Δημοσιεύτηκε η εθνική στρατηγική για τα εναλλακτικά καύσιμα

Με μεγάλη καθυστέρηση δημοσιεύτηκε – επιτέλους – η εθνική στρατηγική για τις υποδομές των εναλλακτικών καυσίμων στη χώρα μας. Η συγκεκριμένη ΚΥΑ, που δείχνει τις κατευθύνσεις που πρέπει να ακολουθήσει η χώρα τα επόμενα 15 χρόνια για πιο «καθαρές» μεταφορές έχει τον τίτλο «Καθορισμός και εξειδίκευση των απαιτούμενων λεπτομερειών εφαρμογής και των τεχνικών προδιαγραφών του Εθνικού πλαισίου πολιτικής, για την ανάπτυξη της αγοράς υποδομών εναλλακτικών καυσίμων στον τομέα των μεταφορών και για την υλοποίηση των σχετικών υποδομών», έγινε με επισπεύδων το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών αλλά, λόγω συναρμοδιοτήτων και σημασίας, υπογράφεται από τα 2/3 της κυβέρνησης!

Η ΚΥΑ αυτή, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά καθορίζει και εξειδικεύει τις απαιτούμενες λεπτομέρειες εφαρμογής και τις τεχνικές προδιαγραφές του Εθνικού πλαισίου πολιτικής για την ανάπτυξη της αγοράς υποδομών εναλλακτικών καυσίμων στον τομέα των μεταφορών και για την υλοποίηση των σχετικών υποδομών, σύμφωνα με το νόμο 4439/2016. Βέβαια από την ΚΥΑ (που στην πραγματικότητα αποτελεί προσαρμοσμένη έκθεση προς την ΕΕ και πιθανότατα πόνημα κάποιου συμβούλου, όπως είναι πασιφανές σε όποιον τη διαβάζει και αποδεικνύεται από το ότι περιλαμβάνει μέχρι και… βιβλιογραφία!) απουσιάζουν πλήρως οι τεχνικές προδιαγραφές που αναφέρονται στο πρώτο της άρθρο! Ωστόσο, είναι το κύριο κείμενο βάσης για το σχεδιασμό του κράτους τα επόμενα χρόνια στον τομέα αυτό και, ως «πλαίσιο πολιτικής» αποτελεί την εφαρμοστέα στρατηγική της κυβέρνησης για τα εναλλακτικά καύσιμα. Θυμίζουμε ότι ο νόμος 4439 του 2016 έχει τίτλο «Ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της Οδηγίας 2014/94/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 22ας Οκτωβρίου 2014 για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων, απλοποίηση διαδικασίας αδειοδότησης και άλλες διατάξεις πρατηρίων παροχής καυσίμων και ενέργειας και λοιπές διατάξεις» και αποτελεί έναν «μπούσουλα» - αλλά όχι αρκετό – για την εισαγωγή των εναλλακτικών καυσίμων στην ελληνική αγορά. Περισσότερη δημοσιότητα έτυχαν τότε οι διατάξεις για τα πρατήρια καυσίμων όταν ψηφίστηκε, παρά ο κορμός της οδηγίας που ενσωματώθηκε!

Η Στρατηγική βέβαια αυτή έρχεται με μεγάλη καθυστέρηση και κινδυνεύει να καταστεί ανεπίκαιρη από την έκδοσή της, καθώς, για παράδειγμα, μόλις χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε δέσμη προτάσεων για την καθαρή κινητικότητα, η οποία περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, νέα πρότυπα CO2 για τα οχήματα, οδηγία για την προώθηση καθαρών οχημάτων, αναθεώρηση της οδηγίας για τις συνδυασμένες μεταφορές, οδηγία για τις υπηρεσίες επιβατικών μεταφορών με πούλμαν και πρωτοβουλία για τις μπαταρίες στο πλαίσιο της νέας ευρωπαϊκής βιομηχανικής στρατηγικής για εγχώρια παραγωγή καινοτόμων προϊόντων. Αυτό που εντυπωσιάζει είναι ότι σχεδόν κανένας από αυτούς τους στόχους της ΕΕ για το 2025 και 2030, ούτε οι πρωτοβουλίες που ανακοινώθηκαν, δεν περιλαμβάνεται στην ανάλυση των συναρμόδιων Υπουργείων, παρότι είχαν γνώση των πρωτοβουλιών της Επιτροπής εδώ και τουλάχιστον 2 χρόνια.

Ένα ακόμη εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι η έκθεση, παρότι εξετάζει και προτείνει σενάρια και πολιτικές για τα επόμενα 10 – 15 χρόνια, δεν έχει σχεδόν κανένα οραματικό ή φιλόδοξο στόχο. Περιορίζεται σε διαπιστώσεις της υφιστάμενης κατάστασης και σε εξαιρετικά συντηρητικές εκτιμήσεις και προτάσεις, παρότι είναι διακηρυγμένη άποψη τόσο της κυβέρνησης όσο και όλων των κομμάτων (το καθένα με το δικό του σκεπτικό) ότι η χώρα τα επόμενα χρόνια θα περάσει σε ένα άλλο, διαφορετικό παραγωγικό μοντέλο. Είναι σαφές ότι η έκθεση δεν υπηρετεί αυτόν τον στόχο, καθώς αναπαράγει τις παραδοχές και τα μοντέλα των προηγούμενων περιόδων, δείχνοντας βέβαια ένα άρτιο τεχνοκρατικό προφίλ – αλλά μακριά από τις προκλήσεις της εποχής, όπως για παράδειγμα οι προτάσεις της ΕΕ για την ίδια περίοδο (2025 – 2030) που προαναφέραμε και σύντομα θα θεσμοθετηθούν.

Συνοπτικά, τα πιο σημαντικά συμπεράσματα από την έκθεση για τα εναλλακτικά καύσιμα, σύμφωνα με την επεξεργασία της Greenagenda, έχουν ως εξής:

Βενζίνη και πετρέλαιο αποτελούν τα κύρια καύσιμα στα οχήματα – και γενικότερα στον τομέα των μεταφορών. Ωστόσο η χώρα έχει δεσμευτεί, στο πλαίσιο της ΕΕ, για προώθηση των εναλλακτικών καυσίμων ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Για αυτόν τον λόγο με την έκθεση γίνεται προτεραιοποίηση των καυσίμων και μορφών ενέργειας που μπορούν και πρέπει να χρησιμοποιηθούν στη χώρα μας τα επόμενα χρόνια αλλά και προτείνονται (χωρίς δεσμευτικότητα, από ότι φαίνεται) οι απαραίτητες υποδομές για την ανάπτυξή τους.

Πιο αναλυτικά και ανά καύσιμο:

Το υγραέριο

Προκύπτει σαφώς από την έκθεση (αλλά και την απλή παρατήρηση στην καθημερινότητα) ότι αποτελεί το πιο διαδεδομένο εναλλακτικό καύσιμο στη χώρα. Ειδικά για το LPG, όπως αναφέρεται στην έκθεση, η κίνηση με υγραέριο είναι πολύ διαδεδομένη στην Ελλάδα και κυρίως όσον αφορά οχήματα με δυνατότητα εναλλακτικής χρήσης υγραερίου και βενζίνης (αμόλυβδη ή μη), τα οποία απαριθμούν σήμερα περίπου 264.000 και αναμένεται μια σταθερή σταδιακή αύξηση. Κατά συνέπεια και ο αριθμός των υφισταμένων εγκαταστάσεων εξυπηρέτησης οχημάτων με υγραέριο, όπως είναι τα πρατήρια και τα συνεργεία αυτοκινήτων, αναμένεται τα επόμενα χρόνια να παρουσιάσει μικρή αύξηση.

Το φυσικό αέριο κίνησης (CNG)

Προκύπτει σαφώς από την έκθεση ότι στον τομέα των οχημάτων CNG αναμένεται η μεγαλύτερη δυναμική τα επόμενα χρόνια. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, η διείσδυση οχημάτων με CNG καύσιμο αναμένεται σημαντικά μεγαλύτερη από εκείνη των αντίστοιχων LNG οχημάτων. Ο μέσος όρος διείσδυσης οχημάτων φυσικού αερίου στην Ευρώπη τα τελευταία 4 χρόνια (2012-2016) έχει σταθεροποιηθεί στο 25%, δηλαδή αύξηση 75.000 οχημάτων ετησίως. Για την Ελλάδα ενώ το ποσοστό αύξησης των οχημάτων συμπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG) για την περίοδο 2014-2016 εκτιμάται στο 50%, σε απόλυτο αριθμό εκτιμούνται μόνο σε 700 νέα οχήματα για την περίοδο των τριών ετών. Μέχρι το 2020 θα έχει περίπου δεκαπλασιαστεί ο σημερινός αριθμός οχημάτων με CNG. Μέχρι το 2025 το ποσοστό διείσδυση οχημάτων CNG επί του συνόλου των οχημάτων που κυκλοφορούν στην Ελλάδα, κατ’ αντιστοιχία με άλλες χώρες, εκτιμάται στο 0,5%. Εναλλακτικά μέχρι το 2025, ακολουθώντας την ευρωπαϊκή τάση για την περίοδο 2012-2016, το ποσοστό αύξησης ετησίως των οχημάτων CNG για την Ελλάδα, εκτιμάται στο 25%. Μέχρι το 2030 εκτιμάται ότι η ετήσια αύξηση οχημάτων CNG θα σταθεροποιηθεί στο 15%.

Σημειώνεται επίσης στην έκθεση – επιβεβαιώνοντας το ρεπορτάζ της Greenagenda για τα λεωφορεία της Αθήνας - ότι το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών διαπραγματεύεται με την Δ/νση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής DG Move και με τη Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, αντίστοιχες χρηματοδοτήσεις μέσω του άξονα της επιτροπής Clean Transport, με στόχο την ανανέωση σημαντικού ποσοστού του στόλου των αστικών λεωφορείων, τόσο για τις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, όσο και για τις υπόλοιπες αστικές περιοχές της χώρας (αστικά ΚΤΕΛ). Ένα πρώτο βήμα θα είναι ή ένταξη 90 νέων αστικών λεωφορείων του Ο.Α.Σ.Α. στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα – ΠΕΠ Αττικής, τα οποία θα κινούνται με εναλλακτικά καύσιμα, κυρίως με ηλεκτρισμό και φυσικό αέριο. Παράλληλα, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών βάσει του στρατηγικού σχεδιασμού του, έχει αιτηθεί και δεσμεύσει μέχρι σήμερα ογδόντα εκατομμύρια (80.000.000) Ευρώ στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020 για περαιτέρω ανανέωση του στόλου του Ο.Α.Σ.Α., τα οποία θα κινούνται επίσης με εναλλακτικά καύσιμα, κυρίως με ηλεκτρισμό και φυσικό αέριο.

Η ηλεκτροκίνηση

Δυστυχώς η έκθεση επιβεβαιώνει και το ρεπορτάζ της Greenagenda για τις απογοητευτικές προοπτικές της ηλεκτροκίνησης τα επόμενα χρόνια στη χώρα μας. Και εντυπωσιάζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι σε ολόκληρη τη μακροσκελή έκθεση δεν υπάρχει αναφορά σε μέτρα πολιτικής για την ανάπτυξη της εγχώριας βιομηχανίας του κλάδου της ηλεκτροκίνησης (υπάρχει μόνο μία γενική αναφορά σε «αλυσίδα αξίας»). Και αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι:

- τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας που οφείλουν όλοι οι δήμοι της χώρας να εκπονήσουν, περιλαμβάνουν στις κατευθύνσεις τους την ηλεκτροκίνηση

- η Ελλάδα έχει παράδοση και υποδομές μικρομεσαίων επιχειρήσεων στους ηλεκτροκινητήρες – σε αντίθεση με τις μηχανές εσωτερικής καύσης που χρησιμοποιούνται σε όλες τις άλλες τεχνολογίες

- η ελληνική επιχειρηματικότητα τα τελευταία χρόνια έχει κάνει άλματα στον τομέα της αποθήκευσης ενέργειας και των ευφυών ενεργειακών συστημάτων, με δεκάδες εταιρείες, κυρίως startups, αλλά και εκπαιδευτικά ιδρύματα, να οδηγούν το δρόμο

- η ηλεκτρική ενέργεια είναι η μόνη μορφή ενέργειας που παράγεται στην Ελλάδα (και σε πολύ μικρότερο επίπεδο η βιοαιθανόλη), με αυξανόμενο μάλιστα συνεχώς το μερίδιο των ΑΠΕ στην παραγωγή της, ενώ το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο (που δεν είναι ανανεώσιμες πηγές, ούτε φυσικά «καθαρές», καθώς χρειάζονται καύση) εισάγονται, και με δευτερογενή παραγωγή πετρελαίου παράγεται εγχωρίως βενζίνη, ενώ δεν υπάρχει καμία παραγωγική υποδομή στα άλλα εναλλακτικά καύσιμα

Στην Ελλάδα τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα:

- εξαιρούνται από το φόρο πολυτελείας

- έχουν δυνατότητα κυκλοφορίας μέσα στο δακτύλιο του κέντρου ης Αθήνας

Ωστόσο, λόγω κυρίως έλλειψης υποδομών, το 2016 κυκλοφορούν, σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών 397, μόλις, ηλεκτρικά οχήματα. Από αυτά τα 146, μόλις, είναι ηλεκτρικά ΙΧ (τρία έχει – και κάθονται - το ΥΠΕΝ…) 113 ηλεκτρικά τρίκυκλα, 124 ηλεκτρικές μοτοσυκλέτες και δεκατέσσερα ηλεκτρικά φορτηγά. Το Υπουργείο Υποδομών δεν έχει στοιχεία – και η έκθεση δεν περιλαμβάνει αναφορές - για όσα οχήματα δεν χρειάζονται άδεια, λόγω μικρής ισχύος (όπως τα ηλεκτρικά ποδήλατα και άλλα), παρότι και αυτά χρειάζονται υποδομές φόρτισης.

Αφού η έκθεση κάνει ορισμένες (αμφισβητήσιμες) παραδοχές και εκτιμήσεις, καταλήγει ότι «σύμφωνα με το πιο αισιόδοξο σενάριο για την εξέλιξη της ηλεκτροκίνησης στην Ελλάδα εκτιμάται ότι κατ’ ελάχιστον:

- το 2020 θα κυκλοφορούν 3.500 ηλεκτρικά οχήματα όλων των τύπων,

- το 2025 θα κυκλοφορούν 8.000 οχήματα,

- το 2030 θα κυκλοφορούν 15.000 ηλεκτρικά οχήματα.

Τουλάχιστον γίνεται παραδεκτό από την έκθεση ότι η ηλεκτρική ενέργεια μπορεί να θεωρηθεί ως εναλλακτική πηγή ενέργειας και κατά συνέπεια εναλλακτικό καύσιμο για τις μεταφορές, εφόσον η πρωτογενής ενέργειας παραγωγής της προέρχεται, εκτός από τη χρήση συμβατικών καυσίμων και από την αξιοποίηση των διαθέσιμων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως υδραυλική, αιολική, ηλιακή κ.τ.λ., Και σε αυτό το σημείο είναι που η Στρατηγική που υιοθετεί η χώρα «πάσχει» καθώς αποφεύγει πλήρως να συνδέσει την αύξηση της ηλεκτροκίνησης με την αύξηση της παραγωγής από ΑΠΕ. Η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας στις μεταφορές έχει τη δυνατότητα να αυξήσει την ενεργειακή απόδοση των οδικών οχημάτων και να συμβάλει στη μείωση ή στον έλεγχο των εκλυόμενων ρύπων CO₂, ανάλογα με τις πηγές πρωτογενούς ενέργειας που χρησιμοποιούνται κατά την παραγωγή της. Επισημαίνεται ότι, η χρήση ηλεκτρικών οχημάτων μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα (ατμοσφαιρική ρύπανση) και τη μείωση του θορύβου σε αστικές, ημιαστικές και άλλες πυκνοκατοικημένες περιοχές, τα οποία προκαλούνται από τα οχήματα.

Σημειώνουμε ότι ειδικά για το θέμα τόσο του φυσικού αερίου όσο και της ηλεκτροκίνησης η greenagenda θα κάνει ξεχωριστά ρεπορτάζ, καθώς αποτελούν τη βάση των εξελίξεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Άλλα εναλλακτικά καύσιμα

Σχετικά με τα υπόλοιπα εναλλακτικά καύσιμα εκτιμούνται τα ακόλουθα:

Υδρογόνο: Δεν προβλέπεται στα επόμενα χρόνια η προώθηση του υδρογόνου ως καύσιμο στις μεταφορές. Τόσο η τεχνολογία οχημάτων με χρήση υδρογόνου όσο και οι υποδομές για την υποστήριξη της χρήσης υγραερίου βρίσκονται ακόμα σε πολύ αρχικό στάδιο εφαρμογής παγκοσμίως. Για το λόγο αυτό στη παρούσα φάση, δεν θα εξεταστεί η χρήση υδρογόνου στις μεταφορές.

Βιοκαύσιμα: Η υφιστάμενη στρατηγική στον τομέα των βιοκαυσίμων δεν περιλαμβάνει υποχρεώσεις ή κίνητρα για την προώθηση των αυτούσιων βιοκαυσίμων στην τελική κατανάλωση προς χρήση στις μεταφορές. Ο σχεδιασμός στον τομέα των βιοκαυσίμων θα πραγματοποιηθεί λαμβάνοντας υπόψη το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Καθαρή ενέργεια για όλους τους Ευρωπαίους – Ελευθερώνοντας το αναπτυξιακό δυναμικό της Ευρώπης» και ειδικότερα τη νέα πρόταση Οδηγίας για τις ΑΠΕ. Σημειώνουμε ότι το μόνο βιοκαύσιμο που διατίθεται σήμερα στην ελληνική αγορά για την κίνηση οχημάτων είναι το βιοντίζελ - σε μείγμα με πετρέλαιο κίνησης (ντίζελ). Και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μέσω Υπουργικών Αποφάσεων που έχει θέσει σε διαβούλευση, προσπαθεί να εισάγει και τη βιοαιθανόλη στα μίγματα καυσίμων.

Συνθετικά και παραφινικά καύσιμα: Η υφιστάμενη στρατηγική δεν περιλαμβάνει υποχρεώσεις ή κίνητρα για την προώθηση της διάθεσης των συνθετικών και παραφινικών καυσίμων στην τελική κατανάλωση προς χρήση στις μεταφορές.

Πηγή: http://greenagenda.gr/%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%83%CE%B9%CE%B5%CF%8D%CF%84%CE%B7%CE%BA%CE%B5-%CE%B7-%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B3%CE%B9%CE%B1/