ΕΥ: Αδυναμίες και παραλείψεις, ως προς τη διαχείριση περιοχών του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου «Natura 2000»

Αδυναμίες και παραλείψεις, ως προς τη διαχείριση περιοχών του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου «Natura 2000» και μη συμμόρφωση με σχετικές Οδηγίες, καθώς και διατάξεις της εθνικής νομοθεσίας διαπιστώνει η Ελεγκτική Υπηρεσία σε ειδική έκθεση της για το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.

Συγκεκριμένα αναφέρεται σε αυθαίρετες επεμβάσεις και παράνομες κατασκευές, παραλείψεις σε σχέση με την έγκριση σχεδίων χρήσης παραλίας, εγκρίσεις πολεοδομικών αιτήσεων και αλλαγές πολεοδομικών ζωνών, χωρίς να τηρείται η νομοθεσία για περιβαλλοντική αξιολόγηση και παράλειψη ετοιμασίας των προβλεπόμενων περιβαλλοντικών αξιολογήσεων.

Επίσης, όπως αναφέρεται στα γενικά συμπεράσματα της έκθεσης, λογιστικοί χειρισμοί δεν συνάδουν με τη λογιστική αρχή των πραγματικών εισπράξεων και πληρωμών, στη βάση της οποίας ετοιμάστηκαν οι οικονομικές καταστάσεις της Δημοκρατίας, αφού δεν προέκυψε πραγματική ταμειακή ροή. 

Παράλληλα, υπάρχει αναφορά για ελλιπή συμμόρφωση με τις πρόνοιες των σχετικών Νόμων, Κανονισμών και Εγκυκλίων του Γενικού Λογιστηρίου που διέπουν τη διενέργεια πληρωμών και την είσπραξη εσόδων.

Σημαντικότερα ευρήματα οικονομικού ελέγχου

α. Λογιστικοί χειρισμοί δεν συνάδουν με τη λογιστική αρχή των πραγματικών εισπράξεων και πληρωμών, στη βάση της οποίας ετοιμάστηκαν οι οικονομικές καταστάσεις, αφού δεν προέκυψε πραγματική ταμειακή ροή.

β. Αδυναμίες και παραλείψεις ως προς τη διαδικασία διεκπεραίωσης των πληρωμών, όπως η μη κατάλληλη σύσταση και εξουσιοδότηση των πληρωμών, μη σφράγιση των συνημμένων στα δελτία πληρωμής εγγράφων με την ένδειξη «ΠΛΗΡΩΘΗΚΕ» και μη σφράγιση των τιμολογίων/παραστατικών με την ημερομηνία παραλαβής τους, είτε από το Αρχείο είτε από άλλον υπεύθυνο Λειτουργό του Τμήματος.

γ. Μη έγκαιρη εξόφληση οφειλών.

δ. Αδυναμίες και παραλείψεις ως προς την ενημέρωση του Μητρώου Συμβολαίου.

ε. Μη διασφάλιση της αποτελεσματικής διαχείρισης κρατικών χορηγιών, αφού δεν πληρούνταν, σε όλες τις περιπτώσεις, οι προβλεπόμενες υποχρεώσεις από τους λήπτες.

στ. Αδυναμίες και ελλείψεις σχετικά με τη διαδικασία έγκρισης, επιβολής και παρακολούθησης των διοικητικών προστίμων στις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες (ΚΥ).

ζ. Μη τήρηση της συμφωνίας παροχής εκπαιδευτικής άδειας από Κτηνιατρικό Λειτουργό, χωρίς οι ΚΥ να απαιτήσουν από αυτόν, αλλά ούτε από τον εγγυητή του, την καταβολή στην Κυβέρνηση της προνοούμενης αποζημίωσης.

η. Μη επίλυση της διαφωνίας μεταξύ του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ) και των Αναδόχων των Μονάδων Αφαλάτωσης Νερού Λεμεσού και Λάρνακας, ως προς τον υπολογισμό της τιμής μονάδας.

θ. Σημαντικές οικονομικές διαφορές μεταξύ του ΤΑΥ και των Συμβουλίων Αποχετεύσεων, που αφορούν στην κυβερνητική συνεισφορά, μεταξύ άλλων, στις δαπάνες λειτουργίας και συντήρησης των σταθμών παραγωγής νερού τριτοβάθμιας επεξεργασίας.

ι. Ανομοιόμορφος χειρισμός ως προς την πολιτική χρέωσης διοικητικών εξόδων των Συμβουλίων Αποχετεύσεων προς το ΤΑΥ, σε σχέση με τη λειτουργία και συντήρηση των σταθμών παραγωγής νερού τριτοβάθμιας επεξεργασίας και έλλειψη κατάλληλου κανονιστικού πλαισίου.

ια. Σε σχέση με την καταβολή Κυβερνητικής Συνεισφοράς ύψους €6,1 εκ. προς το Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λεμεσού – Αμαθούντας (ΣΑΛΑ), για την κάλυψη των δαπανών τριτοβάθμιας επεξεργασίας, το ΤΑΥ δεν τεκμηρίωσε το ποσοστό επιμερισμού ύψους 40%, που χρησιμοποίησε επί του συνόλου των δαπανών για την κατασκευή του σταθμού επεξεργασίας.

ιβ. Το ΤΑΥ διενήργησε πληρωμή ύψους €5,5 εκ., εκ μέρους του Κράτους, ως εγγυητής, προς Κοινοπραξία, για την εξόφληση δεδουλευμένων υπηρεσιών που όφειλε το Συμβούλιο Εκμετάλλευσης Χώρων Διάθεσης ή Αξιοποίησης Οικιακών Αποβλήτων Επαρχιών ΛάρνακαςΑμμοχώστου, που είχαν καταστεί ληξιπρόθεσμες, χωρίς να επιβεβαιώσει την ορθότητα του ποσού, με τη αιτιολογία ότι αυτό ελέγχεται από το υπό αναφορά Συμβούλιο.

ιγ. Αδυναμίες και παραλείψεις ως προς τη διαδικασία είσπραξης εσόδων, όπως η μη έγκαιρη κατάθεση των εισπράξεων, η μη διενέργεια αιφνιδιαστικών ελέγχων στους Ταμίες από τους Προϊστάμενους των Τμημάτων, ελλιπής συμπλήρωση των καταστάσεων εισπράξεων, μη κατάλληλη επιθεώρηση των βιβλίων είσπραξης και μητρώων εμβασμάτων και μη κατάλληλη/ασφαλής φύλαξη των μετρητών.

ιδ. Μη ύπαρξη ασφαλιστικών δικλίδων στο μηχανογραφημένο Σύστημα Τιμολόγησης Νερού (ΣΤΝ) του ΤΑΥ, οι οποίες να αποτρέπουν ή/και να εντοπίζουν έγκαιρα περιπτώσεις λαθών.

ιε. Μη πλήρης και έγκαιρη εφαρμογή των περί της Ενιαίας Διαχείρισης Υδάτων (Δικαιώματα, Τέλη ή άλλα Χρηματικά Ανταλλάγματα) Κανονισμών (ΚΔΠ 48/2017).

ιστ. Μη διασφάλιση της ικανοποίησης των αρχών της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της αποφυγής διακρίσεων, κατά τη διαδικασία εκμίσθωσης κρατικής δασικής γης από το Τμήμα Δασών (ΤΔ).

ιζ. Μη τήρηση ικανοποιητικών υποστηρικτικών στοιχείων από το Τμήμα Μετεωρολογίας (ΤΜ) για τεκμηρίωση της ορθότητας της αξίας σημαντικού εσόδου.

ιη. Μη εφαρμογή, από την Υπηρεσία Μεταλλείων (ΥΜ), συστήματος εσωτερικού ελέγχου για επαλήθευση της ορθότητας, πληρότητας και έγκαιρης είσπραξης των δικαιωμάτων από τη χρήση λατομικών υλικών

Σημαντικότερα ευρήματα ελέγχου συμμόρφωσης

α. Τμήμα Γεωργίας (ΤΓ).

(i) Κλάδος Αμπελουργίας και Οινολογίας. Μη έγκαιρη κοινοποίηση των προγραμμάτων εργασίας, μη κατάλληλη φύλαξη όλων των αποδεικτικών στοιχείων/εντύπων, σχετικά με ελέγχους που διενεργούνται, καθώς και μη κατάλληλη φύλαξη και παρακολούθηση του αποθέματος οίνου που τηρείται.

(ii) Κλάδος Προϊόντων Ποιότητας. Μη εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, μη διενέργεια ικανοποιητικού αριθμού ελέγχων στον τομέα της βιολογικής γεωργίας και αδυναμίες στην εποπτεία των Οργανισμών Ελέγχου και Πιστοποίησης (ΟΕΠ).

(iii) Κλάδος Προστασίας Φυτών και Μελισσοκομίας. Μη εκσυγχρονισμός της περί Μελισσοκομίας νομοθεσίας, καθώς και παραλείψεις σχετικά με τον έλεγχο και την οικονομική ενίσχυση των Συνδέσμων Προστασίας Φυτών.

(iv) Κλάδος Ζωικής Παραγωγής και Διατροφής Ζώων (ΚΖΠΔΖ). Αδυναμίες σε σχέση με την κατάρτιση και εφαρμογή του Προγράμματος Γεωργικών Εφαρμογών, καθώς και αδυναμίες κατά την ετήσια επισκόπηση της αιγοπροβατοτροφίας.

(v) Κλάδος Φυτοϋγείας και Εμπορικών Προδιαγραφών και Κλάδος Ελέγχου Νομοθεσιών. Μη καθορισμός κλιμάκων διοικητικών προστίμων και αδυναμίες σε σχέση με την παρακολούθηση της επιβολής τους, καθώς και μη ομοιόμορφος χειρισμός των παρατυπιών/παρανομιών από όλα τα Επαρχιακά Γεωργικά Γραφεία (ΕΓΓ). Επίσης, μη κατάλληλη φύλαξη και μη προσυπογραφή των εντύπων ελέγχου, καθώς και αδυναμίες σχετικά με τη διενέργεια και παρακολούθηση ελέγχων σε δείγμα σημείων λιανικού εμπορίου. Πρόσθετα, αδυναμίες σε σχέση με το νομικό πλαίσιο και τη διαδικασία διενέργειας επίσημων ελέγχων για την ταξινόμηση των σφάγιων βοοειδών και χοίρων και την αναφορά των σχετικών τιμών.

(vi) Πρόγραμμα Γεωργικών Εφαρμογών. Ελλείψεις σε σχέση με την κατάρτιση, υλοποίηση και παρακολούθηση του Προγράμματος Γεωργικών Εφαρμογών.

(vii) Tομέας Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών. Καθυστέρηση στη μηχανογράφηση της διαδικασίας παραγωγής, πώλησης και αποθήκευσης φυτών και παροχής φυτικών υπηρεσιών.

(viii) Σποροπαραγωγικό Κέντρο (ΣΚ). Δεν εκπονήθηκε και κατ΄ επέκταση δεν εφαρμόστηκε, κανένα σχετικό πλάνο εξορθολογισμού, του ΣΚ, με σκοπό τη βελτίωσή του, στη βάση των ευρημάτων σχετικής μελέτης που εκπονήθηκε το 2019. Επίσης, παραλείψεις σε σχέση με την τήρηση των καθολικών αποθήκης και την παρακολούθηση του αποθέματος.

(ix) Άλλα θέματα.

• Αδυναμίες και παραλείψεις κατά την παρακολούθηση και διερεύνηση καταγγελιών εναντίον Λειτουργών του Τμήματος.
• Αδυναμίες και παραλείψεις σχετικά με τη διαχείριση του στόλου των οχημάτων, αποκλίσεις μεταξύ στοιχείων του Βιβλίου Κίνησης Οχήματος (ΒΚΟ) και της αναφοράς του Συστήματος Διαχείρισης Στόλου (ΣΔΣ), παραβιάσεις ορίου ταχύτητας πέραν των 120 χιλιομέτρων και μη τήρηση των σχετικών προνοιών στους Κανονισμούς Κυβερνητικών Αποθηκών.

β. Κτηνιατρικές Υπηρεσίες (ΚΥ).

Παράνομα κτηνοτροφικά υποστατικά εντός του Δικτύου «Natura 2000». Κατόπιν διερεύνησης καταγγελίας από μεγάλο αριθμό φορέων και μη κυβερνητικών οργανώσεων, ημερ. 8.8.2016, η οποία κοινοποιήθηκε και στην Υπηρεσία μας, προβήκαμε στην εξέταση του υπό αναφορά θέματος και εκδώσαμε τη σχετική Ειδική Έκθεση με αρ. ΠΕ/01/2020, ημερ. 3.3.2020. Σχετικά με το πιο πάνω παρατηρήσαμε ότι:

• Φαίνεται να προκύπτουν παραβιάσεις διατάξεων αριθμού νομοθεσιών των ΚΥ.
• Προκύπτουν ερωτηματικά ως προς την υγειονομική παρακολούθηση της μονάδας καθώς και τον τρόπο διάθεσης των, αναμενόμενα, μεγάλων ποσοτήτων του γάλακτος ή και κρέατος που παράγεται από την κτηνοτροφική μονάδα με όλους τους συνεπακόλουθους κινδύνους για τη δημόσια υγεία.
• Τα παράνομα κτηνοτροφικά υποστατικά εξακολουθούν να υφίστανται και να λειτουργούν, χρόνια μετά τις επισημάνσεις των αρμοδίων Αρχών του Κράτους.

Όλα τα θέματα που προέκυψαν, τέθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2020 ενώπιον του Γενικού Εισαγγελέα, ώστε να αξιολογήσει εάν η ολιγωρία από τα αρμόδια Τμήματα, σε σχέση με την εφαρμογή των νομοθεσιών που εμπίπτουν στις αρμοδιότητές τους, δικαιολογεί την αναζήτηση ποινικών ή πειθαρχικών ευθυνών και εάν υπάρχουν άλλα μέτρα που θα πρέπει παράλληλα να ληφθούν, για άμεση αποκατάσταση της νομιμότητας και διασφάλιση της δημόσιας υγείας.

γ. Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης (ΤΓΕ).

(i) Νομοθετική ρύθμιση αρμοδιοτήτων του Τμήματος. Η ετοιμασία και έγκριση σχετικών Κανονισμών, για καθορισμό των τελών της αίτησης και της άδειας εκπόνησης γεωλογικής επισκόπησης, καθώς και άδειας χρήσης κυβερνητικής γεώτρησης, βρίσκονται σε εκκρεμότητα και τα τέλη εισπράττονταν στη βάση μεταβατικών διατάξεων της σχετικής νομοθεσίας.

(ii) Κίνηση Οχημάτων. Αδυναμίες και παραλείψεις, σε σχέση με τη χρήση των οχημάτων.

δ. Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών (ΤΑΘΕ).

Ελλιμενισμός σκαφών στο αλιευτικό καταφύγιο Παραλιμνίου

Το ΤΑΘΕ εξέδωσε μεγάλο αριθμό εξώδικων προστίμων προς συγκεκριμένη εταιρεία, χωρίς αυτά να τακτοποιηθούν και χωρίς το Τμήμα να προβεί σε ποινική δίωξή της. Επίσης, παρόλο που συγκεκριμένο σκάφος ελλιμενιζόταν χωρίς άδεια και το μεγάλο μέγεθός του επηρέαζε τη λειτουργία και ασφάλεια του αλιευτικού καταφυγίου, το ΤΑΘΕ δεν εφάρμοσε τις πρόνοιες της σχετικής νομοθεσίας, ενώ ο ελλιμενισμός άλλου σκάφους, χωρίς να διαθέτει άδεια ελλιμενισμού, κατέδειξε ελλιπή εποπτεία του υπό αναφορά αλιευτικού καταφυγίου. Διαφάνηκε επίσης προσπάθεια παρέμβασης, από τον τότε Υπουργό ΓΑΑΠ, για έκδοση άδειας ελλιμενισμού σε σκάφος, χωρίς να έχει τέτοια εξουσία και χωρίς να δικαιολογήσει τους λόγους για τους οποίους θεώρησε ότι θα έπρεπε ή μπορούσε να παρέμβει στις εξουσίες της Διευθύντριας ΤΑΘΕ, δίνοντας οδηγίες για τον υπό αναφορά ελλιμενισμό, κατά παράβαση των διατάξεων του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου (Ν.158(Ι)1999). Πρόσθετα εγέρθηκαν ερωτηματικά ως προς τη νομιμότητα της όλης διαδικασίας έκδοσης άδειας ετήσιου ελλιμενισμού σε μη αλιευτικά σκάφη, προς αντικατάσταση αλιευτικών σκαφών.

ε. Τμήμα Περιβάλλοντος (ΤΠ).

Θέματα που άπτονται της προστασίας περιοχών του Δικτύου «Natura 2000».

• Αυθαίρετες επεμβάσεις και παράνομες κατασκευές στο παραλιακό μέτωπο των Κοινοτήτων Αργάκας και Γιαλιάς στην Επαρχία Πάφου, εντός της περιοχής του Δικτύου «Natura 2000» Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ)/Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) Περιοχή Πόλις – Γιαλιά.
• Αδυναμίες και παραλείψεις σε σχέση με την έγκριση σχεδίου χρήσης της παραλίας Ασπρόκρεμμος στην Κοινότητα Νέου Χωρίου της Επαρχίας Πάφου και υπό εξέλιξη διαδικασία εκμίσθωσης κρατικής δασικής γης στο Κρατικό Δάσος Χάλαβρον και στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα, εντός περιοχών του Δικτύου «Natura 2000».
• Εγκρίσεις πολεοδομικών αιτήσεων και αλλαγές πολεοδομικών ζωνών, χωρίς να τηρείται η νομοθεσία για περιβαλλοντική αξιολόγηση.
• Πρόκληση περιβαλλοντικής ρύπανσης από τη λειτουργία παράνομου βιολογικού σταθμού στον Καλοπαναγιώτη.