Πώς το αδήλωτο «δικαίωμα υψούν» κάνει το Δημόσιο συνιδιοκτήτη

O «αέρας» απειλεί την περιουσία χιλιάδων ιδιοκτητών, οι οποίοι χωρίς να το γνωρίζουν θα αναγκαστούν να μοιραστούν περιουσιακά τους στοιχεία με το Δημόσιο. Διότι χιλιάδες ιδιοκτήτες – κυρίως εξαιτίας της οικονομικής κρίσης – για να μη φορολογηθούν αδίκως – διέγραψαν από το Ε9 τα χιλιοστά τους που αντιστοιχούν σε ανεκπλήρωτο «δικαίωμα υψούν» ή δεν τα δήλωσαν ούτε σε αυτό ούτε στο Κτηματολόγιο.

Οριζόντια ιδιοκτησία

Στις πολυκατοικίες που κατασκευάζονταν κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, ο κατασκευαστής ή ο οικοπεδούχος, ή και οι δύο,  συνηθέστατα διατηρούσαν ως ιδιαίτερη οριζόντια ιδιοκτησία ένα ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου, προκειμένου να το αποδώσουν σε μελλοντικούς ορόφους («δικαίωμα υψούν»), με δικαίωμα μονομερούς ανακατανομής των ποσοστών συγκυριότητας του δικαιώματος αυτού στο οικόπεδο. Ωστόσο, στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων αυτών, οι συντελεστές δόμησης εξαντλήθηκαν εξαρχής ή μειώθηκαν αργότερα, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει πλέον οποιαδήποτε δυνατότητα υλοποίησης αυτών των δικαιωμάτων.

Συντελεστής δόμησης

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΠΟΜΙΔΑ Στράτο Παραδιά «κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, στην ανοικοδόμηση πολυκατοικιών υπήρχε πάντοτε η προσδοκία για αύξηση του συντελεστή δόμησης, γι’ αυτό και όταν ανεγειρόταν ένα κτίριο ο οικοπεδούχος ή ο κατασκευαστής διατηρούσαν ένα ποσοστό συνιδιοκτησίας προκειμένου να το αποδώσουν στους μελλοντικούς ορόφους ως «δικαίωμα υψούν». Ωστόσο η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας ήταν αντίθετη με οποιαδήποτε αύξηση των υπαρχόντων συντελεστών δόμησης, και παράλληλα σε πολλές περιοχές οι ήδη εξαντλημένοι συντελεστές δόμησης μειώθηκαν δραστικά.

«Αγνώστου ιδιοκτήτη»

Το προαναφερόμενο ποσοστό συνιδιοκτησίας, χαρακτηριζόμενο φορολογικά ως ποσοστό επί οικοπέδου με εξαντλημένο συντελεστή δόμησης, αν και στην πραγματικότητα είναι πλέον άνευ ουσιαστικής χρησιμότητας και οποιασδήποτε αξίας, εν τούτοις πρέπει να δηλωθεί στο Κτηματολόγιο και να φορολογηθεί στον ΕΝΦΙΑ και στις λοιπές φορολογίες κεφαλαίου ως αυτοτελές περιουσιακό στοιχείο. Και εδώ αρχίζει το πρόβλημα. Χιλιάδες ιδιοκτήτες προκειμένου να αποφύγουν την άδικη αυτή φορολογική επιβάρυνση αλλά και τις γραφειοκρατικές διατυπώσεις που συνεπάγεται η καταχώριση των «δικαιωμάτων» τους αυτών δεν τα δήλωσαν στο Κτηματολόγιο, με συνέπεια αυτά σήμερα να φαίνονται ως «αγνώστου ιδιοκτήτη». Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; «Σημαίνει πως μετά την οριστικοποίηση των πρώτων εγγραφών θα περιέλθουν στο Δημόσιο, το οποίο θα καταστεί αναγκαστικός συνιδιοκτήτης στο «δικαίωμα υψούν» σε χιλιάδες πολυκατοικίες σε όλη τη χώρα (!)» αναφέρει ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ.

50.000 πολυκατοικίες

Σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, η εκτίμηση είναι πως οι πολυκατοικίες στις οποίες δεν δηλώθηκε ο… αέρας στο Κτηματολόγιο ανέρχονται ακόμα και σε 50.000 και η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί θα προκαλέσει πραγματικό χάος τόσο στους συνιδιοκτήτες διαμερισμάτων πολυκατοικιών, αφού το Δημόσιο θα πρέπει να συμμετέχει και να ψηφίζει στις Γενικές Συνελεύσεις τους, στις ψηφοφορίες και στις δαπάνες επισκευής των κτιρίων κ.α., όσο και στις υπηρεσίες του ΥΠΟΙΚ, οι οποίες θα κληθούν να «διαχειριστούν» όλα αυτά τα άνευ οποιασδήποτε αξίας ή αντικειμένου περιουσιακά «δικαιώματα» ως περιουσιακά δικαιώματα του Δημοσίου.

Παρέμβαση της ΠΟΜΙΔΑ

Mπροστά σε αυτό το αδιέξοδο που έχει προκληθεί η ΠΟΜΙΔΑ έκανε παρέμβαση στη διαβούλευση του τελευταίου σχεδίου νόμου του υπουργείου Περιβάλλοντος, ζητώντας νομοθετική ρύθμιση για την επίλυση του προβλήματος. Προτείνει να δοθεί στους ιδιοκτήτες δικαιώματος υψούν με εξαντλημένο ή και μη συντελεστή δόμησης η δυνατότητα να καταργήσουν μονομερώς το δικαίωμά τους αυτό και να μεταβιβάσουν το ποσοστό συνιδιοκτησίας (δική τους ή τρίτου προσώπου) στο ίδιο κτίριο, με μονομερή τροποποίηση της πράξης σύστασης οριζοντίου ιδιοκτησίας χωρίς να απαιτείται  σύμπραξη και συναίνεση των λοιπών συνιδιοκτητών του κτιρίου.

Στο μεταξύ, το πρόβλημα παραμένει, με χιλιάδες ιδιοκτήτες να τελούν υπό ομηρεία, αφού, μέχρι στιγμής, δεν έχει γίνει καμία κίνηση από τα συναρμόδια υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας, και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.