Oι πόλεις πρέπει να προσαρμοστούν στους καύσωνες

Το πρόβλημα του παρατεταμένου καύσωνα τα καλοκαίρια απαντάται πλέον ολοένα συχνότερα σε πολλές πόλεις ανά τον κόσμο. Το ερώτημα που τίθεται είναι τι πρέπει να κάνουν για να αντεπεξέλθουν στην αύξηση της θερμοκρασίας.

Το Ινστιτούτο Περιβάλλοντος και Ανθρώπινης Ασφάλειας του ΟΗΕ με έδρα τη Βόννη φέτος το καλοκαίρι έχει μεγάλο φόρτο εργασίας. Με αφορμή την αυξητική τάση στις μέσες θερμοκρασίες παγκοσμίως, οι ερευνητές του ΟΗΕ εκπονούν μεγάλη έρευνα για το πώς τα αστικά κέντρα θα μπορούσαν μελλοντικά να προσαρμοστούν καλύτερα στο ολοένα και πιο θερμό κλίμα. Σε πρώτη φάση οι ερευνητές συλλέγουν πληροφορίες μέσα από ερωτηματολόγια που μοιράζουν στους κατοίκους της Βόννης αναφορικά με τις συνήθειές τους όταν έχει ακραία ζέστη αλλά και το πώς οι ίδιοι αντιλαμβάνονται την αύξηση της θερμοκρασίας. 

Και οι χώρες με ψυχρότερο κλίμα είναι ευάλωτες

Παρά το ότι η ακραία ζέστη είναι ένα φαινόμενο που δεν είθισται να συσχετίζουμε με χώρες της Βόρειας Ευρώπης, όπως η Γερμανία, εντούτοις και εκεί τα τελευταία χρόνια παρατηρείται άνοδος της θερμοκρασίας. Το 2003 περίπου 7000 άνθρωποι πέθαναν στη Γερμανία εξαιτίας του καύσωνα. Ο πρωτοφανής καύσωνας του 2003 είχε πλήξει όλη την Ευρώπη και είχε κοστίσει τη ζωή σε συνολικά 70.000. Παρά το ότι λίγες μέρες καύσωνα δεν είναι για τους περισσότερους ανθρώπους δυσβάσταχτες, εντούτοις για ευπαθείς ομάδες, όπως τους ηλικιωμένους, τις εγκύους, τα μωρά και τους αρρώστους μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολες.

Όπως ανέφερε στη DW o κλιματολόγος του ΟΗΕ Ματίας Γκάρσαγκεν ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους που εγκυμονεί ο καύσωνας είναι ότι πολλοί άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονται τους ενδεχόμενους κινδύνους των υψηλών θερμοκρασιών. Ναι μεν κατανοούν ότι οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες αποτελούν πρόβλημα, από την άλλη πλευρά όμως δεν δείχνουν να έχουν καλή εικόνα για το πώς η αύξηση της θερμοκρασίας επηρεάζει τη ζωή και τις συνήθειές τους.

Το φαινόμενο των «αστικών θερμονησίδων»

 Τα κύματα καύσωνα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα για τα αστικά κέντρα, τα οποία θερμαίνονται μάλιστα πολύ περισσότερο σε σχέση με άλλες περιοχές κοντά στη φύση. Αυτό οφείλεται στο φαινόμενο των «αστικών θερμονησίδων», όπως το αποκαλούν οι ειδικοί. Οι αστικές περιοχές καλύπτονται από άσφαλτο και τσιμέντο κι έτσι δεν μπορούν να συγκρατήσουν το νερό, όπως το έδαφος ή η βλάστηση, εξηγεί ο Γκάρσαγκεν. Σύμφωνα με έρευνα της ομάδας μελέτης κλιματικών φαινομένων C40, το 2050 πάνω από 970 πόλεις υπολογίζεται να έχουν μέσες υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι γύρω στους 35 βαθμούς. Μέχρι στιγμής μόνο το ένα τρίτο αυτών παρουσιάζουν τέτοιες θερμοκρασίες. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τον ΟΗΕ ως το 2050 πάνω από τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει σε πόλεις, κάτι που ενδέχεται να επιτείνει το πρόβλημα.

Προκειμένου λοιπόν να προσαρμοστούν οι μεγαλουπόλεις στις υψηλές θερμοκρασίες απαιτούνται αλλαγές στον αστικό σχεδιασμό. Σύμφωνα με τον γερμανό ειδικό αυτό μπορεί να σημαίνει αλλαγή στον τρόπο κατασκευής, στα κατασκευαστικά υλικά, στην αύξηση των χώρων πρασίνου αλλά και στη δημιουργία διαδρόμων αέρα μέσα στις πόλεις. «Ο αστικός σχεδιασμός βέβαια μπορεί να δώσει τεχνικές λύσεις, ωστόσο για την υιοθέτηση μεγάλων αλλαγών απαιτείται διάλογος με τους κατοίκους των πόλεων» εκτιμά ο Γκάρσαγκεν. Ο διάλογος με τους πολίτες είναι σημαντικός, ώστε να αντιληφθούν το πρόβλημα και να αναζητήσουν μαζί με τους ιθύνοντες λύσεις. Ο Γερμανός ειδικός πάντως εκτιμά ότι είναι καιρός να γίνει αντιληπτό ότι η δημιουργία πόλεων, όπως τις γνωρίζουμε σήμερα, δεν μπορεί να συνεχιστεί και στο μέλλον.