Μετάβαση στο περιεχόμενο
  • HoloBIM Structural
    HoloBIM Structural

  • Περιβάλλον

    Περιβάλλον

    1466 ειδήσεις in this category

    1. Περιβάλλον

      Η προστασία από τις φυσικές καταστροφές μετά τις πρόσφατες τραγικές εμπειρίες

      Engineer

      Η πυρκαγιά στο Νέο Βουτζά και το Μάτι το 2018 ήταν το πιο ηχηρό μήνυμα για τη νέα εποχή στην προστασία των πολιτών και την ανθεκτικότητα της κοινωνίας στους φυσικούς κινδύνους και τις νέες συνθήκες που διαμορφώνει η κλιματική αλλαγή. Μια κοινωνία που θεωρούσε ότι όπως οι πολιτικοί έτσι και η φύση θα συναινούσε στις αυθαιρεσίες και θα συγχωρούσε την αδιαφορία  για τα στοιχειώδη της ασφάλειας ήρθε αντιμέτωπη με τον εαυτό της.
      Με βαρύ τίμημα αποδείχτηκε ότι η ώρα που το χαλί δεν χωράει να κρύψει τίποτε άλλο από κάτω έχει φτάσει. Και όμως τέσσερα χρόνια μετά από μια καταστροφική πυρκαγιά με τραγικές συνέπειες ούτε η κοινωνία ούτε η πολιτεία φαίνεται να έχουν συνειδητοποιήσει ότι η προστασία από τις φυσικές καταστροφές είναι θέμα κουλτούρας και φιλοσοφίας πρόληψης και όχι επικοινωνιακής διαχείρισης  και  διαθεσιμότητας προϋπολογισμών για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειές τους.
      Όπως διαπιστώθηκε για πολλοστή φορά μετά τον απολογισμό της πυρκαγιάς στο Μάτι υπάρχουν χρόνια και σοβαρά υποκείμενα αίτια που εντάσσουν το ελληνικό σύστημα δασοπυρόσβεσης στους μηχανισμούς υψηλού ρίσκου από πλευράς απόδοσης και αποτελεσματικότητας. Βασικές αδυναμίες είναι η πριμοδότηση της καταστολής έναντι της  πρόληψης, η στρεβλή ταύτιση της δασοπυρόσβεσης με την αεροπυρόσβεση, η ανυπαρξία  σχεδιασμού και μέτρων προστασίας και ασφαλείας στις ζώνες μείξης δασών-οικισμών, η διαταραγμένη σχέση ανθρώπου και δάσους και η εγκατάλειψη της διαχείρισης των δασών με την υποβάθμιση και απαξίωση των δασικών υπηρεσιών. Τέλος είναι σημαντική η έλλειψη ενός επιστημονικού οργανισμού που να σχεδιάζει προληπτικά, να έχει επίγνωση της κατάστασης, να συμβουλεύει σε μόνιμη βάση την πολιτεία και να συντονίζει το έργο της διαχείρισης του προβλήματος των δασικών πυρκαγιών σε εθνικό επίπεδο.

      Οι διαπιστώσεις και οι επισημάνσεις αυτές δεν έχουν κανένα νόημα εάν δεν υιοθετηθούν από την πολιτεία και την κοινωνία την ίδια. Δυστυχώς οι κοινωνίες των επισημάνσεων δεν έχουν προοπτική επιβίωσης σε ένα περιβάλλον όπου η κλιματική αλλαγή ευνοεί την καταστροφικότητα των φαινομένων και κάνει τους μηχανισμούς καταστολής να φαντάζουν νάνοι μπροστά στη μανία της φύσης. Όλη η Ευρώπη ζει πλέον σε ένα φυσικό περιβάλλον όπου η φωτιά κρύβεται πλέον σε κάθε σπιθαμή του φυσικού είτε του ανθρωπογενούς τοπίου. Μόνο η επιστημονικά τεκμηριωμένη και ολοκληρωμένη διαχείριση του προβλήματος  μπορεί να έχει μεσομακροπρόθεσμη προοπτική λύσης σε αυτό το πλαίσιο.
      Τέσσερα χρόνια μετά τη μικρότερη πυρκαγιά με τα περισσότερα θύματα στην ιστορία της δασοπυρόσβεσης στη χώρα, το Μάτι προβάλλεται σαν μια άτυχη στιγμή ενός επιτυχημένου συστήματος. Δεν έχει γίνει η παραμικρή συστηματική προσπάθεια  για να κεφαλαιοποιηθεί η εμπειρία από τις απώλειες ώστε να αλλάξει η νοοτροπία του πολίτη για την προστασία του από τους φυσικούς κινδύνους  ενώ η πολιτεία έχει πλέον παγιώσει την αντίληψή της για την πρόληψη στη γενίκευση του μέτρου των προληπτικών εκκενώσεων. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα ζητηθεί να εκκενώσουμε προληπτικά τη χώρα σε περίπτωση που υπάρξουν πληροφορίες ότι κάποιοι γείτονες κινούνται προς τα σύνορά μας.
      Προφανώς η ασφάλεια των πολιτών, ιδιαίτερα στους οικισμούς που βρίσκονται μέσα η κοντά σε δασική βλάστηση, πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για την πολιτεία. Σε καμία περίπτωση όμως δεν μπορεί να γίνεται, τέσσερα χρόνια μετά το Μάτι, στρατηγική η  οριζόντια χρήση τυφλών και μαζικών  εκκενώσεων. Η νομοθεσία προβλέπει  οργανωμένη προληπτική   απομάκρυνση των πολιτών. Προφανώς όμως ο νομοθέτης δεν εννοεί σαν οργάνωση την αποστολή sms για την εγκατάλειψη χωριών και οικισμών που ίσως απειληθούν και χωρίς να είναι γνωστή η ικανότητα και η δυνατότητα της προστασίας τους από την πυρκαγιά! Χρειάζεται προεργασία και ενημέρωση ώστε να γνωρίζουν οι αρχές της αυτοδιοίκησης και οι πολίτες τι θα πρέπει να κάνουν οι ίδιοι όταν θα λάβουν σχετικά μηνύματα αλλά και τι θα κάνουν οι αρχές για να προστατεύσουν τα σπίτια και τις περιουσίες τους που τους προτρέπουν να εγκαταλείψουν.
      Υπάρχει σε πολλές περιπτώσεις η ανάγκη και η δυνατότητα να αντιμετωπιστεί η φωτιά από τους κατοίκους, ιδίως σε αγροδασικές περιοχές όπου υπάρχει διαχρονική σχέση των κατοίκων με το δάσος και τις πυρκαγιές όπως ήταν η περίπτωση της Βόρειας Εύβοιας. Η αγωνιώδης προσπάθεια της πολιτείας να μην υπάρχουν ανθρώπινες απώλειες είναι κατανοητή αλλά απαιτεί κατάλληλο σχεδιασμό και πρόνοιες για να αποφεύγονται οι  παράπλευρες απώλειες. Όπως ανέφερε ο Γιάννης Ιωαννίδης καθηγητής ιατρικής του Πανεπιστημίου Stanford, η εβδομάδα με το μεγαλύτερο αριθμό απωλειών στην Ελλάδα ήταν η πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου 2021 με 1500 νεκρούς, η εβδομάδα δηλαδή των μεγάλων εκκενώσεων...
      Το Μάτι ανέδειξε ότι ακόμη και αν η πολιτεία βρίσκει τρόπους να νομιμοποιεί την αυθαιρεσία, που η ίδια καλλιεργεί, η φύση αφήνει στην τύχη το θέμα της επιβίωσής μας εφόσον συλλογικά δεν τη σεβόμαστε. Η ζωή σε έναν οικισμό που είναι σε μείξη με δασική βλάστηση είναι όμορφη όσο αντιλαμβανόμαστε ότι η ομορφιά έχει σαν τίμημα τη διαχείριση του κινδύνου που κρύβει. Και η χώρα είναι σπαρμένη με  «όμορφα Μάτια» έτοιμα να χαθούν στις φλόγες όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν.
      Τέσσερα χρόνια μετά την εμπειρία στο Νέο Βουτζά και το Μάτι προσδιορίστηκαν οι οικισμοί που είναι σε μείξη με δασική βλάστηση. Έγιναν όμως τοπικά σχέδια με βάση ένα πρότυπο για τον τρόπο που θα πρέπει να γίνεται η διαχείριση του κινδύνου πυρκαγιάς σε αυτές τις περιοχές; Ποια έργα δηλαδή χρειάζονται για να μειωθεί η τρωτότητά των οικισμών, ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για να μειωθεί ο κίνδυνος εκδήλωσης και η επικινδυνότητα της πιθανής πυρκαγιάς αλλά και με ποιόν τρόπο θα οργανωθεί η διαχείριση του κόσμου σε περίπτωση πυρκαγιάς;
      Και τέλος υπάρχει ενημέρωση των πολιτών και των κατοίκων  των περιοχών αυτών για το τι πρέπει να κάνουν, όχι για να αποφύγουν κάποιο πρόστιμο αλλά για να προστατεύσουν τη ζωή τους και τις περιουσίες τους; Χρήματα δόθηκαν αρκετά για  έργα τα οποία έγιναν και γίνονται αποσπασματικά, χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό και  με πλήρη άγνοια των αναγκών της ολιστικής διαχείρισης των πυρκαγιών που απαιτεί την ενοποίηση σχεδίων, έργων και μέτρων για την πρόληψη, καταστολή και αποκατάσταση. 
      Ξεκινώντας από το Μάτι το 2018 και καταλήγοντας στη Βόρεια Εύβοια το 2021 θα περιμέναμε να έχει ωριμάσει η αντίληψη για την αναγκαιότητα της πρόληψης. Όσο και αν φαίνεται παράξενο ο πιο αποτελεσματικός τρόπος ελέγχου της συσσώρευσης της βιομάζας στα δάση είναι η ελεγχόμενη χρήση της φωτιάς. Η χρήση της φωτιάς σαν «ομοιοπαθητικού» μέσου διαχείρισης έχει δύο διαστάσεις. Η μία είναι στο πλαίσιο της πρόληψης σαν  προδιαγεγραμμένη καύση, όπου η φωτιά σε κατάλληλο χρόνο και συνθήκες εφαρμόζεται με τεκμηριωμένο σχέδιο για να μειώσει προληπτικά τον κίνδυνο και την επικινδυνότητα μελλοντικών πυρκαγιών. Η δεύτερη διάσταση είναι στο πλαίσιο της καταστολής σαν κατάκαυση ή αντίπυρ όπου καίγεται ένα μέρος ανάμεσα στο άκαυτο και το πλευρό ή το μέτωπο αντίστοιχα της πυρκαγιάς. Η θεσμική υιοθέτηση του μέτρου της κατάκαυσης και του αντίπυρος αποκλειστικά είναι ένδειξη ότι η πολιτεία τολμά γενναίες αλλαγές αλλά αποκλειστικά στην κατεύθυνση της καταστολής. 
      Πέρα από την εμμονή στην καταστολή, η  μεγαλύτερη στρέβλωση του συστήματος  είναι η απόλυτη εξάρτηση του μηχανισμού δασοπυρόσβεσης από τα εναέρια μέσα και η τακτική της  αναμονής της φωτιάς στην άσφαλτο. Αφήνοντας στην πυρκαγιά χώρο για να οργανωθεί μέσα στο δάσος σε ένα συμπαγές μέτωπο είναι τις περισσότερες φορές αδύνατο να την αντιμετωπίσεις όταν φτάσει στην άσφαλτο.  Η δημιουργία των ΕΜΟΔΕ (Ειδικών Μονάδων Δασικών Επιχειρήσεων) στην Πυροσβεστική Υπηρεσία είναι μια απόφαση που θα βελτιώσει σίγουρα τη δυναμική και την αποτελεσματικότητα της αντιμετώπισης των επικίνδυνων πυρκαγιών αφού με την μεταφορά της δασοπυρόσβεσης μέσα στο δάσος θα κερδηθεί χώρος και χρόνος.
      Όσον αφορά την εξάρτηση από την αεροπυρόσβεση σίγουρα η καταστολή των πυρκαγιών είναι απαραίτητη βραχυπρόθεσμα και θα πρέπει να υποστηριχθεί για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα της επόμενης μέρας. Προβληματίζει όμως σίγουρα ότι ο  νέος μακροπρόθεσμος εθνικός σχεδιασμός  για τον οποίο προκαταβάλαμε τις ζωές 104 συμπολιτών μας στήθηκε κυρίως επάνω στην ανανέωση του στόλου των εναέριων πυροσβεστικών μέσων και την αγορά νέων με ένα πρόγραμμα προμηθειών μαμούθ, το AEGIS, της τάξης των 1,7 δισ. ευρώ.
      Η ανάγκη ενός οργανισμού για να παρακολουθεί και να συντονίζει τη διαχείριση των πυρκαγιών με επιστημονικό τρόπο δεν έχει γίνει ακόμη  αντιληπτή στην Ελλάδα. Αντίθετα στην Πορτογαλία που βίωσε μια αντίστοιχα τραγική κατάσταση το 2017 με 111 θύματα οι πολιτικές δυνάμεις στο σύνολο τους συνήργησαν για να δημιουργηθεί το 2019 ο AGIF (Agencia para Gestao Integrada de Fogos rurais), ένας εθνικός οργανισμός ολοκληρωμένης διαχείρισης πυρκαγιών υπαίθρου. O AGIF δεν σταμάτησε τις πυρκαγιές, οργάνωσε όμως τη διαχείρισή τους ολιστικά συνδέοντας την πρόληψη με την καταστολή και την αποκατάσταση. Έτσι αν και η πρόληψη χρειάζεται αρκετά χρόνια για να δείξει τα αποτελέσματά της, η Πορτογαλία είναι ήδη η χώρα της ΕΕ με τις μικρότερες συνέπειες από τις πυρκαγιές τα τελευταία τρία χρόνια.
      Στην Ελλάδα το 2021 με τον μεγαλύτερο διαθέσιμο αριθμό εναέριων μέσων στην ιστορία μας κάναμε εθνικό ρεκόρ καμένης έκτασης! Τρεις μήνες αργότερα αποκτήσαμε ένα νέο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας!! Τα σχήματα είναι απαραίτητα αλλά η αποτελεσματική αντιμετώπιση των κρίσεων έχει να κάνει με τη φιλοσοφία της διαχείρισής τους. Για τις δασικές πυρκαγιές η διαχείριση μπορεί να αποδειχθεί  επικίνδυνη  εάν στηριχθεί σε μονολιθικές πολιτικές καταστολής και δεν υποστηριχθεί από την επιστημονικά τεκμηριωμένη αντίληψη του προβλήματος που συχνά αναφέρεται σαν «παράδοξο των πυρκαγιών». Το παράδοξο είναι ότι όσο μεγαλώνουν οι επενδύσεις στην καταστολή, οι οποίες έχουν διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις, τόσο αυξάνουν και οι καμένες εκτάσεις σε βάθος χρόνου! 
      Θα μπορούσαμε σχηματικά να αντιστοιχήσουμε σε προσωπικό επίπεδο την καταστολή με μια πιστωτική κάρτα  η οποία μπορεί να μας βγάλει κάποια στιγμή από τη δύσκολη θέση αλλά η ασύνετη χρήση της μπορεί να μας οδηγήσει σε χρεωκοπία. Ας μην ξεχνάμε ότι τα χρήματα για να πληρώνουμε την κάρτα της καταστολής βγαίνουν από την οικονομία της πρόληψης που βοηθάει να μην ξεπεράσουμε το πιστωτικό όριο που ορίζει η τράπεζα της φύσης.
      Όπως αποδεικνύεται κάθε χρόνο οι κλιματικές συνθήκες ευνοούν πιο συχνές πυρκαγιές, η περίοδος των πυρκαγιών μεγαλώνει, η ελλιπής ή σχεδόν ανύπαρκτη διαχείριση του δάσους αυξάνει την ποσότητα των καυσίμων που τις τροφοδοτούν και η σοβαρότητα των περιστατικών μεγαλώνει λόγω των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών.
      Στην Ελλάδα παρά τα βήματα που έχουν γίνει από το 2018, η ουσία της δασοπυρόσβεσης παραμένει εγκλωβισμένη στην εξάρτηση από την αεροπυρόσβεση και στην υπερ(βολική) χρήση  της τακτικής των εκκενώσεων. Πρέπει να αναγνωρίσουμε τη δυναμική στροφή της πολιτείας  και τις σημαντικές αλλαγές που προωθεί στον τομέα της δασοπυρόσβεσης. Δυστυχώς όμως αυτό το περίσσευμα πολιτικής βούλησης επικεντρώνεται σε βραχυπρόθεσμους στόχους χωρίς παράλληλα να προσαρμόζεται στις αλλαγές του κλίματος και τις συνέπειές της.
      Για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε ολιστικά το πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής θα πρέπει να εστιάσουμε στη φιλοσοφία της πρόληψης, να εξασφαλίσουμε την ενεργή  συμμετοχή του πολίτη, να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητας του τοπίου και να οργανώσουμε δραστηριότητες που θα μειώσουν το ρίσκο. Η σύγχρονη επιστήμη κινείται σε αυτούς τους άξονες στο πλαίσιο του FirEUrisk, του μεγαλύτερου έργου έρευνας για τις δασικές πυρκαγιές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη συμμετοχή πολλών ελληνικών οργανισμών.
      Τα αποτελέσματα της έρευνας όμως παίρνουν αξία όταν γίνονται πολιτικές και τρόπος ζωής και σε αυτή την προσπάθεια χρειάζεται η συνεργασία όλων. Η εμπειρία από την πυρκαγιά στο Μάτι δεν είναι απλά ένα κομμάτι από το παρελθόν που δεν θα πρέπει να χάσουμε αλλά και ένα κομμάτι από το μέλλον που θέλουμε να αλλάξουμε.
      *Δασολόγοι, μέλη της ερευνητικής ομάδας του Eυρωπαϊκού έργου FirEUrisk (https://www.fireurisk.eu) για τις δασικές πυρκαγιές και την κλιματική αλλαγή
      Περισσότερα...

      338 • 0

    2. Περιβάλλον

      Επέλαση του τυφώνα Χαγκίμπις στην Ιαπωνία

      Engineer

      Καταρρακτώδεις βροχοπτώσεις και οι ανεμοστρόβιλοι χτυπούν μεγάλα τμήματα της Ιαπωνίας, στο πέρασμα του ισχυρότερου τυφώνα που έχει πλήξει τη χώρα τα τελευταία 60 χρόνια. Οι ταχύτητες του ανέμου αγγίζουν τα 225km/h προκαλώντας μεγάλες καταστροφές ενώ ένας νεκρός και 60 τραυματίες είναι ο μέχρι στιγμής απολογισμός.
      Ο τυφώνας Χαγκίμπις που σημαίνει «ταχύτητα» στη γλώσσα Ταγκαλόγκ των Φιλιππίνων οδήγησε τις αρχές να παροτρύνουν επτά εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους με τις πληροφορίες να αναφέρουν πως μόνο 50.000 επέλεξαν να διαμείνουν σε καταφύγια.
      «Είναι η πρώτη φορά που έπρεπε να εκκενωθούν περιοχές προτού χτυπήσει ο τυφώνας», σημειώνουν οι αρχές και έχουν επιστρατεύσει 17.000 αστυνομικούς και στρατιώτες για επιχειρήσεις διάσωσης.
      Νοτιοδυτικά του Τόκιο, δρόμοι, παραλίες και σιδηροδρομικοί σταθμοί είναι έρημοι, ενώ άδεια είναι τα ράφια των σούπερ μάρκετ αφού οι κάτοικοι προμηθεύθηκαν τροφή και νερό μετά τις προειδοποιήσεις της ιαπωνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας για την επικινδυνότητα του φαινομένου.
      Οι σιδηροδρομικές υπηρεσίες έχουν σταματήσει ενώ έχουν ακυρωθεί πολλές πτήσεις. Την ίδια ώρα χιλιάδες σπίτια είναι χωρίς ρεύμα στην πρωτεύουσα και τις γύρω πόλεις.
      Σύμφωνα με την Ιαπωνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (JMA), o Χαγκίμπις έχει ήδη κατηγοριοποιηθεί ως ένας ιδιαίτερα βίαιος τυφώνας, και κατατάσσεται στην υψηλότερη βαθμίδα της Ιαπωνικής κλίμακας για τους τυφώνες.
       
      Περισσότερα...

      709 • 0

    3. Περιβάλλον

      Έρευνα για τις συνέπειες της ρύπανσης από μικροπλαστικά - Εντοπίζονται 132 μικροπλαστικά ανά τ.μ.

      Engineer

      Δεν υπάρχει ούτε ένα μέρος σε ολάκερο τον κόσμο που να μην υποφέρει από την πλαστική ρύπανση. Σύμφωνα με νέα έρευνα επιστημόνων, καθημερινά εναποτίθενται περί τα 132 μικροπλαστικά σωματίδια, ανά τετραγωνικό μέτρο, στα πιο απομονωμένα δημόσια πάρκα αλλά και σε προστατευόμενες περιοχές άγριας και αδιατάρακτης φύσης των Νοτιοδυτικών Πολιτειών της Αμερικής, είτε με τη βοήθεια του αέρα είτε της βροχής. Περισσότεροι από έντεκα τόνους μικροπλαστικών θραυσμάτων εκτιμάται ότι επικάθονται και μολύνουν τα εδάφη σε ετήσια βάση. Ακίνδυνο; Μπα! Για κανέναν πολίτη του κόσμου ΝΕΑ ΕΡΕΥΝΑ
      Η νέα επιστημονική έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Science αποκαλύπτει όχι μόνο το μέγεθος της πλαστικής ρύπανσης της υδρογείου, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο «ταξιδεύουν» τεράστιες ποσότητες μικροπλαστικών θραυσμάτων -τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο- με τη βοήθεια του ανέμου και της βροχής. Υπολογίστηκε ότι περίπου έντεκα δισεκατομμύρια τόνοι πλαστικών μικροσκοπικών σωματιδίων θα συσσωρευτούν στο περιβάλλον μέχρι το 2025.
      Εμείς οι άνθρωποι όταν πετάμε τα πλαστικά απορρίμματά μας στα σκουπίδια και όχι στους κάδους ανακύκλωσης γνωρίζουμε πλέον ότι, καθώς τα πλαστικά είναι πολύ δύσκολο να βιοαποδομηθούν, «σπάνε» σε μικρά κομμάτια -πολλών μεγεθών, από έναν κόκκο ρυζιού έως μικρότερα και από ένα μόριο σκόνης- και διαρρέουν στο περιβάλλον. Θάλασσες, ποτάμια, λίμνες, βουνά είναι βαριά τραυματισμένα από την πλαστική ρύπανση όπως άλλωστε και η ατμόσφαιρα.
      Η νέα επιστημονική έρευνα αποτύπωσε το πώς αυτά τα μικρά πλαστικά σωματίδια μεταφέρονται, τι αποστάσεις διανύουν με τη βοήθεια του αέρα ή της βροχής, αν μολύνουν μόνο σε τοπικό επίπεδο (κοντά δηλαδή στο σημείο απόρριψής τους) τα εδάφη αλλά και -εφόσον έχουν τη δυνατότητα να ταξιδέψουν- πόσο μακριά καταφέρνουν να «πετάξουν». Κατέγραψαν όμως και τις πηγές της μόλυνσης (π.χ. αστικά κέντρα) όπως και την ταυτότητα των μικροπλαστικών αυτών σωματιδίων (από τι υλικό προέρχονται, ρούχα, πλαστικές συσκευασίες κ.ά.).
      Οι επιστήμονες που εκπόνησαν την έρευνα, υπό την καθοδήγηση της Janice Brahney επίκουρης καθηγήτριας διαχείρισης και προστασίας των υδροφόρων οριζόντων στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα, πέρασαν έναν ολόκληρο χρόνο συλλέγοντας μικροπλαστικά θραύσματα από έντεκα εθνικά πάρκα και προστατευόμενες περιοχές άγριας φύσης των νοτιοδυτικών πολιτειών της Αμερικής. Χρησιμοποιώντας συγκεκριμένη μέθοδο μπόρεσαν να εξετάσουν ξεχωριστά τα σωματίδια που «προσγειώνονταν» στο έδαφος τις ημέρες ξηρασίας και ξεχωριστά όσα μικροπλαστικά «έπεφταν» από τον ουρανό τις βροχερές ημέρες ή όταν χιόνιζε. Κατέγραψαν, ακόμη, τις ιδιαιτερότητες της «συμπεριφοράς» τους κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους στην ατμόσφαιρα.
      Τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας ανέδειξαν το αποτροπιαστικό μέγεθος της πλαστικής ρύπανσης· αποτροπιαστικό καθώς αφορά μονάχα τις προαναφερθείσες περιοχές και όχι την υδρόγειο.
      Οπως ήδη γνωρίζουμε, με τη βοήθεια του αέρα, μόρια σκόνης που έρχονται από περιοχές όπως η έρημος της Σαχάρα, μπορούν να «ταξιδέψουν» περίπου στη μισή επιφάνεια της Γης προτού να πέσουν στο έδαφος. Με τον ίδιο τρόπο αποδείχτηκε ότι ταξιδεύουν και τα κάθε λογής μικροπλαστικά θραύσματα.
      Οι επιστήμονες με την μέθοδο Fourier (Φασματοσκοπία Υπερύθρου Μετασχηματισμού Fourier) καταμέτρησαν τον ακριβή αριθμό μικροπλαστικών
      JANICE BRAHNEY / UTAH STATE UNIVERSITY Περισσότεροι λοιπόν από χίλιοι τόνοι μικροπλαστικών επικάθονται και συσσωρεύονται στα πιο απομονωμένα και προστατευόμενα εδάφη (εθνικά πάρκα και άγρια φύση) των νοτιοδυτικών πολιτειών και εισχωρούν στα οικοσυστήματα, κάθε χρόνο. Χίλιοι τόνοι μικροπλαστικών ισοδυναμούν, κατά τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα, με το βάρος 120 έως 300 εκατομμυρίων πλαστικών μπουκαλιών νερού.
      Αρα, εύκολα αναρωτιέται κανείς, πόσα από αυτά τα μικροσωματίδια καταλήγουν στους πνεύμονες των ανθρώπων διά της αναπνοής, τα οποία λόγω της προέλευσης αλλά και σύστασής τους κουβαλάνε στο σώμα τους την ιστορία τους που είναι καθόλα βρόμικη; Βρόμικη γιατί κουβαλάνε χημικές ενώσεις, φυτοφάρμακα, βαρέα μέταλλα. Καταλήγουν όμως και στο στομάχι των ανθρώπων διαμέσου της τροφικής αλυσίδας. Γι’ αυτό και η πλαστική ρύπανση μας αφορά όλους, αφού δεν είναι τοπικό φαινόμενο αλλά τραγική παγκόσμια πραγματικότητα.
      Τα ψαράκια που καταναλώνουμε ή το κρέας, όταν ήταν ζωντανά βοσκούσαν είτε στα θαλάσσια λιβάδια είτε στα χερσαία. Και μαζί με πλαγκτόν, άλλα ψαράκια, μαλάκια, χορτάρι ή ό,τι άλλο, έφαγαν και μικροπλαστικά, τα οποία βρίσκονται πλέον παντού σύμφωνα με τους επιστήμονες όλου του κόσμου. Στις πόλεις, στους πάγους της Αρκτικής μέχρι την πιο απάτητη βουνοκορφή. Ας μην ξεχνάμε ότι η πρώτη επίσημη «ανέλκυση» μικροπλαστικών από τους ωκεανούς έλαβε χώρα τη δεκαετία του 1970.
      Επομένως, τρώγοντάς, αναπνέοντας, πίνοντας νερό, δηλαδή κάνοντας τα απαραίτητα για να ζήσουμε, καταναλώνουμε και αποθηκεύουμε στο πεπτικό, αναπνευστικό μας σύστημα μικροπλαστικά σωματίδια. Δεν θα αναρωτηθούμε αν είναι καλό για την υγεία μας – είναι δεδομένο το αρνητικό αποτύπωμα, αλλά θα χρησιμοποιήσουμε την πληροφορία για να συνειδητοποιήσουμε αυτό που ίσως μέχρι τώρα δεν είχαμε καταλάβει. Οτι κάθε πράξη μας έχει αποτέλεσμα. Κάποιος μπορεί να πετάει το μπουκάλι του νερού του στον δρόμο της γειτονιάς του και τα κομμάτια αυτού του μπουκαλιού να τα καταναλώσει ένας κάτοικος μακριά, στο αντικρινό μισό του πλανήτη, στο ψάρι του, στο μπιφτέκι, στο νερό που πίνει ή στον αέρα που αναπνέει.
      Γιατί αυτό ακριβώς μπόρεσαν να καταγράψουν οι επιστήμονες που εκπόνησαν την εν λόγω έρευνα. Και απέδειξαν ότι τα περισσότερα μικροπλαστικά που περισυνέλεξαν ήταν συνθετικές μικροΐνες, δηλαδή προέρχονταν από συνθετικά υφάσματα (ως γνωστόν σε κάθε πλύση που βάζουμε, χίλιες εννιακόσιες συνθετικές ίνες καταλήγουν στη θάλασσα μέσω της αποχέτευσης - https://archipelago.gr/ti-kanoume/ergastiriaki-erevna/mikroplastika/). Ο υπόλοιπος όγκος μικροπλαστικών είχε πηγή προέλευσης: χαλιά, μοκέτες, συσκευασίες από υλικά βαφής και καλλυντικών, εξοπλισμό κατασκήνωσης κ.ά., και δυστυχώς οι ερευνητές βρήκαν ποσότητες μκροπλαστικών σε κάθε ένα δείγμα που συνέλεξαν.
      Αναλύοντας επίσης τις καιρικές συνθήκες και τη συσσώρευση μορίων σκόνης στα εθνικά πάρκα και σε προστατευόμενες περιοχές άγριας φύσης, οι επιστήμονες μπόρεσαν να καταγράψουν τις επιπτώσεις της ρύπανσης των συγκεκριμένων περιοχών από τις τριγύρω πόλεις αλλά και τον μηχανισμό «πτήσεων» των πλαστικών σωματιδίων σε ολόκληρο τον πλανήτη, μηχανισμός που λειτουργεί όπως ακριβώς ο «κύκλος σκόνης», ο τρόπος δηλαδή που μεταφέρεται η φυσική σκόνη. Συγκεκριμένα, το 4% στο σύνολο των μορίων σκόνης που εξετάστηκαν, ήταν μικροπλαστικά.
      Τα μικροπλαστικά που εναποτέθηκαν στα εδάφη κατά τη διάρκεια καταιγίδων ήταν μεγαλύτερου μεγέθους και έφτασαν με τη βοήθεια των ανέμων που φυσούσαν από τη μεριά κατοικημένων περιοχών, παρατήρηση που έδειξε ότι η υγρή εναπόθεση μετέφερε θραύσματα που προέρχονταν από τις τριγύρω πόλεις και ότι τα μεγαλύτερου μεγέθους μικροπλαστικά ανιχνεύονται πιο κοντά στο σημείο όπου βιοαποδομούνται. Ενώ τα μικροπλαστικά σωματίδια που «προσγειώθηκαν» κατά τη διάρκεια ξηρής εναπόθεσης ήταν μικρότερου μεγέθους, πολύ περισσότερα σε αριθμό και μεταφέρθηκαν μέσω ρευμάτων αέρα από υψηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας, παρατήρηση που ανέδειξε ότι είχαν διανύσει μεγάλες αποστάσεις. Επομένως, αν πούμε ότι «βρέχει ο ουρανός μικροπλαστικά» θα είμαστε απόλυτα ακριβείς.
      Περισσότερα...

      661 • 0

    4. Περιβάλλον

      Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ): 307.000 θάνατοι εξαιτίας της ρύπανσης των μικροσωματιδίων

      Engineer

      Η ρύπανση των μικροσωματιδίων προκάλεσε κάπου 307.000 πρόωρους θανάτους στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2019, αριθμό που παραμένει τρομακτικός αλλά υποχώρησε κατά 10% και πλέον σ’ έναν χρόνο, αποκαλύπτει έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ).
      Σύμφωνα με τη μελέτη, πάνω από τις μισές ζωές που χάθηκαν θα μπορούσαν να είχαν σωθεί εάν οι 27 χώρες μέλη εφάρμοζαν τους νέους στόχους για την ποιότητα του αέρα που ορίστηκαν πρόσφατα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).
      Το 2018, ο αριθμός των θανάτων που οφείλονταν σε μικροσωματίδια με σχετική μοριακή μάζα 2,5 (μικροσωματίδια που αποτελούν αερολύματα κι έχουν διάμετρο μικρότερη των 2,5 μικρομέτρων) εκτιμάται πως έφθασε τους 346.000.
      Η καθαρή πτώση του 2019 εξηγείται εν μέρει από τις ευνοϊκές μετεωρολογικές συνθήκες, όμως πρωτίστως από την επιδίωξη της προοδευτικής βελτίωσης της ποιότητας του αέρα στην Ευρώπη, σύμφωνα με τον ΕΟΠ. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, τα μικροσωματίδια, που διεισδύουν βαθιά στους πνεύμονες, προκαλούσαν σχεδόν ένα εκατομμύριο πρόωρους θανάτους τον χρόνο στην Ε.Ε., σύμφωνα με τα δεδομένα του Οργανισμού. Ο αριθμός των θανάτων υποχώρησε σε περίπου 450.000 το 2005.
      Μεταξύ των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών χωρών, η ρύπανση με μικροσωματίδια ενοχοποιήθηκε το 2019 για 53.800 πρόωρους θανάτους στη Γερμανία, 49.900 στην Ιταλία, 29.800 στη Γαλλία και 23.300 στην Ισπανία, σύμφωνα με τον ΕΟΠ. Με 39.300 θανάτους, η Πολωνία είναι η χώρα που πλήττεται περισσότερο σε όλη την Ευρώπη κατ’ αναλογία προς τον πληθυσμό της.
      Ο οργανισμός, που έχει έδρα την Κοπεγχάγη, καταγράφει επίσης τους θανάτους που αποδίδονται σε άλλους ρύπους στον αέρα που χαρακτηρίζονται επικίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία, αλλά δεν τους προσθέτει στον απολογισμό για να αποφύγει διπλές καταμετρήσεις.
      Σε ό,τι αφορά τα μικροσωματίδια όζοντος (O3), η τάση το 2019 ήταν επίσης πτωτική, με 16.800 πρόωρους θανάτους, αριθμό μειωμένο κατά 13% σε έναν χρόνο.
      Σε ό,τι αφορά το διοξείδιο του αζώτου (NO2), αέριο που εκλύεται κυρίως από τα οχήματα και τους θερμικούς ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς, οι πρόωροι θάνατοι μειώθηκαν κατά περίπου ένα τέταρτο μεταξύ του 2018 και του 2019, πέφτοντας στους 40.400.
      Η ατμοσφαιρική ρύπανση παραμένει η σημαντικότερη περιβαλλοντική απειλή για την υγεία των Ευρωπαίων, σύμφωνα με τον ΕΟΠ. Κατά υπολογισμούς του ΠΟΥ, προκαλεί επτά εκατομμύρια πρόωρους θανάτους σε παγκόσμια κλίμακα, απολογισμό θυμάτων ο οποίος είναι συγκρίσιμος με τα επίπεδα αυτών που οφείλονται στο κάπνισμα ή στην κακή διατροφή.
      Αυτός ο βαρύς απολογισμός οδήγησε στα τέλη Σεπτεμβρίου να επιβληθούν ακόμη πιο δεσμευτικά όρια για τις βασικές πηγές ρύπανσης του αέρα, για πρώτη φορά από το 2005.
      Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
      Περισσότερα...

      319 • 0

    5. Περιβάλλον

      Η καταστροφή στην Πάλμα όσο η λάβα του ηφαιστείου Κούμπρε Βιέχα κινείται αργά προς τη θάλασσα

      Engineer

      Πέμπτη ημέρα η λάβα του ηφαιστείου της Κούμπρε Βιέχα, στην Πάλμα των Κανάριων Νησιών, κινείται αργά προς τη θάλασσα καταστρέφοντας τα πάντα στο πέρασμά της. Το πλάτος του πύρινου μείγματος έχει φτάσει τα 600 μέτρα, ενώ το ύψος του μετώπου του σε ορισμένα σημεία έχει φτάσει τα 15 μέτρα, καίγοντας σπίτια, αγροτικές εκτάσεις και καλύπτοντας δρόμους και υποδομές. Μέχρι στιγμής η λάβα έχει καλύψει επιφάνεια 166 εκταρίων και έχει «καταπιεί» πάνω από 350 σπίτια. Σχεδόν 7.000 άνθρωποι έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. 
      Αυτό που ανησυχεί τους ηφαιστειολόγους είναι το γεγονός ότι η λάβα πλέον κινείται πολύ αργά (περίπου 4 μέτρα την ώρα) και αντί να πηγαίνει στη θάλασσα απλώνεται στη στεριά με τον κίνδυνο να προκαλέσεις μεγαλύτερες καταστροφές. 
      Όπως εξηγεί ο ηφαιστειολόγος του Ισπανικού Εθνικού Γεωγραφικού Ινστιτούτου, Σταύρος Μελετίδης, η λάβα κινείται πολύ αργά γιατί «κρυώνει καθώς έρχεται σε επαφή με την ατμόσφαιρα, με την τριβή με το έδαφος και τα δομικά υλικά και, κυρίως, γιατί το μέτωπό της γίνεται όλο και πιο πλατύ».
      AP Photo/Emilio Morenatti Το μόνο θετικό από την αργή πορεία της λάβας είναι ότι οι κάτοικοι κερδίζουν χρόνο να μαζέψουν τα υπάρχοντά τους πριν φύγουν από τα χωριά τους κοντά στην ακτή. Τις πρώτες ημέρες, που η λάβα έτρεχε με 700 μέτρα την ώρα, οι κάτοικοι δεν είχαν πάνω από 15 λεπτά για να φύγουν. Επίσης, έχει σταθεροποιηθεί η σεισμική δραστηριότητα παρά το γεγονός ότι από το ηφαίστειο συνεχίζουν να εκλύονται αέρια, στάχτη και λάβα. Ο καπνός από το ηφαίστειο έχει φτάσει πολλά χιλιόμετρα μακριά και πλησιάζει τη Μεσόγειο.
      Αλλά και όταν η λάβα φτάσει στον Ατλαντικό, υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι: Η λάβα έχει θερμοκρασία που ξεπερνά τους 1.000 βαθμούς Κελσίου και αν πέσει στο νερό μπορεί να προκαλέσει εκρήξεις, να προκαλέσει κατολισθήσεις και σύννεφα τοξικού καπνού. Τα φαινόμενα που συνδέονται με την έκρηξη του ηφαιστείου και οι συνέπειές τους μπορούν να έχουν πολλούς μήνες διάρκεια.
      AP Photo/Emilio Morenatti Η Πάλμα, ένα από τα μεγαλύτερα νησιά του αρχιπελάγους των Καναρίων, που είναι δημοφιλής τουριστικός προορισμός, έχει μείνει ανέπαφο από την καταστροφή σε μεγάλο μέρος του, με τουρίστες να συνεχίζουν να ταξιδεύουν εκεί, όπως ήταν προγραμματισμένο. Ωστόσο, τα χωριά που βρέθηκαν στο μέτωπο της φωτιάς έχουν υποστεί τεράστιες ζημιές, καθώς οι αγροτικές καλλιέργειες, οι κτηνοτροφικές υποδομές και ξενοδοχεία έχουν ήδη καταστραφεί. Οι κάτοικοι της Λα Πάλμα βιοπορίζονται κυρίως από τις καλλιέργειες και τον τουρισμό.
       
      Περισσότερα...

      1254 • 0

    6. Περιβάλλον

      Σε «αχαρτογράφητο έδαφος» ο πλανήτης: Η πιο ζεστή επταετία στην Ιστορία

      Engineer

      Τα χρόνια από το 2015 ως το 2021 θα καταγραφούν ως τα επτά θερμότερα χρόνια που έχουν καταγραφεί από τότε που ξεκίνησαν να υπάρχουν αρχεία, ανακοίνωσε σήμερα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας (WMO) και προειδοποίησε ότι ο πλανήτης οδεύει προς ένα «αχαρτογράφητο έδαφος».
      Η προκαταρκτική έκθεση του WMO για την κατάσταση του κλίματος, η οποία παρουσιάζεται καθώς ξεκινάει η σύνοδος του ΟΗΕ για το κλίμα COP26, γράφει ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη εξαιτίας των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου απειλεί με «μακροπρόθεσμες συνέπειες τις σημερινές και τις μελλοντικές γενιές».
      Βασισμένη σε στοιχεία από τους πρώτους 9 μήνες του χρόνου η έκθεση αναφέρει ότι το 2021 ήταν πιθανόν μεταξύ της πέμπτης και έβδομης θερμότερης χρονιάς που έχει καταγραφεί παρά τις ψυχρές επιπτώσεις από το φαινόμενο Λα Νίνια που προκάλεσε πτώση θερμοκρασιών στις αρχές του χρόνου.
      «Από τα βάθη των ωκεανών μέχρι τις κορυφές των βουνών, από τους παγετώνες που λιώνουν μέχρι τα ασταμάτητα ακραία καιρικά φαινόμενα, τα οικοσυστήματα και οι κοινότητες σε όλο τον κόσμο καταστρέφονται», αναφέρει ο γγ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες σχετικά με την έκθεση. Ο ίδιος τονίζει ότι η COP26 που θα διαρκέσει δύο εβδομάδες θα «πρέπει να αποτελέσει ένα σημείο καμπής για τους ανθρώπους και για τον πλανήτη».
      Ο WMO διαπίστωσε ότι η μέση θερμοκρασία για το 2021 ήταν περίπου 1,09 βαθμοί Κελσίου υψηλότερη σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
      Και η μέση θερμοκρασία κατά την τελευταία 20ετία (2002-2021) για πρώτη φορά ξεπέρασε το συμβολικό ανώτατο όριο του ενός βαθμού Κελσίου πάνω από τα επίπεδα του 19ου αιώνα όταν οι άνθρωποι ξεκίνησαν να καίνε ορυκτά καύσιμα σε βιομηχανική κλίμακα.
      Αυτό «θα επικεντρώσει το μυαλό των συμμετεχόντων στην COP26 στο να επιδιώξουν να περιοριστεί η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας εντός των ορίων που συμφωνήθηκαν στο Παρίσι πριν από έξι χρόνια»½, λέει ο Στίβεν Μπέλτσερ, επικεφαλής επιστήμονας στη Βρετανική Μετεωρολογική Υπηρεσία.
      Στη Συμφωνία του Παρισιού του 2015 οι χώρες συμφώνησαν να περιοριστεί η υπερθέρμανση «αρκετά κάτω» από τους δύο βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα και -ει δυνατόν- στον 1,5 βαθμό Κελσίου.
      Έκτοτε ο κόσμος έχει βιώσει τεράστιες καιρικές καταστροφές, περιλαμβανομένων των δασικών πυρκαγιών στη Σιβηρία και την Αυστραλία, στον σφοδρότερο καύσωνα των τελευταίων χιλίων ετών στη Βόρειο Αμερική, στις ακραίες βροχοπτώσεις που προκάλεσαν εκτεταμμένες πλημμύρες στην Ασία, την Αφρική, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
      "Η νέα συνθήκη είναι τα ακραία φαινόμενα. Υπάρχουν όλο και περισσότερες επιστημονικές ενδείξεις ότι κάποια από αυτά φέρουν τη σφραγίδα της προκληθείσας από τον άνθρωπο κλιματικής αλλαγής", λέει ο γγ του WMO Πέτερι Τάλας.
      Περισσότερα...

      427 • 0

    7. Περιβάλλον

      Επικίνδυνη διάβρωση των ελληνικών ακτογραμμών διαπιστώνει ευρωπαϊκή μελέτη

      Engineer

      Διάβρωση στις ελληνικές ακτές διαπιστώνει πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος. Οι επιστήμονες του προγράμματος Space for Shore μελέτησαν τις εικόνες από το 1995-2020, για πάνω από 900 χιλιόμετρα ακτών στην Ελλάδα - στις περιοχές της Πελοποννήσου, της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης.
      Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν την ευθραυστότητα της ακτογραμμής της Ελλάδας και υποδεικνύουν την πιθανότητα αύξησης της διάβρωσης των ακτών τα επόμενα χρόνια. Κατά την περίοδο 1995-2020, περίπου το 40% των ακτογραμμών που αναλύθηκαν παρουσίασαν «προδιάβρωση», δηλαδή την προς τη θάλασσα αύξηση των παραλιών που προκαλείται από την προοδευτική συσσώρευση ιζημάτων. Η ομάδα διαπίστωσε ότι σχεδόν το 10% των παράκτιων περιοχών που μελετήθηκαν, υπόκεινται σε διάβρωση μεγαλύτερη από 3 μέτρα ετησίως.
      Τα δέλτα, οι εκβολές ποταμών και τα ακρωτήρια φαίνεται να είναι οι πιο εκτεθειμένες περιοχές, με υποχώρηση που μπορεί να φθάσει τα 30 μέτρα ετησίως. Η διάβρωση στις εκβολές των ποταμών είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς αυτό σημαίνει έλλειμμα ιζημάτων και υποδηλώνει κρίσιμες και μακροχρόνιες συνέπειες για τις ακτές που στερούνται εισροής ιζημάτων από τους ποταμούς.
      Η υψηλής συχνότητας παρακολούθηση της παράκτιας βαθυμετρίας αποτελεί κλειδί για τη διαχείριση των ιζημάτων και την παράκτια μηχανική. Η ανάλυση δείχνει ότι οι αλλαγές στην κλίση του πυθμένα της παράκτιας ζώνης, η μετανάστευση των αμμοθινών ή ακόμη και η συνολική αύξηση του βάθους, είναι όλα ανησυχητικά σημάδια έλλειψης ιζημάτων που μπορούν να προϊδεάσουν ή να επιδεινώσουν την παράκτια διάβρωση.
      Εδώ και δεκαετίες, οι παράκτιες περιοχές έχουν υποστεί έντονη αστικοποίηση και αύξηση του πληθυσμού. Οι περιοχές αυτές είναι μερικές από τις πιο δυναμικές στη γη και, δυστυχώς, υποφέρουν από σοβαρούς παράκτιους κινδύνους λόγω της δραστηριότητας καταιγίδων και της ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Η παρακολούθηση των παράκτιων περιοχών είναι το κλειδί για την κατανόηση της εξέλιξης της παράκτιας δυναμικής και για τη βοήθεια των αρχών στην προστασία αυτών των περιβαλλόντων.
      Το έργο Space for Shore, που χρηματοδοτείται από τον ESA, παρέχει μια ποικιλία εργαλείων για την παρακολούθηση της διάβρωσης των ακτών με τη χρήση προϊόντων παρατήρησης της Γης. Η κοινοπραξία αποτελείται από τεχνικούς εμπειρογνώμονες από πέντε ευρωπαϊκές χώρες.
      Δύο βασικοί φορείς της κοινοπραξίας, η Terraspatium και η i-Sea, έχουν επεξεργαστεί εκατοντάδες δορυφορικές εικόνες, συμπεριλαμβανομένων δεδομένων από την αποστολή Copernicus Sentinel-2, από το 1995-2020, για να αναλύσουν πάνω από 900 χιλιόμετρα ακτών στην Ελλάδα - στις περιοχές της Πελοποννήσου, της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης.
      Περισσότερα...

      927 • 1

    8. Περιβάλλον

      Ε.Ε: αποκατάσταση του 20% της γης και της θάλασσα-Προσωρινές εξαιρέσεις για τον γεωργικό τομέα

      Engineer

      Πάνω από το 80% των ευρωπαϊκών οικοτόπων βρίσκονται σε κακή κατάσταση, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ε.Ε. Η νέα νομοθεσία που ψηφίστηκε πρόσφατα, έχει ως στόχο, τα κράτη μέλη πρέπει να αποκαταστήσουν τουλάχιστον το 30% των υποβαθμισμένων οικοτόπων έως το 2030, το 60% έως το 2040 και το 90% έως το 2050.
      Οι κανόνες για τα γεωργικά οικοσυστήματα μπορούν να αναστέλλονται προσωρινά σε εξαιρετικές περιπτώσεις
      Ο κανονισμός της ΕΕ για την αποκατάσταση της φύσης θα αποκαταστήσει υποβαθμισμένα οικοσυστήματα σε όλες τις χώρες της ΕΕ, θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα και θα ενισχύσει την επισιτιστική ασφάλεια.
      Μέχρι το 2030
      Για να επιτευχθούν οι γενικοί στόχοι της ΕΕ, τα κράτη μέλη οφείλουν μέχρι το 2030 να αποκαταστήσουν τουλάχιστον το 30% των οικοτόπων που καλύπτονται από τη νέα νομοθεσία: από δάση, λιβάδια και υγροβιότοπους μέχρι ποτάμια, λίμνες και κοραλλιογενείς βυθούς.
      Το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 60% για το 2040 και στο 90% για το 2050. Όπως είχε ζητήσει το Κοινοβούλιο, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στις περιοχές Natura 2000 έως το 2030. Άπαξ και μια περιοχή επανέλθει σε καλή κατάσταση, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι δεν θα υποβαθμιστεί εκ νέου. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να καταρτίσουν εθνικά σχέδια αποκατάστασης της φύσης, στα οποία θα περιγράφουν λεπτομερώς πώς σκοπεύουν να επιτύχουν τους στόχους αυτούς.
      Γεωργικά οικοσυστήματα
      Για να βελτιωθεί η βιοποικιλότητα στα γεωργικά οικοσυστήματα, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να σημειώσουν πρόοδο σε δύο από τους ακόλουθους τρεις δείκτες: τον δείκτη πεταλούδων λειμώνων, το μερίδιο των γεωργικών εκτάσεων με χαρακτηριστικά τοπίου υψηλής ποικιλομορφίας και το απόθεμα άνθρακα σε ανόργανα εδάφη καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να λάβουν μέτρα ώστε να αυξηθεί ο δείκτης πτηνών που ζουν σε γεωργικές εκτάσεις, δεδομένου ότι τα πτηνά αποτελούν καλό δείκτη όσον αφορά τη συνολική κατάσταση της βιοποικιλότητας.
      Τυρφώνες
      Έχοντας υπόψη ότι η αποκατάσταση αποστραγγισμένων τυρφώνων αποτελεί έναν από τους πλέον οικονομικά αποδοτικούς τρόπους μείωσης των εκπομπών στον γεωργικό τομέα, οι χώρες της ΕΕ πρέπει να αποκαταστήσουν τουλάχιστον το 30% των εκτάσεων αυτών μέχρι το 2030 (τουλάχιστον το ένα τέταρτο πρέπει να επανυγρανθεί), το 40% μέχρι το 2040 και το 50% μέχρι το 2050, χρονιά κατά την οποία θα πρέπει πλέον να έχει επανυγρανθεί τουλάχιστον το ένα τρίτο των τυρφώνων. Η επανύγρανση τυρφώνων παραμένει προαιρετικό μέτρο για αγρότες και ιδιώτες ιδιοκτήτες γης.
      Όπως είχε ζητήσει το Κοινοβούλιο, ο νέος κανονισμός προβλέπει ότι οι στόχοι για τα γεωργικά οικοσυστήματα θα μπορούν να αναστέλλονται σε εξαιρετικές περιστάσεις, όταν εξαιτίας τους μειώνονται σημαντικά οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις που απαιτούνται για την επαρκή παραγωγή τροφίμων στην ΕΕ.
      Άλλα οικοσυστήματα
      Ο νέος κανονισμός ορίζει επίσης ότι πρέπει να βελτιώνονται διάφοροι δείκτες που αφορούν τα δασικά οικοσυστήματα, ενώ προβλέπει ότι θα φυτευτούν επιπλέον τρία δισεκατομμύρια δέντρα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει ακόμη να αποκαταστήσουν τουλάχιστον 25.000 χιλιόμετρα ποταμών ελεύθερης ροής και να διασφαλίσουν ότι δεν θα μειωθούν συνολικά οι αστικοί χώροι πρασίνου και τα δέντρα στις πόλεις.
      Το κείμενο στο οποίο συμφώνησαν το Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη εγκρίθηκε με 329 ψήφους υπέρ, 275 ψήφους κατά και 24 αποχές.
      Δηλώσεις
      Μετά την ψηφοφορία, ο εισηγητής César Luena (Σοσιαλιστές, Ισπανία) δήλωσε: «Σήμερα είναι μια σημαντική ημέρα για την Ευρώπη, καθώς περνάμε από την προστασία και τη διατήρηση της φύσης στην αποκατάστασή της. Η νέα νομοθεσία θα μας βοηθήσει επίσης να εκπληρώσουμε πολλές από τις διεθνείς περιβαλλοντικές μας δεσμεύσεις. Ο κανονισμός θα αποκαταστήσει υποβαθμισμένα οικοσυστήματα με σεβασμό στον γεωργικό τομέα, παρέχοντας ευελιξία στα κράτη μέλη. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους επιστήμονες που μας παρείχαν τα επιστημονικά στοιχεία διαψεύδοντας όσους αρνούνται την κλιματική αλλαγή, καθώς και τους νέους ανθρώπους που μας υπενθυμίζουν ότι δεν υπάρχει ούτε πλανήτης Β ούτε σχέδιο Β».
      Υφιστάμενη κατάσταση
      Πάνω από το 80% των ευρωπαϊκών οικοτόπων βρίσκονται σε κακή κατάσταση. Στις 22 Ιουνίου του 2022 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε έναν κανονισμό για την αποκατάσταση της φύσης, ο οποίος θα συμβάλει στη μακροπρόθεσμη αποκατάσταση υποβαθμισμένων χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών της ΕΕ, στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα και στην επίτευξη των διεθνών δεσμεύσεων της ΕΕ, ιδίως του παγκόσμιου πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών Kunming-Montreal για τη βιοποικιλότητα. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο νέος κανονισμός θα επιφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη, καθώς για κάθε ευρώ που επενδύεται θα υπάρχει κέρδος τουλάχιστον οκτώ ευρώ.
      Περισσότερα...

      526 • 0

    9. Περιβάλλον

      Οι καύσωνες απειλούν να σκοτώνουν 90.000 Ευρωπαίους τον χρόνο ως το 2100

      Engineer

      Αν δεν ληφθούν μέτρα αποτροπής, 90.000 Ευρωπαίοι υπάρχει κίνδυνος να πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας των πολύ υψηλών θερμοκρασιών ως το τέλος του αιώνα.
      Αν δεν ληφθούν μέτρα αποτροπής, 90.000 Ευρωπαίοι υπάρχει κίνδυνος να πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας των πολύ υψηλών θερμοκρασιών ως το τέλος του αιώνα, καθώς οι καύσωνες εγείρουν τη σοβαρότερη απειλή για την ανθρώπινη υγεία που συνδέεται με την κλιματική αλλαγή, προειδοποιεί σήμερα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΕΟΠ).
      «Αν δεν ληφθούν μέτρα προσαρμογής, βάσει του σεναρίου αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 3° Κελσίου ως το 2100, 90.000 Ευρωπαίοι μπορεί να πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας των κυμάτων ζέστης», τονίζει στα μηνύματα-κλειδιά έκθεσης που δίνει στη δημοσιότητα σήμερα ο ΕΟΠ.
      Αν η αύξηση της θερμοκρασίας περιοριστεί στον 1,5° Κελσίου, τον στόχο της συμφωνίας του Παρισιού, ο αριθμός αυτούς θα μειωθεί «στους 30.000 θανάτους τον χρόνο», προσθέτει, παραπέμποντας σε μελέτη του 2020.
      Από το 1980 ως το 2020, εκτιμάται πως πέθαναν εξαιτίας των κυμάτων ζέστης 129.000 Ευρωπαίοι, σύμφωνα με τους αριθμούς του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, που τονίζει ότι καταγράφηκε ανησυχητική αύξησή τους τα τελευταία χρόνια.
      Ο συνδυασμός των ολοένα πιο συχνών καυσώνων, της γήρανσης του πληθυσμού και της υψηλής αστικοποίησης κάνει πιο ευάλωτους τους Ευρωπαίους στις υψηλές θερμοκρασίες, ειδικά στα κράτη του νότου, επισημαίνει ο ΕΟΠ.
      Προχθές Δευτέρα, το ευρωπαϊκό γραφείο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) τόνισε ότι τουλάχιστον 15.000 θάνατοι στην Ευρώπη συνδέονταν άμεσα με τα κύματα ζέστης το καλοκαίρι του 2022.
      Πέρα από τους αλλεπάλληλους καύσωνες, η κλιματική αλλαγή κάνει την Ευρώπη ολοένα πιο επιρρεπή στην εκδήλωση και στη μετάδοση μολυσματικών ασθενειών.
      Ορισμένα είδη κουνουπιών, που μεταδίδουν την ελονοσία και τον δάγκειο πυρετό, ζουν για μεγαλύτερα διαστήματα στην Ευρώπη, τονίζει ο Οργανισμός. Η άνοδος των θερμοκρασιών ευνοεί εξάλλου την εξάπλωση στο νερό βακτηρίων, ιδίως στη Βαλτική θάλασσα των βακτηρίων Vibrio, το πιο γνωστό από τα οποία ευθύνεται για τη χολέρα.
      Μέτρα πρόληψης και επιτήρησης μπορούν πάντως να αποτρέψουν τις θανάσιμες συνέπειες για τους ανθρώπους.
      «Πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή ευρύ φάσμα λύσεων, όπως η κατάρτιση αποτελεσματικών σχεδίων δράσης για την αντιμετώπιση των κυμάτων ζέστης, η οικολογική μεταμόρφωση των πόλεων (‘urban greening’), η βελτίωση της κλιματικής αποδοτικότητας κτιρίων και η προσαρμογή των ωραρίων και συνθηκών εργασίας», σύμφωνα με την έκθεση, που τονίζει ότι μπορεί έτσι να αποφευχθεί μεγάλο μέρος των θανάτων που οφείλονται στους καύσωνες.
      Περισσότερα...

      268 • 0

    10. Περιβάλλον

      Τα υλικά εκσκαφών είναι μακράν η μεγαλύτερη πηγή αποβλήτωνστην Ευρώπη

      Engineer

      Τα υλικά εκσκαφών που εξάγονται από εργοτάξια είναι μακράν η μεγαλύτερη πηγή αποβλήτων που παράγονται ετησίως στην Ευρώπη. Πρόκειται, αναλογικά, για πέντε φορές την ποσότητα των οικιακών απορριμμάτων, ωστόσο φαίνεται ότι οι κυβερνήσεις προς το παρόν παραβλέπουν το ζήτημα.
      Οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να συσχετίζουν τα απόβλητα με τα σκουπίδια οικιακής χρήσης, που συσσωρεύονται στους δρόμους ή σε χώρους υγειονομικής ταφής. Ωστόσο, σύμφωνα με τη Eurostat, οι εκσκαφές είναι η μεγαλύτερη πηγή απορριμμάτων σε ολόκληρη την Ευρώπη.
      «Για παράδειγμα, στη Γαλλία παράγονται 150 εκατομμύρια τόνοι κάθε χρόνο», δήλωσε ο Emmanuel Cazeneuve, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Hesus, μιας γαλλικής νεοφυούς επιχείρησης, που ασχολείται με τη διαχείριση και διάθεση αποβλήτων κατασκευών.
      «Είναι πέντε φορές ο όγκος των οικιακών απορριμμάτων», σχολίασε, προσθέτοντας ότι οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης έχουν πιθανώς παρόμοια στοιχεία.
      Τα υλικά εκσκαφών θεωρούνται επί του παρόντος απόβλητα σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία και επομένως απορρίπτονται σε χώρους υγειονομικής ταφής. Ωστόσο, το 80% αυτών των εδαφών δεν είναι μολυσμένα και θα μπορούσαν να επαναχρησιμοποιηθούν με ασφάλεια αλλού, εάν είχε τεθεί σε εφαρμογή ένα κατάλληλο σύστημα ιχνηλασιμότητας, λέει ο Hesus.
      «Δεν έχουμε σαφή εικόνα σε ευρωπαϊκό επίπεδο λόγω της έλλειψης ιχνηλασιμότητας», δήλωσε ο Cazeneuve στη EURACTIV. «Σήμερα, δεν είναι εύκολο να γνωρίζουμε τον ακριβή όγκο των χωματουργικών υλικών που παράγονται στη Γαλλία, τη Γερμανία ή την Πολωνία, επειδή δεν υπάρχουν βάσεις δεδομένων» ή οι αριθμοί πνίγονται στις στατιστικές βιομηχανικών αποβλήτων, είπε.
      Επιπλέον, δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου έλεγχοι σε χώρους διάθεσης, γεγονός που αφήνει την πόρτα ανοιχτή σε παράνομη απόρριψη μολυσμένων εδαφών που προέρχονται από παλιές βιομηχανικές περιοχές. Για παράδειγμα, «στη Γαλλία, προς το παρόν δεν διενεργούνται έλεγχοι σε σκαμμένα εδάφη που διατίθενται σε χώρους υγειονομικής ταφής», δήλωσε ο Cazeneuve.
      Ως αποτέλεσμα, κανείς δεν ξέρει με σιγουριά πού απορρίπτονται τα εσκαμμένα εδάφη, αφήνοντας ένα σημαντικό τυφλό σημείο στις προσπάθειες της Ευρώπης για την αντιμετώπιση της ρύπανσης και την προώθηση μιας κυκλικής οικονομίας.
      «Ορισμένα σπίτια ή και υποδομές χτίστηκαν σε μολυσμένη γη. Και έτσι σήμερα δυνητικά μπορεί να αντιμετωπίσουμε υγειονομικά σκάνδαλα. Αυτός πρόκειται να είναι και ο λόγος για τον οποίο θα τεθεί πραγματικό ζήτημα σε ευρωπαϊκό επίπεδο », δήλωσε ο Cazeneuve.
      Σε επίπεδο ΕΕ, οι υπεύθυνοι για την χάραξη πολιτικής αρχίζουν να αντιλαμβάνονται το ζήτημα. Στο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του περασμένου έτους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεχώρισε τα απόβλητα κατασκευών σε επτά τομείς, που απαιτούν επείγουσα προσοχή από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, παράλληλα με τα ηλεκτρονικά είδη, τις συσκευασίες, τα πλαστικά, τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και άλλα.
      Η προώθηση της «ασφαλούς, βιώσιμης και κυκλικής χρήσης των σκαμμένων εδαφών» αναφέρεται στο σχέδιο ως μέρος ενός καταλόγου δράσεων που δεσμεύονται να αναλάβουν τα εκτελεστικά στελέχη της ΕΕ. Μια στρατηγική για ένα «Βιώσιμο Δομημένο Περιβάλλον» θα κατατεθεί αργότερα φέτος, αλλά δεν είναι ακόμη σαφές εάν θα περιλαμβάνει την υποχρεωτική ιχνηλασιμότητα για τα εκσκαφόμενα εδάφη.
      Η Φλάνδρα μπαίνει επικεφαλής
      Ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση αναλαμβάνει από κοινού δράσεις, ορισμένες χώρες κατέχουν ήδη το προβάδισμα.
      Στην περιοχή της Φλάνδρας του Βελγίου, όλες οι μετακινήσεις των εσκαμμένων εδαφών πρέπει να καταχωρούνται σε μια εθνική βάση δεδομένων. Αυτό κοστίζει 0,05 € ανά κυβικό μέτρο εδάφους, αλλά ο Cazeneuve λέει ότι οι σχετικές εξοικονομήσεις ανέρχονται σε 2€ / m3 σε έξοδα που σχετίζονται με φόρους υγειονομικής ταφής και μεταφοράς αποβλήτων.
      Για μεγάλα κατασκευαστικά συγκροτήματα – ομίλους όπως η Vinci της Γαλλίας ή η ACS της Ισπανίας, αυτή είναι δυνητικά μια σημαντική εξοικονόμηση κόστους. Αντί να μεταφέρουν φορτία εδάφους σε απομακρυσμένους χώρους υγειονομικής ταφής, θα μπορούσαν απλώς να τα επαναχρησιμοποιήσουν σε άλλα εργοτάξια πιο κοντά στις δικές τους επιχειρήσεις. «Μία εξοικονόμηση της τάξης του 20% είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα λόγω των σημαντικών όγκων», λέει ο Cazeneuve.
      Για να ξεκλειδώσουν αυτές οι εξοικονομήσεις και να διασφαλιστεί καλύτερη ιχνηλασιμότητα, αυτό που θα μπορούσε να κάνει η ΕΕ είναι να απαιτήσει από τα κράτη μέλη να ξεκινήσουν παρόμοιες βάσεις δεδομένων σε εθνικό επίπεδο. «Αυτό άρχισε να εφαρμόζει η Γαλλία και νομίζω ότι θα μπορούσαμε να επεκτείνουμε αυτήν την υποχρέωση σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες», δήλωσε ο Cazeneuve.
      Η εξοικονόμηση άνθρακα επίσης δεν είναι αμελητέα. Σήμερα, η διαχείριση και η μεταφορά υλικών εκσκαφών αντιπροσωπεύει περίπου το 7-8% των εκπομπών άνθρακα ενός εργοταξίου, καθιστώντας την επεξεργασία αποβλήτων εκσκαφών ένα κρίσιμο ζήτημα.
      Μέχρι τώρα, οι κατασκευαστές μπορούσαν να αγνοήσουν το πρόβλημα των αποβλήτων τους. «Αφού εξασφαλίσουν τσιμέντο χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, θα διαπιστώσουν ότι πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουν την παραγωγή αποβλήτων τους και επομένως η διαχείριση των εδαφών θα καταστεί πραγματικό ζήτημα», προέβλεψε ο Cazeneuve.
      [Επιμέλεια στα Αγγλικά: Zoran Radosavljevic, Δημοσιογραφική επιμέλεια στα Ελληνικά: Ηλίας Παλιαλέξης]
      [Το άρθρο πρωτοδημοσιεύθηκε στην EURACTIV.com και στην ελληνική EurActiv και αναδημοσιεύεται στο economix.gr στο πλαίσιο της συνεργασίας περιεχομένου των δύο ΜΜΕ]
      Περισσότερα...

      855 • 0

    11. Περιβάλλον

      Η Ελλάδα παράγει ετησίως ανά κάτοικο 17 κιλά ηλεκτρονικών αποβλήτων

      Engineer

      Τα e-απόβλητα συνιστούν κίνδυνο τόσο για την υγεία όσο και για το περιβάλλον, καθώς περιέχουν τοξικές ουσίες όπως ο υδράργυρος, που προξενούν βλάβες στον εγκέφαλο και στο νευρικό σύστημα.
      Η ποσότητα ρεκόρ των 53,6 εκατομμυρίων τόνων ηλεκτρονικών αποβλήτων ή 7,3 κιλά ανά κάτοικο της Γης παρήχθη παγκοσμίως το 2019, μια αύξηση κατά 21% σε σχέση με πριν πέντε χρόνια. Η Ελλάδα παρήγαγε πέρυσι συνολικά 181.000 τόνους ηλεκτρονικών αποβλήτων ή 16,9 κιλά ανά κεφαλή, από τους οποίους περίπου οι 56.000 τόνοι συλλέχθηκαν και ανακυκλώθηκαν. Το ποσοστό ανακύκλωσης στη χώρα μας (περίπου 31%) είναι ακόμη αρκετά κάτω από το μέσο όρο στην Ευρώπη (43%).
      Ο συνολικός όγκος των περυσινών ηλεκτρονικών αποβλήτων σε όλο τον κόσμο ισοδυναμεί με το βάρος 350 γιγάντιων κρουαζιερόπλοιων Queen Mary 2 ή -αν έμπαιναν στη σειρά- με μια γραμμή μήκους 125 χιλιομέτρων. Ο χρυσός και άλλα πολύτιμα συστατικά (πλατίνα, άργυρος, χαλκός κ.α.) μέσα στα ηλεκτρονικά απόβλητα που πετιούνται ή καίγονται, εκτιμάται ότι αξίζουν 57 δισεκατομμύρια δολάρια, αξία μεγαλύτερη από το ΑΕΠ πολλών χωρών, σύμφωνα με την έκθεση «Global E-waste Monitor 2020» των Ηνωμένων Εθνών.
      Η έκθεση προβλέπει ότι τα ηλεκτρονικά απόβλητα (πεταμένα προϊόντα με μπαταρία ή ηλεκτρικό βύσμα) θα φθάσουν τα 74 εκατομμύρια τόνους έως το 2030, εμφανίζοντας σχεδόν διπλασιασμό μέσα σε 16 χρόνια. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στη συνεχώς αυξανόμενη κατανάλωση ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών, στον ολοένα μικρότερο κύκλο ζωής τους και στη μείωση των ευκαιριών επισκευής τους.
      Μόνο το 17,4% των παγκόσμιων ηλεκτρονικών αποβλήτων του 2019 συλλέχθηκε και ανακυκλώθηκε. Η Ασία γεννά το μεγαλύτερο συνολικό όγκο (24,9 εκατομμύρια τόνους το 2019) και ακολουθούν η Βόρεια και Νότια Αμερική (13,1 εκατ.) και η Ευρώπη (12 εκατ. τόνοι). Την μεγαλύτερη δημιουργία αποβλήτων ανά κεφαλή κάνει η Ευρώπη (16,2 κιλά πέρυσι) και μετά η Β. και Ν.Αμερική (13,3 κιλά). Συνολικά η Ευρώπη ανακυκλώνει περίπου το 43% των e-αποβλήτων της, αν και με αποκλίσεις (59% η Βόρεια, 34% η Νότια και 29% η Ανατολική Ευρώπη).
      Τα e-απόβλητα συνιστούν κίνδυνο τόσο για την υγεία όσο και για το περιβάλλον, καθώς περιέχουν τοξικές ουσίες όπως ο υδράργυρος, που προξενούν βλάβες στον εγκέφαλο και στο νευρικό σύστημα. Επίσης, χωρίς σωστή διαχείριση τους, τα ηλεκτρονικά απόβλητα επιδεινώνουν την κλιματική αλλαγή, καθώς συμβάλλουν στην απελευθέρωση «αερίων του θερμοκηπίου» στην ατμόσφαιρα.
      Τα περισσότερα απόβλητα παγκοσμίως είναι μικρές συσκευές (17,4 εκατ. τόνοι) και ακολουθούν οι μεγάλες (13,1 εκατ. τόνοι). Οι πεταμένες οθόνες φθάνουν τα 6,7 εκατ. τόνοι, οι λάμπες τα 4,7 εκατ. τόνους και ο τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός τα 0,9 εκατ. τόνους. Η ταχύτερη αύξηση αποβλήτων (7% μετά το 2014) αφορά τον εξοπλισμό κλιματισμού.
      Ο Έλληνας Αντώνης Μαυρόπουλος, πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Στερεών Αποβλήτων (ISWA), δήλωσε ότι «οι ποσότητες ηλεκτρονικών αποβλήτων αυξάνονται τρεις φορές ταχύτερα από τον παγκόσμιο πληθυσμό και 13% πιο γρήγορα από το παγκόσμιο ΑΕΠ κατά τα τελευταία πέντε χρόνια. Αυτή η απότομη αύξηση δημιουργεί σημαντικές πιέσεις στο περιβάλλον και στην υγεία και δείχνει πόσο επείγον είναι να συνδυαστεί η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση με την κυκλική οικονομία», σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
      Περισσότερα...

      682 • 3

    12. Περιβάλλον

      Περιοχές Natura2000: πως διαχειρίζονται και διοικούνται στην Ευρώπη

      Engineer

      Η διεθνής ευρωπαϊκή εμπειρία στη διαχείριση των περιοχών Natura 2000 μπορεί να συμβάλει για να λυθούν τα προβλήματα της Ελλάδας. Η μελέτη της διαΝΕΟσις που θα ήταν χρήσιμη στο δημόσιο διάλογο για το περιβαλλοντικό νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ που είναι στη Βουλή.
      Την ώρα που στη Βουλή συζητείται το περιβαλλοντικό πολυνομοσχέδιο, μέρος του οποίου αφορά το σύστημα διοίκησης των προστατευόμενων περιοχών, απουσιάζει από το διάλογο μια σχετικά πρόσφατη και αναλυτική μελέτη της ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ ακριβώς για αυτό το θέμα.
      Η μελέτη εκείνη, του 2017, είναι χρήσιμη και σήμερα, διότι παρέχει με εύληπτο τρόπο πολλά από όσα θα έπρεπε να συζητούνται στη Βουλή και στην κοινωνία ενόψει του νομοσχεδίου.
      Αλλά δυστυχώς, τόσο το πολιτικό σύστημα όσο και οι ασχολούμενες με το θέμα ΜΚΟ, δείχνουν έναν περίεργο αυτισμό, προβάλλοντας ο καθένας μόνον όσα τον απασχολούν αυτή τη στιγμή, χωρίς να θέτει τα ευρύτερα ζητήματα (όπως αναδείξαμε και σε ειδικό θέμα για τις περιβαλλοντικές ΜΚΟ) και μόνο από την πλευρά του μέγιστου οφέλους του καθενός με βάση το κοινό του. Πρακτική που είναι αναμενόμενη για τα πολιτικά κόμματα αλλά που ελπίζαμε ότι δεν θα χαρακτηρίσει τον κοινοβουλευτικό διάλογο και σίγουρα όχι τους φορείς που ασχολούνται με την προστασία του περιβάλλοντος. Δυστυχώς διαψευστήκαμε.
      Προκειμένου λοιπόν να μην αποκρύβονται από τη δημόσια συζήτηση αυτά τα θέματα, το economix.gr εντρύφησε στη μελέτη και φέρνει στη δημοσιότητα και πάλι ορισμένα από τα στοιχεία που περιλαμβάνει που δεν έχουν τύχει ευρείας δημοσιότητας. Αλλά μπορούν να βοηθήσουν πολύ τους πολίτες και τους αναγνώστες μας να καταλάβουν τί κρύβεται πίσω από τις τοποθετήσεις όσων μιλούν για το ζήτημα των περιοχών natura 2000 και το πως γίνεται η διαχείριση και διακυβέρνησή τους. Διότι, εν τέλει, τίποτε δεν είναι ουδέτερο…
      Καθώς στόχος της έρευνας της ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ ήταν να προταθεί ένα μοντέλο που να λύνει τα πολύχρονα προβλήματα διοίκησης και βιωσιμότητας στις εκτάσεις των περιοχών natura, οι ερευνητές προσπάθησαν να καταγράψουν την εμπειρία από άλλες χώρες και να τη συγκρίνουν με τη κατάσταση στη χώρα μας. Τα στοιχεία που παρουσιάζονται έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω της συζήτησης που γίνεται στη Βουλή για ένα νομοσχέδιο που αλλάζει ακριβώς τη διαχείριση, διοίκηση και διακυβέρνηση των περιοχών αυτών, καθώς δίνουν το πλαίσιο των πολιτικών που ακολουθούνται από κάποιες χώρες στην Ευρώπη.
      Το μοντέλο διακυβέρνησης και διοίκησης προστατευόμενων περιοχών
      Καταρχήν η μελέτη (την οποία μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη εδώ), ερευνώντας τη σχετική διεθνή βιβλιογραφία και δημοσιευμένες επιστημονικές μελέτες (τις οποίες μπορείτε να βρείτε ανατρέχοντας στη βιβλιογραφία της μελέτης), αναλύει ότι παγκοσμίως αναγνωρίζονται τέσσερις βασικοί τύποι διακυβέρνησης των προστατευόμενων περιοχών. Στους δύο πρώτους τύπους, Α και Β, τις προστατευόμενες περιοχές τις οριοθετούν και τις διαχειρίζονται υπηρεσίες του κράτους, συνήθως σε συνεργασία με άλλους φορείς. Οι δύο επόμενοι τύποι, Γ και Δ, συνήθως αναφέρονται ως «εθελοντικές προστατευόμενες περιοχές» (voluntary protected areas) και εν δυνάμει μπορούν να λειτουργούν ανεξάρτητα από την κυβερνητική αναγνώριση και υποστήριξη.
      Πίνακας 6. Οι βασικοί τύποι διακυβέρνησης προστατευόμενων περιοχών
      Τύπος Διακυβέρνησης Χαρακτηριστικά τύπου διακυβέρνησης Τύπος Α Διακυβέρνηση από κρατικές υπηρεσίες και φορείς
      Υπουργεία ή κυβερνητικές υπηρεσίες Περιφερειακές κρατικές υπηρεσίες Κατ’ εξουσιοδότηση της κυβέρνησης διαχείριση (π.χ. σε δήμο ή ΜΚΟ) Τύπος Β Κοινή Διακυβέρνηση
      Διακρατική συνεργασία (συμφωνίες μεταξύ κρατών) Συνεργατική διακυβέρνηση (κρατικές υπηρεσίες, ερευνητικά ινστιτούτα, ΜΚΟ, εκπρόσωποι τοπικών κοινωνιών κ.α.) Τύπος Γ Ιδιωτική Διακυβέρνηση
      Οι προστατευόμενες περιοχές καθορίζονται και διοικούνται από: Ιδιοκτήτες γης Μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς (π.χ. εκπαιδευτικά ιδρύματα, ΜΚΟ) Κερδοσκοπικούς οργανισμούς (π.χ. συνεταιρισμούς) Τύπος Δ Διακυβέρνηση από ιθαγενείς πληθυσμούς και τοπικές κοινωνίες
      Προσδιορισμός και διαχείριση προστατευόμενων περιοχών από ιθαγενείς πληθυσμούς Προσδιορισμός και διαχείριση προστατευόμενων περιοχών από τις τοπικές κοινωνίες.  
      Σε παγκόσμιο επίπεδο και κυρίως στην Ευρώπη κυριαρχούν οι δύο πρώτοι τύποι διακυβέρνησης των προστατευόμενων περιοχών. Οι δύο τελευταίοι εφαρμόζονται κατά κανόνα σε μικρές κλίμακες χώρου. Ιδιαίτερα το μοντέλο της Κοινής Διακυβέρνησης είναι ευρέως εφαρμοσμένο από πολλές χώρες. Όλο και περισσότερες χώρες, «πειραματίζονται» με το συγκεκριμένο μοντέλο υιοθετώντας ειδικούς νόμους, πολιτικές και διαχειριστικά μέτρα για την αύξηση της αποτελεσματικότητας του. Στο πλαίσιο της κοινής διακυβέρνησης, θεσμικοί φορείς του κράτους μοιράζονται την αυθεντία και τις ευθύνες με άλλους, μη κρατικούς, παράγοντες. Η κοινή διακυβέρνηση δεν είναι μοναδική στην περίπτωση των προστατευόμενων περιοχών αλλά εμφανίζεται και σε άλλους τομείς. Για μεγάλο διάστημα η διακυβέρνηση (governance) και η διαχείριση (management) δεν αντιμετωπιζόταν ως διακριτές έννοιες, γι’ αυτό και συχνά η κοινή διακυβέρνηση αναφέρεται ως συνδιαχείριση, συνεργατική διαχείριση, κοινή διαχείριση, κ.ά. Η συνεργατική διακυβέρνηση είναι μια μορφή κοινής διακυβέρνησης, στην οποία η αυθεντία και η ευθύνη της λήψη των αποφάσεων ανήκουν σε ένα (κρατικό) φορέα, αλλά απαιτείται, είτε μέσω νόμων είτε μέσω πολιτικών, να ενημερώνει και να συμβουλεύεται τις ενδιαφερόμενες-εμπλεκόμενες ομάδες (stakeholders), κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού ή και εφαρμογής των δράσεων. Για παράδειγμα, η συμμετοχή μπορεί να εξασφαλιστεί μέσω της απόδοσης σε αντιπροσωπευτικές ομάδες εργασίας της ευθύνης ανάπτυξης τεχνικών προτάσεων για τη ρύθμιση των προστατευόμενων περιοχών, που υποβάλλεται στον αρμόδιο φορέα για αξιολόγηση και έγκριση. Σε αυτή την περίπτωση, το συμβουλευτικό σώμα που αναπτύσσει την τεχνική πρόταση, έχει σημαντική επίδραση στις αποφάσεις που λαμβάνονται.
      Στην πλήρη διάσταση της κοινής διακυβέρνησης, οι εκπρόσωποι διαφορετικών φορέων, ομάδων συμφερόντων και ομάδων πολιτών, συμμετέχουν σε σώμα διακυβέρνησης, το οποίο κατέχει την αυθεντία και τη δυνατότητα να παίρνει αποφάσεις. Σε αυτή την περίπτωση τα μέλη που συμμετέχουν είναι κρίσιμο να χαρακτηρίζονται από αξιοπιστία, επικοινωνώντας συχνά και αποτελεσματικά με τους φορείς και τις ομάδες που εκπροσωπούν.
      Έτσι λοιπόν προκύπτει ότι η κοινή διακυβέρνηση συνήθως συμπεριλαμβάνει ένα ή περισσότερα σώματα αποφάσεων και σημαντικό αριθμό συμμετεχόντων. Τα σώματα αυτά μπορούν να λαμβάνουν αποφάσεις, να λειτουργούν συμβουλευτικά ή να έχουν εκτελεστικό χαρακτήρα. Οι κανόνες λειτουργίας και ο ρόλος κάθε μέλους θα πρέπει να είναι ξεκάθαρα ορισμένοι, παρ’ όλο που στην πορεία του χρόνου δύναται να μεταβάλλονται. Με δεδομένο ότι οι περισσότερες καθορισμένες προστατευόμενες περιοχές έχουν προσδιοριστεί από κυβερνήσεις, η διακυβέρνηση των περιοχών αυτών αναπόφευκτα εμπεριέχει εκπροσώπους της κυβέρνησης.
      Εν κατακλείδι, αναφέρει η μελέτη της διαΝΕΟσις, η πραγματική κοινή διακυβέρνηση έχει τρία βασικά συστατικά στοιχεία, α) μια διαδικασία διαβούλευσης, β) μια συμφωνία συνδιαχείρισης (π.χ. μια συμφωνία που περιγράφει τον ρόλο, τις αρμοδιότητες και την συνεισφορά κάθε μέρους και γ) ένα πολυσυμμετοχικό όργανο διακυβέρνησης.
      Μετά τη θεωρητική τεκμηρίωση για τον τρόπο διακυβέρνησης (governance) και διαχείρισης (management) των προστευόμενων περιοχών παγκοσμίων, η ερευνητική ομάδα της διαΝΕΟσις προχωρά σε πιο συγκεκριμένη ανάλυση με παραδείγματα από τον ευρωπαϊκό χώρο.
      Τα παραδείγματα από την Ευρώπη 
      Μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. υπάρχει μεγάλη ποικιλία αναφορικά με τις διοικητικές δομές που χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών. Ωστόσο  η Ελλάδα αποτελεί μια από τις εξαιρέσεις εξαιτίας της ανυπαρξίας ενός ολοκληρωμένου και κοινού Σχεδίου Διαχείρισης για όλες τις προστατευόμενες περιοχές και τους ΦοΔΠΠ.  
      Πιο συγκεκριμένα, κάποια κράτη-μέλη βασίζονται σε δομές αντίστοιχες με της Ελλάδας (π.χ. Ιταλία, Ισπανία, Κροατία). Άλλα προχωρούν στη νομική θεσμοθέτηση των μέτρων, που τα καθιστά νομικά δεσμευτικά και υποχρεωτικά για όλους όσοι εμπλέκονται στην εφαρμογή των διαφόρων δράσεων και δραστηριοτήτων στην περιοχή. Κάποια άλλα περιορίζονται σε τεχνικές πληροφορίες και δεδομένα τα οποία πρέπει ή μπορεί να λαμβάνονται υπόψη στο σχεδιασμό άλλων δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται στην περιοχή.
      Στη μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων πάντως, το οργανωτικό σχήμα που αναλαμβάνει την εφαρμογή του διαχειριστικού σχεδίου περιλαμβάνει, με κυρίαρχο ρόλο, τις κεντρικές κρατικές δομές (υπουργεία) σε συνεργασία με αποκεντρωμένες κρατικές υπηρεσίες και δομές της τοπικής αυτοδιοίκησης.
      Στη Φιλανδία, το 80% των προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 ανήκουν στην ιδιοκτησία του κράτους και η διαχείρισή τους γίνεται από τον οργανισμό National Heritage Service of Metsähallitus, ο οποίος εποπτεύεται από το υπουργείο Γεωργίας και Δασών και έχει ένα διττό ρόλο αφού ένα αυτοτελές τμήμα του λειτουργεί αμιγώς επιχειρηματικά (με ετήσια κέρδη άνω των 100 εκατ. € ετησίως) και ένα άλλο τμήμα του λειτουργεί παρέχοντας υπηρεσίες δημόσιας διοίκησης (οι οποίες καλύπτονται από τον κρατικό προϋπολογισμό). Η δημιουργία διαχειριστικού σχεδίου (από το National Heritage Service of Metsähallitus)  είναι υποχρεωτική μόνο για τις περιοχές που χαρακτηρίζονται ως εθνικά πάρκα και ζώνες άγριας φύσης. Για τις υπόλοιπες περιοχές τα διαχειριστικά σχέδια ενσωματώνονται στα υφιστάμενα διαχειριστικά σχέδια της κάθε περιοχής.
      Στη Δανία, εκπονείται ένα σχέδιο διαχείρισης ανά περιοχή. Τα σχέδια εκπονούνται σε κεντρικό επίπεδο από την Υπηρεσία Φύσης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και τίθενται στη διάθεση του κοινού. Κατόπιν, οι εμπλεκόμενες τοπικές αυτοδιοικήσεις εκπονούν με βάση το σχέδιο διαχείρισης ανά περιοχή, τοπικά σχέδια διαχείρισης. Ακολουθεί δημόσια διαβούλευση και επίσημη υιοθέτηση του σχεδίου διαχείρισης από το υπουργείο. Σύμφωνα με το σχέδιο διαχείρισης προβλέπεται συγκεκριμένη κατανομή αρμοδιοτήτων, υποχρεώσεων και ευθυνών για κάθε φορέα (υπουργεία, τοπική αυτοδιοίκηση, ιδιοκτήτες γης, κ.λπ.). Η ευθύνη της εποπτείας της εφαρμογής των σχεδίων και της διασφάλισης ότι όλα τα εμπλεκόμενα μέρη συμμορφώνονται με τις επιταγές των σχεδίων, ανατίθεται στο υπουργείο και στην τοπική αυτοδιοίκηση.
      Παρόμοιο σύστημα ακολουθείται και στο ομοσπονδιακό κρατίδιο της Φλάνδρας του Βελγίου. Στην περίπτωση αυτή τα σχέδια διαχείρισης που τελικώς υιοθετούνται, εγκρίνονται από την κυβέρνηση και είναι δεσμευτικά για όλες τις αρχές, συμπεριλαμβανομένων των τοπικών αρχών και των ιδιοκτητών.
      Αντίστοιχα στην Ολλανδία, τα 166 συνολικά διαχειριστικά σχέδια εκπονήθηκαν σε συνεργασία μεταξύ των 12 περιφερειών και τριών συναρμόδιων υπουργείων, τον επιτελικό δε ρόλο για την εφαρμογή κάθε σχεδίου αναλαμβάνει μια κεντρική ή περιφερειακή κυβερνητική υπηρεσία. Παράλληλα, ένα ανεξάρτητο συντονιστικό γραφείο, αναλαμβάνει θέματα συντονισμού μεταξύ των συναρμόδιων αρχών και φορέων.
      Στην Πορτογαλία, ο τρόπος διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών ενσωματώνεται σε εργαλεία χωροταξικού σχεδιασμού συμπεριλαμβανομένων εργαλείων σχεδιασμού της διαχείρισης των δασών, της γεωργίας και των ακτών. Στις περιοχές όπου η διατήρηση και προστασία εξαρτάται από τη διαχείριση των δασών και της γεωργίας, τα μέτρα διαχείρισης συμπεριλαμβάνονται στα Ολοκληρωμένα Προγράμματα Εδαφικής Παρέμβασης που εφαρμόζονται στο πλαίσιο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης. Τα μέτρα εφαρμόζονται με τη συνεργασία του δασικού και του αγροτικού τομέα, ιδιαίτερα με τους ιδιοκτήτες γης, με σκοπό την επίτευξη του καθεστώτος διατήρησης για τα συγκεκριμένα προστατευόμενα είδη ή οικοτόπους. Αναφορικά με την παράκτια ζώνη, τα εργαλεία χωροταξικού σχεδιασμού περιλαμβάνουν τους στόχους διατήρησης και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν στη ζώνη θαλάσσιας προστασίας.
      Στη Λιθουανία, οι διατάξεις για τα διαχειριστικά σχέδια συνήθως ενσωματώνονται στα δασικά διαχειριστικά σχέδια, στα σχέδια αναδάσωσης και στα άλλα χωροταξικά σχέδια, εφόσον αυτά ετοιμάζονται μετά την έγκριση των διαχειριστικών σχεδίων για τις προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Natura 2000. Στην περίπτωση όμως που τα σχέδια χρήσεων γης έχουν ήδη εγκριθεί (πριν από τη σύνταξη των διαχειριστικών σχεδίων για τις προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Natura 2000), τότε υπάρχουν πρακτικές δυσκολίες στην ευθυγράμμισή τους με τις ανάγκες προστασίας.
      Στην Ιρλανδία, τα διαχειριστικά σχέδια ή/και οι στόχοι διατήρησης πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν καταρτίζονται γεωργο-περιβαλλοντικά προγράμματα σε γεωργικές εκτάσεις που βρίσκονται σε ΕΖΔ ή ΖΕΠ. Οι στόχοι διατήρησης για μια συγκεκριμένη περιοχή του δικτύου Natura 2000, πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη σε όλες τις «κατάλληλες αξιολογήσεις» (άρθρο 6.3 της σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας) των έργων και σχεδίων, συμπεριλαμβανομένων των αναπτυξιακών σχεδίων που καταρτίζουν οι τοπικές αρχές.
      Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα τομεακά σχέδια, τα οποία καταρτίζονται από διάφορες αρμόδιες αρχές, οφείλουν να σέβονται τις απαιτήσεις για την προστασία των περιοχών Natura 2000 που βρίσκονται στο γεωγραφικό πεδίο αναφοράς τους. Σε πολλές περιπτώσεις αυτό επιτυγχάνεται μέσω της αξιολόγησης των διαχειριστικών σχεδίων στη διαδικασία σύνταξης σχεδίων χρήσεων γης ή τομεακών σχεδίων. Περαιτέρω, στην πράξη γίνεται όλο και μεγαλύτερη προσπάθεια οι απαιτήσεις προστασίας των περιοχών Natura 2000 να λαμβάνονται υπόψη όσο το δυνατόν νωρίτερα στο σχεδιασμό των έργων και σχεδίων, έτσι ώστε να αποφεύγονται μελλοντικά προβλήματα σε επόμενα στάδια. Οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στα σχεδιαζόμενα έργα και των Στρατηγικών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στα σχεδιαζόμενα σχέδια και προγράμματα δίνει επίσης την ευκαιρία να αντιμετωπίζονται τα ζητήματα προστασίας που σχετίζονται με τους στόχους διατήρησης των περιοχών Natura 2000 στα αρχικά στάδια σχεδιασμού.
      Στην Ουγγαρία, μόλις καταρτιστούν τα διαχειριστικά σχέδια, οι Διευθύνσεις των Εθνικών Πάρκων και οι περιβαλλοντικές αρχές προσπαθούν να εξασφαλίσουν την ενσωμάτωση των μέτρων που προβλέπονται από τα διαχειριστικά σχέδια στα αναπτυξιακά χωροταξικά σχέδια, τα σχέδια διαχείρισης των δασών, στα σχέδια διαχείρισης υδάτων κ.λπ. Τα μέτρα που προτείνονται στα διαχειριστικά σχέδια, αν και δεν είναι υποχρεωτικά, λαμβάνονται επίσης υπόψη στην «κατάλληλη αξιολόγηση» άλλων έργων και σχεδίων και στα συμβόλαια χρήσεων κρατικής γης που τελούν υπό τη διαχείριση των Διευθύνσεων των Εθνικών Πάρκων. Μερικές από τις προτάσεις/κατευθύνσεις των σχεδίων διαχείρισης περιοχών Natura 2000 είναι υποχρεωτικές, εάν αυτές οι προτάσεις/κατευθύνσεις ρυθμίζονται από άλλη νομοθεσία που σχετίζεται με τις χρήσεις γης (π.χ. για λιβάδια και διαχείριση των δασών).
      Στη Σλοβενία, ο σχεδιασμός της διαχείρισης των περιοχών Natura 2000 γίνεται μέσω των διαδικασιών κατάρτισης των τομεακών διαχειριστικών σχεδίων (δασικών, υδάτων, αλιείας, κυνήγι κ.λπ.). Για τον λόγο αυτό, το 2007 υιοθετήθηκε το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Natura 2000 στο οποίο αναφέρεται ρητά ότι η αλιεία, η δασοκομία, η γεωργία, η διαχείριση των υδάτων και το κυνήγι πρέπει να συμμορφώνονται με τους στόχους διατήρησης, τις κατευθύνσεις και τα μέτρα προστασίας του Επιχειρησιακού Προγράμματος για τις εν λόγω προστατευόμενες περιοχές. Προβλέπεται επίσης ρητά ότι το υπουργείο Έρευνας και Εκπαίδευσης και το υπουργείο Οικονομικών πρέπει να ενσωματώνουν τα μέτρα στον οικονομικό και επιχειρησιακό τους προγραμματισμό.
      Στη Γαλλία, είναι υποχρεωτική η σύνταξη διαχειριστικού σχεδίου (DOCument d’OBjectifs, DΟCOB) για κάθε προστατευόμενη περιοχή, το οποίο προβλέπει τις επιτρεπόμενες χρήσεις γης. Τόσο η σύνταξη όσο και η εφαρμογή του σχεδίου ανήκει στην αρμοδιότητα της νομαρχίας και της τοπικής επιτροπής εργασίας (COmité de PILotage, COPIL) η οποία αποτελείται από τοπικούς παράγοντες και διάφορες ομάδες συμφερόντων και συντάσσει το διαχειριστικό σχέδιο το οποίο εγκρίνεται από τη νομαρχία. Ένας εκ των δύο (τοπικοί παράγοντες και ομάδες συμφερόντων), επί τη βάσει συμβολαίου που υπογράφει με τη νομαρχία, αναλαμβάνει τη συγγραφή του διαχειριστικού σχεδίου (43% των περιπτώσεων είναι ο τοπικός δήμος, 23% Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ), 22% άλλες δημόσιες αρχές, 6% το κράτος και 6% εξωτερικοί εμπειρογνώμονες). Το έργο της COPIL και της νομαρχίας υποστηρίζεται από ομάδες εργασίας ειδικούς του κεντρικού κράτους και εξωτερικούς εμπειρογνώμονες στους οποίους μπορεί να ανατίθενται συγκεκριμένες εργασίες, αναλύσεις κ.λπ. Στη συνέχεια η εφαρμογή του διαχειριστικού σχεδίου ανατίθεται σε κάποιο άλλο πρόσωπο που προέρχεται από την τοπική κοινωνία.
      Στην Τσεχία δεν είναι υποχρεωτικό να υπάρχει διαχειριστικό σχέδιο για κάθε προστατευόμενη περιοχή (είναι υποχρεωτικά μόνο για ορισμένες κατηγορίες προστατευόμενων περιοχών). Τα διαχειριστικά σχέδια, όπου συντάσσονται, είναι ευθύνη διαφορετικών κρατικών φορέων όπως της Υπηρεσίας Προστασίας της Φύσης και του Τοπίου, των τεσσάρων Εθνικών Πάρκων και των περιφερειακών αρχών που ετοιμάζουν διαχειριστικά σχέδια με τη βοήθεια ΜΚΟ (Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων) και εξωτερικών μελετητών. Κατά κανόνα, δεν υπάρχει διακριτός φορέας υπεύθυνος για την εφαρμογή του διαχειριστικού σχεδίου. Όλες οι δημόσιες αρχές προστασίας της φύσης είναι υποχρεωμένες να το εφαρμόζουν.
      Στη Γερμανία η διαβούλευση των κρατικών υπηρεσιών που έχουν ως αρμοδιότητα τομείς του περιβάλλοντος (αγροτική παραγωγή, δάση, ύδατα, κ.ά.), ενδιαφερόμενες/εμπλεκόμενες ομάδες (stakeholders), μη κυβερνητικές οργανώσεις, κ.ά. πραγματοποιείται μέσω ενός συμβουλευτικού συμβουλίου.
      Τα κοινά χαρακτηριστικά από την ευρωπαϊκή εμπειρία
      Παρά την πλειάδα των προσεγγίσεων σε σχέση με τις διοικητικές δομές που έχουν επιλεγεί σε χώρες της Ευρώπης για τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών, τρία είναι τα κοινά τους χαρακτηριστικά:
      α) Οι διοικητικές δομές είναι συμβατές με τη συνολική διοικητική διάρθρωση της χώρας. Η δημιουργία δομών που δεν αντιστοιχούν στη συνολική διοικητική αρχιτεκτονική της χώρας αποφεύγονται, μιας και δημιουργούνται ζητήματα επικάλυψης αρμοδιοτήτων και μειωμένης συνέργειας.
      β) Για κάθε προστατευόμενη περιοχή υπάρχει σχέδιο διαχείρισής της, η εφαρμογή και παρακολούθηση του οποίου είναι η βασική αρμοδιότητα του εκάστοτε φορέα/δομής διαχείρισης. Για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων διατήρησης που προκύπτουν από τα διαχειριστικά σχέδια είναι απαραίτητο να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική ενσωμάτωσή τους στις άλλες τομεακές πολιτικές και σχέδια (π.χ. στην πολιτική για το κυνήγι, την αλιεία, τα δάση, τη διαχείριση των υδάτων, τη γεωργία, τον χωροταξικό σχεδιασμό κ.λπ.). Αυτό πρακτικά μπορεί να γίνει με την υποχρεωτική επιβολή των μέτρων μέσω νομικά δεσμευτικών εργαλείων (θέσπιση μέσω νομοθετικής ή κανονιστικής διαδικασίας). Μπορεί όμως εξίσου να επιτευχθεί χρησιμοποιώντας διαδικασίες που εξασφαλίζουν καλό συντονισμό των σχετικών εμπλεκομένων τομεακών πολιτικών που επηρεάζονται από τις ανάγκες διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών.
      γ) Η αποτελεσματική διαμόρφωση και εφαρμογή των σχεδίων διαχείρισης απαιτεί συνεχή και αποτελεσματική κοινωνική διαβούλευση. Η κοινωνική διαβούλευση αποτελεί δομικό τμήμα της χρηστής διακυβέρνησης (good governance). Η χρηστή διακυβέρνηση επιτυγχάνεται με τη διαφάνεια, τη συµµετοχή, τη λογοδοσία, την αποτελεσματικότητα και τη συνοχή. Βέλτιστες πρακτικές στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. εξασφαλίζουν την ενεργή συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων/εμπλεκόμενων ομάδων (stakeholders) στη διαμόρφωση και κυρίως στην εφαρμογή των διαχειριστικών σχεδίων. Κάποια κράτη-μέλη βασίζονται σε (μόνιμες) επιτροπές συντονισμού (steering groups or committees) για τη διαμόρφωση των διαχειριστικών σχεδίων (π.χ. Γαλλία, Αυστρία, Βέλγιο Λουξεμβούργο, Λετονία κ.ά.). Οι επιτροπές αυτές συνήθως περιλαμβάνουν τις τοπικές αρχές και τους εκπροσώπους των τοπικών ιδιοκτητών, χρηστών και δραστηριοποιούμενων στις προστατευόμενες περιοχές. Επιπλέον, στις επιτροπές αυτές μπορούν να συμμετέχουν εκπρόσωποι επαγγελματικών ομάδων, φορείς που δραστηριοποιούνται στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, στη γεωργία, στη δασοκομία, στο κυνήγι, στην αλιεία, στον αθλητισμό και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
      Η ανάγκη για αποτελεσματική διοίκηση των περιοχών natura
      Η μελέτη της διαΝΕΟσις, στο κεφάλαιο για τις καλές ευρωπαϊκές πρακτικές που συνδυάζουν αποτελεσματικά την προστασία και αναζωογόνηση των προστατευόμενων περιοχών με την οικονομική ανάπτυξη (ρεπορτάζ για το οποίο ακολουθεί), καταλήγει ότι «σε όλα τα παραπάνω παραδείγματα ο φορέας διοίκησης των προστατευόμενων περιοχών ήταν γνωστός με διακριτές αρμοδιότητες, ώστε να μπορεί να σχεδιάσει και να υλοποιήσει συγκεκριμένες δράσεις. Η απουσία λοιπόν σταθερού διοικητικού σχήματος για το σύνολο των περιοχών Natura 2000 της Ελλάδας μπορεί να θεωρηθεί ως η βασική τροχοπέδη σε οποιαδήποτε αναπτυξιακή δραστηριότητα».
      Λύνεται άραγε αυτό το κυρίαρχο πρόβλημα με την πρόταση της κυβέρνησης για τγη δημιουργία ενός κεντρικού φορέα διοίκησης με τοπικές αντένες; Μένει να αποδειχθεί. Πάντως το προηγούμενο μοντέλο των δεκάδων φορέων χωρίς ουσιαστικές και ξεκάθαρες αρμοδιότητες σίγουρα απέτυχε. Όμως η μελέτη της διαΝΕΟσις κατέληγε, το 2017, ενόψει της τότε αλλαγής του θεσμικού πλαισίου από τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, κατέληγε σε ένα διαφορετικό πλαίσιο.
      Συγκεκριμένα, με λίγα λόγια οι μελετητές της επιχτημονικής ομάδας κατέληγαν σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης και προστασίας των περιοχών αυτών και μεταξύ άλλων, πρότειναν:
      Τη δημιουργία 13 ΦοΔΠΠ στα αντίστοιχα γεωγραφικά όρια των περιφερειών της χώρας. Κάθε ΦοΔΠΠ να αναλαμβάνει την ευθύνη για το σύνολο των προστατευόμενων περιοχών στην περιφέρειά του. Οι ΦοΔΠΠ να διοικούνται από 11μελή διοικητικά συμβούλια που περιλαμβάνουν εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης, περιβαλλοντικών οργανώσεων, του κεντρικού κράτους και αρμόδιους επιστήμονες. Εκτός από τον Πρόεδρο του Δ.Σ., κάθε ΦοΔΠΠ να έχει και διευθύνοντα σύμβουλο. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να συντάξει κοινό, λεπτομερή εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας των ΦοΔΠΠ που να καλύπτει όλες τις διοικητικές δραστηριότητες όλων των φορέων. Η υπάρχουσα Επιτροπή «Φύση 2000» να ενεργεί ως Εθνική Επιτροπή Προστατευόμενων Περιοχών. Αφαίρεση των κατασκευαστικών και ελεγκτικών αρμοδιοτήτων από τους ΦοΔΠΠ. Οι ΦοΔΠΠ να αναζητήσουν νέες πηγές χρηματοδότησης από εμπορική δραστηριότητα, χορηγίες, ανεκμετάλλευτα ευρώ.
      Περισσότερα...

      1096 • 1

    13. Περιβάλλον

      Ξεκινάει ο διαγωνισμός για το μεγαλύτερο έργο διαχείρισης απορριμμάτων (ΜΕΑ Δυτικού Τομέα Κεντρικής Μακεδονίας)

      Engineer

      H ΜΕΑ Δυτικού Τομέα Κεντρικής Μακεδονίας, που θα είναι δυναμικότητας περίπου 300.000 τόνων ανά έτος και θα εξυπηρετεί 10 Δήμους.
      Αντίστροφα μετράει ο χρόνος για τη δημοπράτηση της μονάδας επεξεργασίας αποβλήτων Δυτικού Τομέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, που θα υλοποιηθεί ως Σύμπραξη Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα. Πρόκειται για το μεγαλύτερο έργο διαχείρισης απορριμμάτων στη χώρα, προϋπολογισμού 118 εκατ. ευρώ, που θα κατασκευαστεί στη Δυτική Θεσσαλονίκη και θα εξυπηρετεί πέντε νομούς.
      Με απόφασή του ο Περιφερειακός Σύνδεσμος Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.ΔΣΑ) Κεντρικής Μακεδονίας προχώρησε, πρόσφατα, στην επιλογή νομικού συμβούλου με αντικείμενο την υποστήριξη της πρώτης φάσης του διαγωνισμού, δηλαδή της προεπιλογής των υποψηφίων εταιρειών. Η δημοπράτηση θα πραγματοποιηθεί μέσω ανταγωνιστικού διαλόγου, όπου, δηλαδή, οι ενδιαφερόμενοι καταθέτουν τις προτάσεις τους αναφορικά με τον τρόπο υλοποίησης του έργου και το χρονοδιάγραμμα. Πρόκειται για μία διαδικασία, που είναι συνήθως χρονοβόρα, αλλά σύμφωνα με τον αντίλογο με τον τρόπο αυτό προχώρησε ο διαγωνισμός για το σύνολο των «νέας γενιάς» μονάδων επεξεργασίας, οι οποίες υλοποιήθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα.
      Το έργο
      Σύμφωνα με το Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Π.Ε.Σ.Δ.Α) Κεντρικής Μακεδονίας, συνολικά στην Κεντρική Μακεδονία θα υλοποιηθούν τρεις μονάδες επεξεργασίας υπολειμματικών σύμμεικτων απορριμμάτων. Μία από αυτές είναι η ΜΕΑ Δυτικού Τομέα Κεντρικής Μακεδονίας, που θα είναι δυναμικότητας περίπου 300.000 τόνων ανά έτος και θα εξυπηρετεί 10 Δήμους που θα αποτελούν το 64% των παραγόμενων σύμμεικτων απορριμμάτων της Π.Ε Θεσσαλονίκης. Η μονάδα θα κατασκευαστεί μέσω ΣΔΙΤ και ο ιδιωτικός Φορέας Σύμπραξης θα αναλάβει τη μελέτη, χρηματοδότηση κατασκευή, συντήρηση και λειτουργίας των εγκαταστάσεων επεξεργασίας. Η διάρκεια της σύμβασης θα είναι 27 έτη εκ των οποίων τα 3 αφορούν τη κατασκευή και τα 24 τη λειτουργία. Το δε κόστος κατασκευής ανέρχεται σε 118 εκ. ευρώ συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.
      Με την κατασκευή του να έχει λάβει έγκριση από την αρμόδια Διυπουργική Επιτροπή, τον περασμένο Σεπτέμβριο, το έργο μπαίνει στην πρώτη φάση του διαγωνισμού που περιλαμβάνει τη σύνταξη σχεδίου πρόσκλησης υποβολής εκδήλωσης ενδιαφέροντος και, εν γένει, το σύνολο των απαιτούμενων προπαρασκευαστικών βημάτων για την εκπόνηση του διαγωνισμού.
      Σημειώνεται ότι το έργο θα χωροθετηθεί σε έναν από τους τρεις χώρους που έχουν προεπιλεγεί στη δυτική πλευρά της Θεσσαλονίκης, ενώ δεν έχει επιλεγεί το είδος της τεχνολογίας που θα εφαρμοστεί.
      Περισσότερα...

      1077 • 0

    14. Περιβάλλον

      Η μονάδα επεξεργασίας σύμμεικτων στην Αλεξανδρούπολη

      Engineer

      Το έργο, προϋπολογισμού 18,9 εκατ. ευρώ, έχει δυναμικότητα 38.855 τόνους ανά έτος σύμμεικτων αστικών στερεών αποβλήτων και 5.971 τόνους ανά έτος προδιαλεγμένα οργανικά απόβλητα και της μονάδας παραγωγής ενέργειας από βιοαέριο.
      Στην επίτευξη των στόχων για την μετάβαση στην κυκλική οικονομία με υψηλό επίπεδο αξιοποίησης των πόρων συμβάλει η μονάδα επεξεργασίας σύμμεικτων αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) και προδιαλεγμένων οργανικών αποβλήτων στην Αλεξανδρούπολη που κατασκευάζει η τεχνική εταιρεία Μεσόγειος.
      Αντικείμενο του έργου, προϋπολογισμού 18,9 εκατ. ευρώ, είναι η κατασκευή και λειτουργία της μονάδας επεξεργασίας σύμμεικτων αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) και προδιαλεγμένων οργανικών αποβλήτων στην ΟΕΔΑ Αλεξανδρούπολης, με δυναμικότητα 38.855 τόνους ανά έτος σύμμεικτων αστικών στερεών αποβλήτων και 5.971 τόνους ανά έτος προδιαλεγμένα οργανικά απόβλητα και της μονάδας παραγωγής ενέργειας από βιοαέριο.
      Πηγή: Μεσόγειος Η μονάδα επεξεργασίας σύμμεικτων στην Αλεξανδρούπολη είναι δυναμικότητας 38.855 τόνων ανά έτος. Τρία στάδια
      Πιο συγκεκριμένα, η μονάδα αποτελείται από τρία στάδια την μηχανική επεξεργασία, την βιολογική επεξεργασία και την ραφιναρία, από όπου παράγονται:
      Ανακυκλώσιμα υλικά (χαρτί/χαρτόνι, πλαστικά, μέταλλα) Υλικό τύπου κόμποστ κατάλληλο για εδαφική χρήση Ηλεκτρική ενέργεια Πηγή: Μεσόγειος Για την κατασκευή του έργου θα χρησιμοποιηθεί εξοπλισμός τελευταίας τεχνολογίας που επιτρέπει την μεγιστοποίηση της ανάκτησης προϊόντων.
      Ειδικά για την βιολογική επεξεργασία θα εφαρμοστεί η τεχνολογία της αναερόβιας χώνευσης, η οποία:
      Πραγματοποιείται σε κλειστούς αντιδραστήρες Παράγει βιοαέριο, το οποίο αξιοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας Παράγει υλικό κατάλληλο για χρήση ως κόμποστ Πηγή: Μεσόγειος Πηγή: Μεσόγειος Πηγή: Μεσόγειος Πηγή: Μεσόγειος
      Περισσότερα...

      1756 • 0

    15. Περιβάλλον

      Παγκόσμια Ημέρα της Γης: Μόλις το 2,8% των οικοσυστημάτων του πλανήτη παραμένει ανέπαφο

      Engineer

      Η 22α Απριλίου εδώ και περισσότερα από 50 χρόνια έχει θεσμοθετηθεί από την κοινωνία των πολιτών ως η Παγκόσμια Ημέρα της Γης.
      Χρόνο με το χρόνο, η μέρα αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία καθώς η κλιματική και η περιβαλλοντική κρίση καθιστούν επιτακτική την ευαισθητοποίηση της παγκόσμιας κοινότητας, αλλά κυρίως την άμεση λήψη μέτρων, καθώς η ανθρωπογενής δραστηριότητα φαίνεται ότι δεν έχει αφήσει σχεδόν τίποτα ανεπηρέαστο στον πλανήτη.
      Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει πρόσφατη επιστημονική έρευνα του πανεπιστημίου Cambridge, σύμφωνα με την οποία το 2,8% των εκτάσεων του πλανήτη παραμένει ανέπαφο οικολογικά, με υγιείς πληθυσμούς όλων των ενδημικών ζώων και φυτών και με ανεπηρέαστους οικοτόπους.
      Σύμφωνα με του επιστήμονες, αυτά τα μικρά κομμάτια της άγριας ζωής που δεν έχουν υποστεί ζημιές από ανθρώπινες δραστηριότητες βρίσκονται κυρίως σε τμήματα των τροπικών δασών του Αμαζονίου και του Κονγκό, στα δάση και στην τούνδρα της Ανατολικής Σιβηρίας και του Βόρειου Καναδά, καθώς επίσης και στη Σαχάρα.
      Επιπλέον, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Frontiers in Forests and Global Change, χωροκατακτητικά ξενικά είδη, συμπεριλαμβανομένων των γατών, των αλεπούδων, των κουνελιών, των αιγών και των καμηλών, είχαν σημαντικό αντίκτυπο στα εγγενή είδη στην Αυστραλία, με τους επιστήμονες να μην βρίσκουν άθικτες περιοχές στην εν λόγω ήπειρο.

      Οι ερευνητές, μάλιστα, προτείνουν την εισαγωγή μικρού αριθμού σημαντικών ενδημικών ειδών σε ορισμένες κατεστραμμένες περιοχές, όπως ελέφαντες ή λύκοι – μια κίνηση που θα μπορούσε να αποκαταστήσει έως και το 20% των εκτάσεων του πλανήτη καθιστώντας τες και πάλι οικολογικά ακέραιες, όπως εκτιμούν.
      Προηγούμενες αναλύσεις, που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε δορυφορικές εικόνες, εκτιμούν ότι το 20-40% της επιφάνειας της Γης έχει επηρεαστεί ελάχιστα από τους ανθρώπους.
      Ωστόσο, οι επιστήμονες της νέας αυτής μελέτης υποστηρίζουν ότι τα δάση, η σαβάνα και η τούνδρα μπορεί να φαίνονται ανέπαφα από ψηλά, αλλά, στο έδαφος, λείπουν ζωτικά είδη.
      Οι ελέφαντες, για παράδειγμα, διασπείρουν τους σπόρους και με μεγάλες ωφέλειες για τα δάση, ενώ οι λύκοι μπορούν να ελέγχουν τους πληθυσμούς των ελαφιών και αλκών.
      Η νέα αξιολόγηση συνδυάζει χάρτες που υποδεικνύουν την ανθρώπινη βλάβη σε βιότοπους με χάρτες που δείχνουν την εξαφάνιση των ζώων από τις αρχικές τους περιοχές ή την ελαχιστοποίηση των πληθυσμών τους, με συνέπεια την αδυναμία διατήρησης υγιών οικοσυστημάτων.
      Επιστήμονες μάλιστα δήλωσαν ότι η νέα ανάλυση υποτιμά τις άθικτες περιοχές, επειδή πολλά είδη ζώων χαμένα στους αιώνες είναι ελάχιστα ή καθόλου γνωστά, ενώ οι νέοι χάρτες δεν λαμβάνουν υπόψη τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, η οποία αλλάζει το εύρος των ειδών.
      Είναι γεγονός ο πλανήτης βρίσκεται αντιμέτωπος με μία σοβαρή κρίση της βιοποικιλότητας, με πολλούς πληθυσμούς άγριων ζώων – από λιοντάρια έως έντομα – να βρίσκονται στο φάσμα της εξαφάνισης, κυρίως λόγω της καταστροφής των οικοτόπων για καλλιέργεια και οικοδόμηση.

      Μερικοί επιστήμονες μάλιστα, πιστεύουν ότι έχει ήδη ξεκινήσει μια έκτη μαζική εξαφάνιση της ζωής στη Γη, με σοβαρές συνέπειες για τα τρόφιμα, το καθαρό νερό και τον αέρα, από τα οποία εξαρτάται η ανθρωπότητα.
      «Σε πολλούς από τους βιότοπους που θεωρούμε άθικτους λείπουν είδη που έχουν κυνηγηθεί [και μάλιστα λαθραία] από ανθρώπους ή έχουν χαθεί εξαιτίας ξενικών ειδών ή ασθενειών», δήλωσε στην «Guardian» ο δρ Andrew Plumptre, επικεφαλής της μελέτης, από το Key Biodiversity Areas Secretariat του Cambridge.
      «Είναι αρκετά τρομακτικό, γιατί δείχνει πόσο λίγα είναι τα μοναδικά μέρη, τα οποία έχουν πραγματικά λειτουργικά και πλήρως ανέπαφα οικοσυστήματα», αναφέρει.
      «Βρισκόμαστε στη δεκαετία που ο ΟΗΕ έχει θέσει ως στόχο την αποκατάσταση του οικοσυστήματος και επικεντρώνεται στους υποβαθμισμένους βιότοπους», είπε ο δρ Plumptre. Και πρόσθεσε ότι: «Πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά την αποκατάσταση των ειδών, ώστε να μπορούμε να αναπλάσουμε και να αναδημιουργήσουμε περιοχές με οικολογικά ανέπαφα οικοσυστήματα».
      Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Frontiers in Forests and Global Change, χρησιμοποίησε χάρτες με βάση τον Κόκκινο Κατάλογο του IUCN. Τα περισσότερα από τα δεδομένα αφορούσαν θηλαστικά, αλλά περιελάμβαναν επίσης ορισμένα πουλιά, ψάρια, φυτά, ερπετά και αμφίβια.
      Πολλές από τις ανέπαφες περιοχές που εντοπίστηκαν ήταν σε περιοχές που διαχειρίζονται αυτόχθονες κοινότητες. Η ανάλυση δεν περιελάμβανε την Ανταρκτική.
      Η Γη ως Google Doodle
      Με ένα ιδιαίτερο Google Doodle τιμάται σήμερα η Ημέρα της Γης 2021, με την εταιρεία να δείχνει το δρόμο σε ένα φωτεινότερο μέλλον.
      Σε σχετική ανακοίνωση, η Google επισημαίνει πως το βίντεο που συνοδεύει το Doodle, «δείχνει μια ποικιλία δέντρων που φυτεύονται σε φυσικούς βιότοπους, και είναι ένας από τους πολλούς τρόπους που μπορούμε να διατηρήσουμε τη Γη μας υγιή για τις μελλοντικές γενιές».
       
      Περισσότερα...

      373 • 0

    16. Περιβάλλον

      Υποχρέωση εγγραφής επιχειρήσεων σε Συλλογικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) σύμφωνα με τον Ν. 4819/2021 - Επιβολή κυρώσεων από τον ΕΟΑΝ

      Engineer

      Σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 11 του Ν. 4819/2021 η συμμετοχή των υπόχρεων παραγωγών (όπως προσδιορίζονται στην παρ. 1 του ίδιου άρθρου) σε Συλλογικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ), πραγματοποιείται με την υπογραφή σχετικής σύμβασης με τον φορέα ΣΣΕΔ. Η συμμετοχή σε ΣΣΕΔ: α) παρέχει το δικαίωμα στον υπόχρεο να χρησιμοποιεί σήμανση με την ένδειξη που περιγράφεται στη σύμβαση ως απόδειξη της ένταξής του στο ΣΣΕΔ, β) απαλλάσσει τους υπόχρεους από την ευθύνη της εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων συσκευασιών ή προϊόντων.
      Ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.) τηρεί το Εθνικό Μητρώο Παραγωγών Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (ΕΜΠΑ), στο οποίο καταχωρίζονται οι υπόχρεοι της παρ. 1 (παρ. 5 του άρθρου 11 του Ν.4819/2011). Μπορείτε να δείτε περισσότερες πληροφορίες στο ενημερωτικό για επιχειρήσεις.
      Ο Ε.Ο.ΑΝ. ενημέρωσε τα επιμελητήρια με επιστολή του πως στα πλαίσια του ελεγκτικού ρόλου του Οργανισμού, θα προβεί στην επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων σύμφωνα με το άρθρο 69 παρ. 1 του εν θέματι Νόμου: «. 1. Στον υπόχρεο που παραβαίνει την παρ. 1 του άρθρου 11 επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ίσο με τις ελάχιστες χρηματικές εισφορές της περ. β’ της παρ. 3 του άρθρου 13, που ισχύουν κατά τη διαπίστωση της παράβασης, τις οποίες θα κατέβαλε σε ΣΣΕΔ για το χρονικό διάστημα των τελευταίων πέντε (5) ετών. Σε περίπτωση που ο παραγωγός συμμορφώνεται αυτοβούλως με την υποχρέωση της παρ. 1 του άρθρου 11 εντός έξι (6) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος, το χρηματικό πρόστιμο περιορίζεται στο ποσό που αντιστοιχεί στις χρηματικές εισφορές του τελευταίου ημερολογιακού έτους....» στους υποχρέους που δε συμμορφώνονται με τα διαλαμβανόμενα στο Νόμο.
      ΠΟΙΟΥΣ ΑΦΟΡΑ
      Στο Εθνικό Μητρώο Παραγωγών (Ε.Μ.ΠΑ.) εγγράφονται υποχρεωτικά:
      (παρ. 5, άρ. 11 ν. 4819/21 & παρ. 1, αρ. 2, ΥΑ 181504/16 (ΦΕΚ 2454 Β/9-8-16))
      Οι παραγωγοί συσκευασιών δηλαδή :
      α) Τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που είναι εγκατεστημένα στην Ελλάδα, τα οποία κατ’ επάγγελμα:
      αα) συσκευάζουν αγαθά ή αναθέτουν σε τρίτο τη συσκευασία αγαθών για λογαριασμό τους ή εισάγουν συσκευασμένα αγαθά, ανεξάρτητα από τη χρησιμοποιούμενη τεχνική πώλησης, συμπεριλαμβανομένης της εξ-αποστάσεως σύμβασης, όπως ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 2251/1994 (Α’ 191), με σκοπό τη διάθεσή τους στην ελληνική αγορά,
      αβ) κατασκευάζουν ή εισάγουν συσκευασίες, οι οποίες προορίζονται να γεμίζονται σε σημείο πώλησης, συμπεριλαμβανομένων των σακουλών μεταφοράς.
      β) Τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που είναι εγκατεστημένα σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) ή σε τρίτη χώρα, τα οποία πωλούν κατ’ επάγγελμα στην Ελλάδα, απευθείας σε νοικοκυριά ή άλλους χρήστες πλην των νοικοκυριών, συσκευασίες ή/και συσκευασμένα αγαθά, μέσω συμβάσεων εξ αποστάσεως, όπως ορίζονται στην παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 2251/1994.
      γ) Με την επιφύλαξη της περ. δ’, στην περίπτωση εισαγωγών αγαθών από τρίτα εδάφη ή τρίτες χώρες προς την Ε.Ε. με τη χρήση ηλεκτρονικής διεπαφής, όπως πλατφόρμα, διαδικτυακή πύλη ή παρόμοια μέσα, ιδίως με χρήση εγκαταστάσεων παρόχων υπηρεσιών διεκπεραίωσης, η ευθύνη της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του παραγωγού που απορρέουν από ΠΔΕΠ βαρύνει τον φορολογικό αντιπρόσωπο, όπου αυτός προβλέπεται,, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον ν. 2859/2000 (Α’ 248)
      δ) Στην περίπτωση εξ αποστάσεως πώλησης αγαθών μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας τα οποία εμπίπτουν σε ΠΔΕΠ, η υποχρέωση εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του παραγωγού που απορρέουν από ΠΔΕΠ βαρύνει τη διαδικτυακή πλατφόρμα πώλησης, εκτός εάν ο πωλητής του αγαθού προσκομίζει στη διαδικτυακή πλατφόρμα πώλησης πιστοποιητικό εγγραφής στο Εθνικό Μητρώο Παραγωγού (ΕΜΠΑ). Η διαδικτυακή πλατφόρμα πώλησης, μεταξύ άλλων: δα) συμβάλλεται με ΣΕΔ, δβ) εγγράφεται στο ΕΜΠΑ, δγ) καταβάλει χρηματοδοτική εισφορά, σύμφωνα με τις προβλέψεις της σχετικής σύμβασης με το ΣΕΔ. Η εισφορά υπολογίζεται με βάση την ποσότητα, το είδος και την κατηγορία των προϊόντων, όπως εξειδικεύεται στο οικείο ΠΔΕΠ και διασφαλίζει ότι καλύπτονται όλα τα στοιχεία κόστους της περ. α’ της παρ. 3 του άρθρου 9.
      (παρ 2 άρθρο 84 του ν.4819/2021 ως ισχύει)
      Οι παραγωγοί ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών, δηλαδή κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο, διαθέτει, για πρώτη φορά και κατ’ επάγγελμα στην αγορά, ηλεκτρικές στήλες ή συσσωρευτές, συμπεριλαμβανομένων αυτών που είναι ενσωματωμένες σε συσκευές ή οχήματα, ανεξαρτήτως της χρησιμοποιούμενης τεχνικής πώλησης, συμπεριλαμβανομένης της εξ αποστάσεως επικοινωνίας, όπως ορίζεται στις κείμενες διατάξεις σχετικά με την προστασία των καταναλωτών κατά τις εξ αποστάσεως συμβάσεις (πωλήσεις).
      (παρ. 12, άρθρο 2, ΚΥΑ με αρ. 41624/2057/Ε103/10 (ΦΕΚ 1625 Β/11-10-2010))
      Οι παραγωγοί ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΗΗΕ), δηλαδή οιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο:
      (i) είναι εγκατεστημένο στη χώρα και κατασκευάζει ΗΗΕ με την επωνυμία ή το εμπορικό σήμα του ή αναθέτει τον σχεδιασμό ή την κατασκευή ΗΗΕ, τον οποίο διαθέτει στην αγορά με την επωνυμία ή το εμπορικό σήμα του εντός της ελληνικής επικράτειας,
      (ii) είναι εγκατεστημένο στη χώρα και μεταπωλεί εντός της ελληνικής επικράτειας με την επωνυμία ή το εμπορικό σήμα του εξοπλισμό παραγόμενο από άλλους προμηθευτές, όπου ο μεταπωλητής δεν θεωρείται «παραγωγός» εφόσον η μάρκα του παραγωγού αναγράφεται στον εξοπλισμό σύμφωνα με το σημείο (i),
      (iii) είναι εγκατεστημένο στη χώρα και διαθέτει στην αγορά κατ’ επάγγελμα ΗΗΕ από τρίτη χώρα ή από άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ή (iv) πωλεί ΗΗΕ στη χώρα μέσω εξ αποστάσεως επικοινωνίας απευθείας σε ιδιωτικά νοικοκυριά ή σε χρήστες πλην των ιδιωτικών νοικοκυριών και είναι εγκατεστημένος σε άλλο κράτος μέλος ή σε τρίτη χώρα, ανεξάρτητα από το ποια τεχνική πωλήσεων χρησιμοποιεί, συμπεριλαμβανομένης της εξ αποστάσεως επικοινωνίας.
      (παρ. 1 (στ), άρθρο 3, ΚΥΑ ΗΠ 23615/651/Ε.103/2014)
      Οι παραγωγοί οχημάτων, δηλαδή, ο κατασκευαστής ή ο εισαγωγέας του οχήματος, αλλά και των ανταλλακτικών των οχημάτων και του καταλυτικού του μετατροπέα (παρ. 7 του αρ. 2 του ΠΔ 116/2004, όπως ισχύει).
      Οι παραγωγοί ελαστικών, δηλαδή, ο κατασκευαστής ή ο εισαγωγέας του ελαστικού, είτε αυτό εισάγεται / κατασκευάζεται ως αυτοτελές προϊόν είτε αποτελεί μέρος του οχήματος, συμπεριλαμβανομένων και των εισαγωγέων μεταχειρισμένων ελαστικών
      (παρ. 6, αρ. 2, του ΠΔ 109/2004)
      Οι παραγωγοί λιπαντικών ελαίων, δηλαδή, κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που παράγει λιπαντικά έλαια ή αυτός του οποίου η επωνυμία αναγράφεται στο τελικό προϊόν (παρ. 8, αρ. 2 του ΠΔ 82/2004),αλλά και αυτός που εισάγει λιπαντικά έλαια, αφού στη Διαχείριση Λιπαντικών Ελαίων περιλαμβάνεται τόσο η παραγωγή λιπαντικών ελαίων, αλλά και η διάθεση στην αγορά (εμπορία), συμπερι-λαμβανομένης και της εισαγωγής λιπαντικών ελαίων προκειμένου να καταλήξουν στο χρήστη ή στο τελικό καταναλωτή.
      (παρ. 7, αρ. 2 του ΠΔ 82/2004)
      Περισσότερα...

      590 • 0

    17. Περιβάλλον

      Oι πόλεις πρέπει να προσαρμοστούν στους καύσωνες

      Engineer

      Το πρόβλημα του παρατεταμένου καύσωνα τα καλοκαίρια απαντάται πλέον ολοένα συχνότερα σε πολλές πόλεις ανά τον κόσμο. Το ερώτημα που τίθεται είναι τι πρέπει να κάνουν για να αντεπεξέλθουν στην αύξηση της θερμοκρασίας.
      Το Ινστιτούτο Περιβάλλοντος και Ανθρώπινης Ασφάλειας του ΟΗΕ με έδρα τη Βόννη φέτος το καλοκαίρι έχει μεγάλο φόρτο εργασίας. Με αφορμή την αυξητική τάση στις μέσες θερμοκρασίες παγκοσμίως, οι ερευνητές του ΟΗΕ εκπονούν μεγάλη έρευνα για το πώς τα αστικά κέντρα θα μπορούσαν μελλοντικά να προσαρμοστούν καλύτερα στο ολοένα και πιο θερμό κλίμα. Σε πρώτη φάση οι ερευνητές συλλέγουν πληροφορίες μέσα από ερωτηματολόγια που μοιράζουν στους κατοίκους της Βόννης αναφορικά με τις συνήθειές τους όταν έχει ακραία ζέστη αλλά και το πώς οι ίδιοι αντιλαμβάνονται την αύξηση της θερμοκρασίας. 
      Και οι χώρες με ψυχρότερο κλίμα είναι ευάλωτες
      Παρά το ότι η ακραία ζέστη είναι ένα φαινόμενο που δεν είθισται να συσχετίζουμε με χώρες της Βόρειας Ευρώπης, όπως η Γερμανία, εντούτοις και εκεί τα τελευταία χρόνια παρατηρείται άνοδος της θερμοκρασίας. Το 2003 περίπου 7000 άνθρωποι πέθαναν στη Γερμανία εξαιτίας του καύσωνα. Ο πρωτοφανής καύσωνας του 2003 είχε πλήξει όλη την Ευρώπη και είχε κοστίσει τη ζωή σε συνολικά 70.000. Παρά το ότι λίγες μέρες καύσωνα δεν είναι για τους περισσότερους ανθρώπους δυσβάσταχτες, εντούτοις για ευπαθείς ομάδες, όπως τους ηλικιωμένους, τις εγκύους, τα μωρά και τους αρρώστους μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολες.
      Όπως ανέφερε στη DW o κλιματολόγος του ΟΗΕ Ματίας Γκάρσαγκεν ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους που εγκυμονεί ο καύσωνας είναι ότι πολλοί άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονται τους ενδεχόμενους κινδύνους των υψηλών θερμοκρασιών. Ναι μεν κατανοούν ότι οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες αποτελούν πρόβλημα, από την άλλη πλευρά όμως δεν δείχνουν να έχουν καλή εικόνα για το πώς η αύξηση της θερμοκρασίας επηρεάζει τη ζωή και τις συνήθειές τους.
      Το φαινόμενο των «αστικών θερμονησίδων»
       Τα κύματα καύσωνα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα για τα αστικά κέντρα, τα οποία θερμαίνονται μάλιστα πολύ περισσότερο σε σχέση με άλλες περιοχές κοντά στη φύση. Αυτό οφείλεται στο φαινόμενο των «αστικών θερμονησίδων», όπως το αποκαλούν οι ειδικοί. Οι αστικές περιοχές καλύπτονται από άσφαλτο και τσιμέντο κι έτσι δεν μπορούν να συγκρατήσουν το νερό, όπως το έδαφος ή η βλάστηση, εξηγεί ο Γκάρσαγκεν. Σύμφωνα με έρευνα της ομάδας μελέτης κλιματικών φαινομένων C40, το 2050 πάνω από 970 πόλεις υπολογίζεται να έχουν μέσες υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι γύρω στους 35 βαθμούς. Μέχρι στιγμής μόνο το ένα τρίτο αυτών παρουσιάζουν τέτοιες θερμοκρασίες. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τον ΟΗΕ ως το 2050 πάνω από τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει σε πόλεις, κάτι που ενδέχεται να επιτείνει το πρόβλημα.
      Προκειμένου λοιπόν να προσαρμοστούν οι μεγαλουπόλεις στις υψηλές θερμοκρασίες απαιτούνται αλλαγές στον αστικό σχεδιασμό. Σύμφωνα με τον γερμανό ειδικό αυτό μπορεί να σημαίνει αλλαγή στον τρόπο κατασκευής, στα κατασκευαστικά υλικά, στην αύξηση των χώρων πρασίνου αλλά και στη δημιουργία διαδρόμων αέρα μέσα στις πόλεις. «Ο αστικός σχεδιασμός βέβαια μπορεί να δώσει τεχνικές λύσεις, ωστόσο για την υιοθέτηση μεγάλων αλλαγών απαιτείται διάλογος με τους κατοίκους των πόλεων» εκτιμά ο Γκάρσαγκεν. Ο διάλογος με τους πολίτες είναι σημαντικός, ώστε να αντιληφθούν το πρόβλημα και να αναζητήσουν μαζί με τους ιθύνοντες λύσεις. Ο Γερμανός ειδικός πάντως εκτιμά ότι είναι καιρός να γίνει αντιληπτό ότι η δημιουργία πόλεων, όπως τις γνωρίζουμε σήμερα, δεν μπορεί να συνεχιστεί και στο μέλλον.
      Περισσότερα...

      677 • 0

    18. Περιβάλλον

      Όσλο, Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης

      Engineer

      Μέχρι το 2030 το Όσλο έχει θέσει ως στόχο να μειώσει τις εκπομπές ρύπων κατά 95%. Ένα φιλόδοξο σχέδιο που ταιριάζει ωστόσο απόλυτα στην Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2019.
      Όποιος επισκέπτεται σήμερα το Όσλο θα συναντήσει πολλά ηλεκτροκίνητα οχήματα αλλά και μια υποβρύχια σήραγγα που αποσυμφορίζει το κυκλοφοριακό στη νορβηγική πρωτεύουσα. Η πόλη αναπτύσσεται με γρήγορο ρυθμό. Το 2020 θα εγκαινιαστεί το νέο μουσείο τέχνης και μια βιβλιοθήκη. Κοινό χαρακτηριστικό των νέων πρότζεκτ είναι οι οικολογικές τους ιδιότητες, όπως εξηγεί η Ανίτα Λίνταλ Τρόσνταλ, project manager στην πόλη του Όσλο ως οικολογικής πρωτεύουσας της Ευρώπης.
      Τα πράσινα πρότζεκτ βοήθησαν το Όσλο ώστε να επιλεγεί μεταξύ 13 πόλεων ως Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2019. Ο εν λόγω διαγωνισμός δημιουργήθηκε το 2008 από την Κομισιόν με στόχο να γίνονται προτάσεις για βιώσιμες λύσεις, που θα μπορούν να υιοθετηθούν και από άλλες ευρωπαϊκές πόλεις ή έστω να αποτελέσουν έμπνευση γι' αυτές.
      Προϋπολογισμός για το κλίμα

      Το 50% περίπου των νέων οχημάτων που κυκλοφορούν στους δρόμους του Όσλο είναι ηλεκτροκίνητα. Τραμ, τρόλεϊ και φέρι-μποτ κινούνται με υδροηλεκτρική ενέργεια. Το χειμώνα πολλά σπίτια θερμαίνονται από τις εγκαταστάσεις καύσης απορριμμάτων.
      Μέχρι το τέλος του χρόνου το Όσλο θέλει να μειώσει τις εκπομπές του κατά 36% σε σχέση με το 1990 και μέχρι το 2030 κατά 95%. Γι' αυτό το λόγο η πόλη δημιούργησε έναν προϋπολογισμό για το κλίμα – πιθανώς τον πρώτο παγκοσμίως.
      Το σημαντικότερο για το Όσλο είναι ο περιορισμός του κυκλοφοριακού, που αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή εκπομπών ρύπων. Ήδη η επιβολή διοδίων οδήγησε σε σημαντική μείωση. Ωστόσο αναλυτές εκτιμούν ότι μετά την αύξηση από 3,20 στα 5,60 ευρώ την ημέρα για ένα Ι.Χ., δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια στα διόδια.
      Μέτρα που ευνοούν τους ευκατάστατους πολίτες

      Την ίδια ώρα τα ηλεκτροκίνητα οχήματα απαλλάσσονται από τα διόδια, γεγονός που οδήγησε στην αύξηση των πωλήσεων οχημάτων τέτοιου τύπου. Ωστόσο αυτό το μέτρο ευνοεί περισσότερο τους ευκατάστατους πολίτες, διότι πολλοί δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αλλάξουν το βενζινοκίνητο ή πετρελαιοκίνητο αμάξι τους με ένα ηλεκτροκίνητο και αισθάνονται ότι τιμωρούνται από αυτό το μέτρο.
      Παρ' όλα αυτά οι περισσότεροι πολίτες στηρίζουν τους κλιματικούς στόχους της πόλης τους. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση το 75% πιστεύει ότι είναι σημαντικό να γίνει ό,τι χρειάζεται προκειμένου να μειωθούν μέχρι το 2030 οι εκπομπές κατά 95%. Πάνω από το 50% των κατοίκων υποστηρίζει την προσπάθεια του δήμου να απαγορεύσει τα αυτοκίνητα στο κέντρο της πόλης και το 63% εκτιμά ότι τα μέτρα για την επίτευξη των κλιματικών στόχων θα κάνουν το Όσλο καλύτερη πόλη.
      Λαρς Μπεβάνγκερ
      Επιμέλεια: Αλεξάνδρα Κοσμά
       
      Περισσότερα...

      938 • 0

    19. Περιβάλλον

      Η λειψυδρία απειλεί την Κωνσταντινούπολη

      Engineer

      Το 2020 ήταν η θερμότερη χρονιά της τελευταίας δεκαετίας. Φαινόμενα ακραίας ξηρασίας και ανομβρίας ήταν τα επακόλουθα σε πολλές περιοχές του πλανήτη. Τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής βίωσε έντονα και η Τουρκία. 
      Το 2020 ήταν η χρονιά που η Τουρκία βίωσε έντονα τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Στις μεγάλες πόλεις, κυρίως στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα, το νερό εξελίσσεται πλέον σε είδος προς εξαφάνιση. 
      Διότι μετά το ιδιαίτερα θερμό περσινό καλοκαίρι ακολούθησαν ιδιαίτερα φτωχοί σε βροχοπτώσεις φθινοπωρινοί και χειμερινοί μήνες. Οι χαμηλές βροχοπτώσεις έχουν ως αποτέλεσμα να έχει υποχωρήσει δραματικά η στάθμη των νερών στα φράγματα. Ιδίως στην Κωνσταντινούπολη η λειψυδρία φαίνεται να παίρνει πλέον απειλητικές διαστάσεις. Η μέση πληρότητα των 10 φραγμάτων που τροφοδοτούν την πόλη με νερό βρίσκεται μόλις στο 20%. Τέσσερα φράγματα δεν έχουν πλέον καθόλου νερό. 
      Μάχη με το χρόνο
      Σύμφωνα με τον Οργανισμό Ύδρευσης και Αποχέτευσης της Κωνσταντινούπολης καθημερινά καταναλώνονται στην πόλη περίπου 3 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού. Στις 31 Δεκεμβρίου τα αποθέματα των 10 φραγμάτων ανέρχονταν μόλις σε 176 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού. Θεωρητικά λοιπόν η Κων/πολη έχει διαθέσιμα αποθέματα μόλις μέχρι τις αρχές Μαρτίου. Οι δημοτικές αρχές προσπαθούν στο μεταξύ να κερδίσουν νερό και από άλλες πηγές, όπως από τις πηγές του ποταμού Melen Cayi.
      Η στάθμη των υδάτων στα τουρκικά φράγματα έχει υποχωρήσει δραματικά
      Αυτό όμως δεν λύνει το πρόβλημα. Στο μεταξύ οι αρχές έχουν ξεκινήσει και εκστρατείες ενημέρωσης με αντικείμενο την εξοικονόμηση νερού ενώ αποφάσισαν να μοιράσουν στα νοικοκυριά δωρεάν ειδικά μηχανήματα που μειώνουν την κατανάλωση έως και κατά 50%. 
      «Η διανομή των εξαρτημάτων θα ξεκινήσει πιλοτικά από τη συνοικία Μπεσίκτας», εξηγεί η Εμέλ Τούφεξι, διευθύντρια της μονάδας Ύδρευσης και Αποχέτευσης της συνοικίας Kağıthane. Όπως εξηγεί, τα μηχανήματα που μοιράζουν οι αρχές είναι πολύ πιο αποτελεσματικά από αυτά που κυκλοφορούν στο εμπόριο. «Δυστυχώς δεν είχαμε τις βροχοπτώσεις που αναμέναμε. Συνεπώς θα πρέπει να εξοικονομήσουμε εφεξής ακόμη περισσότερο νερό». 
      «Βόμβες βροχής»
      Ο Ορχάν Σεν από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης προτείνει να χρησιμοποιηθούν οι λεγόμενες «βόμβες βροχής» προκειμένου να αντιμετωπιστεί η λειψυδρία. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να αυξηθεί η ποσότητα των βροχοπτώσεων έως και κατά 30%. «Το νερό βρίσκεται στα σύννεφα, αλλά οι μάζες των σωματιδίων δεν είναι επαρκείς. Πρέπει λοιπόν να αυξηθούν. Έτσι αυξάνονται οι βροχοπτώσεις. Είναι κάτι που χρειάζεται η Τουρκία στην παρούσα φάση», εξηγεί ο μετεωρολόγος.
      «Η διανομή των εξαρτημάτων θα ξεκινήσει πιλοτικά από τη συνοικία Μπεσίκτας», εξηγεί η Εμέλ Τούφεξι, διευθύντρια της μονάδας Ύδρευσης και Αποχέτευσης της συνοικίας Kağıthane
      Πρόκειται για μια μέθοδο που εφαρμόστηκε τη δεκαετία του 1970 σε χώρες, όπως η Κίνα, με τη βοήθεια ειδικά εξοπλισμένων αεροσκαφών. Φυσικά και δεν πρόκειται για μια λύση διαρκείας, προσθέτει ο ειδικός.  
      Ο μετεωρολόγος τονίζει ότι ήδη τον περασμένο Ιούνιο οι ειδικοί προειδοποιούσαν για την επαπειλούμενη λειψυδρία και ζητούσαν να ληφθούν μέτρα. «Ακόμη και σήμερα πλένονται αυτοκίνητα και χαλιά με το πόσιμο νερό μας. Η πόλη όφειλε να περιορίσει τις διαθέσιμες ποσότητες». 
      Καταστροφή για την αγροτική παραγωγή
      Ο Ορχάν Σεν εκτιμά ότι τους επόμενους μήνες η Τουρκία θα βρεθεί αντιμέτωπη με επιπρόσθετα προβλήματα, με κυριότερα τις καταστροφικές συνέπειες για την αγροτική παραγωγή, με ανυπολόγιστες οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις. 
      Αντιμέτωπη με τις ίδιες προκλήσεις βρίσκεται και η πρωτεύουσα. Μόλις την περασμένη εβδομάδα ο δήμαρχος της Άγκυρας Γιαβάς ανακοίνωνε μέσω twitter ότι τα αποθέματα αρκούν μόλις για 110 μέρες, τη στιγμή που η πληρότητα στα φράγματα υποχώρησε στο 20%. 
      Μοναδική αχτίδα ελπίδας οι έντονες βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις των τελευταίων ημερών που οδήγησαν σε ελαφρά αύξηση της στάθμης των υδάτων σε αρκετά τουρκικά φράγματα. 
      Σέρκαν Οτσάκ
      Επιμέλεια: Κώστας Συμεωνίδης
      Περισσότερα...

      859 • 10

    20. Περιβάλλον

      Ιστορικό ρεκόρ για το διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα- Ξεπέρασε τα 421 μέρη ανά εκατομμύριο

      Engineer

      Η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, του κυριότερου «αερίου του θερμοκηπίου» που προκαλεί την κλιματική αλλαγή, έφθασε προ ημερών για πρώτη φορά στο επίπεδο ρεκόρ των 421,21 μερών ανά εκατομμύριο (ppm), σύμφωνα με τις μετρήσεις του σταθμού αναφοράς του Παρατηρητηρίου Μάουνα Λόα στην κορυφή ενός ηφαιστείου στη Χαβάη.
      Πρόκειται για ένα δυσοίωνο ορόσημο στην πορεία υπερθέρμανσης του πλανήτη, ο οποίος οδεύει προς διπλάσια επίπεδα διοξειδίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή (εκτιμώνταν σε περίπου 278 ppm), κάτι που πιθανώς θα συμβεί στη δεκαετία του 2060. Ο εν λόγω σταθμός της Χαβάης παρακολουθεί συνεχώς τον καιρό και τη χημεία της ατμόσφαιρας από τη δεκαετία του 1950 και οι διαχρονικές καταγραφές του θεωρούνται αντιπροσωπευτικές για την εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής.
      Όταν ο σταθμός Μάουνα Λόα ξεκίνησε τις μετρήσεις στο τέλος της δεκαετίας του '50, οι συγκεντρώσεις του ατμοσφαιρικού διοξειδίου ήταν περίπου 315 μέρη ανά εκατομμύριο. Το προηγούμενο Σάββατο είχαν πια διαμορφωθεί σε 421,1 ppm για πρώτη φορά στην ιστορία, καθώς ποτέ έως τώρα δεν είχαν υπάρξει μετρήσεις πάνω από τα 420 ppm (parts per million).
      Αν και το επίπεδο των 421,21 ppm ήταν η μέτρηση του μέσου επιπέδου του διοξειδίου μόνο σε μία μέρα, τα μέσα επίπεδα των δύο τελευταίων μηνών είναι άνω των 417 ppm και τα μέσα ετήσια επίπεδα για το 2021 αναμένεται να ξεπεράσουν τα 416 ppm.
      Περίπου οι μισές εκπομπές διοξειδίου παραμένουν για καιρό στην ατμόσφαιρα και έτσι επιφέρουν σταδιακή άνοδο της θερμοκρασίας. Η Γη είναι ήδη περίπου δύο βαθμούς Κελσίου θερμότερη σε σχέση με την περίοδο πριν τη Βιομηχανική Επανάσταση. Στοιχεία από πυρήνες πάγου δείχνουν ότι τα σημερινά επίπεδα διοξειδίου είναι τα υψηλότερα των τελευταίων τουλάχιστον 800.000 ετών.
      Το διοξείδιο του άνθρακα είναι περίπου οκτώ φορές περισσότερο στη γήινη ατμόσφαιρα σε σχέση με το μεθάνιο, γι' αυτό η προσοχή έχει εστιαστεί στο πρώτο, όμως το μεθάνιο είναι ακόμη πιο ισχυρό στη δράση του για άνοδο της θερμοκρασίας.
      Περισσότερα...

      572 • 0

    21. Περιβάλλον

      Συμφωνία ΕΕ για μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης κατά 11,7% το 2030

      GTnews

      Σε συμφωνία για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας στο επίπεδο της ΕΕ κατά 11,7% το 2030 κατέληξε η Ευρωπαϊκή Ένωση.
      Συγκεκριμένα, η προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατέληξαν σήμερα σε προσωρινή συμφωνία για τη μείωση της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης στο επίπεδο της ΕΕ κατά 11,7% το 2030, ανέφερε σε δήλωσή του το Συμβούλιο της ΕΕ.
      «Αυτό μεταφράζεται σε ένα ανώτερο όριο 763 εκατομμυρίων τόνων ισοδύναμου πετρελαίου για την τελική ενεργειακή κατανάλωση και 993 εκατομμυρίων τόνων ισοδύναμου πετρελ αίου για την πρωτογενή κατανάλωση ενέργειας», αναφέρεται επίσης.

       
      Το όριο κατανάλωσης για την τελική κατανάλωση θα είναι δεσμευτικό για τα κράτη μέλη, ενώ ο στόχος για την πρωτογενή κατανάλωση ενέργειας θα είναι ενδεικτικός, πρόσθεσε το συμβούλιο.
      Η Επιτροπή Μόνιμων Αντιπροσώπων στο Συμβούλιο και η επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που είναι υπεύθυνη για τις ενεργειακές πολιτικές θα πρέπει τώρα να εγκρίνουν αυτή την προσωρινή συμφωνία και στη συνέχεια το κοινοβούλιο και το συμβούλιο θα μπορέσουν να την υιοθετήσουν επισήμως.
      Περισσότερα...

      504 • 0

×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.