Στον δρόμο της έριδας η Σαντορίνη

Ενα έργο που «μαγειρεύεται» εδώ και τουλάχιστον 15 χρόνια τελικά ωρίμασε προεκλογικά. Μάλιστα, πριν από λίγες ημέρες ξεκίνησαν και τα πρώτα... φτυαρίσματα στη Σαντορίνη, όπου θα κατασκευαστεί ένα νέο οδικό δίκτυο συνολικού μήκους περίπου 13 χιλιομέτρων, το οποίο θα συνδέει το αεροδρόμιο του νησιού με τα Φηρά, το Βουρβούλο και την Οία. Οι έριδες ωστόσο για τη σκοπιμότητα του έργου προϋπήρχαν. Το νησί έχει διχαστεί, με μια μεγάλη μερίδα των κατοίκων να θεωρεί ότι το μέγεθος και η χάραξη των νέων δρόμων δεν συνάδουν με την ήπια ανάπτυξη που ταιριάζει στο φυσικό κάλλος της Θήρας. Στην απέναντι όχθη, απασχολούμενοι με τον τουρισμό (ξενοδόχοι, ταξιτζήδες, ιδιοκτήτες πούλμαν κ.ά.) και ο εμπορικός σύλλογος τάσσονται υπέρ της κατασκευής του αυτοκινητοδρόμου.

Μπήκαν οι μπουλντόζες

Πριν από λίγες ημέρες οι μπουλντόζες ξεκίνησαν την κατασκευή του νέου δρόμου που θα συνδέει το αεροδρόμιο της Θήρας με την Οία και θα διατρέχει την ανατολική πλευρά του νησιού. Στο νησί βρέθηκε και ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου κ. Γιάννης Μαχαιρίδης, συνοδευόμενος από στελέχη της Εγνατίας ΑΕ, η οποία υλοποιεί και επιβλέπει το έργο. «Αποτελεί έργο προτεραιότητας για την Ευρωπαϊκή Ενωση και τη χώρα (συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ελληνικό Δημόσιο). Ο δρόμος είναι αδειοδοτημένος και έχει τις απαραίτητες περιβαλλοντικές μελέτες. Πρόκειται για έργο δημοσίου συμφέροντος. Το νέο οδικό δίκτυο θα είναι μεγάλη ανακούφιση για το νησί» δηλώνει στο «Βήμα» ο κ. Μαχαιρίδης.

Από την πλευρά του, ο ιδιοκτήτης εστιατορίου στα Φηρά κ. Αγγελος Αγγελόπουλος, από την ομάδα των κατοίκων που προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας (η απόφαση επί της αίτησης ακυρώσεων που εξετάστηκε τον περασμένο Νοέμβριο δεν έχει ακόμη εκδοθεί) επισημαίνει ότι δεν έγινε ποτέ στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση, ενώ το έργο σχεδιάστηκε χωρίς κανένα στοιχείο από ειδική κυκλοφοριακή μελέτη και δίχως πληθυσμιακά στοιχεία που να καταδεικνύουν την αναγκαιότητά του.

«Βιασμός της θηραϊκής γης»

Ο βασικός άξονας του έργου, σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα-μηχανικό κ. Αλέξανδρο Αρωνίδη από την ομάδα των επιστημόνων που εκπόνησαν ανεξάρτητη μελέτη για τον έλεγχο των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, θα είναι ορατός από τους οικισμούς Καρτεράδου, Φηρών και Βουρβούλου, οι οποίοι βρίσκονται σε υψηλότερη θέση από τον νέο δρόμο και αναγκαστικά θα ενσωματωθεί οπτικά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μοναδικό στον κόσμο τοπίο της Σαντορίνης, το οποίο αποτελεί προστατευόμενο αγαθό (ΣτΕ 492/81).

Οπως τονίζει, το έργο είναι «μια άνευ προηγουμένου διατάραξη και βιασμός της θηραϊκής γης». Ερχεται μάλιστα σε σύγκρουση με το Προεδρικό Διάταγμα 144/2012 που εκδόθηκε με γνώμονα την προστασία της μοναδικότητας του φυσικού κάλλους της Θήρας και των ιδιαίτερων αγροτικών της προϊόντων, στοιχεία τα οποία «καταφανώς παραγνωρίζει η μελέτη του έργου», υποστηρίζει ο κ. Αρωνίδης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το πλάτος του δρόμου, ενώ περιορίζεται στα 6,25 μέτρα, η ζώνη απαλλοτρίωσης φθάνει τελικά τα 18 μέτρα. Από την πλευρά του, ο κ. Μαχαιρίδης αναφέρει ότι «το εύρος του έργου είναι 6,5 μέτρα, η κατάληψη όμως είναι μεγαλύτερη γιατί είναι σαθρά τα εδάφη». Οπως επισημαίνει ο περιφερειάρχης, σε όλο το νέο δίκτυο θα υπάρχουν τάφρος και φύτευση. «Δεν μπορείς να κάνεις τομή κατακόρυφη για να τον κατασκευάσεις. Ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος πάντως θα είναι 6,5 μέτρα» υπογραμμίζει.

Εν τούτοις, από τα συνολικά 12.781 μέτρα του έργου, μόνο το 35% των χαράξεων συμπίπτει με τις υφιστάμενες. Το έργο μόλις σε τμήμα μήκους 950 μέτρων ακολουθεί τη χάραξη υφιστάμενων χωματοδρόμων και σε τμήμα μήκους 3.505 μέτρων τη χάραξη υφιστάμενων ασφαλτοδρόμων. «Ολη η υπόλοιπη χάραξη είναι νέα, με τα ορύγματα να φθάνουν τα 10 μέτρα (ύψος τεσσάρων ορόφων) και τα επιχώματα να φθάνουν τα 8,5 μέτρα (ύψος τριών ορόφων)» λέει ο κ. Αρωνίδης.

«Για να πας από το αεροδρόμιο στην Οία το καλοκαίρι, πρέπει να περάσεις μέσα από τους οικισμούς και μπορεί να χρειαστείς και δύο ώρες. Είναι αδύνατο να διευρύνουμε το υφιστάμενο οδικό δίκτυο, το οποίο περνά μέσα από χωριά» αναφέρει ο κ. Μαχαιρίδης. Πάντως ο περιφερειάρχης τονίζει: «Οπου οι κάτοικοι θεωρούν ότι δημιουργείται πρόβλημα, θα το εξετάσουμε και θα το λειάνουμε. Ούτε εμείς θέλουμε φαραωνικά έργα».

«Φράγμα» στα ρέματα

Ενα από τα προβλήματα που επισημαίνουν οι κάτοικοι στην προσφυγή τους στο ΣτΕ είναι ότι ο βασικός άξονας του έργου και η περιφερειακή οδός Φηρών θα λειτουργήσουν ως φράγμα για το υδρογραφικό δίκτυο της περιοχής, καθώς θα τέμνεται κάθετα πλήθος μεγάλων ρεμάτων παροδικής ροής. Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τη γνωμοδότηση του καθηγητή Αρχιτεκτονικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο κ. Κώστα Μωραΐτη, ένα έργο υποδομής, όπως το προκηρυχθέν, θα έπρεπε με αποκλειστικό γνώμονα το δημόσιο συμφέρον να αντιμετωπιστεί από την Πολιτεία όχι ως ένα ακόμη έργο οδοποιίας αλλά ως έργο τοπιακής αρχιτεκτονικής.

Η οδική αρτηρία Αεροδρόμιο - Φηρά - Βουρβούλο - Οία Ν. Θήρας τελικά προκηρύχθηκε με 8.874.000 ευρώ, δηλαδή το ήμισυ του αρχικού προϋπολογισμού, χωρίς να έχει τροποποιηθεί το αντικείμενο του έργου. Αυτό προκαλεί επιπλέον ανησυχία στους πολίτες του νησιού, οι οποίοι φοβούνται ότι πλέον υπάρχει κίνδυνος να μην εκπληρωθεί ένας από τους όρους της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για την «κατά προτεραιότητα εξασφάλιση των απαιτούμενων δαπανών από τις πιστώσεις για τα έργα προστασίας του περιβάλλοντος (έργα φύτευσης αποκατάστασης χλωρίδας κτλ.)».

Ασύμμετρες απώλειες

Καταστρέφονται 112 «επώνυμοι» αμπελώνες

Ενώ σκοπός των έργων είναι «η μικρότερη δυνατή κατάληψη γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας», προκειμένου να κατασκευαστεί το νέο οδικό δίκτυο, απαλλοτριώνονται 112 αμπελώνες και καταστρέφονται περίπου 67 στρέμματα από τους περίφημους αμπελώνες ονομασίας προέλευσης της Σαντορίνης.

Σύμφωνα με το μέλος του Ινστιτούτου των Masters of Wine κ. Κωνσταντίνο Λαζαράκη, προέδρου του Επαγγελματικού Κέντρου Οίνου και Αποσταγμάτων, «η Σαντορίνη είναι, σε παγκόσμιο επίπεδο, το σπουδαιότερο όνομα του ελληνικού κρασιού. Δεν είναι τυχαίο ότι τα κρασιά της έχουν την υψηλότερη μέση τιμή στις αγορές του εξωτερικού από κάθε άλλη ελληνική ονομασία προέλευσης». Ενα στοιχείο υψίστης σημασίας για την ποιότητα των κρασιών της Σαντορίνης, όπως λέει ο ίδιος, είναι οι παλαιοί αμπελώνες του νησιού. «Η Σαντορίνη έχει ευλογηθεί με ένα ιδιαίτερο έδαφος στο οποίο η φυλλοξήρα δεν μπορεί να εξαπλωθεί και συνεπώς η ηλικία ενός αμπελιού μπορεί να φθάσει σε επίπεδα που είναι αδύνατα σε άλλα σημεία του κόσμου» τονίζει στη γνωμοδότησή του για τις επιπτώσεις του έργου. Ετσι, όπως σημειώνει, κάθε ρίζα που σκοτώνεται δεν μπορεί να αναπληρωθεί - εκτός αν φυτευθεί μια καινούργια και περιμένουμε πάνω από εκατό χρόνια. «Το οδικό έργο όχι μόνο θα καταστρέψει αμπελώνες και θα διαγράψει μια για πάντα ένα τεράστιο οινικό ποιοτικό δυναμικό, αλλά θα αλλάξει τη φύση του τοπίου» σημειώνει.

Ο κ. Λαζαράκης επισημαίνει: «Κάθε έργο που στοχεύει στη διευκόλυνση της αύξησης του αριθμού των τουριστών είναι άτοπο. Στην Ελλάδα δεν θέλουμε πιο πολλούς τουρίστες, θέλουμε ποιοτικούς τουρίστες. Θέλουμε τους τουρίστες που εκτιμούν το παραδοσιακό, το γευστικό, το σπάνιο, το όμορφο, ακόμη και αν τους πάρει λίγα παραπάνω λεπτά της ώρας να φθάσουν στην Οία. Αρκετά έχουμε βιάσει τη Σαντορίνη».

Πηγή: http://www.tovima.gr/society/article/?aid=581656