Ηράκλειο: Η τριετής ανομβρία, τα άδεια φράγματα και το «μπλακ άουτ» στο δίκτυο ύδρευσης

Στο μυαλό όλων η Κρήτη είναι ένας τόπος πλούσιος. Ένας τόπος όπου η φύση χαρίζεται σε αφθονία, όπου η γη είναι γόνιμη και το κλίμα μοναδικό. Η εντύπωση αυτή είναι βαθιά χαραγμένη και μέσα στους ίδιους τους Κρητικούς, κυβερνά τη ζωή τους, καθοδηγεί τον τρόπο που διαχειρίζονται τον τόπο τους. Γι’ αυτό και είναι δύσκολο, όταν οι συνθήκες αλλάζουν, να «χωνέψουν» αυτό που συμβαίνει. Όμως, έρχεται κάποια στιγμή που η αλλαγή αυτή χτυπά την πόρτα.

Δέκα ημέρες πριν από το Πάσχα, ένα πυκνό σύννεφο αφρικανικής σκόνης κάλυψε για δύο ημέρες το νησί. Μόλις το σύννεφο έφυγε, όλοι βγήκαν με τα λάστιχα να ξεπλύνουν δρόμους, σπίτια, αυτοκίνητα. Αυτό ήταν το τελειωτικό χτύπημα στο ήδη αποδυναμωμένο σύστημα ύδρευσης του Ηρακλείου. Ξαφνικά, οι βρύσες στέρεψαν.

«Δεν περίμενε κανείς ότι τα προβλήματα που ανακύπτουν συνήθως το θέρος θα παρουσιάζονταν φέτος τον Μάρτιο. Εξαιτίας της αφρικανικής σκόνης, οι δημότες άνοιξαν τις βρύσες τους για να φέρουν τα πράγματα στην προτέρα κατάσταση και άδειασαν τις δεξαμενές», εξηγεί ο δήμαρχος Ηρακλείου, Βασίλης Λαμπρινός. «Έτσι βρεθήκαμε σε μια δύσκολη θέση, που κατά τη γνώμη μου η ΔΕΥΑ χειρίστηκε επαρκώς».

Για να καταλάβει κανείς τι συνέβη στο Ηράκλειο πρέπει πρώτα να κατανοήσει τον προβληματικό τρόπο με τον οποίο υδρεύεται η 4η μεγαλύτερη πόλη στη χώρα. Το Ηράκλειο, λοιπόν, υδρεύεται κυρίως από γεωτρήσεις. Η άναρχη (και σε μεγάλο βαθμό αυθαίρετη) επέκτασή του οδήγησε στη δημιουργία ενός δυσλειτουργικού συστήματος ύδρευσης.

«Στο Ηράκλειο η ποσότητα του νερού που υπάρχει δεν επαρκεί για να καλύψει το 100% των αναγκών. Γι’ αυτό τον λόγο σε πολλές περιοχές έχουμε διανομή. Δηλαδή μια ημέρα έχουμε νερό και την επόμενη ημέρα το δίκτυο είναι κλειστό», εξηγεί ο πρόεδρος της ΔΕΥΑ Ηρακλείου, Γιάννης Ρασούλης. «Ετσι θα πρέπει με κάποιο τρόπο να αποθηκεύσουμε το νερό για τη μια ημέρα που δεν υπάρχει νερό στο δίκτυο. Αυτό δημιουργεί την άσχημη εικόνα στις ταράτσες των πολυκατοικιών με τα μαύρα ντεπόζιτα».

Το υδατικό έλλειμμα επιβαρύνεται από την κακή κατάσταση του δικτύου. Σύμφωνα με τον κ. Ρασούλη, οι διαρροές και κλοπές νερού ξεπερνούν το 30%. Από τα 600 χλμ. του δικτύου, μόλις 250-300 χλμ. κατασκευάστηκαν μετά το 1998. Ακόμα 20% δεν τιμολογείται, δηλαδή καταναλώνεται αλλά δεν καταγράφεται λόγω χαλασμένων υδρόμετρων. Ετσι, από τα 18 εκατ. κυβικά νερού που χρειάζεται ετησίως η πόλη, η ΔΕΥΑ εισπράττει από τους καταναλωτές το αντίτιμο μόλις για 8,5-9 εκατ. κυβικά.

«Περίπου 65 χλμ. δικτύου βρίσκονται σε φάση αντικατάστασης, ακόμα 40 χλμ. έχουν ενταχθεί στο ΕΠΠΕΡΑΑ και έχουμε μελέτες και για τα υπόλοιπα. Μας έχει υποσχεθεί ο πρωθυπουργός ότι θα διαθέσουν 25 εκατ. ευρώ για αντικατάσταση του παλαιού δικτύου», λέει ο κ. Ρασούλης. Παράλληλα, προχωρά η αντικατάσταση 7.000 υδρόμετρων.

Τα φράγματα

Το Σφενδύλι μοιάζει με σκηνικό ταινίας. Τα λιγοστά του σπίτια χάσκουν, σε ορισμένα έχουν πέσει οι σκεπές. Κι όμως, στο κέντρο του χωριού, η μικρή εκκλησία είναι φρεσκοβαμμένη, λέγεται μάλιστα ότι λειτουργεί ακόμα σε γάμους και πανηγύρια. Τίποτα από όλα αυτά δεν θα ήταν παράξενο αν το Σφενδύλι δεν είχε απαλλοτριωθεί για να σκεπαστεί από τα νερά του φράγματος Αποσελέμη. Μέσα από τα σοκάκια του, η σημερινή εικόνα του φράγματος είναι αποκαρδιωτική: είναι σχεδόν άδειο.

Το φράγμα κατασκευάστηκε για να λύσει το πρόβλημα ύδρευσης του Ηρακλείου, της Χερσονήσου και του Αγίου Νικολάου. Η πλήρωσή του ξεκίνησε το 2012 και το φράγμα σχεδόν γέμισε πρώτη φορά το 2015 για να αδειάσει ενάμισι έτος αργότερα. Είναι ένα έργο που έχει δεχθεί ισχυρή κριτική λόγω του υψηλότατου κόστους, που έχει ξεπεράσει πλέον τα 200 εκατ. ευρώ, σε σχέση με την περιορισμένη, όπως φαίνεται, χρησιμότητά του.

«Το φράγμα δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Σήμερα τροφοδοτείται από τον χείμαρρο Αποσελέμη, ενώ υπό κατασκευήν βρίσκεται μια σήραγγα 3,5 χλμ. που θα μεταφέρει πλημμυρικά νερά από το οροπέδιο Λασιθίου», εξηγεί στην «Κ» ο Φώτης Καζάσης, διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης (στον οποίο ανήκει το φράγμα).

Όλα δείχνουν ότι η κατασκευή του αποφασίστηκε με πολιτικά και όχι οικονομικά κριτήρια. «Τα έργα που περνούν αρκετά χρηματοδοτικά πλαίσια και δεν ολοκληρώνονται, καταλαβαίνουμε ότι δεν γίνονται με σωστό τρόπο. Κρίνουμε όμως εκ των υστέρων», λέει ο κ. Καζάσης. «Δεν θέλω να είμαι απαισιόδοξος. Τα στατιστικά στοιχεία λένε ότι ανά κάποια περίοδο θα γεμίζει. Το μέλλον θα δείξει αν οι μελέτες που είχαν γίνει θα επαληθευθούν», εκτιμά υποστηρίζοντας ότι το φράγμα μπορεί να παίξει ρόλο «ρυθμιστή» στην ύδρευση των τριών δήμων.

Αρκετά νοτιότερα, στο αρδευτικό φράγμα Φανερωμένης, η κατάσταση είναι ίδια. Όπως λέει στην «Κ» ο Γιώργος Αρμουτάκης, δήμαρχος Φαιστού, το φράγμα έχει σήμερα μόλις 3 εκατ. κυβικά νερού, ενώ χωράει 18 εκατομμύρια. Οι τοπικές αρχές πιέζουν για ένα ακόμα ακριβό έργο, την εκτροπή όσον αφορά τον ποταμό Πλατύ από το Ρέθυμνο (προϋπολογισμού 150 εκατ. ευρώ) προκειμένου να ενισχυθεί το φράγμα με νερό.

Οι αρδευτικές ανάγκες του κάμπου της Μεσσαράς είναι 20 εκατ. κυβικά ετησίως, που φέτος θα καλυφθούν από γεωτρήσεις. «Υπάρχουν γεωτρήσεις στα 200 και 300 μέτρα. Το νερό που παίρνουμε από τον κάμπο είναι επιβαρυμένο με νιτρικά, υπολείμματα φυτοφαρμάκων έπειτα από τόσα χρόνια με εντατικές καλλιέργειες», λέει. Για πόσιμο; Μόνο εμφιαλωμένα. «Πριν από 30 χρόνια το νερό ήταν αρτεσιανό. Τώρα αυτά τελείωσαν».

Διαβάστε το πλήρες άρθρο στην πηγή.