Από το «Σιδηρούν Παραπέτασμα» στην Ευρωπαϊκή πράσινη ζώνη

Διασχίζοντας ένα μονοπάτι μέσα σε καλλιέργειες τριφυλλιού και καλαμποκιού που συνεχίζει σε μια παραποτάμια διαδρομή, στεφανωμένη με δέντρα και οργιώδη φύση, δίπλα στο Νέστο, ολοκληρώθηκε στο Παρανέστι Δράμας, ημερίδα με θέμα την ανάδειξη της αξίας της βιοποικιλότητας και της διασυνοριακής συνεργασίας στην οροσειρά της Ροδόπης. Μιας ημερίδας που σύμφωνα με τους διοργανωτές της, είχε ως στόχο τη σημασία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Ζώνης, όπως ονομάζεται πλέον το πρώην «Σιδηρούν Παραπέτασμα» το οποίο χώριζε την Ευρώπη σε Ανατολή και Δύση για σχεδόν 40 χρόνια. Εκεί, αναπτύχθηκε μια ξεχωριστή «πράσινη» ζώνη, ένας οικολογικός διάδρομος που διασχίζει 24 χώρες και, ως αυστηρά επιτηρούμενη στρατιωτική περιοχή, υπήρξε καταφύγιο για πολλά απειλούμενα είδη. Έτσι, οι περιοχές που περιλαμβάνονται στη νοητή γραμμή μεταξύ της Θάλασσας Μπάρεντς στη Ρώσο – Νορβηγική μεθόριο μέχρι και τη Μαύρη Θάλασσα και τα βόρεια σύνορα της Ελλάδας στα Βαλκάνια μετονομάστηκαν σε Ευρωπαϊκή Πράσινη Ζώνη, ενώ το ομώνυμο δίκτυο συγκροτήθηκε το 2003.

Το νοτιότερο σκέλος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Ζώνης είναι η Βαλκανική Πράσινη Ζώνη που κατά κύριο λόγο περιλαμβάνει τις οροσειρές, καθώς και λίμνες και ποτάμια της Βαλκανικής.

“Όλο το εθνικό πάρκο της οροσειράς Ροδόπης, έτσι και το μονοπάτι που ενώνει το Ξάγναντο με το Παρανέστι, θεωρούνται κομμάτι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Ζώνης. Πρόκειται για μια προσπάθεια, εκεί που υπήρχε παλαιότερα το “Σιδηρούν παραπέτασμα” και ήταν ένα σύνορο που χώριζε τις χώρες, τώρα να είναι μια πράσινη γέφυρα που ενώνει τους ανθρώπους αλλά και τον άνθρωπο με τη φύση” εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γιώργος Θεοδωρίδης από την περιβαλλοντική οργάνωση “Καλλιστώ”.

Το Μονοπάτι της Συνύπαρξης, όπως ονομάστηκε, υπάρχει εδώ και χρόνια και ξεκινάει δίπλα από χωράφια αγροτών οι οποίοι καλλιεργούν καλαμπόκι και τριφύλλι για ζωοτροφές. Μέσα από το έργο LIFE ARCPROM, μέλη της περιβαλλοντικής οργάνωσης, έχουν δημιουργήσει και προτείνουν δραστηριότητες περιβαλλοντικής εκπαίδευσης ώστε να μπορούν σχολεία και οικογένειες, να επισκέπτονται το μονοπάτι και να ενημερώνονται για το περιβάλλον, την περιοχή, τους κατοίκους της και πώς συνυπάρχει ο άνθρωπος με την άγρια ζωή, και πιο συγκεκριμένα με την αρκούδα.

“Η διαδρομή, μήκους 2,2 χιλιομέτρων, ξεκινά από το Ξάγναντο, κοντά στο Παρανέστι. Λίγο πιο κάτω από το κέντρο του χωριού, ακολουθούμε μικρό αγροτικό δρόμο, που μας κατεβάζει ομαλά προς το ποτάμι. Μετά από 800 μέτρα, φτάνουμε στο παραποτάμιο μονοπάτι. Για το υπόλοιπο της διαδρομής, ακολουθούμε τη ροή του ποταμού, περπατώντας μέσα στο παραποτάμιο δάσος, ώσπου να φτάσουμε στη σιδηροδρομική γραμμή και σε χώρο αναψυχής, έξω από το Παρανέστι” εξηγεί η Εφη Γελαστοπούλου από την “Καλλιστώ”.

Από το “Σιδηρούν Παραπέτασμα” στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Ζώνη

Όπως διευκρίνισε, μιλώντας στην ημερίδα, η Λουκία Αργυριάδου από την “Καλλιστώ”, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Ζώνη συμβολίζει την παγκόσμια προσπάθεια για κοινές διασυνοριακές δράσεις για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Καθήκον της Ένωσης για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Ζώνη που αποτελείται από μη κυβερνητικές οργανώσεις, κρατικούς φορείς και ομάδες εμπειρογνωμόνων, είναι η διατήρηση και η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξής της με διασυνοριακή συνεργασία σε όλα τα επίπεδα και σε όλους τους τομείς της κοινωνίας.

“Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Ζώνη, η κοινή φυσική μας κληρονομιά κατά μήκος της γραμμής του πρώην “σιδερένιου παραπετάσματος”, πρέπει να διατηρηθεί και να αποκατασταθεί ως ένα οικολογικό δίκτυο που συνδέει υψηλής αξίας φυσικό και πολιτιστικό τοπίο, με σεβασμό των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών αναγκών των τοπικών κοινοτήτων” εξήγησε.

Σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Ζώνη συνδέει 16 χώρες της ΕΕ, πέντε υποψήφιες χώρες (Αλβανία, Σερβία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Τουρκία), το Κόσοβο και δύο χώρες εκτός ΕΕ (Ρωσία και Νορβηγία).

Πρόταση για τη δημιουργία διασυνοριακού πάρκου Ροδόπης

Στη πρόταση για τη δημιουργία διασυνοριακού Περιφερειακού Πάρκου εντός της Βαλκανικής Πράσινης Ζώνης, στην οροσειρά της Ροδόπης, που έχουν καταθέσει προς συζήτηση περιβαλλοντικές οργανώσεις, αναφέρθηκαν οι Συμεών Αρανγκέλωφ (Simeon Arangelov) και Ινα Λαζάροβα (Ina Lazarova) από την ΄Ενωση Εθνικών Πάρκων Βουλγαρίας.

Όπως είπαν, μιλώντας στην ημερίδα, πρόκειται για ένα οικοσύστημα με σπάνια ενδημικά και απειλούμενα είδη και μεγάλη βιοποικιλότητα. Ωστόσο, στη Βουλγαρία, υπάρχει κατακερματισμός των προστατευόμενων οικοτόπων και διαφορετική πολιτική προστασίας σε σχέση με την Ελλάδα. “Γι΄αυτό το λόγο”, διευκρίνησαν, “πρέπει να δημιουργηθεί ένα διασυνοριακό περιφερειακό πάρκο που θα περιλαμβάνει όλη τη Ροδόπη με το ίδιο status προστασίας”.

Στα προβλήματα που δημιουργούνται από την έλλειψη κοινής διασυνοριακής πολιτικής σε θέματα προστασίας της φύσης αναφέρθηκε και η Ελπίδα Γρηγοριάδου από τη Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Νέστου- Βιστωνίδας και Ροδόπης υπογραμμίζοντας ότι απαιτείται η υπογραφή κοινού πρωτοκόλλου παρακολούθησης για όλα τα διασυνοριακά είδη πανίδας και χλωρίδας. Σημαντικά προβλήματα, σύμφωνα με την κ.Γρηγοριάδου, αποτελούν επίσης η ρύπανση και τα εισαγόμενα σκουπίδια στο Νέστο, η ύπαρξη εμποδίων και ο κατακερματισμός πληθυσμών ιχθυοπανίδας από τα φράγματα, η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των αρμόδιων υπηρεσιών και το διασυνοριακό έγκλημα της λαθροθηρίας, επικαλούμενη 7 περιστατικά λαθροθηρίας που σημειώθηκαν το διάστημα 2015-2020, στην περιοχή του Φρακτού

Η ημερίδα διοργανώθηκε από την περιβαλλοντική οργάνωση “Καλλιστώ” σε συνεργασία με τη Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Δέλτα Νέστου – Βιστωνίδας – Ισμαρίδας και Ροδόπης του ΟΦΥΠΕΚΑ, την Ένωση Πάρκων Βουλγαρίας, το Ελληνικό τμήμα της Ευρωπαϊκής Πράσινης Ζώνης (European Green Belt), και το έργο LIFE ARCPROM.