Το «μπρος-πίσω» με τα απορρίμματα και το κενό των €440 εκατ.

Μπορεί ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Τσιρώνης να ανέφερε σε πρόσφατη συνέντευξή του ότι “τα απορρίμματα ανήκουν στους πολίτες και όχι στα εργολαβικά συμφέροντα”, ωστόσο, όσο δεν υπάρχει οργανωμένο και κοστολογημένο σχέδιο για την απασφάλιση της “ωρολογιακής βόμβας” των σκουπιδιών, τόσο ο λογαριασμός θα αυξάνεται., όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς.

Όλα αυτά όταν την Τρίτη 2 Ιουνίου θα βεβαιωθεί, σύμφωνα με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, πρόστιμο ύψους 12 εκατ. ευρώ για τους Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ) και επιπλέον πρόστιμο 12 εκατ. ευρώ ανά εξάμηνο. Ωστόσο, ο χρόνος δεν επαρκεί για την αποκατάσταση των ανεξέλεγκτων χωματερών, μιας και ακόμη δεν έχουν δημοπρατηθεί τα έργα αποκατάστασης.

Χρηματοδοτικό κενό

Αυτά όταν έχει προηγηθεί η κατάργηση, με πολιτικές αποφάσεις Αιρετών, μετά από τις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές του 2014, των εν εξελίξει διαγωνισμών για την κατασκευή σύγχρονων μονάδων επεξεργασίας σε Αττική και Αχαΐα. Αντίστοιχη πρακτική εκτιμάται ότι θα ακολουθηθεί και στην Κέρκυρα.

Υπενθυμίζεται ότι στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013 είχαν ενταχθεί προς συγχρηματοδότηση, υπό τη μορφή Σύμπραξης Δημοσίου - Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), συνολικά - σε όλη την Ελλάδα- 12 έργα ολοκληρωμένης επεξεργασίας απορριμμάτων συνολικού προϋπολογισμού 813,5 εκατ. ευρώ. Από το ποσό αυτό 480 εκατ. ευρώ θα προέρχονταν από δημόσια δαπάνη, ενώ 333 εκατ. ευρώ θα ήταν η ιδιωτική συμμετοχή.

Η κατάργηση όμως, των διαδικασιών για τις τέσσερις μονάδες σε Γραμματικό, Κερατέα, Άνω Λιόσια, Φυλή, Πάτρα και ενδεχομένως στην Κέρκυρα δημιουργεί χρηματοδοτικό κενό της τάξης των 220 εκατ. ευρώ που αντιστοιχεί στο ποσό της ιδιωτικής συμμετοχής για τα συγκεκριμένα έργα.

Την ίδια στιγμή, ο προϋπολογισμός των μονάδων σύμμεικτων απορριμμάτων κατά τη νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020 ανέρχεται σε 579,5 εκατ. ευρώ. Από αυτά, η δημόσια δαπάνη από πόρους του ΣΕΣ 2014-2020 είναι 365,9 εκατ. ευρώ, ενώ οι ιδιωτικοί πόροι είναι ύψους 217,6 εκατ. ευρώ.

Επομένως, το συνολικό χρηματοδοτικό κενό για την υλοποίηση των έργων που βρίσκονταν σε εξέλιξη, αλλά “πάγωσαν” και των καινούργιων είναι της τάξης των 550 εκατ. ευρώ.

“Όχι” στα έργα διαχείρισης

Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Περιβάλλοντος εκτιμά ότι το χρηματοδοτικό κενό δεν αποτελεί πρόβλημα. Και αυτό επειδή, σύμφωνα με τους εν εξελίξει σχεδιασμούς, το νέο μοντέλο διαχείρισης θα στηρίζεται, σχεδόν, εξ’ολοκλήρου, στην ανακύκλωση και στην επεξεργασία του οργανικού απορρίμματος. Με άλλα λόγια, οι νέες μονάδες δεν είναι απαραίτητες, σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος.

Ωστόσο, παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι το μοντέλο διαχείρισης όπου πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραματίζει η διαλογή, η ανακύκλωση, η κομποστοποίηση και η κοινωνική συμμετοχή, δεν είναι ρεαλιστικό. Και αυτό για πολλούς λόγους.

Πρώτον, σήμερα τα νοικοκυριά δεν είναι επαρκώς ευαισθητοποιημένα για να ξεχωρίζουν τα «ωφέλιμα» σκουπίδια. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με το μεγάλο ποσοστό απομάστευσης των μπλε κάδων, παράνομης αφαίρεσης του περιεχομένου τους που τροφοδοτεί μία ανθηρή παραοικονομία, καθιστούν αμφίβολη την επιτυχία του προωθούμενου μοντέλου επεξεργασίας σκουπιδιών, όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς.

Δεύτερον, το μοντέλο που προωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι αυτό της κυκλικής οικονομίας όπου όλα τα απόβλητα επαναχρησιμοποιούνται. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Κομισιόν έχει αποσύρει το κείμενο για την κυκλική οικονομία με το οποίο θα αναθεωρούνταν η οδηγία 98/2008 (για τα απορρίμματα) με στόχο να δοθεί απόλυτη προτεραιότητα στην ανακύκλωση και την κομποστοποίηση. Σύμφωνα, δηλαδή, με το νέο μοντέλο που προκρίνει η Κομισιόν, θα πρέπει να αξιοποιείται το δευτερογενές προϊόν που προέρχεται από την αξιοποίηση των σκουπιδιών, ήτοι το κομπόστ και το δευτερογενές καύσιμο RDF που χρησιμοποιείται ως καύσιμο από τη τσιμεντοβιομηχανία. Με άλλα λόγια, σύμφωνα με τον επικαιροποιημένο σχεδιασμό της Κομισιόν για την επεξεργασία απορριμμάτων, προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί και στην αξιοποίηση του δευτερογενούς προϊόντος που παράγεται κατά την επεξεργασία.

Τρίτον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί το μοντέλο ΣΔΙΤ για την υλοποίηση νέων έργων διαχείρισης απορριμμάτων. Δεν είναι τυχαίες, άλλωστε, οι δηλώσεις της Επιτρόπου για την περιφερειακή πολιτική Κορίνα Κρετού με αφορμή την έγκριση ποσού 82 εκατ. ευρώ για την υλοπόιηση συστήματος επεξεργασίας στο Ποζνάν της Πολωνίας και σε εννέα γειτονικούς δήμους: “Το έργο αυτό καταδεικνύει πόσο επωφελής μπορεί να είναι η σύμπραξη ιδιωτικού - δημόσιου τομέα για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των πολιτών. Θα ήθελα τα προσεχή χρόνια αυτού του είδους η συνεργασία να ανθίσει”. Η ίδια, τέλος, έχει αναφέρει ότι η Κομισιόν δεν πρόκειται να χρηματοδοτήσει κατά 100% έργα διαχείρισης απορριμμάτων που υλοποιούνται ως δημόσια.

Πηγή: http://www.capital.gr/oikonomia/3017221/to-mpros-piso-me-ta-aporrimmata-kai-to-keno-ton-440-ekat