Τεκτονικές αλλαγές στον κατασκευαστικό κλάδο

Οι πρόσφατες διοικητικές ανακατατάξεις στην ΕΛΛΑΚΤΩΡ φαίνεται πως είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Οι διεργασίες στον κατασκευαστικό κλάδο είναι έντονες και όλα δείχνουν πως με θρυαλλίδα τις αλλαγές στην ΕΛΛΑΚΤΩΡ μέσω νέων επιχειρηματικών συμφωνιών έρχονται ανατροπές και διαμορφώνονται καινούριες ισορροπίες. Οι ισχυρότερες ροπές που κινούν τις τεκτονικές πλάκες είναι αφενός η θέληση του κ. Δημήτρη Κούτρα να επιστρέψει στον κατασκευαστικό κλάδο μέσω ενός νέου εταιρικού σχήματος και αφετέρου η επιλογή της οικογένειας Κόκκαλη να αποκτήσει στρατηγική συμμαχία στις κατασκευαστικές της δραστηριότητες.

Σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχουν σε εξέλιξη συζητήσεις προκειμένου ο κ. Δημήτρης Κούτρας (δεύτερος από αριστερά στη φωτ.) να αποκτήσει το 20% της Intrakat. Ο πρώην αντιπρόεδρος και εκ των βασικών μετόχων της ΕΛΛΑΚΤΩΡ αποχώρησε αμέσως μετά την άνετη επικράτηση των αδελφών Καλλιτσάντση στην πρόσφατη γενική συνέλευση. Υπενθυμίζεται ότι η συνέλευση ενέκρινε με πλειοψηφία άνω του 50% των μετόχων τα αιτήματα ανάκλησης του συνόλου των μελών του παλιού διοικητικού συμβουλίου την εκλογή του νέου Δ.Σ. και νέας Επιτροπής Ελέγχου της εταιρείας.

Από το απόγευμα της 25ης Ιουλίου, όταν ολοκληρώθηκε η γενική συνέλευση, ο κ. Κούτρας δεν πάτησε το πόδι του στα γραφεία της ΕΛΛΑΚΤΩΡ. Την επομένη μέρα στενός συνεργάτης του μάζεψε -κατ’ εντολή του- τα προσωπικά αντικείμενα από το γραφείο του και μετακόμισε σε δικά του γραφεία στο Μαρούσι. Από το νέο στρατηγείο του, όπου στεγάζονται και άλλες επιχειρήσεις συμφερόντων του, ο κ. Κούτρας σχεδιάζει την επάνοδό του στον κατασκευαστικό κλάδο.

Ο κ. Κωνσταντίνος Κόκκαλης (πρώτος από αριστερά στη φωτ.), που κρατά τα ηνία της Intracom, της εταιρείας που ελέγχει την πλειοψηφία των μετοχών της κατασκευαστικής Intrakat, εδώ και πολύ καιρό έχει αποφασίσει να αναζητήσει στρατηγικό εταίρο για τις κατασκευαστικές δραστηριότητες του οικογενειακού ομίλου. Η πρώτη κρούση από την πλευρά Κόκκαλη έγινε πριν από μερικούς μήνες στον όμιλο Μυτιληναίου, ο οποίος παρουσιάζει αυξημένη κινητικότητα με παρουσία σε διάφορους μεγάλους διαγωνισμούς. Φέρεται μάλιστα να έγιναν αρχικές συζητήσεις με τον επικεφαλής του ομίλου Ευάγγελο Μυτιληναίο, αλλά το εγχείρημα φαίνεται ότι δεν ευοδώθηκε.

Πριν από περίπου 7-8 μήνες η πρόταση για έναν ισχυρό γάμο στον τομέα των κατασκευών έφτασε στα κεντρικά γραφεία της ΕΛΛΑΚΤΩΡ. Το project που θα οδηγούσε στη γέννηση της ΙΝΤΡΑΚΤΩΡ, όπως τότε είχε συζητηθεί να είναι το όνομα της νέας εταιρείας, αν και συγκίνησε τα επιχειρηματικά αντανακλαστικά των βασικών μετόχων της ΕΛΛΑΚΤΩΡ, δεν βρήκε πρόσφορο έδαφος να προχωρήσει. Εκείνη την περίοδο το χάσμα μεταξύ των κυρίων Δημήτρη και Αναστάσιου Καλλιτσάντση (στο κέντρο της φωτ.) από τη μία και Λεωνίδα Μπόμπολα και Κούτρα από την άλλη βάθαινε και δεν επέτρεπε μια επέκταση και μάλιστα τέτοιας κλίμακας.

Το σχέδιο για στρατηγική συμμετοχή στην Intrakat επανέρχεται τώρα στο προσκήνιο, καθώς η συγκυρία έχει μεταβληθεί ριζικά για τον κ. Κούτρα, ο οποίος αναζητά τον καλύτερο τρόπο για να επιστρέψει σε αυτό που έκανε σε όλη του τη ζωή: τα δημόσια έργα. Από τον άλλη πλευρά, ο κ. Κόκκαλης αποκτά έναν εταίρο με αδιαμφισβήτητες ικανότητες, επαφές και εμπειρία στο κατασκευαστικό αντικείμενο, ο οποίος σε συνεργασία με το υφιστάμενο management της Intrakat δημιουργεί ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης για την τεχνική εταιρεία του ομίλου.

Ο όμιλος Κόκκαλη, όπως και οι υπόλοιποι σημαντικοί παίκτες της κατασκευαστικής αγοράς, παρατηρούν με προβληματισμό τις μεγάλες αλλαγές στο επιχειρηματικό τοπίο του κλάδου. Ο αριθμός των έργων συρρικνώνεται, η τραπεζική χρηματοδότηση παραμένει δυσχερής, ενώ ισχυροί ξένοι ανταγωνιστές δίνουν το «παρών» στην ελληνική αγορά. Η Intrakat χρειάζεται έναν στρατηγικό εταίρο για να αντιμετωπίσει από ισχυρότερη θέση τις προκλήσεις του νέου περιβάλλοντος. Στον όμιλο Κόκκαλη πιστεύουν ότι η καλύτερη συγκυρία για να το πράξουν είναι τώρα, καθώς το χαρτοφυλάκιο της κατασκευαστικής τους έχει ένα αξιόλογο έργο: τις εργασίες στα περιφερειακά αεροδρόμια από τη Fraport.

Οπως αναφέρουν καλά ενημερωμένες πηγές, είναι πρόωρο να θεωρηθεί ότι έχουμε αναγέννηση του project ΙΝΤΡΑΚΤΩΡ, καθώς από το στάδιο των συζητήσεων μέχρι αυτό των υπογραφών η απόσταση είναι πολύ μεγάλη. Αλλωστε για να αρχίσει να μπαίνει στις ράγες ένα τέτοιο deal πρέπει να προηγηθούν νομικοί και οικονομικοί έλεγχοι, να καταρτιστούν συμβάσεις, νέα επιχειρηματικά πλάνα κ.λπ. Ωστόσο, η σύμπτωση των προθέσεων των δύο πλευρών και η συγκυρία είναι πολύ θετικοί οιωνοί. Μάλιστα κάποιες πηγές στην αγορά υποστηρίζουν ότι εντοπίζουν σε πρώιμο στάδιο διεργασίες για πώληση στους αδελφούς Καλλιτσάντση του 7% της ΕΛΛΑΚΤΩΡ που κατέχει σήμερα η οικογένεια Κούτρα. Ωστόσο, επίσημες πηγές δεν επιβεβαιώνουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Οι διαδικασίες μετασχηματισμού που έχουν δρομολογηθεί στις κατασκευές κάνουν έμπειρους παρατηρητές της αγοράς να σημειώνουν -προφανώς με κάποια δόση υπερβολής- ότι ο κλάδος είναι σε κατάσταση βρασμού. Και ίσως όχι άδικα, καθώς υπάρχουν αρκετά ανοιχτά μέτωπα όπου οι ισορροπίες που θα διαμορφωθούν θα δώσουν και την κατεύθυνση των εξελίξεων. Αρχικά η αγορά περιμένει τους αμέσως επόμενους μήνες οι αδελφοί Καλλιτσάντση να ξεδιπλώσουν το στρατηγικό σχέδιο της ΕΛΛΑΚΤΩΡ.

Μια από τις πρώτες προτεραιότητές τους, που αναμένεται να πάρει σάρκα και οστά ως το τέλος του Οκτωβρίου, είναι «η ενίσχυση της εταιρικής διακυβέρνησης με βάση τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές». Είναι δεδομένο ότι στην κορυφή της εταιρείας θα υπάρξουν νέα πρόσωπα σε ρόλους διευθύνοντος συμβούλου και οικονομικού διευθυντή. Μια άλλη παράμετρος είναι η σχέση που θα έχει με την εταιρεία ο κ. Λεωνίδας Μπόμπολας, που ελέγχει περίπου το 15% του μετοχικού της κεφαλαίου. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, το διαζύγιο με τον κ. Κούτρα είναι οριστικό και αμετάκλητο, αλλά δεν φαίνεται να ισχύει το ίδιο για τον κ. Μπόμπολα. Αν και το μέλλον είναι άδηλο, το ενδεχόμενο σε μερικούς μήνες ο τελευταίος να καταλάβει κάποια επιμέρους διοικητική θέση στην ΕΛΛΑΚΤΩΡ δεν πρέπει να αποκλείεται.

Η αγορά περιμένει επίσης με ενδιαφέρον και τη νέα οργανωτική δομή της ΕΛΛΑΚΤΩΡ, δεδομένου ότι σε σχετική ανακοίνωση μετά τη γενική συνέλευση αναφέρεται πως «η αναδιοργάνωση του ομίλου θα εστιάσει στην αφαίρεση των στεγανών μεταξύ των επιμέρους δραστηριοτήτων για την αποτελεσματική επίτευξη συνεργειών». Στην ίδια ανακοίνωση γίνεται αναφορά και για «αναδιάρθρωση της ΕΛΛΑΚΤΩΡ σε επίπεδο νομικών οντοτήτων», η οποία «θα στοχεύσει στον εξορθολογισμό της φορολογικής βάσης και τη βελτιστοποίηση της κεφαλαιακής διάρθρωσης προκειμένου να επιτευχθούν σημαντικές οικονομίες κλίμακας». Οι συγκεκριμένες αναφορές εκτιμάται ότι πιθανότατα παραπέμπουν σε κάποιο σχέδιο συγχώνευσης δραστηριοτήτων της ΕΛΛΑΚΤΩΡ που θα τεθεί σε εφαρμογή από το φθινόπωρο.

Εριδες και στην J&P Αβαξ

Εριδες μετόχων εξ αντανακλάσεως πλήττουν και την άλλη μεγάλη κατασκευαστική, την J&P Abaξ, με το πρόβλημα να πηγάζει από τη μητρική J&P Overseas (δεξιά πάνω στη φωτ. ο Πρόεδρος Χρήστος Ιωάννου). Ο επιχειρηματικός κολοσσός που δημιούργησαν ο κ. Δάκης Ιωάννου και ο Γιώργος Παρασκευαϊδης αναζητά νέες ισορροπίες μετά την απώλεια του τελευταίου. Οι κληρονόμοι του Eυθύβουλος, Xριστίνα και Λεόνη Παρασκευαΐδη κινούνται από το 2010 σε διαφορετική τροχιά από την οικογένεια Ιωάννου όσον αφορά τη στρατηγική του ομίλου και τα συμφέροντά τους. Μετά από παλινωδίες ετών, η οικογένεια Ιωάννου φαίνεται (και πάλι) να βρίσκεται κοντά σε μια αμοιβαία συμφωνία διοικητικού και όχι μόνο διαχωρισμού με την οικογένεια Παρασκευαΐδη. Μια τέτοια εξέλιξη θα διασφαλίσει και την ηρεμία στην J&P Aβαξ, αν και στην εταιρεία υποστηρίζουν πως οι έριδες στην J&P Investments, που είναι ο βασικός μέτοχος της εισηγμένης J&P Αβαξ, δεν επηρεάζουν τη λειτουργία της.

Η εξωστρέφεια της ΓΕΚ-Τέρνα

Η κρίση και η συρρίκνωση των δημοσίων έργων στα χρόνια της κρίσης, όπως ήταν φυσικό, άλλαξαν τις ισορροπίες και στον κατασκευαστικό κλάδο. Η πρωτοκαθεδρία στο ανεκτέλεστο υπόλοιπο ανήκει πλέον στη ΓΕΚ-Τέρνα του κ. Γιώργου Περιστέρη (δεξιά κάτω στη φωτ.), που έχει εξασφαλίσει τη στήριξη δύο ισχυρών ξένων μετόχων με μεγάλο πορτοφόλι. Η εταιρεία, σε κοινοπραξία με ινδικών συμφερόντων κατασκευαστική, εξασφάλισε το τελευταίο μεγάλο έργο παραχώρησης που βγήκε στην Ελλάδα, το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου. Σήμερα παρουσιάζει μεγαλύτερο ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων τόσο από τα 2 δισ. της ΕΛΛΑΚΤΩΡ όσο και από τα 1,2 δισ. της J&P Αβαξ. Εκτός της αμερικανικής Υork Capital, που διαχειρίζεται κεφάλαια 21,7 δισ. δολαρίων, η ΓΕΚ-Τέρνα πρόσφατα απέκτησε και έναν άλλο στρατηγικό εταίρο. Πρόκειται για το Reggeborgh Invest, το οποίο είναι family fund της οικογένειας Βέσελς που ελέγχει τη Volker Wessels, έναν ισχυρό και από τους παλαιότερους κατασκευαστικούς ομίλους της Ευρώπης. Οι Ολλανδοί απέκτησαν το 9,38% της ΓΕΚ-Τέρνα από την οικογένεια του Ν. Κάμπα που περιορίστηκε και εξακολουθεί να ελέγχει το 6,06%. Ο κ. Περιστέρης, έχοντας τη στήριξη ισχυρών ξένων μετόχων και τον ανταγωνισμό απασχολημένο σε εσωτερικές διαμάχες, εκμεταλλεύτηκε τη συγκυρία για να αλλάξει προς όφελος του ομίλου του τη «γεωγραφία» του κλάδου. Η ειρωνεία είναι ότι στην Ελλάδα οι Ολλανδοί της Reggeborgh Invest είχαν αρχικά συζητήσεις μέσω των αδελφών Καλλιτσάντση για να επενδύσουν στην ΕΛΛΑΚΤΩΡ. Ωστόσο, λόγω της έντασης μεταξύ των βασικών μετόχων το κεφάλαιο αυτό έκλεισε γρήγορα και το deal έγινε τελικά με τη ΓΕΚ-Τέρνα.

Διαγωνισμοί για τα μεγάλα δημόσια έργα

Οι νέες ισορροπίες στον κλάδο θα δώσουν και το στίγμα του ανταγωνισμού στους διαγωνισμούς που έχουν ήδη βγει ή βγαίνουν σύντομα στον αέρα, όπως το πρώτο τμήμα της Γραμμής 4 του μετρό Αθήνας, η παραχώρηση της Εγνατίας Οδού, το νέο σύστημα δορυφορικών διοδίων, ο Βόρειος Οδικός Αξονας Κρήτης κ.ά. Ωστόσο οι εταιρείες καλούνται να προσαρμοστούν σε ένα νέο ιδιαίτερο επιχειρηματικό περιβάλλον που δεν έχει σχέση με το παρελθόν. Είναι χαρακτηριστικό ότι για το 9,88% της Αττικής Οδού, που πωλείται από την Τράπεζα Πειραιώς, δεν εκδηλώθηκε ενδιαφέρον. Οπως επίσης ότι και η ισπανική Ferrovial, που κατέχει μειοψηφικά ποσοστά στις εταιρείες παραχώρησης της Ιονίας Οδού και του Αξονα Κεντρικής Ελλάδας, φέρεται εδώ και καιρό να αναζητεί χωρίς επιτυχία αγοραστές.