Το Πολεοδομικό Σχέδιο για το Μάτι

«Το σχέδιο που σήμερα παρουσιάζουμε θα δώσει νέα ζωή στο Μάτι. Το είπαμε. Tο κάναμε, νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα το οποίο είχαμε θέσει», δήλωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης, σε συνέντευξη Τύπου, που παραχώρησε από κοινού με τον υφυπουργό Δημήτρη Οικονόμου, τους γενικούς γραμματείς Ευθύμη Μπακογιάννη και Κωνσταντίνο Αραβώση και τον πρόεδρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, Γιώργο Στασινό, κατά την παρουσίαση του νέου Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου για το Μάτι, που υλοποιήθηκε υπό την επίβλεψη του ΤΕΕ.

«Σήμερα, θέτουμε τις βάσεις για την επούλωση των πληγών με ένα βιώσιμο τρόπο. Ούτε ισοπεδώνουμε το Μάτι, το Κόκκινο Λιμανάκι, τον Προβάλινθο, την Αμπελούπολη, αλλά ούτε και ανεχόμαστε μία σειρά από απαράδεκτες καταστάσεις, οι οποίες συνέτειναν στο να πάρει η καταστροφή που ζήσαμε πριν από δύο χρόνια τις διαστάσεις που τελικά πήρε», τόνισε ο κύριος Χατζηδάκης.

«Στο Μάτι θα μπει μια τάξη. Όχι μόνο διότι η Ελλάδα πρέπει να γίνει μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα, αλλά διότι αυτό είναι προς όφελος των ίδιων των κατοίκων του. Θα αντιμετωπιστούν τα σφάλματα του παρελθόντος. Θα διανοιχθούν δίοδοι προς την παραλία. Η ίδια η παραλία θα αποκτήσει ένα τελείως διαφορετικό χρώμα» σημείωσε ο υπουργός.

Σύμφωνα με τον κύριο Χατζηδάκη, «το Μάτι θα αλλάξει εικόνα, αλλά ταυτόχρονα θα διασφαλιστούν οι προϋποθέσεις για την προστασία της περιοχής, τόσο από πυρκαγιές όσο και από πλημμύρες, λόγω της ανεξέλεγκτης κατάστασης στα ρέματα τα οποία βρίσκονται την περιοχή».

«Αξίζει να γίνει μια βιώσιμη περιοχή για τους κατοίκους και τους παραθεριστές» υπογράμμισε ο υπουργός και στη εξήγησε ότι «το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) εκπονήθηκε υπό την επίβλεψη του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, σύμφωνα με τις προβλέψεις του νόμου και με τη συμμετοχή μιας σειράς μεγάλων τεχνικών γραφείων».

Μάλιστα, όπως είπε, το ΕΠΣ παρουσιάζεται έναν μήνα νωρίτερα από την ημερομηνία που είχε θέσει ως στόχο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.\

Γ. Στασινός: Το ΕΠΣ ολοκληρώθηκε μέσα σε μόλις έναν χρόνο

Ο πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός δήλωσε πως μετά από εντολή του πρωθυπουργού, «το ΤΕΕ ανέλαβε να φτιάξει ένα πρότυπο Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο μέσα σε μόλις έναν χρόνο», τη στιγμή που «πρακτικά, ένα σχέδιο πόλης, διότι περί αυτού πρόκειται, χρειάζεται μέχρι σήμερα 8-10 χρόνια, κατά μέσο όρο, ενώ η έγκρισή μπορεί να φθάσει ακόμα και τα 20 χρόνια, όπως η επέκταση του σχεδίου πόλης του Άργους».

«Τεκμηριώνεται επιστημονικά, τεχνικά και νομικά το Προεδρικό Διάταγμα Έγκρισης του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου. Προετοιμάζονται οι διαδικασίες για όλα τα έργα δημοσίου συμφέροντος, όπως απαλλοτριώσεις, έργα διευθέτηση ρεμάτων, κοινόχρηστοι χώροι, πλατείες, οδοποιία κλπ, ώστε να είναι εφικτό να έχουν ολοκληρωθεί εντός 3-4 ετών» ανέφερε ο κύριος Στασινός.

«Στόχος είναι τα διδάγματα από τις διαδικασίες, τα προβλήματα και τα επιστημονικά δεδομένα μέσω της συνεργασίας του ΤΕΕ, των μελετητών και του ΕΜΠ, να αποτελέσουν παρακαταθήκη για την ελληνική Πολιτεία και να τύχουν χρήσης σε επόμενες προσπάθειες τοπικού ή σημειακού χωροταξικού σχεδιασμού και πολεοδόμησης» τόνισε.

Να σημειωθεί ότι ο πρόεδρος του ΤΕΕ γνωστοποίησε  ότι για το ΕΠΣ ενεπλάκησαν στον διάλογο τοπικοί φορείς, ακαδημαϊκά ιδρύματα, κυρίως το ΕΜΠ, το εργαστήριο του κ. Σερράου, καθώς και το αμερικάνικο πανεπιστήμιο Notre Dame, που μελέτησε και έκανε τις προτάσεις του, στο πλαίσιο ομαδικής φοιτητικής εργασίας.

Ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Δημήτρης Οικονόμου, παρουσίασε τα βασικότερα σημεία του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) για το Μάτι.

Όπως είπε ο κύριος Οικονόμου, οργανώνεται χωρικά μια περιοχή περίπου 8.000 στρεμμάτων, από τα οποία τα 2.600 πολεοδομούνται για πρώτη φορά. Οι περιοχές που προστατεύονται με τη δασική νομοθεσία ή άλλες διατάξεις, φτάνουν τα, περίπου, 4.250 στρέμματα. Το υπόλοιπο της συνολικής έκτασης περιλαμβάνει τις -ήδη- εντός σχεδίου περιοχές που αναπλάθονται (6%), αιγιαλό και παραλία (2%), κατασκηνώσεις (2%), και διάφορες άλλες περιπτώσεις (4%). Σπερίπου 2.600 στρέμματα που πολεοδομούνται, θα οικοδομηθούν 710 στρ., 1.060 στρ. θα είναι ιδιωτικοί χώροι πρασίνου (ακάλυπτοι), και 830 στρ. αποτελούν την εισφορά σε γη, αυξάνοντας τους κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους στην περιοχή.

Μια παράλληλη επιδίωξη του ΥΠΕΝ, σύμφωνα με τον υφυπουργό, είναι η ελαχιστοποίηση των κατεδαφίσεων κτισμάτων και βοηθητικών εγκαταστάσεων που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή ΕΠΣ. Συγκεκριμένα, κτίσματα που εμπίπτουν σε ζώνες απομάκρυνσης είναι 141 με χρήσεις Α ή Β κατοικίας, εστίασης και τουρισμού, ενώ σε 339 οι ιδιοκτησίες κατεδαφίζονται μαντρότοιχοι.

«Συνολικά, υιοθετείται μια ισορροπημένη και δίκαιη προσέγγιση, χωρίς ακρότητες: δεν κατεδαφίζονται τα πάντα, αλλά εξασφαλίζεται ότι η περιοχή θα γίνει λειτουργική και ασφαλής με το ελάχιστο κοινωνικό κόστος», ανέφερε ο κύριος Οικονόμου και συνέχισε εξηγώντας πως  «ο πρώτος στόχος του σχεδίου είναι να αποφύγουμε μια νέα τραγωδία στην περιοχή καθιστώντας ανθεκτική στη φωτιά αλλά και σε άλλες φυσικές καταστροφές».

Τα επόμενα βήματα είναι η ανάρτηση για δημόσια διαβούλευση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του ΕΠΣ, στις 25 Ιουνίου. Στη διάρκεια της διαβούλευσης θα γίνει συστηματική ενημέρωση όλων των ενδιαφερόμενων, με πρώτο βήμα την παρουσίαση του σχεδίου στους δήμους και τις οργανώσεις των κατοίκων.
Σύμφωνα με τον υφυπουργό, το Προεδρικό Διάταγμα, με το οποίο θα εγκριθούν το ΕΠΣ και οι λοιπές υποστηρικτικές του μελέτες, θα σταλεί για επεξεργασία στο ΣτΕ πριν από το τέλος Αυγούστου και την μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης.

Εξειδικεύοντας τις προβλέψεις του ΕΠΣ στο Μάτι, ο κ. Μπακογιάννης ανέφερε:

– Σχετικά με το φυσικό περιβάλλον περιλαμβάνει:
* προώθηση αντιπυρικής-αντιπλημμυρικής προστασίας για ανθεκτικότητα,
* αντιμετώπιση δευτερογενών επιπτώσεων των κατολισθήσεων και προστασία από διάβρωση στο παράκτιο μέτωπο,
* αποκατάσταση του ιδιαίτερου χαρακτήρα της περιοχής που ήταν δενδρώδης-θαμνώδης βλάστηση.
– Σχετικά με τις χρήσεις γης-σύνδεση οικιστικών περιοχών και ελεύθερων χώρων:
* Ρύθμιση χρήσεων σύμφωνα με τον
χαρακτήρα της περιοχής παραθερισμού- κατοικίας- τουρισμού- αναψυχής και την εξασφάλιση αναγκαίας κοινωνικής υποδομής,
*  Έμφαση στο ρέμα Παππά ως σημαντικό φυσικό περιβαλλοντικό στοιχείο και στοιχείο σύνδεσης στο Μάτι και στο Κόκκινο Λιμανάκι.
– Σχετικά με το οδικό δίκτυο και την κυκλοφορία με έμφαση στη βιώσιμη κινητικότητα:
* Ιεράρχηση του Οδικού Δικτύου και ορθολογική αναδιάρθρωσή του,
* Προγραμματισμός αναγκαίας κυκλοφοριακής υποδομής και ρύθμιση της κυκλοφορίας οχημάτων,
* Δημιουργία δικτύου κίνησης πεζών και ποδηλάτων μέσω της σύνδεσης περιοχών κατοικίας με πόλους έλξης, ελεύθερους χώρους πρασίνου, Πεντέλη, Θαλάσσιο μέτωπο κλπ.
– Σχετικά με το θαλάσσιο μέτωπο
* Διεύρυνση και ενίσχυση του κοινόχρηστου-δημοσίου χαρακτήρα παραλιακής ζώνης.
* Αποσυμφόρηση από εκτεταμένες-εντατικές ή και αποκλειστικές δραστηριότητες και εκμεταλλεύσεις και απομάκρυνση ασυμβίβαστων χρήσεων και δραστηριοτήτων.
* Αύξηση προσπελασιμότητας με διευκόλυνση πρόσβασης πεζών ποδηλάτων σε όλο το μήκος της Παρ. Ζώνης με κάθετους πεζόδρομους ικανού πλάτους σύνδεσης του οδικού με το παράκτιο.
* Ενιαίο παραλιακό περίπατο.

Ειδικότερα, διανοίγονται και τα οκτώ ρέματα (οκτώ), με τρόπο που ελαχιστοποιεί τις κατεδαφίσεις αλλά μέσω τεχνικά μελετημένων διευθετήσεων εξασφαλίζει την ευρύτερη περιοχή από τους αυξανόμενους κινδύνους πλημμύρας. Υλοποιείται σύγχρονος αντιπλημμυρικός σχεδιασμός. Εξασφαλίζεται ένας μεγάλος δημόσιος περίπατος κατά μήκος της ακτής, χωρίς εμπόδια, με ελεύθερο πλάτος 35 μ.

Δημιουργούνται «Τόπος Μνήμης», «Αρχιτεκτονικός Περίπατος Μνήμης», και Κέντρο Εκπαίδευσης-Ευαισθητοποίησης για την Προστασία από Φυσικές Καταστροφές. Ανεβαίνουν οι αξίες γης των ιδιοκτησιών σε όλη την περιοχή.

Επιπλέον, με την πολεοδόμηση σε μεγάλο τμήμα της περιοχής αποκτούνται δικαιώματα δόμησης και από αυτούς που μέχρι σήμερα δεν μπορούσαν να κτίσουν νόμιμα και δεν επέλεξαν να το κάνουν. Ενώ, τακτοποιείται ένα μεγάλο τμήμα ιδιοκτησιών με καθεστώς ασαφές ή θεωρούμενο από διάφορες πλευρές ως δασικό, με την αναγνώριση των παλαιών διανομών.

Στις περιοχές δε που δεν εξαιρούνται από το δασικό χαρακτήρα, διατηρούνται όσα κτίσματα έχουν οικοδομήσει με νόμιμη άδεια, ενώ για τα υπόλοιπα δίνονται εναλλακτικές δυνατότητες για τακτοποίηση κτισμάτων (υπό προϋποθέσεις) ή για χαρακτηρισμό των γηπέδων ως μη δασικών (υπό προϋποθέσεις).
Όπως έκανε γνωστό ο κ. Μπακογιάννης, η εκπόνηση του Ρυμοτομικού Σχεδίου Εφαρμογής (ΡΣΕ) στις προς πολεοδόμηση περιοχές που καθορίζει το ΕΠΣ θα αρχίσει εντός του καλοκαιριού.

Αναφερόμενος στα δασικά ζητήματα στην περιοχή του Ματιού, ο γενικός γραμματέας του ΥΠΕΝ, Κωνσταντίνος Αραβώσης, σημείωσε ότι «οι νέες διατάξεις του ν.4685/2020 που επιλύουν προβλήματα με τις δασικού χαρακτήρα εκτάσεις, στην περιοχή εφαρμογής του ΕΠΣ είναι η πλήρης εξαίρεση των περιοχών Μάτι και Κόκκινο Λιμανάκι (αγροκτήματα εκούσιας διανομής) από τη δασική νομοθεσία.

Για τις εκτάσεις αυτές ανακαλούνται και κάθε είδους διοικητικές πράξεις (αναδασωτέες, πρόστιμα, διοικητικές αποβολές, κατεδαφίσεις), που εκδόθηκαν με βάση τη δασική νομοθεσία.

Προβλέπεται επίσης, αναμόρφωση δασικών χαρτών, λαμβάνοντας υπόψη διοικητικές πράξεις που δεν είχαν ενσωματωθεί στην αρχική κατάρτιση.

Σημαντική προσθήκη του νέου νόμου είναι ότι στις διοικητικές πράξεις συμπεριλαμβάνονται πλέον και οικοδομικές άδειες που δεν έχουν υλοποιηθεί, οπότε εξαιρούνται πλέον και αυτές οι εκτάσεις.

Με στόχο την άμεση αναμόρφωση του δασικού χάρτη της περιοχής που αφορά το ΕΠΣ, συντάσσεται απόφαση/εγκύκλιος για την επίσπευση της διεκπεραίωσης των διαδικασιών που προβλέπονται, κατά προτεραιότητα για την περιοχή του ΕΠΣ στο Μάτι (συμπεριλαμβανομένων και των υπόλοιπων περιοχών, όπως το Κόκκινο Λιμανάκι, Προβάλινθο, Αμπελούπολη κ.λ.π..

Ειδικότερα στον Προβάλινθο θα εφαρμοστούν οικοδομικές άδειες, ως διοικητικές πράξεις, για την αναμόρφωση του δασικού χάρτη, καθώς όπως αναφέρθηκε στην τελευταία τηλεδιάσκεψη, η περιοχή είναι κυρίως δασικού χαρακτήρα, δεν θα πολεοδομηθεί στο σύνολό της, τα δασικού χαρακτήρα τμήματα θα ενσωματωθούν στο ΕΠΣ ως χώροι πρασίνου.

Τέλος, να σημειωθεί ότι τη σύνταξη του ΕΠΣ απαιτήθηκαν, πέραν της κύριας πολεοδομικής μελέτης, οκτώ άλλες υποστηρικτικές μελέτες. Η εκπόνησή τους ξεκίνησε στις αρχές του 2020, οι περισσότερες έχουν ήδη ολοκληρωθεί, και οι υπόλοιπες μέσα στις επόμενες 10 ημέρες. Οι μελέτες αυτές είναι οι εξής:

– Κύρια (Πολεοδομική) Μελέτη,

– Μελέτη Τοπογραφίας,

– Μελέτη Οριοθέτησης Ρεμάτων,

– Συγκοινωνιακή Μελέτη,

– Μελέτη Κατάρτισης Δασικού Χάρτη,

– Μελέτη μείωσης της πλημμυρικής διακινδύνευσης,

– Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας,

– Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων,

– Νομική υποστήριξη.