ΔΑΟΚΑ: Ερμηνεία διαδικασίας εφαρμογής του άρθρου 117 του Ν.4495/2017 για την υπαγωγή αυθαιρέτων διατηρητέων, μνημείων, ιστορικών κτιρίων

1.  Οι υπαγωγές για τις περιπτώσεις κτηρίων του άρθρου 117 του ν. 4495/2017 (δηλαδή διατηρητέα κτήρια, μνημεία, κτήρια που βρίσκονται εντός τμημάτων πόλεων ή οικισμών που έχουν χαρακτηριστεί ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία, καθώς και κτήρια που βρίσκονται εντός Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς), εντοπισμένων και βαρύνουσας σημασίας για την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και του εν γένει πολιτιστικού αποθέματος της χώρας, εξετάζονται υπό τις αυστηρότερες προϋποθέσεις του εν λόγω άρθρου, ως ειδικότερου, και ακολουθούν τις οριζόμενες σε αυτό διαδικασίες, ανεξαρτήτως εάν τυχόν εμπίπτουν ταυτόχρονα σε προστατευόμενες περιοχές του άρθρου 116 του ίδιου νόμου.

2.  Ειδικότερα:

Α. α΄. Για τα διατηρητέα κτήρια του ΥΠΕΝ, ΥΝΑΙ και ΥΠΕΣ (παρ. 1 του άρθρου 117) η υπαγωγή εξετάζεται αποκλειστικά από το ΚΕΣΑ, μέχρι τη συγκρότηση και έναρξη λειτουργίας των ΠΕΣΑ που ασκούν κατά νόμο την εν λόγω αρμοδιότητα, χωρίς να εφαρμόζεται επιπρόσθετα η διαδικασία του άρθρου 116 του ν. 4495/2017 στις περιπτώσεις που το διατηρητέο κτήριο εμπίπτει εντός περιοχής προστασίας των παρ. 1, 2, 5, 9α και 9β του άρθρου αυτού.

β΄. Σε περίπτωση που διατηρητέο κτίριο του ΥΠΕΝ, ΥΝΑΙ και ΥΠΕΣ (παρ. 1 του άρθρου 117) εμπίπτει εντός περιοχής της παρ.9 του άρθρου 117 (ιστορικά διατηρητέα μνημεία ή μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς), για την αποφυγή τήρησης διπλής διαδικασίας (δηλαδή αυτής των παρ. 1 και παρ. 9 του άρθρου 117) ακολουθείται η διαδικασία της παρ. 10 του άρθρου 117 που εφαρμόζεται στις περιπτώσεις διπλοχαρακτηρισμένων κτιρίων (ως διατηρητέα και ως μνημεία), η οποία προϋποθέτει τη γνωμοδότηση της αρμόδιας υπηρεσίας του ΥΠΠΟΑ πριν την εξέταση της υπαγωγής από την εννεαμελή επιτροπή, τις αρμοδιότητες της οποίας ασκεί μεταβατικά το ΚΕΣΑ.

Β. Για τα μνημεία του ΥΠΠΟΑ (παρ. 9 του άρθρου 117), η υπαγωγή εξετάζεται αποκλειστικά από το ΥΠΠΟΑ σύμφωνα με την οριζόμενη διαδικασία της 9 του άρθρου 117 του ν.4495/2017, χωρίς να εφαρμόζεται επιπρόσθετα η διαδικασία του άρθρου 116 του ν.4495/2017 στις περιπτώσεις που το μνημείο εμπίπτει εντός περιοχής προστασίας των παρ. 1, 2, 5, 9α και 9β. 

Γ. α΄. Για τα διατηρητέα κτήρια του ΥΠΕΝ, ΥΝΑΙ και ΥΠΕΣ που είναι επίσης χαρακτηρισμένα από το ΥΠΠΟΑ ως μνημεία (παρ.10 του άρθρου 117) προηγείται γνωμοδότηση της υπηρεσίας του ΥΠΠΟΑ, ενώ στη συνέχεια, για την οριστική υπαγωγή των αυθαιρεσιών ή την επιβολή εργασιών προσαρμογής, αποφασίζει η προβλεπόμενη εννεαμελής επιτροπή, τις αρμοδιότητες της οποίας ασκεί μεταβατικά το ΚΕΣΑ, χωρίς να εφαρμόζεται επιπρόσθετα η διαδικασία του άρθρου 116 του ν.4495/2017 στις περιπτώσεις που το διπλοχαρακτηρισμένο κτήριο εμπίπτει εντός περιοχής προστασίας των παρ. 1, 2, 5 και 9α.

β΄. Στην περίπτωση που το διπλοχαρακτηρισμένο κτήριο (παρ.10 του άρθρου 117) εμπίπτει εντός περιοχής προστασίας της παρ. 9 του άρθρου 117 (ιστορικά διατηρητέα μνημεία ή μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς), για την αποφυγή τήρησης διπλής διαδικασίας (αυτή των παρ. 9 και παρ. 10 του άρθρου 117), ακολουθείται μόνο η διαδικασία της παρ. 9 του άρθρου 117, που αφορά σε ιστορικά διατηρητέα μνημεία ή μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς και η εξέταση της υπαγωγής γίνεται με αποκλειστικό έλεγχο από το ΥΠΠΟΑ, το οποίο και επιβάλλει τυχόν εργασίες προσαρμογής.

Δ. α΄. Στην περίπτωση της παρ.3 του άρθρου 117 (αυθαιρεσίες σε μη χαρακτηρισμένα κτήρια ανεγερθέντα με οικοδομική άδεια εντός ακινήτων όπου υπάρχουν διατηρητέα κτήρια) για την οποία ορίζεται ότι η υπαγωγή εξετάζεται από το οικείο ΣΑ, εφόσον τα προαναφερόμενα ακίνητα βρίσκονται εντός των περιοχών της παρ. 9 του άρθρου 117 (ιστορικά διατηρητέα μνημεία ή μνημεία   παγκόσμιας   κληρονομιάς),   ακολουθείται   η   διαδικασία   της   τελευταίας   αυτής παραγράφου, με εξέταση της υπαγωγής αποκλειστικά από το ΥΠΠΟΑ.