Οι μισές παραλίες με άμμο στην Ελλάδα κινδυνεύουν να εξαφανιστούν έως το 2100

Σχεδόν οι μισές από τις αμμώδεις παραλίες στον κόσμο και πολλές στην Ελλάδα, θα έχουν υποχωρήσει σημαντικά μέχρι τα τέλη του αιώνα, ως αποτέλεσμα των παράκτιων πλημμυρών που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή και της ανθρώπινης παρέμβασης, σύμφωνα με νέα έρευνα.

Η διάβρωση της άμμου θα θέσει σε κίνδυνο την άγρια φύση και θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα στους παράκτιους οικισμούς που δεν θα έχουν πλέον ζώνες προστασίας για να τους προστατεύσουν από την άνοδο των επιπέδων της θάλασσας. Επιπλέον, τα μέτρα των κυβερνήσεων για την άμβλυνση των ζημιών, προβλέπεται να γίνουν ολοένα και πιο δαπανηρά και σε ορισμένες περιπτώσεις μη βιώσιμα.

Σε 30 χρόνια, η διάβρωση θα έχει καταστρέψει 36.097 χιλιόμετρα (22,430 μίλια) ή το 13,6% από τις αμμώδεις ακτές. Οι ακτές προσδιορίζονται σε δορυφορικές εικόνες από επιστήμονες του Κοινού Κέντρου Ερευνών, την εσωτερική επιστημονική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Προβλέπεται επίσης πως η κατάσταση θα επιδεινωθεί κατά το δεύτερο μισό του αιώνα, καθώς θα εξαφανιστούν άλλα 95.061 χλμ ή 25.7% των παραλιών της Γης.

Οι εκτιμήσεις αυτές απέχουν πολύ από τις πιο καταστροφικές καθώς βασίζονται σε μια αισιόδοξη πρόβλεψη της διεθνούς δράσης για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, ένα σενάριο γνωστό ως RCP4.5. Σε αυτό το σενάριο, οι ωκεανοί θα αυξηθούν μόνο κατά 50 εκατοστά μέχρι το 2100.

Ωστόσο, αν συνεχίσει η εκπομπή άνθρακα με τον τρέχοντα ρυθμό, τα επίπεδα της θάλασσας θα αυξηθούν κατά περίπου 80 εκατοστά, σύμφωνα με την Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος. Εάν συμβεί αυτό, συνολικά 131.745 χιλιόμετρα παραλιών, θα βρεθούν κάτω από το νερό.

Σε όλο τον πλανήτη, η μέση υποχώρηση στην ακτογραμμή θα είναι 86,4 μέτρα στο σενάριο RCP4.5 ή 128,1 μέτρα στο σενάριο κατά το οποίο διατηρούνται οι υψηλές εκπομπές άνθρακα, αν και τα ποσά θα διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των τοποθεσιών. Οι πιο πλατιές ακτές θα επηρεαστούν περισσότερο από τις πιο απότομες ή αυτές που διατηρούνται τεχνητά στο πλαίσιο της παράκτιας ανάπτυξης.

Στο βέλτιστο σενάριο, το Ηνωμένο Βασίλειο θα χάσει 1.531 χλμ ακτών. 2,415 χλμ. (43,7%) στη χειρότερη περίπτωση. Η Αυστραλία θα χάσει 14.849 χιλιόμετρα και ο Καναδάς 14.425 χιλιόμετρα, η Χιλή 6.659 χιλιόμετρα, το Μεξικό 5.488 χιλιόμετρα, η Κίνα(5.440 χιλιόμετρα και οι ΗΠΑ 5.530 χιλιόμετρα.

H κατάσταση στην Ελλάδα

Σχεδόν οι μισές αμμώδεις παραλίες της Ελλάδας μπορεί να έχουν εξαφανιστεί έως το τέλος του αιώνα μας αν συνεχιστεί η κλιματική αλλαγή με το σημερινό ρυθμό. Τουλάχιστον μία στις δέκα ελληνικές παραλίες με άμμο μπορεί να έχει εξαφανιστεί έως τα μέσα του αιώνα μας (2050). Αυτή είναι η δυσοίωνη εκτίμηση της μελέτης για την Ελλάδα.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Έλληνα Μιχάλη Βουσδούκα του Joint Research Centre στην Ίσπρα της Ιταλίας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα κλιματικής αλλαγής "Nature Climate Change", ανέλυσαν δορυφορικές εικόνες, οι οποίες αποκαλύπτουν τη διαχρονική αλλαγή που έχει συμβεί στις παραλίες μετά το 1984. Με βάση αυτά τα ιστορικά στοιχεία, η μελέτη κάνει προβολή των εξελίξεων στο μέλλον με βάση δύο διαφορετικά σενάρια κλιματικής αλλαγής.

Όπως δήλωσε στο ΑΜΠΕ ο κ. Βουσδούκας, «για την Ελλάδα προβλέπουμε την απώλεια του 40% έως 50% των παραλιών με άμμο έως το τέλος του αιώνα μας και το 10% έως 13% έως το 2050. Μεταξύ των περιοχών όπου προβλέπεται η μεγαλύτερη διάβρωση των αμμωδών παραλιών, είναι ο Κόλπος Καλλονής στη Λέσβο, η Νότια Λήμνος, ο Πύργος, η Νότια Αττική, ο Θερμαϊκός Κόλπος, η Δυτική Θράκη και πολλές νότιες παραλίες στις Κυκλάδες».

Το επιστημονικό μοντέλο λαμβάνει υπόψη του γεωλογικούς και ανθρωπογενείς παράγοντες, καθώς επίσης την αναμενόμενη άνοδο της στάθμης των θαλασσών εξαιτίας της μελλοντικής ανόδου της θερμοκρασίας, όπως επίσης τη διάβρωση του εδάφους από καταιγίδες και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα.

Σήμερα οι αμμώδεις παραλίες καταλαμβάνουν πάνω από το ένα τρίτο της παγκόσμιας ακτογραμμής και έχουν μεγάλη κοινωνικο-οικονομική σημασία ως πόλοι οικονομικής-τουριστικής ανάπτυξης και αναψυχής. Επίσης αυτές οι παραλίες παρέχουν φυσική προστασία των ακτών από καταιγίδες και κυκλώνες.

Εκτός του Μ.Βουσδούκα, απόφοιτου του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (2002), με διδακτορικό στη μορφοδυναμική των ακτών και από το 2015 καθηγητή του Τμήματος Ωκεανογραφίας και Θαλάσσιων Επιστημών του Πανεπιστημίου του Αιγαίου, στη μελέτη συμμετείχαν δύο ακόμη Έλληνες ερευνητές της διασποράς, οι Θεοχάρης Πλωμαρίτης (Πανεπιστήμιο Κάντιθ Ισπανίας και Πανεπιστήμιο Αλγκάρβε Πορτογαλίας) και Παναγιώτης Αθανασίου (Πανεπιστήμιο Τβέντε Ολλανδίας).