Το νέο πλαίσιο για αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς

Ένα νέο πλαίσιο για τη διενέργεια αρχιτεκτονικών διαγωνισμών δημιουργεί το υπουργείο Περιβάλλοντος. Το νέο πλαίσιο διασφαλίζει ότι οι βραβευθέντες σε έναν διαγωνισμό θα χρησιμοποιούνται για την υλοποίηση του έργου, ότι δεν θα πραγματοποιούνται αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί αν δεν υπάρχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση για κάποιο έργο, ενώ η επιλογή ή όχι της διαδικασίας θα κρίνεται από τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής, δηλαδή από αρχιτέκτονες. Στα αρνητικά του νέου πλαισίου, ότι καταργεί την υποχρέωση αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την ανάπλαση δημοσίων χώρων, ενώ συνεχίζει να εξαιρεί τα έργα ΕΣΠΑ.

Η απόφαση, την οποία υπογράφει ο υφυπουργός Χωροταξίας Νίκος Ταγαράς, ουσιαστικά υιοθετεί το μεγαλύτερο μέρος των προτάσεων που έκανε η ομάδα εργασίας, την οποία όρισε για το θέμα το υπουργείο Περιβάλλοντος το 2019. Οι βασικές αλλλαγές είναι οι ακόλουθες:

-Εφόσον ένα αρχιτεκτονικό γραφείο βραβευθεί σε έναν αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, επιβάλλεται η χρησιμοποίησή του στην υλοποίηση του εν λόγω έργου, είτε ως ανάδοχο των μελετών ή ως τεχνικό σύμβουλο της υπηρεσίας που θα το αναλάβει. Πρόκειται για μια σημαντική ρύθμιση καθώς δεν ήταν σπάνιο το φαινόμενο να… μένουν εκτός αυτοί που κατέκτησαν το 1ο βραβείο σε έναν διαγωνισμό. 

-Ορίζονται με ορθολογικό τρόπο οι κατηγορίες και τα μεγέθη πάνω από τα οποία πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο χρήσης αρχιτεκτονικού διαγωνισμού. Για παράδειγμα, σε όλα τα πολιτιστικά κτίρια, σε κτίρια εκπαίδευσης άνω των 500 τμ, σε κτίρια διοίκησης άνω των 500 τμ, σε κτίρια του υπουργείου Δικαιοσύνης άνω των 1.000 τμ, σε κτίρια του υπουργείου Υγείας άνω των 500 τμ, σε θρησκευτικούς χώρους άνω των 400 τμ κα. Επίσης προβλέπεται η ίδια διαδικασία και για επεκτάσεις, αν αυξάνουν το κτίριο κατά 50% ή περισσότερο. 

-Το αν χρειάζεται αρχιτεκτονικός διαγωνισμός θα κρίνεται από  το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ή το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής, ανάλογα με το έργο) αντί του Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων (ΣΥΠΟΘΑ ή ΚΕΣΥΠΟΘΑ) σήμερα. Με άλλα λόγια η κρίση των δυνατοτήτων ενός έργου να γίνει με αρχιτεκτονικό διαγωνισμό θα κρίνεται από αρχιτέκτονες. Ωστόσο το αν θα γίνει ή όχι παραμένει στην κρίση του κύριου του έργου.

-Για να πραγματοποιηθεί αρχιτεκτονικός διαγωνισμός πρέπει να έχουν εξασφαλιστεί τα κονδύλια για την υλοποίηση του έργου που αφορά.
-Εξακολουθούν να εξαιρούνται από την υποχρέωση διενέργειας αρχιτεκτονικού διαγωνισμού τα έργα ΕΣΠΑ (και του Ταμείου Ανάκαμψης), τα έργα με ΣΔΙΤ ή  όσα συγχρηματοδοτούνται από την ΕΤΕπ.

Το πιο αρνητικό σημείο του νέου πλαισίου είναι ότι καταργεί την υποχρέωση πραγματοποίησης αρχιτεκτονικών διαγωνισμών για αναπλάσεις κοινόχρηστων χώρων, στις περιπτώσεις που ο φορέας (λ.χ. ο δήμος) διαθέτει αρχιτέκτονα και έχει γνωμοδοτήσει για τη μελέτη το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (…αλλά όχι απαραιτήτως θετικά). Η ρύθμιση αυτή «φωτογραφίζει» τους μεγάλους δήμους  της χώρας, που έχουν επαρκώς στελεχωμένες τεχνικές υπηρεσίες- αν και η τελική υπογραφή ενός αρχιτέκτονα δημοσίου υπαλλήλου δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι η μελέτη εκπονήθηκε από την υπηρεσία και όχι από κάποιον τρίτο για λογαριασμό του δήμου. 

«Απογοητεύομαι από την πρόβλεψη για τους δημόσιους χώρους και την εξαίρεση των έργων ΕΣΠΑ. Είναι προσθήκες που δεν υπήρχαν στην πρόταση της ομάδας εργασίας που συνέστησε το υπουργείο και θεωρώ ότι μειώνουν δραστικά το διαθέσιμο αντικείμενο», λέει στην «Κ» ο αρχιτέκτονας Γιώργος Μαδεμοχωρίτης, εκπρόσωπος του ΣΑΔΑΣ στην ομάδα εργασίας του ΥΠΕΝ. «Αν έλειπαν αυτές οι προβλέψεις θα έλεγα ότι το νέο πλαίσιο είναι θετικό, καθώς ενθαρρύνει τη συμμετοχή αρχιτεκτόνων».