mob.png)
Περιβάλλον
Ειδικότερα, σύμφωνα με την έκθεση, το περσινό καλοκαίρι ήταν το θερμότερο που έχει καταγραφεί ποτέ στην ιστορία της Ευρώπης. Οι κάτοικοι της Νότιας Ευρώπης έζησαν από 70 έως και 100 ημέρες καύσωνα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι θερμοκρασίες ξεπέρασαν για πρώτη φορά τους 40 βαθμούς Κελσίου.
Η πρωτοφανής ζέστη συνδυάστηκε με τις λιγοστές βροχοπτώσεις, με αποτέλεσμα μια εκτεταμένη ξηρασία, η οποία επηρέασε περισσότερο από το ένα τρίτο της Γηραιάς Ηπείρου. Έτσι, το 2022 ήταν και το πιο ξηρό έτος που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ευρώπη. Μάλιστα, οι ροές σε σχεδόν τα δύο τρίτα των ποταμών, ήταν χαμηλότερες από τον μέσο όρο.
Αποτύπωση των ρεκόρ που καταρρίφθηκαν το 2022 σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης- Η Ελλάδα βίωσε ένα ηπιότερο καλοκαίρι σε σχέση με πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Παράλληλα, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τις καλοκαιρινές πυρκαγιές ήταν οι υψηλότερες των τελευταίων 15 ετών, με ορισμένες χώρες να καταγράφουν τους υψηλότερους αριθμούς τα τελευταία 20 χρόνια. Λίγους μόλις μήνες αργότερα, οι ευρωπαϊκές Άλπεις θα έχαναν ποσότητες ρεκόρ πάγου από τους παγετώνες τους.
Συνολικά, η Ευρώπη βίωσε το δεύτερο θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ, με τη θερμοκρασία να αυξάνεται με διπλάσιο ρυθμό από τον παγκόσμιο μέσο όρο, ταχύτερα από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη ήπειρο. Τα τελευταία πέντε χρόνια, η μέση θερμοκρασία ήταν κατά 2,2 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από ό,τι στην προβιομηχανική εποχή.
Ελλάδα: Οι «τυχεροί» του περασμένου καλοκαιριού
«Η χώρα μας ήταν η εξαίρεση σε αυτές τις θερμοκρασίες-ρεκόρ που σημειώθηκαν στη Δυτική Ευρώπη», εξηγεί στην «Κ» ο μετεωρολόγος και διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος.
Προσθέτει ότι «σε Αιγαίο, Κυκλάδες και Κρήτη είχαμε μάλιστα αρκετά ενισχυμένους βοριάδες, με διάρκεια, κάτι το οποίο έριξε κατά πολύ τις θερμοκρασίες. Και την ίδια περίοδο υπήρχαν και αυξημένες βροχοπτώσεις στην Ελλάδα. Το πιο δροσερό κομμάτι της Γηραιάς Ηπείρου, το περασμένο καλοκαίρι ήταν το Αιγαίο. Από αυτή την άποψη λοιπόν, ήμασταν η εξαίρεση και οι τυχεροί, του περασμένου καλοκαιριού».
Εξαιτίας όλων των παραπάνω, οι πυρκαγιές στην Ελλάδα το περασμένο καλοκαίρι ήταν σε πολύ καλύτερο επίπεδο από αυτές στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ουσιαστικά, σύμφωνα με τον κ. Λαγουβάρδο, το καλοκαίρι του 2022 επαναλήφθηκε στη Δυτική Ευρώπη ό,τι είχε συμβεί το καλοκαίρι του 2021 αλλά σε ένα βαθμό και το 2020, στη χώρα μας.
Απεικόνιση των ανωμαλιών μέσης θερμοκρασίας
Ο διευθυντής ερευνών του Αστεροσκοπείου στέκεται πάντως στο βασικό και πιο ανησυχητικό συμπέρασμα της έκθεσης, το οποίο δεν είναι άλλο από το ότι η Ευρώπη παρουσιάζει τη μεγαλύτερη αύξηση θερμοκρασίας σε σύγκριση με όλη την υφήλιο, με εξαίρεση τον Βόρειο Πόλο, ο οποίος παρουσιάζει ακόμα μεγαλύτερη άνοδο.
Σύμφωνα με την έκθεση, η Γροιλανδία, βίωσε ρεκόρ τήξης του στρώματος πάγου κατά τη διάρκεια μιας περιόδου με καύσωνες τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν η μέση θερμοκρασία ήταν έως και κατά 8 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από τον μέσο όρο. «Στην Ευρώπη πάλι, οι θερμοκρασίες ρεκόρ το περασμένο καλοκαίρι, είχαν σαν αποτέλεσμα να προκληθεί στη Δυτική Μεσόγειο θαλάσσιος καύσωνας, ο οποίος διήρκησε μάλιστα πολύ», λέει ο κ. Λαγουβάρδος και καταλήγει: «το αποτύπωμα της κλιματικής αλλαγής στην Ευρώπη είναι πιο έντονο απ’ ό,τι σε άλλες ηπείρους».
Τα αποτελέσματα της έκθεσης ανέλυσε στην «Κ» και o Διδάκτωρ Μετεωρολογίας και συνεργάτης του meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Γιώργος Παπαβασιλείου. Ο ίδιος σημειώνει καταρχάς πως η πορεία του κλίματος της γης παρακολουθείται μέσα από συγκρίσεις του παρόντος κλίματος (π.χ. τα τελευταία 30 έτη) σε σχέση με μια περίοδο αναφοράς (π.χ. τη προβιομηχανική περίοδο 1850–1900).
Όσον αφορά στα στοιχεία για τη χώρα μας, ο ίδιος σημειώνει πως: «Για την Ελλάδα, παρόλο που το 2022 ήταν επίσης θερμότερο του μέσου όρου, δεν ήταν τόσο ακραίο όσο το 2021. Στην Ευρώπη, έχουμε πάνω από 16 χρόνια να βιώσουμε ένα ψυχρότερο από το μέσο όρο έτος και περισσότερα από 21 χρόνια παγκοσμίως, γεγονός που αναδεικνύει ξεκάθαρα τις επιπτώσεις της ταχέως εξελισσόμενης κλιματικής αλλαγής στην παγκόσμια μέση θερμοκρασία». Ο κ. Παπαβασιλείου υπογραμμίζει ακόμα πως η έλλειψη βροχοπτώσεων, οδήγησε σε πάρα πολλές περιπτώσεις σε ιστορικά επίπεδα ξηρασίας στην Ιβηρική χερσόνησο, ειδικά στη Γαλλία.
Τμήματα της Ελλάδας βρίσκονται επίσης αντιμέτωπα με το φαινόμενο της ξηρασίας. Ορισμένες από αυτές τις περιοχές είναι ενδεικτικά η Ανατολική Μακεδονία, η Θράκη, η Θεσσαλία, η Πελοπόννησος και η Κρήτη. «Οι βροχοπτώσεις που είδαμε μάλιστα το τελευταίο διάστημα, τοπικού κυρίως χαρακτήρα, δεν είναι ικανές να αναπληρώσουν το μεγάλο κενό που υπήρξε τους προηγούμενους μήνες, ενώ ένα αξιοσημείωτο στοιχείο είναι και η σημαντική μείωση των ημερών βροχόπτωσης», λέει ο ίδιος.
Κάτι εξαιρετικά παράδοξο και αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια του 2022, ο πιο βροχερός μήνας σε κάποιες περιοχές στην Ελλάδα ήταν ο περασμένος Αύγουστος, οπότε και σημειώθηκαν ορισμένα μηνιαία ρεκόρ βροχοπτώσεων. Την ίδια στιγμή, οι πολύ περιορισμένες χιονοπτώσεις από τον Δεκέμβριο του 2022 μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2023, οδήγησαν σε προβλήματα στην «τροφοδοσία» ρεμάτων και ποταμών.
Πάντως, ο συνεργάτης του meteo λέει πως οι προβλέψεις για το φετινό καλοκαίρι βρίσκονται στο ίδιο μήκος… κλίματος. Όπως λέει ο κ. Παπαβασιλείου: «Από το προσεχές καλοκαίρι και μετά, σύμφωνα και με τις νεότερες εποχικές προγνώσεις, αναμένουμε μια σημαντική φυσική κλιματική μεταβολή που θα λάβει χώρα στα τροπικά νερά του Ειρηνικού Ωκεανού, την λεγόμενη φάση El Niño.
To El Niño έχει σημαντικές επιπτώσεις στο παγκόσμιο κλίμα τόσο θερμοκρασιακά όσο και από άποψη βροχοπτώσεων με διαφορετικές επιπτώσεις ανά περιοχή. Ωστόσο, προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι οι φάσεις El Niño, συνδέονται με θερμότερα έτη παγκοσμίως. Έτσι, δεν θα αποτελέσει έκπληξη αν μέσα στα επόμενα δύο χρόνια καταγραφεί το “νέο” θερμότερο έτος παγκοσμίως. Και όσον αφορά στις πυρκαγιές, οι υψηλές θερμοκρασίες και οι συνθήκες ξηρασίας, διαμορφώνουν ένα πολύ εύφλεκτο πυρικό περιβάλλον με σημαντικές επιπτώσεις στην πιθανότητα εκδήλωσης ακραίων δασικών πυρκαγιών υπό τις κατάλληλες πυρομετεωρολογικά συνθήκες».
