Μετά τον λιγνίτη: δικαιώματα CO2 για θέσεις εργασίας στους ενεργειακούς δήμους

Οι πολιτικές συναινέσεις στην Ελλάδα είναι σπάνιες. Όχι (κυρίως) διότι οι διαφορές στις απόψεις είναι αγεφύρωτες, αλλά διότι η συμφωνία και η σύνθεση εξακολουθούν να αποτελούν «ταμπού» παρά την πρωτόγνωρη οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα. Όπως σε όλα τα πράγματα, όμως, έτσι κι εδώ υπάρχουν εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα.

Δύο μήνες πριν η κυβέρνηση έφερε (για πρώτη φορά) στη Βουλή το λεγόμενο «παράλληλο πρόγραμμα». Ανάμεσα σε όλα τα άλλα άρθρα, υπήρχε κι ένα που όριζε τους τελικούς αποδέκτες των δημοσίων εσόδων από τη δημοπράτηση δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) που θα κατανεμηθούν στην Ελλάδα την περίοδο 2016-2020.

Τότε ήρθε για πρώτη φορά στη δημοσιότητα το κοινό αίτημα των δημάρχων των πέντε «ενεργειακών» δήμων που βρίσκονται στους τρεις λιγνιτικούς νομούς της χώρας (Κοζάνη, Φλώρινα και Αρκαδία): μέρος των εσόδων από τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων CO2 να διοχετεύονται για τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε εναλλακτικές (του λιγνίτη) οικονομικές δραστηριότητες.

Η πρωτοβουλία των πέντε δημάρχων αγκαλιάστηκε και από τον περιφερειάρχη Δυτ. Μακεδονίας, κ. Θ. Καρυπίδη, ο οποίος έγραψε επιστολή στον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σκουρλέτη απαριθμώντας με τους λόγους για τους οποίους η ψήφιση της σχετικής τροπολογίας από το Ελληνικό Κοινοβούλιο είναι αναγκαία.

Πολλοί από αυτούς στηρίζονται στα στοιχεία του ΤΕΕ Δυτ. Μακεδονίας και της Αναπτυξιακής Δυτικής Μακεδονίας (ΑΝΚΟ), τα οποία αποτυπώνουν τη ζοφερή πραγματικότητα της ανεργίας στην περιφέρεια της χώρας που έχει τη μερίδα του λέοντος στη λιγνιτική παραγωγή.

—Τελειώνει ο λιγνίτης

Οι κυνικοί θα βιαστούν να ερμηνεύσουν την πλήρη συσπείρωση της τοπικής αυτοδιοίκησης και των κεντρικών επαγγελματικών φορέων της Δυτ. Μακεδονίας γύρω από το αίτημα, ως ένδειξη τοπικισμού. Κι όμως δεν είναι έτσι. Ανεξαρτήτως του τι θα γίνει τελικά με τη νέα λιγνιτική μονάδα που σχεδιάζει η ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα (Πτολεμαΐδα 5), είναι απολύτως βέβαιο ότι η λιγνιτική ισχύς της χώρας πρόκειται να μειωθεί δραστικά μέσα στα επόμενα χρόνια.

Στη Μεγαλόπολη μάλιστα πρόκειται να εξαφανιστεί μέσα στην επόμενη δεκαετία λόγω εξάντλησης των κοιτασμάτων λιγνίτη της Πελοποννήσου. Κανείς δεν τα αμφισβητεί αυτά. Ούτε καν η ίδια η ΔΕΗ, η οποία στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής παρουσίασε την πτωτική πορεία της λιγνιτικής παραγωγής που προβλέπει ως το 2030, ενώ ο πρόεδρός της ΔΕΗ κ. Παναγιωτάκης έχει εξηγήσει πάμπολλες φορές ότι ο ελληνικός λιγνίτης δεν είναι σε θέση να αντέξει την επερχόμενη άνοδο των τιμών του διοξειδίου του άνθρακα.

Είναι περισσότερο από προφανές ότι η μείωση της λιγνιτικής παραγωγής θα ανεβάσει τα επίπεδα της ανεργίας στην ήδη «πρωταθλήτρια» Δυτ. Μακεδονία σε ακόμα πιο δυσθεώρητα ύψη από τα σημερινά. Οι θέσεις εργασίας όμως, και μάλιστα σε περιοχές όπου η εκμετάλλευση λιγνίτη τα τελευταία 60 χρόνια έχει αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια της, δεν μπορούν να δημιουργηθούν μαγικά. Χρειάζεται σχέδιο αλλά προπάντων χρειάζονται οικονομικοί πόροι.

Στη Λουσατία, οι Γερμανοί δαπάνησαν και εξακολουθούν να δαπανούν δημόσιους πόρους για την μετάβαση μιας ολόκληρης περιφέρειας στη μεταλιγνιτική περίοδο. Από το 1994 η κρατική εταιρία LMBV ανέλαβε τον σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός πολυσύνθετου έργου το οποίο χρηματοδοτείται από τη Γερμανική κυβέρνηση και τα ομοσπονδιακά κρατίδια με περίπου 10,6 δισ. ευρώ ως το 2017.

—Λύση από τα δικαιώματα ρύπων

Από πού όμως θα προκύψουν τέτοια κεφάλαια στην Ελλάδα που πλέον ούτε καν αξιοπρεπείς συντάξεις δεν αντέχει να παρέχει; Από τα έσοδα δημοπράτησης δικαιωμάτων εκπομπών, τα οποία ναι μεν αποτελούν δημόσια έσοδα αλλά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για οποιοδήποτε σκοπό, παρά μόνο για αυτούς που αναφέρονται στη σχετική ευρωπαϊκή Οδηγία.

Λόγω μάλιστα των πρόσφατων αλλαγών στη λειτουργία του Ευρωπαϊκού χρηματιστηρίου ρύπων, προβλέπεται τριπλασιασμός των εσόδων αυτών σε σχέση με το 2015 μέσα στην επόμενη δεκαετία για τη χώρα μας (6 δισ. ευρώ ως το 2025). Επομένως είναι απολύτως εφικτό να εξυπηρετηθούν όλες οι προτεραιότητες που έθεσε το υπουργείο στην υπουργική τροπολογία που κατατέθηκε πρόσφατα, αλλά ταυτόχρονα να δοθεί και μια αληθινή ευκαιρία στην παραγωγική ανασυγκρότηση των τριών λιγνιτικών νομών της χώρας.

Πρόκειται τέλος για ένα αίτημα στο οποίο δεν υπάρχει η παραμικρή πιθανότητα αρνητικής αντίδρασης από τους θεσμούς. Τουναντίον· η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητά πλέον από τα κράτη-μέλη τη διοχέτευση τμήματος των εσόδων από τη δημοπράτηση δικαιωμάτων για τη χρηματοδότηση της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας σε αντικατάσταση αυτών που πλήττονται από την επιδιωκόμενη πολιτική μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Η παρούσα κυβέρνηση εκλέχθηκε με βασικό πρόταγμα την κοινωνική δικαιοσύνη, ενώ ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της Ν. Δημοκρατίας Κ. Μητσοτάκης κατά την χθεσινή συζήτηση στη Βουλή για το «παράλληλο πρόγραμμα» δήλωσε ψέγοντας την κυβέρνηση ότι «η καλύτερη κοινωνική πολιτική είναι η δημιουργία θέσεων εργασίας και όχι η ελεημοσύνη του κράτους».

Θα γίνουν τα λόγια της κυβέρνησης και της αξιωματικής αντιπολίτευσης πολιτικά έργα; Θα νομοθετήσει η εθνική μας αντιπροσωπεία με γνώμονα την κοινωνική και διαγενεακή δικαιοσύνη χωρίς γεωγραφικούς προσδιορισμούς; Θα αναλάβουν οι βουλευτές των νομών Κοζάνης, Φλώρινας και Αρκαδίας την πρωτοβουλία ανάδειξης του αιτήματος της τοπικής αυτοδιοίκησης και αλλαγής της σχετικής υπουργικής τροπολογίας μέσα στη Βουλή; Θα στηρίξουν το αίτημα τα κόμματα της αντιπολίτευσης;

Απαντήσεις σε όλα αυτά θα έχουμε πολύ σύντομα καθώς στις 24 Φεβρουαρίου, στο πλαίσιο της συζήτησης του νομοσχεδίου για το Εθνικό Μητρώο Επιτελικών Στελεχών Δημόσιας Διοίκησης, θα συζητηθεί και θα ψηφιστεί και η υπουργική τροπολογία για τη δημοπράτηση των δικαιωμάτων εκπομπών της περιόδου 2016-2020.

Είναι ανάγκη το νομοσχέδιο να τροποποιηθεί για να συμπεριλάβει το δίκαιο αίτημα των πέντε ενεργειακών δήμων για διοχέτευση τμήματος των εσόδων για τη δημιουργία «πράσινων» θέσεων εργασίας στους τρεις λιγνιτικούς νομούς της χώρας.

Πηγή: http://www.econews.gr/2016/02/23/lignitis-co2-energeiakoi-dimoi-128695/