Πόσοι θάνατοι θα αποτρέπονταν σε 14 μεγάλες πόλεις της Ελλάδας εάν είχαν επαρκές πράσινο

Συνολικά 114 πρόωροι θάνατοι θα αποτρέπονταν κάθε χρόνο στη Θεσσαλονίκη εάν υπήρχαν επαρκείς χώροι πρασίνου, όπως προστάζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Υγείας (ISGlobal) της Βαρκελώνης, η Θεσσαλονίκη βρίσκεται στην 30ή θέση ανάμεσα σε 1.000 πόλεις από 31 χώρες με την υψηλότερη θνησιμότητα λόγω απουσίας πράσινων χώρων, όπως πάρκα, πλατείες και αστικοί κήποι.

Ο ΠΟΥ συνιστά την καθολική πρόσβαση των κατοίκων των πόλεων σε χώρους πρασίνου, θέτοντας ως ελάχιστο όριο την ύπαρξη πράσινου χώρου έκτασης τουλάχιστον μισού εκταρίου (δηλαδή 5.000 τ.μ. ή αλλιώς πέντε στρέμματα) σε απόσταση 300 μέτρων, σε ευθεία γραμμή, από κάθε σπίτι. Επίσης, η μελέτη του Ινστιτούτου συμπεραίνει ότι για να υλοποιηθεί αυτή η σύσταση τουλάχιστον το 25% της επιφάνειας μιας πόλης πρέπει να καλύπτεται από πράσινο.

Συγκεκριμένα, η Θεσσαλονίκη κατατάσσεται στην 27η θέση μεταξύ 1.000 πόλεων από 31 χώρες της Ευρώπης σε θνησιμότητα λόγω έλλειψης πρασίνου. Μόλις το 19,37% της μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης αποτελείται από πράσινους χώρους, ενώ το 86,14% των Θεσσαλονικέων ζουν σε περιοχές που διαθέτουν πράσινους χώρους σε λιγότερο από το 25% της συνολικής επιφάνειας που καλύπτουν.

Οι Σέρρες την 3η χειρότερη επίδοση στην Ευρώπη

Ωστόσο, στην Ελλάδα υπάρχουν και... πολύ χειρότερα. Ο λόγος για τις Σέρρες, που κατέχουν την τρίτη χειρότερη επίδοση στην κατάταξη θνησιμότητας εξαιτίας των χώρων πρασίνου της. Πιο συγκεκριμένα, οι Σέρρες καλύπτονται κατά 26,16% από τέτοιους χώρους και το 73,97% του πληθυσμού ζει σε περιοχή με πράσινους χώρους μικρότερους από το 25% της επιφάνειας του αστικού ιστού. Ως αποτέλεσμα του μη επαρκούς πρασίνου, οι Σέρρες δεν αποφεύγουν 16 πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο. Μόνον οι πόλεις Κάντιθ στην Ισπανία και Ουόρδινγκ της Βρετανίας καταγράφουν χειρότερες επιδόσεις, ευρισκόμενες στην 1η και 2η θέση της κατάταξης αντίστοιχα.

Σαφώς χειρότερη εικόνα από αυτήν της Θεσσαλονίκης παρουσιάζει η Αθήνα, η οποία, από τη 10η θέση, θεωρείται μια από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες με τη μεγαλύτερη αναλογία θανάτων σχετιζόμενων με την έλλειψη προσβάσιμου πράσινου, σύμφωνα πάντα με τα συμπεράσματα της έρευνας.

Η πρωτεύουσα θα μπορούσε να αποτρέπει 643 θανάτους κάθε χρόνο εάν πολλαπλασίαζε το πράσινό της, το οποίο σήμερα καλύπτει μόνον το 20,38% της συνολικής μητροπολιτικής επιφάνειάς της.

Ακολουθούν κατά σειρά:

Κατερίνη στην 40ή θέση (θα απέφευγε 9 θανάτους)

Βόλος στην 89η θέση (θα απέφευγε 11 θανάτους)

Ηράκλειο στην 125η θέση (θα απέφευγε 16 θανάτους)

Χανιά στην 157η θέση (θα απέφευγαν 6 θανάτους)

Τρίκαλα στην 198η θέση (θα απέφευγαν 8 θανάτους)

Ξάνθη στην 230η θέση (θα απέφευγε 5 θανάτους)

Καβάλα στην 318η θέση (θα απέφευγε 6 θανάτους)

Ιωάννινα στην 406η θέση (θα απέφευγαν 6 θανάτους)

Λάρισα στην 418η θέση (θα απέφευγε 12 θανάτους)

Καλαμάτα στην 441η θέση (θα απέφευγε 5 θανάτους)

Πάτρα στην 500ή θέση (θα απέφευγε 12 θανάτους)

Η Θεσσαλονίκη θα γλύτωνε άλλους 245 θανάτους εάν υιοθετούσε τις συστάσεις ΠΟΥ για το πράσινο

Παράλληλα, η μελέτη δημιούργησε άλλη μία κατάταξη για τις 1.000 πόλεις, η οποία βασίζεται στον δείκτη Normalised Difference Vegetation Index (NVDI), ο οποίος συνυπολογίζει όλα τα είδη πρασίνου σε μια πόλη, μεταξύ των οποίων δένδρα και φυτά σε δρόμους και πλατείες καθώς και ιδιωτικούς κήπους.

Βάσει αυτού του δείκτη, σε συνδυασμό με τη μη υιοθέτηση των συστάσεων του ΠΟΥ για πρόσβαση και εγγύτητα των πολιτών σε πράσινο, σε χειρότερη μοίρα στη χώρα βρίσκεται η πρωτεύουσα, στην 18η θέση, καθώς θα μπορούσε να είχε αποτρέψει 1.431 πρόωρους θανάτους.

Ακολουθεί η Θεσσαλονίκη, η οποία θα απέφευγε ετησίως 245 θανάτους εάν ακολουθούσε το μονοπάτι του Οργανισμού.

Σχεδόν το 88% των πολιτών των δύο μεγαλύτερων αστικών κέντρων της χώρας δεν έχει εγγύ πρόσβαση σε επαρκές πράσινο.

Στην τρίτη θέση, αυτή τη φορά σε ό,τι αφορά τις πόλεις στη χώρα μας, βρίσκονται οι Σέρρες, που θα γλύτωναν 25 θανάτους κάθε χρόνο.

Σε συγκριτικά καλύτερη θέση από τα τρία παραπάνω αστικά κέντρα εκτιμάται ότι βρίσκονται η Καβάλα, ο Βόλος, η Κατερίνη, η Ξάνθη, το Ηράκλειο, η Καλαμάτα, τα Τρίκαλα, η Πάτρα, τα Χανιά και τα Ιωάννινα.

Την καλύτερη επίδοση καταγράφει η Λάρισα, η οποία όμως θα μπορούσε με τη σειρά της να αποτρέψει 17 πρόωρους θανάτους.

Η ταυτότητα του πρότζεκτ ISGlobal Ranking of Cities

Το ISGlobal Ranking of Cities είναι ένα διαχρονικό πρότζεκτ που αποσκοπεί στην εκτίμηση των επιπτώσεων στην υγεία της αστικής και μεταφορικής οργάνωσης σε 1.000 ευρωπαϊκές πόλεις.

Το ερευνητικό πρότζεκτ υπολογίζει ποικίλες περιβαλλοντικές εκθέσεις σχετιζόμενες με την ατμοσφαιρική ρύπανση, την απουσία επαφής με χώρους πρασίνου, την ηχορύπανση και το φαινόμενο αστικής θερμονησίδας σε δεκάδες πόλεις 30 χωρών της Ευρώπης.

Η δεύτερη φάση του πρότζεκτ εστιάζει στην επαφή με πράσινους χώρους στις πόλεις.

Μελέτη με επικεφαλής ερευνητές από το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Υγείας ISGlobal της Βαρκελώνης εκτιμά για πρώτη φορά τις επιπτώσεις της απουσίας έκθεσης στους χώρους αυτούς επάνω στην υγεία των Ευρωπαίων σε επίπεδο πόλεων και εστιάζει στις επιπτώσεις της θνησιμότητας.

Η ερευνητική ομάδα εκτίμησε την ετήσια θνητότητα για κάθε μία από τις 1.000 πόλεις που εντάχθηκαν στη μελέτη και δημιούργησε δύο σειρές κατάταξης με βάση τα αποτελέσματα:

- Τον δείκτη Normalised Difference Vegetation Index (NVDI), ο οποίος συνυπολογίζει -με τη βοήθεια δορυφορικών φωτογραφιών- όλα τα είδη πρασίνου σε μια πόλη, μεταξύ των οποίων δένδρα και φυτά σε δρόμους και πλατείες καθώς και στους ιδιωτικούς κήπους.

- Το ποσοστό χώρων πρασίνου, όπως πάρκα, πλατείες και αστικοί κήποι (%GA)

Ο μέσος όρος του δείκτη NDVI εκτιμήθηκε υπολογίζοντας μία ακτίνα 300 μέτρων από το σημείο αναφοράς που δείχνει την εγγύτητα σε πράσινους χώρους (ήτοι ένας πεντάλεπτος περίπατος).

Βάσει μελετών, ο ΠΟΥ συνιστά την καθολική πρόσβαση των κατοίκων των πόλεων σε χώρους πρασίνου, θέτοντας ως ελάχιστο όριο την ύπαρξη πράσινου χώρου έκτασης τουλάχιστον μισού εκταρίου (πέντε στρεμμάτων) σε ευθεία γραμμή έως 300 μέτρων από κάθε σπίτι.

Τα στοιχεία αξιολογήθηκαν και ταξινομήθηκαν με βασικό κριτήριο έναν δείκτη πρασίνου και τη συσχέτισή του με τον δείκτη θνησιμότητας σε κάθε πόλη. Όσο χαμηλότερα βρίσκεται μια πόλη στη διεθνή κατάταξη τόσο χαμηλότερο δείκτη θνησιμότητας θεωρείται ότι έχει λόγω ανεπαρκούς πρόσβασης όλων των κατοίκων της σε κοντινό πράσινο.

Οι χώροι πρασίνου σχετίζονται με πολλαπλά οφέλη για τη σωματική, ψυχική και νοητική υγεία των πολιτών και, κατ’ επέκταση, με μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής. Επιπρόσθετα, το πράσινο αντισταθμίζει σε έναν βαθμό τη ρύπανση του αέρα, την αστική θερμονησίδα και την ηχορύπανση, απορροφά διοξείδιο του άνθρακα μετριάζοντας την κλιματική αλλαγή και διευκολύνει τη σωματική άσκηση, την ψυχαγωγία και τις κοινωνικές συναναστροφές. Τέλος, μέλετες έχουν συσχετίσει τους πράσινους χώρους με οφέλη υγείας, όπως ταχύτερη αποκατάσταση, βελτίωση της ποιότητα ζωής και της ψυχικής υγείας, μείωση των καρδιαγγειακών παθήσεων και χαμηλή θνησιμότητα από φυσικά αίτια.

Η μελέτη του ISGlobal εκτιμά τον αριθμό των θανάτων από φυσικές αιτίες που θα είχαν αποτραπεί σε κάθε μία από τις 1.000 πόλεις, εάν αυτές είχαν συμμορφωθεί με τα όρια που έχει θέσει ο ΠΟΥ.

Σχεδόν τα 2/3 (62%) του πληθυσμού των ευρωπαϊκών πόλεων ζουν σε περιοχές με λιγότερο πράσινο από το συνιστώμενο, κάτι που αντιστοιχεί σε σχεδόν 43.000 πρόωρους θανάτους (το 2,3% των συνολικών θανάτων από φυσικά αίτια).

Η βαθμολογία φορτίου θνησιμότητας υπολογίστηκε με αλγόριθμο ο οποίος σταθμίζει το επίπεδα θνησιμότητας, το ποσοστό αποσοβήσιμης θνησιμότητας και τα χαμένα έτη ζωής -λόγω πρόωρης θνησιμότητας- εξαιτίας της έλλειψης, σε κάθε περίπτωση, πράσινων χώρων.

Greenagenda.gr newsroom