Τα εφιαλτικά σενάρια της υπερθέρμανσης στη Μεσόγειο

Ο τελευταίος αιώνας είναι ο θερμότερος των τελευταίων 100.000 ετών”, επεσήμανε ο Πρόδρομος Ζάνης, Καθηγητής του Τομέα Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας, Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ στην κεντρική του ομιλία με θέμα: “Παγκόσμια υπερθέρμανση και η κλιματική αλλαγή στη Mεσόγειο - Πιέσεις και επιπτώσεις στον αγροτικό τομέα” , στο πλαίσιο της διημερίδας που πραγματοποιείται στο ΚΕΔΕΑ του ΑΠΘ.

Η διημερίδα διοργανώνεται από το διεπιστημονικό κέντρο αγροδιατροφής του ΑΠΘ (ΚΕΑΓΡΟ ΑΠΘ), σε συνεργασία με το Παράρτημα Κεντρικής Μακεδονίας του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΓΕΩΤ.Ε.Ε.) και τελεί υπό την αιγίδα του ΑΠΘ και της Περιφέρειας Kεντρικής Μακεδονίας.

“Οι πρόσφατες αλλαγές στο κλίμα είναι ευρείες, γρήγορες και εντείνονται. Είναι πρωτοφανείς τα τελευταία 2 χιλιάδες χρόνια ενώ η τελευταία 100-ετία εκτιμάται ως η πιο θερμή τα τελευταία 100.000 χρόνια” είπε ο κ. Ζάνης.

“Αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα θα συνεχίζονται οι συγκεντρώσεις του διοξειδίου του άνθρακα και αυτό θα  κάνει εφιαλτικές τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Η τρέχουσα παγκόσμια δράση δεσμεύσεων μέχρι το 2030 δεν είναι σύμφωνη με αυτό που απαιτείται για τον περιορισμό της παγκόσμιας θέρμανσης στους 1,5 ° C. Μακροπρόθεσμα η μέση υπερθέρμανση του πλανήτη κατά 1,5 ° C, θα ξεπεραστεί στα επόμενα 20 χρόνια με περισσότερες από 50% πιθανότητες στις αρχές της δεκαετίας του 2030. Αν δεν υπάρξουν άμεσες, γρήγορες και μεγάλης κλίμακας μειώσεις στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ο περιορισμός της θέρμανσης στους 1,5 ° C δεν θα είναι εφικτός.

Η επιστημονική κοινότητα μελετά μελλοντικά σενάρια από τα πιο ακραία όπου θα υπάρχει μηδενική πρόσθετη δράση για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής (και δεν είναι πράγματι συμβατά με τις τρέχουσες τάσεις) και μπορεί να οδηγήσουν σε επίπεδα υπερθέρμανσης της τάξης των 4-5° C βαθμών Κελσίου μέχρι τα τέλη του 21ου αιώνα έως και πολύ ευοίωνα σενάρια που στοχεύουν σε καθαρές μηδενικές εκπομπές CO2 στη δεκαετία του 2050 (κλιματική ουδετερότητα) που είναι λογικά αλλά δεν γνωρίζουμε πόσο πιθανά. Αυτό θα εξαρτηθεί από το αν οι χώρες θα είναι σε θέση να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους για επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών CO2 στα μέσα του αιώνα.

“Δυστυχώς αυτό που διαπιστώνουμε είναι ότι η Μεσόγειος ανταποκρίνεται περισσότερο στους εντόνους ρυθμούς υπερθέρμανσης” υπογράμμισε  ο κ. Ζάνης.

“Από τα τέλη του 19ου αιώνα η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας έφτασε τον 1,1 ° C ενώ στη Μεσόγειο αυτή ανέρχεται σε 1,5 ° C και δυστυχώς αυτό μας δείχνει πόσο ευάλωτη είναι η περιοχή στην κλιματική μεταβολή. Επίσης είναι σημαντικό να τονιστεί ότι μπορούμε πλέον να ισχυριστούμε με μεγάλη βεβαιότητα ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες ευθύνονται σχεδόν εξ ολοκλήρου για αυτή την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας” εξήγησε ο κ. Zάνης.“Από τη σημερινή κατάσταση και τους 1,5 ° C έχουμε μπροστά μας πιο εφιαλτικά σενάρια με έντονη πίεση φαινομένων ξηρασίας  και ερημοποίησης στις χώρες γύρω από τη Mεσόγειο.

Επιπλέον, μισός βαθμός υπερθέρμανσης του πλανήτη φτάνοντας δηλαδή η θερμοκρασία τους 1.5 ° C θα προκαλούσε περαιτέρω ανιχνεύσιμες αλλαγές στη συχνότητα και την ένταση των καυσώνων και της ξηρασίας στις περιοχές γύρω από την Μεσόγειο που σε συνδυασμό με την μείωση των βροχοπτώσεων θα τις κάνει πιο ευάλωτες στην ερημοποίηση”.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις το χρονικό διάστημα 2041-2060 αναμένεται να αυξηθεί η στάθμη της θάλασσας της Μεσογείου από 20 έως 30 εκατοστά.