Ποιοι δήμοι ανακυκλώνουν περισσότερο στην Ελλάδα

Στους ΧΥΤΑ καταλήγει περισσότερο από το 40% του περιεχομένου των μπλε κάδων, απόρροια της άγνοιας ή αδιαφορίας των πολιτών. Η ανακύκλωση στη χώρα βρίσκεται επισήμως στο 17%, αριθμός που βασίζεται μόλις κατά το ένα τρίτο στους μπλε κάδους και στα «σπιτάκια» ανακύκλωσης και κατά τα δύο τρίτα στις βιομηχανικές και εμπορικές συσκευασίες (χαρτόνια, κούτες, πλαστικό, παλέτες κ.λπ.) που συλλέγονται απευθείας από εμπόρους. Αξιοσημείωτο είναι ότι η πολιτεία δεν μπορεί να έχει απολύτως ακριβή στοιχεία για τις επιδόσεις κάθε δήμου, με αποτέλεσμα να αδικούνται οι δήμοι που καταβάλλουν μεγαλύτερη προσπάθεια.

Η εφημερίδα «Καθημερινή» ζήτησε από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), τον εποπτευόμενο από το υπουργείο Περιβάλλοντος φορέα που είναι υπεύθυνος για την ανακύκλωση δημοτικών αστικών αποβλήτων στη χώρα μας, αναλυτικά στοιχεία για τις επιδόσεις όλων των δήμων της χώρας, τις ποσότητες υλικών που ανακτώνται ή θάβονται, τις επιδόσεις των κέντρων διαλογής ανακυκλώσιμων (ΚΔΑΥ, εκεί όπου καταλήγουν οι μπλε κάδοι για να διαχωριστούν τα υλικά και στη συνέχεια να πωληθούν). Τα στοιχεία αφορούν το 2016, καθώς δεν έχει ολοκληρωθεί η επεξεργασία των στοιχείων για το 2017. Ας δούμε μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία:

• Συνολικά, στα 33 κέντρα διαλογής της χώρας οδηγήθηκαν 365.285 τόνοι, που συλλέχθηκαν μέσω των μπλε κάδων. Ομως, οι ποσότητες δεν ήταν «καθαρές»: 142.340 τόνοι (39%) ήταν κοινά σκουπίδια και οδηγήθηκαν σε ΧΥΤΑ, χωρίς να συνυπολογίζονται στοιχεία από έξι ΚΔΑΥ. Χαρακτηριστικό είναι ότι στο μεγαλύτερο ΚΔΑΥ της χώρας, αυτό του Κορωπίου, από τις 65.061 τόνους που συνελέγησαν, το 47% οδηγήθηκε σε ΧΥΤΑ, ενώ στο δεύτερο μεγαλύτερο ΚΔΑΥ, στον Ασπρόπυργο, την ίδια τύχη είχε το 54% των 41.739 τόνων που συνελέγησαν! Οι αριθμοί αυτοί είναι αποκαλυπτικοί του τεράστιου ελλείμματος ενημέρωσης των πολιτών (ή και της αδιαφορίας τους) για το τι πρέπει να απορρίπτεται στον μπλε κάδο και τι όχι.

• Οσον αφορά τις ποσότητες που ανακτήθηκαν (δηλαδή πιστοποιημένα πωλήθηκαν στη δευτερογενή αγορά υλικών), το 2016 ήταν: 89.410 τόνοι χαρτιού/χαρτονιού, 50.664 τόνοι έντυπου χαρτιού, 44.703 τόνοι πλαστικού, 10.250 τόνων γυαλιού, 8.759 τόνοι σιδήρου, 2.024 τόνοι χάρτινων συσκευασιών υγρών, 1.235 τόνοι αλουμινίου και 7.267 τόνοι άλλων υλικών.

Περισσότερη δουλειά

«Οι ποσότητες των ανακυκλώσιμων που συνελέγησαν μέσω των μπλε κάδων αυξήθηκαν κατά 5% το 2017. Ομως, η ανακύκλωση των απορριμμάτων των πολιτών εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει περίπου το ένα τρίτο του συνόλου (33,4%), το υπόλοιπο προέρχεται από τη συλλογή των βιομηχανικών και εμπορικών συσκευασιών», εξηγεί στην «Κ» ο πρόεδρος του ΕΟΑΝ, Δημήτρης Πολιτόπουλος. «Αυτό σημαίνει ότι, παρότι η Ελλάδα είναι εντός των στόχων της ΕΕ, σχεδόν για όλα τα υλικά, χρειαζόμαστε περισσότερη δουλειά για τη βελτίωση του τρόπου που ο κόσμος ανακυκλώνει».

Αξιοσημείωτο, σύμφωνα με το δημοσίευμα, είναι ότι η πολιτεία δεν μπορεί να έχει ακριβή εικόνα για τις επιδόσεις ενός δήμου, τουλάχιστον στους μεγάλους δήμους της χώρας ή εκεί όπου η διαχείριση γίνεται μέσω ενός συλλογικού φορέα (ΦΟΔΣΑ ή εταιρεία ειδικού σκοπού). Η αιτία είναι απλή: το περιεχόμενο των μπλε κάδων οδηγείται σε ένα κέντρο διαλογής.

Μόνο που στο ίδιο κέντρο διαλογής μπορεί να οδηγούνται τα ανακυκλώσιμα από αρκετούς ακόμα δήμους. Επομένως, το όποιο καλό ή κακό αποτέλεσμα «ισομοιράζεται» στους δήμους που πηγαίνουν στο ίδιο ΚΔΑΥ (άρα ένας «καλός» δήμος θα πληρώσει για την απόρριψη στο ΧΥΤΑ ίδιων ποσοτήτων με έναν «κακό» δήμο).

«Πρωτιά» λόγω τουρισμού

Ποιος είναι ο καλύτερος δήμος της χώρας στην ανακύκλωση; Το απλό αυτό ερώτημα είναι αδύνατον να απαντηθεί, χωρίς πολλές επεξηγήσεις. Με βάση τις ποσότητες των υλικών που ανακυκλώνονται ανά μόνιμο κάτοικο, στην κατάταξη ξεχωρίζουν νησιά όπως η Μύκονος, η Αντίπαρος, η Πάρος και η Σαντορίνη. Ομως, η εικόνα αυτή δεν είναι απόλυτα ακριβής, καθώς δεν συνυπολογίζει στην αναγωγή τουρίστες που κατακλύζουν τα νησιά αυτά το καλοκαίρι. Με βάση τις συνολικές ποσότητες, ο Δήμος Αθηναίων είναι πρώτος – ανακυκλώνει όμως σχεδόν τις ίδιες ποσότητες με τον Δήμο Θεσσαλονίκης που έχει περίπου τον μισό πληθυσμό. Πιο ξεκάθαρη είναι η εικόνα... στον πάτο της λίστας, όπου «πρωταγωνιστούν» δήμοι της Πελοποννήσου και μικρών νησιών του Αιγαίου.

Ας δούμε διάφορα ενδιαφέροντα σημεία που προκύπτουν από τα στοιχεία του ΕΟΑΝ:

• Η Μύκονος έχει όντως υψηλές επιδόσεις στην ανακύκλωση, με 2.850 τόνους το 2016. Χαρακτηριστικό είναι ότι βρίσκεται στην όγδοη θέση πανελλαδικά, ανακυκλώνοντας μεγαλύτερες ποσότητες από ό,τι μεγάλοι δήμοι (με περισσότερους από 100.000 μόνιμους κατοίκους) όπως η Λάρισα, ο Πειραιάς, το Περιστέρι, η Καλλιθέα, η Κέρκυρα και η Ρόδος. Ωστόσο, η ποσότητα αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό και επομένως η αναγωγή ανά κάτοικο, η οποία θα της έδινε την πρώτη θέση πανελλαδικά (με... 305,32 κιλά ανά κάτοικο ετησίως), δεν είναι ακριβής.

• Πάντως, η Σαντορίνη, με ανάλογο αν όχι υψηλότερο τουριστικό ρεύμα από τη Μύκονο, ανακύκλωσε το 2016 τις μισές ποσότητες (1.385 τόνους).

• Το πρώτο αστικό κέντρο που εμφανίζεται στη λίστα είναι το Ρέθυμνο, στην 7η θέση, με 3.634 τόνους (και 78,05 κιλά ετησίως ανά μόνιμο κάτοικο). Ακολουθεί η Άρτα με 2.257 τόνους (και 53,97 κιλά ανά μόνιμο κάτοικο). Αξιοσημείωτη είναι η παρουσία της Καλαμάτας, λόγω των γνωστών προβλημάτων στη διαχείριση απορριμμάτων στην Πελοπόννησο, που κατάφερε να ανακυκλώσει 2.750 τόνους το 2016.

• Αν δούμε τις επιδόσεις των μεγάλων αστικών δήμων (με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων), την πρώτη θέση καταλαμβάνει ο Βόλος και ακολουθούν η Θεσσαλονίκη, η Λάρισα και το Ηράκλειο.

• Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν τις πολύ κακές επιδόσεις του μεγαλύτερου δήμου της χώρας. Οι 8.991 τόνοι που ανακύκλωσε ο Δήμος Αθηναίων το 2016 μπορεί να τον κατατάσσουν στην πρώτη θέση πανελλαδικά, είναι όμως λίγοι σε σχέση με τον πληθυσμό του. Χαρακτηριστικό είναι ότι σχεδόν την ίδια ποσότητα ανακύκλωσε ο Δήμος Θεσσαλονίκης... με τον μισό πληθυσμό. Αν εξεταστούν οι επιδόσεις της Αθήνας με βάση τις ποσότητες ανά μόνιμο κάτοικο, τότε κατατάσσεται... στην 163η θέση πανελλαδικά. Ακόμα χειρότερες είναι οι επιδόσεις του Δήμου Πειραιά, με την ανακύκλωση να δείχνει ανύπαρκτη σε σχέση με τον πληθυσμό της πόλης: το 2016 ανακύκλωσε μόλις 1.277 τόνους, ποσότητα ανάλογη με εκείνη δήμων με τον μισό ή και λιγότερο πληθυσμό, όπως η Κομοτηνή, η Χίος ή η Λαμία.

• Αντίθετα, εξαιρετικές επιδόσεις έχει η Θεσσαλονίκη, που ανακύκλωσε 8.393 τόνους το 2016, δηλαδή 22,36 κιλά ανά μόνιμο κάτοικο.

• Στην Αττική, τις καλύτερες επιδόσεις έχουν οι Δήμοι Κηφισιάς, Γλυφάδας και Παλλήνης, ενώ στη Θεσσαλονίκη οι Δήμοι Θέρμης, Πυλαίας-Χορτιάτη και Θεσσαλονίκης.

• Στις τελευταίες θέσεις της λίστας βρίσκονται οι δήμοι της Πελοποννήσου και του Νοτίου Αιγαίου που δεν κάνουν καθόλου ανακύκλωση. Από εκείνους που εμφανίζουν έστω και μια ελάχιστη ποσότητα, τη χειρότερη θέση έχουν οι Δήμοι Καλαμπάκας και Αμφίκλειας-Ελάτειας που ανακύκλωσαν μόλις έναν τόνο σε μία ολόκληρη χρονιά.