Υποχρεωτική η ηλεκτρονική ταυτότητα για τις μεταβιβάσεις ακινήτων και τα αυθαίρετα

Από την 1η Ιανουαρίου 2021 τέθηκε σε εφαρμογή η ηλεκτρονική ταυτότητα του κτιρίου, η οποία θα αποτελέσει ουσιαστικά το Μητρώο όλου του κτιριακού αποθέματος της χώρας. Το ηλεκτρονικό «φακέλωμα» των ακινήτων θεσμοθετήθηκε το 2011, ωστόσο επανέρχεται στο προσκήνιο με την ενεργοποίησή του από την κυβέρνηση, αλλά και τις επιβαρύνσεις που φέρνει για την πώληση και κάθε άλλη μεταβίβαση ακινήτων καθώς και στην νομιμοποίηση αυθαιρέτων, αφού πλέον είναι υποχρεωτική.

• Τι είναι η ταυτότητα του κτιρίου;

Η ηλεκτρονική ταυτότητα είναι ένας οργανωμένος ηλεκτρονικός φάκελος, ο οποίος περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία (έγγραφα και σχέδια) του κτιρίου. Η συγκέντρωση όλων των σχετικών εγγράφων γίνεται με τη συμβολή μηχανικού, ο οποίος και διαπιστώνει αν όλα τηρούνται κατά το γράμμα του νόμου. Ο φάκελος αυτός θα τηρείται και θα ενημερώνεται από τους αρμόδιους μηχανικούς σε περίπτωση αλλαγών και θα φυλάσσεται από τους ιδιοκτήτες των ακινήτων.

• Γιατί είναι απαραίτητη η ταυτότητα του κτιρίου;

Σήμερα για κάθε κτίριο υπάρχουν διάφορες καταγραφές στα εμβαδά τους, που μάλιστα τις περισσότερες φορές δεν συμφωνούν μεταξύ τους όπως:

Α) Εμβαδό με βάση την Οικοδομική Άδεια (αν υπάρχει)

Β) Εμβαδό κατά δήλωση του ιδιοκτήτη στη ΔΕΗ

Γ) Εμβαδό στο έντυπο Ε9 της Εφορίας

Δ) Εμβαδό στο συμβόλαιο αγοράς/Μισθωτήριο κλπ

Ε) Εμβαδό στο Ενεργειακό Πιστοποιητικό

Στ) Εμβαδό στο Κτηματολόγιο

Ζ) Εμβαδό αποτύπωσης της υφιστάμενης (πραγματικής) κατάστασης.

Αυτή η έλλειψη ταύτισης των τετραγωνικών στις διάφορες καταχωρήσεις του ακινήτου δημιουργεί προβλήματα στην σωστή καταγραφή του.

Αυτό μάλιστα, φάνηκε πρόσφατα κατά την διαδικασία δήλωσης των «ξεχασμένων» τετραγωνικών στους Δήμους, όπου πολλοί ιδιοκτήτες διαπίστωσαν ότι δήλωναν άλλα τετραγωνικά στο Ε9 και άλλα στη ΔΕΗ μέσω του Δήμου. Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμα περισσότερο, διότι σε ορισμένες περιπτώσεις ο ιδιοκτήτης πρέπει να δηλώσει μαζί κύριους χώρους (κατοικία) και κοινόχρηστους χώρους (π.χ. κλιμακοστάσια), ενώ σε άλλες περιπτώσεις μόνο το καθαρό κατοικήσιμο εμβαδό. Επομένως είναι απαραίτητη η καταγραφή των κτιρίων σε ένα μητρώο που θα καταγράφονται αναλυτικά όλα τα στοιχεία του ακινήτου.

Επίσης με την ταυτότητα του κτιρίου κάθε ιδιοκτήτης θα έχει πλήρη εικόνα για την νομιμότητα ή μη του κτιρίου του καθώς και την ενεργειακή και στατική κατάσταση του.

• Δηλαδή θα υπάρξει διασταύρωση των στοιχείων;

Ναι. Όλα τα στοιχεία του φακέλου θα μπαίνουν σε μία ηλεκτρονική βάση δεδομένων, που θα συνδέεται με τα αρχεία του ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ, της ΔΕΗ, του Δήμου και της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών (Ε9) και στη συνέχεια με το Περιουσιολόγιο. Σε περίπτωση που, από τους σχετικούς ελέγχους διασύνδεσης των ανωτέρω βάσεων δεδομένων, προκύπτει ότι δεν τηρήθηκαν οι σωστές διαδικασίες, θα ενημερώνεται άμεσα η αρμόδια ΥΔΟΜ για τον έλεγχο και την καταγραφή τυχόν αυθαιρέτων κατασκευών. Πέραν της διαπίστωσης αυθαιρέτων κατασκευών για την έλλειψη συμπλήρωσης της ταυτότητας του κτιρίου επιβάλλεται πρόστιμο από το ΥΠΕΝ.

• Ποιοι έχουν υποχρέωση να την κάνουν;

Σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, υποχρέωση για εισαγωγή στον θεσμό έχουν τα νέα κτίρια (για όσα δηλαδή εκδίδονται νέες οικοδομικές άδειες) και τα παλαιότερα αλλά κατά τη στιγμή της μεταβίβασής τους. Η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου θα είναι απαραίτητη για οποιαδήποτε πράξη σε ακίνητο, εκτός από τις ενοικιάσεις.

• Τι γίνεται με τα αυθαίρετα που δεν έχουν δηλωθεί και δεν έχουν ταυτότητα κτιρίου;

Καταρχήν για όλα τα αυθαίρετα που έχουν νομιμοποιηθεί με όλους τους νόμους περί αυθαιρέτων, θα πρέπει να συνταχθεί ταυτότητα κτιρίου για να θεωρούνται πλήρως τακτοποιημένα.

Όσοι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων δεν τακτοποίησαν το αυθαίρετο, θα βρεθούν αντιμέτωποι και σε περιορισμούς και απαγορεύσεις για:

– να μεταβιβάσουν, πουλήσουν ή να το γράψουν στα παιδιά τους

– να προβούν στην έκδοση πολεοδομικών αδειών για εργασίες συντήρησης, ανακαίνισης, αποκατάστασης, αλλαγής χρήσης ή και επέκτασης των ακινήτων τους

– να το μισθώσουν νόμιμα

– να μην μπορούν να εκδώσουν οι μισθωτές του ακινήτου άδεια λειτουργίας επιχείρησης (εμπορικά καταστήματα, καταστήματα εστίασης, βιοτεχνίες κ.λπ.)

– να χρηματοδοτηθούν για την αναβάθμιση του κτιρίου από το πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Αυτονομώ»

– θα έχουν αυξημένο πρόστιμο και κίνδυνο πιθανής κατεδάφισης, σε περίπτωση που δεν μπορούν να προβούν σε νομιμοποίηση του κτιρίου.

• Πώς γίνεται η διαδικασία;

Η διαδικασία γίνεται από τον μηχανικό μέσω ειδικής ηλεκτρονικής ψηφιακής πλατφόρμας «Ταυτότητα Κτιρίου» η οποία αναπτύχθηκε από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ), που είναι και ο πάροχος των ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς το υπουργείο, τους μηχανικούς και τους πολίτες.

• Ποιος καλεί τον μηχανικό για να συντάξει την ταυτότητα του κτιρίου;

Ο ιδιοκτήτης ορίζει τον μηχανικό, ο οποίος συμπληρώνει τα στοιχεία της ηλεκτρονικής ταυτότητας του κτιρίου ή της διηρημένης ιδιοκτησίας, για κάθε κτίριο ή διηρημένη ιδιοκτησία. Αν έχουν συσταθεί οριζόντιες ή κάθετες ιδιοκτησίες, ο εξουσιοδοτημένος μηχανικός για το σύνολο του κτιρίου μπορεί να ορίζεται ύστερα από απόφαση της πλειονότητας των κοινωνών, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον κανονισμό της οροφοκτησίας, άλλως με απλή πλειοψηφία.

• Ποια είναι η εργασία του μηχανικού;

Ο μηχανικός αφού κάνει την αποτύπωση του κτιρίου ελέγχει το ακίνητο σύμφωνα με τα εγκεκριμένα σχέδια της πολεοδομίας (εφόσον υπάρχουν. Ο έλεγχος αφορά τα εξής:

• τη νομιμότητα του χώρου
• την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου
• την στατική του επάρκεια
• τον ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό
• Ποια έγγραφα και στοιχεία περιλαμβάνει ο φάκελος της ταυτότητας κτιρίου;

α) το στέλεχος της οικοδομικής άδειας του κτιρίου, με τις αναθεωρήσεις της,

β) τα σχέδια που συνοδεύουν την οικοδομική άδεια,

γ) το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου ή τμημάτων αυτού,

δ) το πιστοποιητικό ελέγχου κατασκευής, εφόσον έχει εκδοθεί,

ε) οι δηλώσεις υπαγωγής σε νόμους αναστολής επιβολής κυρώσεων επί αυθαιρέτων,

στ) τα σχέδια κατόψεων, τα οποία αποτυπώνουν το κτίριο στην πραγματική του κατάσταση όταν αυτή δεν προκύπτει από τα στοιχεία των περιπτώσεων α’, β’ και ε’,

ζ) το δελτίο δομικής τρωτότητας και η μελέτη στατικής επάρκειας, εφόσον απαιτείται,

η) ο πίνακας χιλιοστών και η μελέτη κατανομής δαπανών του κτιρίου, εφόσον απαιτούνται,

θ) το Πιστοποιητικό Πληρότητας για Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου.

• Γιατί να κάνω ταυτότητα κτιρίου, ενώ το έχω κτίσει με νόμιμη οικοδομική άδεια;

Σκοπός της ηλεκτρονικής ταυτότητας εκτός της καταγραφής του ακινήτου είναι και ο έλεγχος του τρόπου κατασκευής του κτιρίου καθώς και η παρακολούθησή του μετά την ολοκλήρωσή του σε όλη τη διάρκεια του χρόνου ζωής του, με σκοπό τον έλεγχο της ασφάλειάς του, τη συντήρηση του, καθώς και την αποτροπή εκτέλεσης πολεοδομικών αυθαιρεσιών στην πορεία. Επίσης με την ταυτότητα του κτιρίου μπορεί να ενημερωθεί ο κάθε ενδιαφερόμενος (αγοραστής ή ενοικιαστής ή επιχειρηματίας κλπ) σε τι κατάσταση βρίσκεται το κτίριο και να αποφύγει μελλοντικά προβλήματα με την Πολεοδομία και την Εφορία.

• Κάθε φορά που θα μεταβιβάζεται το ίδιο ακίνητο θα χρειάζεται ταυτότητα κτιρίου;

Η σύνταξη Ταυτότητας Κτιρίου είναι απαραίτητη από 1η Ιανουαρίου 2021 για τις μεταβιβάσεις των ακινήτων, πράγμα που σημαίνει ότι για κάθε δικαιοπραξία, η οποία θα αλλάζει το καθεστώς ιδιοκτησίας ενός ακινήτου θα πρέπει να έχει προηγηθεί καθώς η προσάρτηση της σχετικής δήλωσης στο συμβόλαιο μεταβίβασης κυριότητας είναι απαραίτητη.

Στις επόμενες μεταβιβάσεις ο μηχανικός που θα ορίζει εκάστοτε ο ιδιοκτήτης, θα εκδίδει το Πιστοποιητικό Πληρότητας, από το οποίο θα βεβαιώνεται ότι δεν υπάρχουν αυθαίρετες αλλαγές στην ιδιοκτησία αυτή, ή ότι έχει ενημερωθεί η Ταυτότητα Κτιρίου αν έχει μεσολαβήσει έκδοση οικοδομικής αδείας ή εργασιών μικρής κλίμακας για την εκτέλεση εργασιών στην ιδιοκτησία αυτή. Στις νέες οικοδομές η Ταυτότητα Κτιρίου θα εκδίδεται μαζί με την οικοδομική τους άδεια.

• Τι ισχύει για τα διαμερίσματα και γενικά για μεταβίβαση οριζόντιας ιδιοκτησίας;

Ειδικά για τη διηρημένη ιδιοκτησία η Ηλεκτρονική Ταυτότητα περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία:

-το στέλεχος της οικοδομικής άδειας του κτιρίου εντός του οποίου βρίσκεται η διηρημένη ιδιοκτησία, με τις αναθεωρήσεις της,

-τα σχέδια που συνοδεύουν την οικοδομική άδεια,

-το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης της διηρημένης ιδιοκτησίας,

-το πιστοποιητικό ελέγχου κατασκευής, εφόσον έχει εκδοθεί,

-δηλώσεις υπαγωγής σε νόμους αναστολής επιβολής κυρώσεων επί αυθαιρέτων,

-τα σχέδια κατόψεων, τα οποία αποτυπώνουν τη διηρημένη ιδιοκτησία στην πραγματική της κατάσταση πλην των κοινοχρήστων χώρων,

-το δελτίο δομικής τρωτότητας,

-τον πίνακα χιλιοστών και τη μελέτη κατανομής δαπανών του κτιρίου, εφ’ όσον απαιτούνται,

-το Πιστοποιητικό Πληρότητας της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας της Αυτοτελούς Διηρημένης Ιδιοκτησίας.