Μελέτες Μορφολογικών Κανόνων Δόμησης και Αρχιτεκτονικής

Με αφορμή τις πρόσφατες αναθέσεις από το ΥΠΕΚΑ των πρώτων 17 σχετικών (με το θέμα) μελετών ο ΣΑΔΑΣ – Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων έχει να παρατηρήσει τα παρακάτω:

1. Μεγάλο ποσοστό των μελετών αυτών ανατίθενται με όρους απαράδεκτα υψηλών εκπτώσεων γεγονός που δημιουργεί ιδιαίτερα έντονες ανησυχίες για την ποιότητα της εκπόνησής τους.
    
   
2. Οι, κατά την ίδια χρονική περίοδο, αναθέσεις εκπόνησης πολλών μελετών στο ίδιο μελετητικό σχήμα δημιουργεί επίσης αμφιβολίες για τη δυνατότητα ανταπόκρισης στις ανάγκες ενός ιδιαίτερα «φιλόδοξου» (με βάση την προκήρυξή του) προγράμματος καταγραφής – ερμηνείας – πρότασης.
    
   
3. Σε δύο τουλάχιστον περιφερειακές ενότητες στη σύνθεση της τριμελούς Επιτροπής επιλογής των Αναδόχων – Μελετητών ΜΟΝΟ ΤΟ ΕΝΑ τακτικό μέλος είναι αρχιτέκτων, ούτε ο Πρόεδρος ούτε το άλλο τακτικό μέλος.
   

Ο ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ έχει τοποθετηθεί από την αρχή της διαδικασίας προκήρυξης και ανάθεσης των συγκεκριμένων μελετών, οι οποίες στην προσπάθεια συγκερασμού όλων των επιπέδων σχεδιασμού είναι ιδιαίτερα απαιτητικές ή μπορεί να αποβούν πλήρως αντιεπιστημονικές, με τις παρακάτω θέσεις του:

«Η καταγραφή των μορφολογικών, ρυθμολογικών και τυπολογικών χαρακτηριστικών, όπως αυτά αναπτύσσονται και εξελίσσονται με την πάροδο του ιστορικού χρόνου στους οικισμούς και στα κτίρια ανά την επικράτεια, αποτελεί υποχρέωση της αρχιτεκτονικής κοινότητας.

Μέσω της αρχιτεκτονικής (θεωρίας, αποτύπωσης, ερμηνείας και της εκάστοτε σύγχρονης δημιουργίας) καταγράφεται και εξελίσσεται η ακίνητη πολιτιστική και φυσική κληρονομιά ενός λαού. Κατ’ επέκταση μελετώνται αλληλένδετα οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες εντός των οποίων γεννήθηκαν, διαμορφώθηκαν οι ρυθμοί, οι τύποι και οι αρχιτεκτονικές μορφές που αναπτύχθηκαν και παραδόθηκαν στις επόμενες γενιές.

Ο ΣΑΔΑΣ – Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων ήδη, με προγενέστερο έγγραφό του (Α.Π. 41893/02.12.2010), εξέφρασε την ανησυχία του για τη «θέσπιση υποχρεωτικών ή συνιστώμενων ή προτεινόμενων μορφολογικών κανόνων» για τη δόμηση. Η ιδεολογική “ασάφεια “,που χαρακτηρίζει την επιβολή κανόνων στην τέχνη γενικότερα, επιτείνεται από το γεγονός ότι στην Ελλάδα αρχιτεκτονούν οι πάντες και μάλιστα για ανεξήγητους λόγους προστατεύονται, έτσι ώστε να διαιωνίζεται η κακοδαιμονία στο Ελληνικό τοπίο, να πλαστογραφείται η ιστορική καταγραφή και να παραβιάζεται η διεθνής Αρχιτεκτονική ηθική και νομιμότητα.

Ο ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ επιθυμεί, για μια ακόμη φορά, να επισημάνει προς την πολιτεία τον κίνδυνο της παρερμηνείας που ελλοχεύει πίσω από τέτοιου είδους μελέτες, αν θεωρηθούν συνταγές άσκησης Αρχιτεκτονικής “εκ των ενόντων”, διασύροντας ταυτόχρονα το πολιτιστικό επίπεδο ενός ολόκληρου κλάδου που δοκιμάζεται συχνά από αναχρονιστικές πολιτικές. Πρέπει να καταστεί σαφές ότι η καταγραφή της Αρχιτεκτονικής κληρονομιάς σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί περιληπτικό οδηγό άσκησης νεοπαραδοσιακής αρχιτεκτονικής.

Η αρχιτεκτονική οφείλει να ασκείται ελεύθερα, όπως θεσπίζεται και διασφαλίζεται από τις διεθνείς συνθήκες. Με αφορμή τα παραπάνω, καλούμε τους Έλληνες Αρχιτέκτονες, από όποια θέση και ευθύνη έχουν στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, να προασπίσουν την ελεύθερη αρχιτεκτονική δημιουργία και να απαιτήσουν την θεσμική αποκατάσταση του ρόλου του Αρχιτέκτονα, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα του σύγχρονου πολιτισμού. Η άσκηση της αρχιτεκτονικής από τους αρχιτέκτονες δεν είναι δικαίωμα των αρχιτεκτόνων είναι υποχρέωση κάθε πολιτισμένου λαού».

Με βάση όλα τα παραπάνω:

1. Καλούμε το ΥΠΕΚΑ να θεσμοθετήσει δικλείδες ασφαλείας ώστε να αποτρέπει την απαξίωση του μελετητικού αντικειμένου που αναθέτει, γεγονός που ελλοχεύει, όταν οι όροι ανάθεσης είναι όπως σήμερα.
    
   
2. Καλούνται οι συνάδελφοι αρχιτέκτονες να τηρήσουν τους κανόνες δεοντολογίας του επαγγέλματος (επαγγελματικός κώδικας μηχανικών) όσον αφορά τόσο τις προτεινόμενες αμοιβές, όσο και την αυστηρή τήρηση των προδιαγραφών επιστημονικής εκπόνησης των μελετών.
    
   
3. Καλούμε τους συναδέλφους μελετητές να τηρήσουν θέση ευθύνης απέναντι στην τοποθέτηση του συλλογικού τους οργάνου, εκπονώντας τις μελέτες που τους αναθέτονται με βάση την επιστημονική δεοντολογία που περιγράφεται στην ανακοίνωση του ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ. Η προκήρυξη και οι προδιαγραφές των μελετών (άρτια καταγραφή της δομής και της εξέλιξης του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής μελέτης τους και τήρηση των διεθνών συμβάσεων για την πολιτιστική κληρονομιά κατά την αξιολόγηση και κατάρτιση των προτάσεών τους) δίνουν αυτή τη δυνατότητα.

   ---