Πώς θα γίνουν κλιματικά ουδέτερες οι πόλεις; Το κτηριακό, οι βιοκλιματικές ανακαινίσεις και ο πηλός

Τα κομβικά και αποφασιστικά βήματα που πρέπει να γίνουν προς την επίτευξη των ευρωπαϊκών περιβαλλοντικών στόχων για το 2030 και το 2050, αλλά και για τη δημιουργία κλιματικά ουδέτερων πόλεων, συζητήθηκαν διεξοδικά στην ειδική ημερίδα που διοργάνωσε το Ecocity με τίτλο «Νέα Πρότυπα IV-Προς την κυκλική και Κλιματικά Ουδέτερη Πόλη», στο αμφιθέατρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας/Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας, στη Θεσσαλονίκη.

Κύριος σκοπός της ημερίδας ήταν να διατυπωθούν επιστημονικές θέσεις και να βγουν χρήσιμα συμπεράσματα, για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τις κλιματικά ουδέτερα πόλεις. Όπως άλλωστε είπε στον χαιρετισμό της η αντιπρόεδρος του ΔΣ του Ecocity, Χριστίνα Πειρασμάκη, «εδώ και 20 χρόνια ασχολούμαστε μεταξύ άλλων με τις ουδέτερες κλιματικά πόλεις και τη βιώσιμη κινητικότητα».

Στόχος της συζήτησης, όπως ειπώθηκε από τους ομιλητές, είναι η μηδενική εκπομπή ρύπων των κτηρίων, έως το 2050. Τα κτήρια καταλαμβάνουν μερίδιο 40% της ενέργειας που καταναλώνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αποτελώντας έτσι σημαντική τροχοπέδη για τον περιορισμό του φαινομένου του θερμοκηπίου. Το αντίστοιχο ποσοστό παγκοσμίως πέφτει στο 36%.

Κατά τη διάρκεια της ημερίδας, τονίστηκε μάλιστα ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, μέχρι και το 2050, θα χρησιμοποιούνται μόλις τα μισά κτήρια από αυτά που υπάρχουν σήμερα, καθώς οι υπάρχουσες κατασκευές θα αντικαθίστανται σταδιακά με πράσινα κτήρια. Ωστόσο, το αντίστοιχο ποσοστό στην ΕΕ φτάνει έως και στο 95%!

Μονόδρομος το πράσινο μέλλον

Η Ειδική Γραμματέας Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας και μέλος του ΔΣ του Ecocity, Μαργαρίτα Καραβασίλη, τόνισε ότι αποτελεί επιτακτική ανάγκη το μέλλον να… πρασινίσει.

«Μιλώ για ένα πράσινο μέλλον από το 1994», είπε συγκεκριμένα η κ. Καραβασίλη και υπογράμμισε πως είναι σημαντική η εισαγωγή της κυκλικότητας στις μεθόδους παραγωγής. Τόνισε μάλιστα πως τα λεγόμενα πράσινα κτήρια θα πάψουν να θεωρούνται πραγματικά πράσινα και δεν θα αρκεί πλέον η πιστοποίηση κατά leed, «εάν δεν έχουν πράσινα κατασκευαστικά υλικά». Σχετικά με το παραπάνω, η κ. Καραβασίλη είπε ότι τα υλικά κατασκευής θα μπορούσαν να ανακυκλώνονται και με τον τρόπο αυτόν να αξιοποιούνται ξανά, αντί να μετατραπούν σε απόβλητα.

Έπειτα, μίλησε για το τσιμέντο ως εργαλείο κατασκευής και τις επιπτώσεις του στο περιβάλλον. Το τσιμέντο αποτελεί το κύριο υλικό κατασκευής των κτηρίων και απελευθερώνει μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα. «Μία λύση θα μπορούσε να αποτελέσει το πράσινο τσιμέντο. Και η ελληνική τσιμεντοβιομηχανία ανταποκρίθηκε πρώτη από όλες τις υπόλοιπες της ΕΕ στη συγκεκριμένη πρόταση», είπε η κ. Καραβασίλη.

Μπορούν να σταματήσουν να χτίζονται νέα κτήρια;

Στη δική της τοποθέτηση και μένοντας στην ίδια θεματική, η καθηγήτρια στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ, Κατερίνα Τσικαλουδάκη, τόνισε ότι, πράγματι, τα σημερινά πράσινα κτήρια δεν είναι απαραιτήτως και ενεργειακά αποδοτικά.

Η κ. Τσικαλουδάκη μίλησε για την εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας στην κατασκευή των κτηρίων και είπε ότι, πρωτίστως, «πρέπει να εξετάσουμε το κτηριακό μας δυναμικό». Στη συνέχεια έκανε λόγο για μία λύση η οποία προβλέπει την παύση της δόμησης νέων κτηρίων και την αξιοποίηση των υπαρχόντων μέσω ανακαινίσεων με βιοκλιματικό τρόπο, ωστόσο, όπως είπε, για διάφορους λόγους, δεν γίνεται να πάψουν να χτίζονται νέα κτήρια.

Η αξιοποίηση του πηλού

Καμία απόκλιση από τους άλλους ομιλητές δεν είχαν όσα είπε και η καθηγήτρια του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών στο ΑΠΘ, Μαρία Στεφανίδου. Ωστόσο, η καθηγήτρια επικεντρώθηκε στην αξιοποίηση των βιώσιμων δομικών υλικών, αλλά και στα υλικά με χαμηλή ενσωματωμένη ενέργεια, όπως το ξύλο, σε ό,τι αφορά στην κατασκευή νέων κτηρίων.

Η κ. Στεφανίδου στάθηκε επιπλέον στην αξιοποίηση του πηλού. «Υπάρχει μεγάλο απόθεμα πηλού στην Ελλάδα, κάτι το οποίο συμβαίνει πανευρωπαϊκά, αλλά και παγκοσμίως. Ωστόσο, όσες προτάσεις κι αν έχουμε κάνει για την αξιοποίησή του μέσω της επαρκούς τεχνολογίας που διαθέτουμε, έχουν πέσει στο κενό», είπε σχετικά η καθηγήτρια.

Ο  αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων, Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Κινητικότητας του δήμου Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της αξιοποίησης των οικοδομικών υλικών, τόνισε πως «όταν έγινε η διαπλάτυνση της οδού Λαγκαδά, πετούσαν τα μπάζα μέσα στο στρατόπεδο Καρατάσου. Σκάβαμε και τα βρίσκαμε παντού. Όταν τα συγκεντρώσαμε, είδαμε ότι δεν θέλαμε να τα απορρίψουμε, γιατί θα μόλυναν το περιβάλλον. Ωστόσο, όπως είπε, «το πρόβλημα δεν έχει ακόμη λυθεί».

Από την πλευρά του ο αντιπεριφερειάρχης Υποδομών & Δικτύων Κεντρικής Μακεδονίας είπε πως «τα ζητήματα της κυκλικής οικονομίας και της βιώσιμης ανάπτυξης βρίσκονται πολύ ψηλά στις προτεραιότητές μας», ενώ ο υφυπουργός, τον οποίον εκπροσώπησε η αρχιτέκτων και συνεργάτιδά του, Βαλεντίνα Νικολαΐδου, είπε ότι «η υλοποίηση των στόχων μας ξεπερνά τη δύναμη κυβέρνησης και υπουργείων και φτάνει μέχρι και τις οργανώσεις πολιτών, τις ΜΚΟ και των ελληνικών πρυτανικών αρχών, που πρέπει όλοι μαζί να συμπράξουν».