μπήκε αποκλειστικά από την 1η Απριλίου 2022 στη ζωή των ιδιοκτητών ακινήτων, οι οποίοι με τις τρεις παρατάσεις που δόθηκαν είχαν τη δυνατότητα έως τα τέλη Μαρτίου να ολοκληρώσουν τις εκκρεμείς μεταβιβάσεις ακινήτων χωρίς την υποχρέωση σύνταξης Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτηρίου.

Υποχρέωση για Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτηρίου έχουν πλέον: όλα τα νέα κτήρια και οι διηρημένες ιδιοκτησίες για τα οποία εκδίδονται νέες οικοδομικές άδειες. Τα παλαιότερα κτήρια. Τα αυθαίρετα κατά την περαίωση των δηλώσεων. Επί της ουσίας, η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτηρίου είναι μια ενιαία ψηφιακή βάση δεδομένων, στην οποία ενσωματώνονται όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά, στοιχεία και σχέδια για κάθε ακίνητο, ενώ μόνο με την απόκτησή της θα θεωρείται ολοκληρωμένη –και – η τακτοποίηση των αυθαιρέτων.

Η νέα αυτή υποχρέωση είναι αναπόφευκτο ότι, εκτός από το αυξημένο κόστος της, θα δημιουργήσει σοβαρότατες εμπλοκές και πολύμηνες καθυστερήσεις στις εμπράγματες συναλλαγές εξαιτίας του γραφειοκρατικού χαρακτήρα της, αλλά και εντονότατες διαμαρτυρίες των ενδιαφερομένων.

Πριν από την υποχρεωτική εφαρμογή της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτηρίου απαιτούνταν (στις περισσότερες περιπτώσεις) από τον μηχανικό το στέλεχος της οικοδομικής άδειας, η κάτοψη της οικοδομικής άδειας, η βεβαίωση του μηχανικού περί μη αυθαιρεσίας και το ενεργειακό πιστοποιητικό ακινήτου.

Σε περίπτωση αυθαιρεσίας χρειάζονταν η δήλωση ένταξης σε νόμο τακτοποίησης και η κάτοψη, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις απαιτούνταν και η σύνταξη νέου τοπογραφικού διαγράμματος ή επισύναψη στο συμβόλαιο παλαιότερου.

Με την υποχρέωση σύνταξης της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας και την κατάργηση της βεβαίωσης μηχανικού περί μη αυθαιρεσίας, αυτό που αλλάζει είναι πως όλα τα έγγραφα πρέπει να υποβληθούν ηλεκτρονικά. Επιπλέον, απαιτείται υποχρεωτική ανάρτηση του πίνακα χιλιοστών των διηρημένων ιδιοκτησιών και εφόσον υπάρχουν αλλαγές η αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης.

Οι ιδιοκτήτες πλέον συναντούν μπροστά τους δύο νέα έγγραφα: το Απόσπασμα Ταυτότητας Κτηρίου / Διηρημένης Ιδιοκτησίας και το Πιστοποιητικό Πληρότητας Ταυτότητας Κτηρίου / Διηρημένης Ιδιοκτησίας. Τα περί αυτοτελούς διηρημένης ιδιοκτησίας αφορούν διαμερίσματα, καταστήματα, γραφεία ή άλλες χρήσεις σε πολυκατοικίες, μικρά κτήρια κ.ά.

Όλη τη διαδικασία θα την αναλαμβάνει υποχρεωτικά μηχανικός, ο οποίος θα έχει και την ευθύνη για όσα δηλώνονται και αναφέρονται στα προαναφερόμενα έγγραφα. Το πρώτο και καθοριστικό βήμα για την καταχώριση ενός ακινήτου – που αποτελεί βάση για όλα τα επόμενα – είναι ο εντοπισμός του οικοπέδου στον χάρτη και η καταχώριση των βασικών του στοιχείων, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για ολόκληρο κτήριο ή ένα μόνο διαμέρισμα και ιδιοκτησία. Ακολουθεί η περιγραφή κάθε ξεχωριστής διαδικασίας και στο τέλος μπαίνουν στο πληροφοριακό σύστημα τα σχέδια και τα δικαιολογητικά.

Mε απλά λόγια, η καταχώριση της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτηρίου / Διηρημένης Ιδιοκτησίας θα υλοποιείται σε δύο βασικά βήματα: την καταχώριση οικοπέδου / γηπέδου και την καταχώριση ιδιοκτησιών.

Σε κάθε οικόπεδο αντιστοιχεί μία καταχώριση. Σε περίπτωση όμως σύστασης κάθετης ιδιοκτησίας μπορεί να γίνει ξεχωριστή καταχώριση για κάθε τμήμα του οικοπέδου που αποτελεί κάθετη ιδιοκτησία. Εφόσον έχει συσταθεί οριζόντια ιδιοκτησία επί καθέτου, γίνεται υποχρεωτικά ξεχωριστή καταχώριση οικοπέδου / γηπέδου για κάθε κάθετη ιδιοκτησία. Στην περίπτωση που το οικόπεδο δεν έχει καταχωριστεί, ο μηχανικός εισάγει στο πληροφοριακό σύστημα νέα εγγραφή, εντοπίζει γεωχωρικά το οικόπεδο και συμπληρώνει, μεταξύ άλλων, τα εξής στοιχεία: περιγραφή του οικοπέδου, ΚΑΕΚ, εάν βρίσκεται εκτός ή εντός σχεδίου πόλης, αριθμό των αυτοτελών ιδιοκτησιών, εάν βρίσκεται σε περιοχή όπου επικρατεί ειδικό πολεοδομικό καθεστώς κ.ά.