Χίος: Βραβείο Europa Nostra για την αποκατάσταση του αρχοντικού «Αντουάνικο»

Παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, πραγματοποιήθηκε η απονομή του βραβείου Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Πολιτιστική Κληρονομιά «Europa Nostra Award 2015» για την αποκατάσταση του αρχοντικού «Αντουάνικο», στη Χίο.

Η αποκατάσταση του «Αντουάνικου» - του κτίσματος αλλά και του περιβάλλοντος χώρου - πραγματοποιήθηκε με τρόπο υποδειγματικό και με βασικές παραμέτρους την ανάκτηση παραδοσιακών τεχνικών δόμησης και προ-βιομηχανικών αγροτικών συστημάτων, την εφαρμογή και ανάδειξη τοπικών τεχνικών, όπως επίσης και την ανανέωση της αρχικής σχέσης ανάμεσα στο δομημένο και το φυσικό περιβάλλον. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι το αρχοντικό «Αντουάνικο» θα είναι ανοιχτό, συγκεκριμένες ημέρες και ώρες, για επισκέπτες και σχολεία που θα μπορούν έτσι να έρθουν σε επαφή με την ιδιαίτερη πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, που τίμησε με την παρουσία του την εκδήλωση και αποκάλυψε την τιμητική πλακέτα, τόνισε ότι η αναστήλωση του μνημείου αποτελεί «ένα έργο έξοχο, το οποίο συνδυάζει τον σεβασμό προς την αρχιτεκτονική παράδοση και την ιστορία του τόπου με την ευαισθησία στην διαχείριση του περιβάλλοντος δια της χρήσεως των νέων μεθόδων και τεχνικών της αρχιτεκτονικής και αναστηλωτικής επιστήμης».

Ο κ. Κώστας Καρράς, Αντιπρόεδρος της Europa Nostra χαρακτήρισε την αναστήλωση του Αντουάνικου «...φωτεινό επίτευγμα, δείγμα δημιουργικής αντίστασης στις συνεχείς αλλοιώσεις της πολιτιστικής κληρονομιάς και του φυσικού περιβάλλοντος. Ο Κάμπος της Χίου αποτελεί ένα μοναδικό σύνολο αξιόλογων κτηρίων και παραδοσιακών περιβολιών που παρά τις αλλεπάλληλες καταστροφές, όπως της σφαγής του 1822 και του σεισμού του 1881, αλλά και της άγνοιας και της α,έλειας ημών των ιδίων των Χιωτών, στέκει μάρτυρας της ύπαρξης ενός σημαντικού πολιτισμού, πανελλήνιας, πανευρωπαϊκής αλλά ίσως και παγκόσμιας αξίας».

Και συνέχισε: «H Ευρωπαϊκή Ένωση και η Europa Nostra σήμερα βραβεύουν τοπικά ένα επίτευγμα της αναστηλωτικής τέχνης που ήδη ανεγνώρισαν σε μια συγκινητική τελετή στο Όσλο τον Ιούνιο. Αναγνώρισαν δηλαδή την αναστήλωση του Αντουάνικου ως ένα από τα δεκαπέντε πιο εντυπωσιακά επιτεύγματα αναστήλωσης σ' ολόκληρη την Ευρώπη για το 2015, όχι μόνο από τις 28 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά από τις 47 του Συμβουλίου της Ευρώπης. Αναδεικνύουν το έργο αυτό ως παράδειγμα καλών πρακτικών και μας καλούν όλους, όσους έχουμε την ευκαιρία και την δυνατότητα, να το μιμηθούθε».

Στην τελετή απονομής παρευρέθηκαν ακόμα o υπουργός Περιβάλλοντος Κωστής Μουσουρούλης και η αν. υπουργός Πολιτισμού Μαρίνα Λαμπράκη - Πλάκα, ο αντιπρόεδρος της Europa Nostra Κώστας Καρράς, η γενική γραμματέας της Europa Nostra Sneska Quaedvlieg - Mihailovic, ο Έλληνας πρόξενος στη Σμύρνη Θεόδωρος Τσακίρης, ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Σμύρνης Ekrem Dermitas κ.ά.

Αρχοντικό Αντουάνικο, Χίος

Η περιοχή νοτίως της πόλεως της Χίου είναι γνωστή ως Κάμπος. Είναι εντελώς επίπεδη και καλύπτεται από ένα πυκνό δίκτυο μικρών οδών. Το μεγαλύτερο μέρος του νησιού είναι φυτεμένο με εσπεριδοειδή. Οι οπωρώνες περιβάλλονται από υψηλoύς λιθόκτιστους φράχτες, οι οποίοι προστατεύουν τα δένδρα από τον άνεμο και την σκόνη. Το τοπίο του Κάμπου είναι ξεχωριστό και μοιάζει ελάχιστα με αυτό των άλλων νησιών του Αιγαίου. Το Αντουάνικο είναι ένα από τα κτήματα της περιοχής. Η κυρίως οικία κτίστηκε το 1893, όμως παλαιότερες δομές, όπως το σύστημα άρδευσης και η φυτεία εσπεριδοειδών, επιβιώνουν εντός του κτήματος.

Οι εργασίες στο Αντουάνικο περιελάμβαναν δομικές επισκευές, αποκατάσταση της κυρίως οικίας και μετατροπή βοηθητικών κτηρίων σε χώρους διαμονής, κυρίως για χρήση κατά τις διακοπές, όπως επίσης και εκτεταμένες εργασίες αποκατάστασης του συστήματος άρδευσης. Η σχέση μεταξύ του δομημένου και του φυσικού περιβάλλοντος αποκαταστάθηκε σύμφωνα με τo αρχικό σχέδιο, ως μία εξοχική οικία με αγροτικές εγκαταστάσεις να την περιβάλλουν, και με όλους τους ενδιάμεσους χώρους, δομές και χαρακτηριστικά να έχουν αποκατασταθεί.

Οι αναστηλωτικές επεμβάσεις στο αρχοντικό Αντουάνικο, το οποίο βρίσκεται σε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά πολιτιστικά τοπία της Ευρώπης, είχαν ως αποτέλεσμα την αποκατάσταση ενός ολοκληρωμένου παραδείγματος ιστορικού συγκροτήματος με μοναδικό μικτό χαρακτήρα, ο οποίος συνδυάζει χρήσεις κατοικίας και αγροτικής παραγωγής. Οι κριτές εκτίμησαν ιδιαιτέρως την υψηλή ποιότητα των αστηλωτικών εργασιών, οι οποίες περιελάμβαναν την ανάκτηση παραδοσιακών τεχνικών δόμησης και προ-βιομηχανικών αγροτικών συστημάτων, την εφαρμογή και ανάδειξη τοπικών τεχνικών, όπως επίσης και την ανανέωση της αρχικής σχέσης ανάμεσα στο δομημένο και το φυσικό περιβάλλον. Οι κριτές θεώρησαν το έργο ως πρότυπο για ανάλογα έργα, τα οποία είναι απαραίτητα εάν πρόκειται να διατηρηθεί η αυθεντικότητα αυτής της πολύτιμης ιστορικής περιοχής.

Πηγή: http://www.buildnet.gr/default.asp?pid=235&catid=213&artid=16622