Έκθεση Climatebook: Η κλιματική αποτίμηση για την Ελλάδα για το 2022

H παρούσα έκθεση αποτελεί την πρώτη προσπάθεια ετήσιας αποτίμησης της κλιματικής κατάστασης της χώρας μας ακολουθώντας αντίστοιχες πρωτοβουλίες σε Ευρωπαϊκό και Διεθνές επίπεδο. Εγκαινιάζοντας την προσπάθεια αυτή, η πρώτη έκδοση της έκθεσης αναφέρεται στο έτος 2022.

Η έκθεση αποτελεί μία πρωτοβουλία του Δικτύου Climatebook. Η έκθεση επικεντρώνεται στη μελέτη της κατανομής της θερμοκρασίας, των βροχοπτώσεων, του ανέμου, της θερμοκρασίας επιφάνειας της θάλασσας, της χιονοκάλυψης, και στην αποτύπωση των έντονων καιρικών φαινομένων που επηρέασαν τη χώρα μας το 2022 ενώ επίσης εστιάζει και σε δύο σημαντικά καιρικά γεγονότα: στην Κακοκαιρία Ελπίδα η οποία προκάλεσε ισχυρές χιονοπτώσεις σε πολλές περιοχές της χώρας (συμπεριλαμβανομένης και της Αττικής) τον Ιανουάριο και στις μεγάλες πλημμύρες της Κρήτης τον Οκτώβριο. 

Τέλος, η έκθεση περιλαμβάνει και τρία παραδείγματα της επίδρασης των καιρικών συνθηκών του 2022 σε τομείς όπως στην αγροτική παραγωγή, τη βιοποικιλότητα, και τις δασικές πυρκαγιές.

Τα κυριότερα σημεία της έκθεσης δίνονται στη συνέχεια:

• Όσον αφορά στη μέγιστη θερμοκρασία, το 2022 ήταν το 8ο πιο θερμό έτος των τελευταίων 30 ετών, με το 2020 να παραμένει το θερμότερο έτος. Οι μεγαλύτερες θετικές αποκλίσεις έως +1.4 βαθμοί) σημειώθηκαν σε περιοχές της ηπειρωτικής χώρας και κυρίως στα δυτικά τμήματά της. Οι μεγαλύτερες αρνητικές αποκλίσεις (-0.5 βαθμοί) σημειώθηκαν σε περιοχές της Βόρειας Κρήτης. 
• Όσον αφορά στο ύψος βροχής , το 2022 ήταν από τα σχετικά ξηρά έτη των τελευταίων 30 ετών. Πληροφοριακά αναφέρουμε ότι το 2000 ήταν το πιο ξηρό έτος και το 2009 το πιο υγρό έτος της τριακονταετίας 1991-2020. Οι περιοχές όπου σημειώθηκαν  λιγότερες βροχές σχετικά με την κανονική τιμή ήταν η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη, η Δυτική και Νότια Ελλάδα καθώς και όλα τα νησιά, εξαιρουμένης της Κρήτης.
• Επισκόπηση των αποκλίσεων του ύψους βροχής ανά μήνα δείχνει ότι μήνες όπως ο Ιανουάριος, ο Ιούνιος και ο Αύγουστος ήταν πολύ βροχεροί μήνες, ενώ ο Απρίλιος, ο Οκτώβριος και ο Δεκέμβριος  πολύ ξηροί.
• Η ένταση του ανέμου ήταν υψηλότερη από τη μέση τιμή της κλιματικής περιόδου 1991-2020 στο Αιγαίο (κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες) και χαμηλότερη στο Ιόνιο.
• Όσον αφορά στη θερμοκρασία της θάλασσας , το 2022 ήταν το 10ο πιο θερμό έτος από το 1991. Η θερμοκρασία της θάλασσας ήταν σχεδόν σε όλα τα πελάγη υψηλότερη από την κλιματική τιμή της περιόδου 1991-2020. Ειδικά στο Ιόνιο, η θετική απόκλιση έφτασε τον +1 βαθμό. Η θερμοκρασία της θάλασσας ξεπέρασε τους 28 βαθμούς τον Αύγουστο του 2022 στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελλόριζου.
• Οι ημέρες χιονοκάλυψης στη χώρα ξεπέρασαν τις 200 σε περιοχές της Πίνδου. Εντυπωσιακός και ο αριθμός ημερών χιονοκάλυψης στην Κρήτη με 160 ημέρες στα Λευκά Όρη.  Στην Πάρνηθα οι ημέρες χιονοκάλυψης έφτασαν τις 48, κυρίως λόγω της κακοκαιρίας Ελπίδα τον Ιανουάριο του 2002 καθώς και των κακοκαιριών του Μαρτίου 2022. 
• 93 σίφωνες καταγράφηκαν στην Ελλάδα το 2022, κοντά στο μέσο ετήσιο αριθμό εμφάνισης για την περίοδο 2000-2021 (100 σίφωνες/ έτος). Από αυτούς οι 7 ήταν σίφωνες ξηράς (ανεμοστρόβιλοι) οι οποίοι προκάλεσαν ζημιές, και οι υπόλοιποι 86 ήταν σίφωνες θαλάσσης (υδροσίφωνες).
• 33 επεισόδια με έντονες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις καταγράφηκαν στην Ελλάδα το 2022. Ο αριθμός αυτός είναι υψηλότερος από τον ετήσιο μέσο όρο της περιόδου 2000-2022. Τα επεισόδια αυτά προκάλεσαν συνολικά 8 ανθρώπινες απώλειες. 
• Το 2022 κάηκαν περίπου 224.000 στρέμματα από δασικές πυρκαγιές. Ο συνολικός αριθμός καμένων εκτάσεων το 2022 ήταν μικρότερος από το ετήσιο μέσο όρο καμένων εκτάσεων της περιόδου 2006-2022. Οι σχετικά ήπιες μετεωρολογικές συνθήκες του καλοκαιριού του 2022 συνετέλεσαν σε μεγάλο βαθμό στο περιορισμό της έκτασης των δασικών πυρκαγιών.

Η πλήρης έκθεση δίνεται στο σύνδεσμο: https://climatebook.gr/statistics/klimatiki-apotimisi-2022

Όπου παρατίθενται μέσοι χάρτες για όλο το έτος καθώς και χάρτες για κάθε μήνα του 2022.

Συντελεστές: Την ετήσια έκθεση του Climatebook επιμελήθηκαν οι Δρ. Κώστας Λαγουβάρδος, Γιώργος Κύρος, Δρ. Σταύρος Ντάφης, Δρ. Κατερίνα Παπαγιαννάκη και Δρ. Βασιλική Κοτρώνη.