Ταλλίν – Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2023

Ο τίτλος της Πράσινης Πρωτεύουσας της Ευρώπης απονέμεται κάθε χρόνο σε μια ευρωπαϊκή πόλη με πληθυσμό πάνω από 100.000 κατοίκους, η οποία έχει αποδειχθεί πρωτοπόρος στον τομέα της περιβαλλοντικής, κοινωνικής και οικονομικής βιωσιμότητας. Το βασικό μήνυμα είναι ότι οι Ευρωπαίοι έχουν το δικαίωμα να ζουν σε υγιεινές αστικές περιοχές και ως εκ τούτου, οι κωμοπόλεις και οι πόλεις θα πρέπει να προσπαθήσουν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών τους και να μειώσουν τον αντίκτυπό τους στο παγκόσμιο περιβάλλον. Το μήνυμα αυτό αντανακλάται στο σύνθημα “Green cities – fit for life” («Πράσινες πόλεις – ποιότητα ζωής»).

Για το 2023 ο τιμητικός αυτός τίτλος απονεμήθηκε στην πρωτεύουσα της Εσθονίας Ταλλίν, στην οποία γεννήθηκε η ιδέα της ευρωπαϊκής πράσινης πρωτεύουσας όταν το 2006, 15 πόλεις υπέγραψαν μνημόνιο για τον τίτλο της Πράσινης Πρωτεύουσας της Ευρώπης. Το 2008 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πήρε τη διοργάνωση υπό την προστασία της και από το 2010 επιλέγεται μία πράσινη πρωτεύουσα κάθε χρόνο. Πέρυσι, το τον τίτλο κατείχε η Γκρενόμπλ της Γαλλίας.

Το καλά μελετημένο όραμα και οι στρατηγικοί στόχοι της πόλης να γίνει πιο πράσινη και βιώσιμη, με τη συστηματική προσέγγιση στην πράσινη διακυβέρνηση και τους αλληλένδετους στρατηγικούς στόχους που αντικατοπτρίζουν τις φιλοδοξίες της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, εντυπωσίασε τη διεθνή κριτική επιτροπή. Το Ταλλίν έλαβε το βραβείο με την πέμπτη αίτηση του – η συνέπεια οδηγεί στην επιτυχία – και συγκεκριμένα χάρη στη Στρατηγική Ταλλίν 2035 (Tallinn 2035 Strategy) που εγκρίθηκε το 2020 και το Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια και το Κλίμα του Ταλλίν 2030 (Climate Neutral Tallinn), που προσφέρουν ένα ισχυρό όραμα για το μέλλον και μια σαφή βούληση για να πραγματοποιήσει την πράσινη μετάβαση και να εμπλέξει περαιτέρω τους πολίτες στη διακυβέρνηση της πόλης.

Στο έτος της Πράσινης Πρωτεύουσας, τα κύρια θέματα του Ταλλίν είναι η βιοποικιλότητα, η καινοτομία, το κλίμα και η βιώσιμη διακυβέρνηση. Ο στόχος είναι  να εμπλακούν περαιτέρω οι τοπικές κοινότητες στην ανάπτυξη της πόλης, να υπάρξουν ευκαιρίες για την υποστήριξη της πράσινης καινοτομίας, η ανάπτυξη φιλικών προς το περιβάλλον τρόπων μετακίνησης όπως το ποδήλατο και τα δημόσια μέσα μεταφοράς, και η εφαρμογή της  την κυκλικής οικονομίας.

Κατά τη διάρκεια  της Πράσινης Πρωτεύουσας, βασικός στόχος είναι οι αλλαγές στον αστικό χώρο. Το έργο «Green Tracks» έχει στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των χώρων πρασίνου, την εισαγωγή νέου πρασίνου και τη βελτίωση της χωρικής ποιότητας σε χώρους με έντονη χρήση, την υποστήριξη της ανάπτυξης αστικών δικτύων πρασίνου και τη δοκιμή νέων αστικών χωρικών λύσεων με τη μορφή αλλαγών στη χωρική οργάνωση.

Το έργο στοχεύει στη βελτίωση του περιβάλλοντος διαβίωσης της πόλης, στην αύξηση της φυσικής ποικιλομορφίας, στην εφαρμογή μέτρων για τους κινδύνους που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή και στην ενστάλαξη βιώσιμων πρακτικών, συμπεριλαμβάνοντας περιφερειακές κυβερνήσεις, τοπικές επιχειρήσεις, εκπαιδευτικά ιδρύματα και τους πολίτες στις δραστηριότητες τους. Ο σχεδιασμός της πόλης και η κατασκευή είναι συνήθως αργές διαδικασίες, αλλά πολλές σημαντικές και ορατές αλλαγές που βελτιώνουν την ποιότητα του χώρου, μπορούν να ζωντανέψουν σε μικρότερο χρονικό διάστημα.
Το έργο Green Tracks προσπαθεί να αυξήσει το πράσινο και την ποιότητα του χώρου σε περιοχές όπου αυτό μπορεί να γίνει χωρίς μακροχρόνιες διαδικασίες σχεδιασμού, χρησιμοποιώντας τις λεγόμενες μεθόδους τακτικής αστικοποίησης. Αυτές οι δραστηριότητες ποικίλλουν σε κλίμακα και περιεχόμενο και λαμβάνουν χώρα σε κάθε περιοχή της πόλης.

Μερικά παραδείγματα:

• Καθαρισμός των παράκτιων περιοχών του Ταλλίν γύρω από το Linnahall και το λιμάνι της κρουαζιέρας. 
• Χωρικές παρεμβάσεις σε συγκοινωνιακούς κόμβους και πολυσύχναστες τοποθεσίες.
• Αντικατάσταση εκτάσεων με γρασίδι από ανθισμένα λιβάδια, δίπλα σε μεγάλους δρόμους και πάρκα.
• Δημιουργία λεωφόρων με δεντροστοιχίες, με πεζόδρομους και ποδηλατόδρομους.
• Δημιουργία πρασίνου στις νησίδες κυκλοφορίας.
• Πράσινες στέγες σε στάσεις λεωφορείων.
• Δημιουργία περιοχών καλλιέργειας τροφίμων σε πολλές κατοικημένες περιοχές.

Ο  χωρικός πειραματισμός είναι ένα σημαντικό μέρος του έργου προκειμένου να διακρίνει την ετοιμότητα των πολιτών να αποδεχθούν νέες λύσεις και να λάβουν ανατροφοδότηση, προκειμένου να μάθουν και να εξελιχθούν από αυτές τις εμπειρίες μαζί.  Μεταξύ άλλων, η πλατεία του Δημαρχείου θα μετατραπεί προσωρινά σε ένα αναδυόμενο πάρκο και οι φοιτητές της Ακαδημίας Τεχνών της Εσθονίας θα πειραματιστούν με ευαίσθητες στο κλίμα χωρικές λύσεις στην οδό Lauteri και θα δημιουργήσουν πρωτότυπα βελτιωμένα χωροταξικά αντικείμενα, όπως έπιπλα δρόμου και πινακίδες κυκλοφορίας. Μερικά μέρη στην πόλη θα αποκτήσουν νέα όψη, είτε προσωρινά είτε μόνιμα και οι φορείς που ασχολούνται με τον αστικό χωροταξικό σχεδιασμό θα έχουν μια καλή ευκαιρία να παρακολουθούν τα αποτελέσματα των αλλαγών και την ετοιμότητα των πολιτών να τις αποδεχτούν.

Ένας οδηγός για φιλικές προς το περιβάλλον δράσεις έχει αναπτυχθεί, ενώ προστέθηκαν περιβαλλοντικές απαιτήσεις στο Νόμο περί Προμηθειών. Μέσω του προϋπολογισμού χωρίς αποκλεισμούς και των διαφόρων μέτρων στήριξης επιδιώκεται η υποστήριξη των ιδεών των πολιτών, των Μ.Κ.Ο. και των εταιρειών. Θα υπάρξουν ενδιαφέρουσες δραστηριότητες με θέμα το περιβάλλον για όλους τους κατοίκους του Ταλλίν, συμπεριλαμβανομένων πάνω από 60 εκδηλώσεων, στο πλαίσιο του προγράμματος πράσινης πρωτεύουσας.

Το πρόγραμμα Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης  έχει ενδιαφέρουσες περιβαλλοντικές δραστηριότητες για όλους τους κατοίκους και τους επισκέπτες του Ταλλίν, συμπεριλαμβανομένων εκδηλώσεων, έργων και διαγωνισμών. Το πρόγραμμα χωρίζεται σε τέσσερα θέματα: βιώσιμη πόλη, πόλη μάθησης, πόλη χωρίς αποκλεισμούς, έξυπνη πόλη.

Το Ταλλίν σχεδιάζει επίσης να ξεκινήσει μια σειρά από έργα μεγάλης κλίμακας το 2023. Αυτά τα έργα μπορεί να μην έχουν ορατό αποτέλεσμα στο άμεσο μέλλον, αλλά σίγουρα θα έχουν θετικό αντίκτυπο στη ζωή στο Ταλλίν για τις επόμενες δεκαετίες. Αυτές οι εμβληματικές πρωτοβουλίες επικεντρώνονται στη βιοποικιλότητα, την κλιματική αλλαγή, την πράσινη καινοτομία, την εισαγωγή μιας φιλικής προς το περιβάλλον νοοτροπίας κ.λπ. Όλες αυτές οι πρωτοβουλίες εξυπηρετούν τον κύριο στόχο της πράσινης πρωτεύουσας: τη δημιουργία ενός καλύτερου περιβάλλοντος διαβίωσης για όλους.