Στρατιωτικό σόναρ σκότωσε τους ζιφιούς στην Κρήτη

Από την Τρίτη 1 Απριλίου μέχρι και την Κυριακή 6 Απριλίου καταγράφηκαν από τις λιμενικές αρχές και κατοίκους τουλάχιστον οκτώ περιστατικά εκβρασμού κητωδών του είδους «ζιφιός» (Ziphius cavirostris sp.) κατά μήκος των ακτών της νοτιοανατολικής Κρήτης (περιοχές Καλικοβρέχτη Ιεράπετρας, Καστρί Βιάνου και Καλοί Λιμένες).

Συνολικά εκτιμάται ότι εκβράστηκαν πέντε έως δέκα ζιφιοί, ως ζεύγη ή τριάδες σε μια απόσταση περίπου 70 χιλιομέτρων ακτογραμμής. Τα χαρακτηριστικά διάρκειας και γεωγραφικής εξάπλωσης του φαινομένου το κατατάσσουν στους «ατυπικούς μαζικούς εκβρασμούς» ζιφιών, οι οποίοι συνδέονται με την χρήση στρατιωτικών σόναρ στη διάρκεια ασκήσεων στην περιοχή του εκβρασμού.

Από τους ζιφιούς που εκβράστηκαν τρεις πέθαναν ενώ οι υπόλοιποι οδηγήθηκαν προς τα ανοικτά με την προσπάθεια των τοπικών λιμενικών αρχών αλλά και πολλών εθελοντών που βρέθηκαν στην περιοχή. Είναι αβέβαιο αν τα ζώα αυτά θα μπορέσουν να επιβιώσουν, λόγω των βλαβών που μπορεί να προκληθούν από την εκτεταμένη χρήση των στρατιωτικών σόναρ στην φυσιολογία των εσωτερικών οργάνων τους. Επιπλέον, είναι πολύ πιθανό ότι πολύ μεγαλύτερος αριθμός ζιφιών πλήττονται ή και πεθαίνουν στα ανοικτά χωρίς να εκβραστούν και να γίνουν αντιληπτοί.

Στην ευρύτερη περιοχή της Κρήτης και της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και ταυτόχρονα με τον μαζικό εκβρασμό, διεξαγόταν τριμερής πολεμική άσκηση του Πολεμικού Ναυτικού χωρών μελών του ΝΑΤΟ (Ελλάδος, Ισραήλ και των ΗΠΑ), και συγκεκριμένα, από τις 26 Μαρτίου μέχρι και τις 10 Απριλίου του 2014 πραγματοποίησαν ανθυποβρυχιακές ναυτικές ασκήσεις με τη χρήση στρατιωτικών σόναρ. Όπως έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά με περιστατικά τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς, η χρήση στρατιωτικού σόναρ προκαλεί μαζικούς εκβρασμούς και θανάτους ζιφιών και αποτελεί σημαντικότατη απειλή για τους πληθυσμούς τους.

Προκειμένου να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με τις αιτίες του μαζικού εκβρασμού διενεργήθηκαν νεκροψίες στα άτομα που εκβράστηκαν νεκρά από κτηνιάτρους. Παράλληλα, συλλέχθηκαν δείγματα από τα νεκρά ζώα για να πραγματοποιηθούν αναλυτικές ιστοπαθολογικές αλλά και άλλες εξετάσεις στην Κτηνιατρικής Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Στην διάρκεια της 5ης συνάντησης των μελών του ACCOBAMS (Συμφωνία για τη Διατήρηση των Κητωδών της Μαύρης Θάλασσας, της Μεσογείου και της Συγκείμενης Ζώνης του Ατλαντικού – μέλος της οποίας είναι και η Ελλάδα) στο Μαρόκο το Νοέμβριο του 2013, για πρώτη φορά δημοσιοποιήθηκε χάρτης με τις περιοχές της Μεσογείου όπου οι ναυτικές ασκήσεις με στρατιωτικά σόναρ πρέπει να αποφεύγονται. Οι θαλάσσιες περιοχές νοτιοανατολικά της Κρήτης, όπου και συνέβη ο μαζικός εκβρασμός ζιφιών περιλαμβάνονται στον χάρτη αυτό, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι σχεδιαστές της άσκησης δεν έλαβαν υπόψη τις επιπτώσεις και την περιβαλλοντική καταστροφή που μπορεί να προκαλούσαν, παρά το ότι είχαν προειδοποιηθεί από την επιστημονική κοινότητα και μια διεθνή συμφωνία.

Οι επιστολές και εκκλήσεις τόσο της επιστημονικής κοινότητας, όσο και των περιβαλλοντικών οργανώσεων στην Ελλάδα και τον κόσμο μετά από προηγούμενα περιστατικά, δεν εισακούστηκαν για μια ακόμη φορά. Ο πληθυσμός των ζιφιών στις ελληνικές θάλασσες, που είναι ίσως η σημαντικότερη περιοχή για το είδος αυτό στην Μεσόγειο, βρίσκεται πια κοντά στα όρια εξαφάνισης του. Οι συνυπογράφουσες περιβαλλοντικές οργανώσεις ζητούν από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές να εφαρμόσουν έμπρακτα τις αποφάσεις της διακρατικής σύμβασης ACCOBAMS και να μην επιτρέπουν την χρήση στρατιωτικού σόναρ στις ευαίσθητες περιοχές στη Μεσόγειο που έχουν χαρτογραφηθεί επιστημονικά και αποτελούν το ενδιαίτημα των ζιφιών.

Όσο δεν λαμβάνονται πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση από την πολιτική ηγεσία η θλιβερή αυτή ιστορία θα επαναλαμβάνεται, όπως στην Κέρκυρα το 2011, στην Ζάκυνθο το 2000 και στην Κυπαρισσία το 1997 και 1996, με κίνδυνο την οριστική εξαφάνιση του πληθυσμού των ζιφιών.

Καλούμε τις αρμόδιες ελληνικές αρχές (και κυρίως τα ΥΕΘΑ και ΥΠΕΚΑ) να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να προβούν σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης της χρήσης στρατιωτικών σόναρ στο ενδιαίτημα των ζιφιών, ώστε να εξασφαλιστεί η προστασία και διατήρηση του πληθυσμού τους στις ελληνικές θάλασσες.

Οι συνυπογράφουσες περιβαλλοντικές μη κυβερνητικές οργανώσεις:

ANIMA / Σύλλογος Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής.

ΑΡΙΩΝ / Ερευνητικό Κέντρο Διάσωσης και Περίθαλψης Κητωδών

ΑΡΧΕΛΩΝ / Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας

Greenpeace

Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος

Δίκτυο Μεσόγειος SOS

MOm / Εταιρεία Μελέτης και Προστασίας της Μεσογειακής Φώκιας

Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης

WWF Ελλάς

Photo: Κτηνιατρική Σχολή ΑΠΘ

Πηγή: http://www.econews.gr/2014/04/10/zifioi-sonar-kriti-114063/