Τα πέντε πιο θερμά έτη σημειώθηκαν την τελευταία δεκαετία

Ο πλανήτης ψήνεται στον πυρετό. Το 2023 αναδείχθηκε ως το θερμότερο έτος της μεταβιομηχανικής εποχής, ενώ τα πέντε πιο θερμά έτη σημειώθηκαν την τελευταία δεκαετία. Οι προβλέψεις των επιστημόνων επιβεβαιώθηκαν, με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus να ανακοινώνει πως το 2023 η μέση θερμοκρασία της Γης ανέβηκε στα υψηλότερα επίπεδα από το 1850, που υπάρχουν σχετικά στοιχεία.

Μάλιστα, σύμφωνα με την Copernicus, η μέση θερμοκρασία ξεπέρασε κατά 1,48 βαθμούς Κελσίου (°C) τα επίπεδα του 19ου αιώνα, πλησιάζοντας απειλητικά τον στόχο που έχει θέσει η Διάσκεψη του Παρισιού: να μην ξεπεράσει η άνοδος της θερμοκρασίας τον 1,5 °C.

Ολες οι ημέρες του 2023 ήταν τουλάχιστον έναν βαθμό Κελσίου πάνω από το επίπεδο της περιόδου 1850-1900, οι μισές μέρες του έτους ήταν 1,5 °C πιο ζεστές και δύο ημέρες η άνοδος ξεπέρασε τους 2 °C! Ενδεικτικό της ανοδικής τάσης είναι το γεγονός πως το 2023 ήταν 0,60 βαθμούς Κελσίου θερμότερο από τον μέσο όρο της περιόδου 1991-2020, όταν ήδη οι θερμοκρασίες είχαν αρχίσει να τραβούν την ανηφόρα.

Η αμέσως προηγούμενη θερμότερη χρονιά είχε καταγραφεί το 2016 και ήταν κατά 0,17 °C πιο «δροσερή», ενώ τρίτο στη σειρά θερμό έτος για τον πλανήτη ήταν το 2020. Για την Ευρώπη το 2023 ήταν το δεύτερο θερμότερο έτος στη μεταβιομηχανική εποχή, πίσω μόνο από το 2020. Την ανάλυση και τα στοιχεία του Copernicus ήρθε να επιβεβαιώσει και η μελέτη της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας της Ιαπωνίας, η οποία κατέληξε σε σχεδόν ίδια αποτελέσματα, σημειώνοντας πως το 2023 έφτασε σε θερμοκρασία ρεκόρ 1,43 °C πάνω από τα επίπεδα του 19ου αιώνα.

«Το 2023 ήταν μια εξαιρετική χρονιά, τα κλιματικά ρεκόρ έπεφταν σαν ντόμινο. Οι θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια του 2023 είναι πιθανό να υπερβαίνουν αυτές οποιασδήποτε περιόδου τουλάχιστον των τελευταίων 100.000 ετών», δήλωσε η Σαμάνθα Μπούργκες, αναπληρώτρια διευθύντρια της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής Copernicus.

Η υπερθέρμανση του πλανήτη σχετίζεται με τη μεγάλη αύξηση αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, τα οποία συγκρατούν θερμότητα και σε μεγάλο βαθμό προέρχονται από την καύση ορυκτών καυσίμων. Το 2023 το διοξείδιο του άνθρακα (βασικό θερμοκηπικό αέριο) έφτασε σε συγκεντρώσεις των 420 ppm, από 380 ppm που ήταν το 2006. Οι παγκόσμιες εκπομπές άνθρακα από τα ορυκτά καύσιμα έφτασαν ξανά σε επίπεδα ρεκόρ, με το Global Carbon Project να εκτιμά (λίγο πριν κλείσει το προηγούμενο έτος) πως οι εκπομπές CO2 θα σημείωναν αύξηση 1,1% το 2023, φτάνοντας τους 40,9 γιγατόνους, ενώ υποτίθεται πως πρέπει να μειώνονται και μάλιστα δραστικά!

Στο ρεκόρ ζέστης του 2023 συνέβαλε και το φαινόμενο Ελ Νίνιο, ένα περιοδικό φαινόμενο που οδηγεί σε αυξημένες θερμοκρασίες στον κεντρικό και ανατολικό Ειρηνικό Ωκεανό, στο ύψος του Ισημερινού, προκαλώντας (εκτός των άλλων) και κύματα θερμότητας στην ευρύτερη περιοχή. Φέτος, η κεντρική και βόρεια Αμερική σημείωσε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, ενώ ιδιαίτερα θερμές ήταν οι συνθήκες στον Καναδά. Το Ελ Νίνιο εμφανίζεται περίπου ανά τέσσερα έτη, άρα δεν μπορεί να εξηγήσει την ανοδική τάση της θερμοκρασίας. Ερχεται να ενισχύσει περιοδικά την άνοδο των θερμοκρασιών, η οποία οφείλεται στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής.

Η υπέρβαση των μέσων θερμοκρασιών εντός του 2023 άρχισε να γίνεται μεγαλύτερη από την άνοιξη και μετά, ο Ιούλιος και ο Αύγουστος παγκόσμια ήταν ιδιαίτερα θερμοί, ενώ εξαιρετικά μεγάλη ήταν η απόκλιση τον Δεκέμβριο, που όχι μόνο ήταν ο θερμότερος που έχει καταγραφεί αλλά και η απόκλιση έφτασε τους 1,78 βαθμούς Κελσίου!

Και στην Ελλάδα το 2023 είχε αρκετούς μήνες με θερμοκρασίες πάνω από το «κανονικό», όπως ο καυτός Ιούλιος, αλλά και το τρίμηνο Οκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος. Ολα δείχνουν πως η κλιματική κρίση είναι εδώ και απειλεί με ακραία καιρικά φαινόμενα – καύσωνες, πυρκαγιές και πλημμύρες. Οι προειδοποιήσεις των επιστημόνων είναι σαφείς, αλλά πολλοί από τους κρίσιμους παράγοντες που λαμβάνουν τις αποφάσεις συνεχίζουν με καταστροφική λογική «business as usual».