Οι καθαρότερες πόλεις όσον αφορά την ατμοσφαιρική ρύπανση με βάση τις μετρήσεις των δύο τελευταίων ετών (2020-2021) είναι η Ούμεα στη Σουηδία και οι πόλεις Φάρο και Φουνσάλ στην Πορτογαλία.
Περισσότερες από 344 ευρωπαϊκές πόλεις (η Αθήνα βρίσκεται στον αριθμό 227) περιλαμβάνονται στον σχετικό «χάρτη» που δημοσιοποίησε ο Οργανισμός με βάση τα στοιχεία τα οποία λαμβάνει από τους σταθμούς μέτρησης που έχουν εγκατασταθεί σε όλη την Ευρώπη και διαβιβάζονται μέσω των υπουργείων Περιβάλλοντος.
Ωστόσο, στον εν λόγω «χάρτη» από ελληνικές πόλεις συμπεριλαμβάνεται μόνο η Αθήνα, καθώς για τις υπόλοιπες μεγάλες πόλεις ο οργανισμός «δεν διαθέτει στοιχεία». Αξίζει να σημειωθεί ότι πριν από περίπου ένα χρόνο (Απρίλιος του 2021) η Ελλάδα παραπέμφθηκε στο Ευρωδικαστήριο γιατί απέτυχε να περιορίσει τις υπερβάσεις των τιμών των αιωρούμενων μικροσωματιδίων στην πόλη από το 2005 και μετά, με την εξαίρεση ενός έτους. Τα αιωρούμενα μικροσωματίδια PM 2,5 είναι ο πλέον φονικός ρύπος, καθώς έχουν τη δυνατότητα να εισχωρούν βαθιά στο αναπνευστικό σύστημα και να προκαλούν βλάβες. Οσον αφορά την ποιότητα του αέρα στην Αθήνα, ο κ. Βασίλης Γερασόπουλος, διευθυντής στο Εργαστήριο Ατμοσφαιρικής Χημείας του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, τονίζει ότι «έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, ωστόσο υπάρχουν μεγάλα περιθώρια βελτίωσης». Το Αστεροσκοπείο από το 2019 έχει εγκαταστήσει περισσότερους από 100 σταθμούς μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε διάφορες περιοχές της χώρας. «Εχουμε διαπιστώσει ότι δεν υπάρχουν ιδιαίτερες τοπικές ιδιαιτερότητες και η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι ομοιογενής σε όλη την Ελλάδα», σημειώνει ο κ. Γερασόπουλος. Και ενώ οι προσπάθειες για βελτίωση πρέπει να συνεχιστούν, προσθέτει ότι «η Ελλάδα βρίσκεται σε μια περιοχή που έχει υψηλό υπόβαθρο ατμοσφαιρικής ρύπανσης λόγω των γειτονικών χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, ενώ την ίδια στιγμή οι μετεωρολογικές συνθήκες ευνοούν τη διασυνοριακή μεταφορά ρύπανσης», επισημαίνει.
Τον δρόμο, πάντως, δείχνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), ο οποίος κατέβασε το όριο της ασφαλούς έκθεσης στα μικροσωματίδια (PM 2,5) στα 5 μg/m3 σε σχέση με τα 25 µg/m3 που ορίζει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος. Αν ληφθούν υπόψη τα όρια του ΠΟΥ, μόνο 11 πόλεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση έχουν καλή ποιότητα αέρα. Πάντως, η ευρωπαϊκή νομοθεσία θέτει τα 25 µg/m3 ως όριο ασφαλούς έκθεσης επί μακρόν για έναν πολίτη. Ετσι, μόνο τρεις πόλεις στην Ευρώπη, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, μπορούν να χαρακτηριστούν εξαιρετικά μολυσμένες. Το Νόβι Σαζ στην Πολωνία και η Κρεμόνα και η Πάδοβα στην Ιταλία. Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Ενωση έθεσε ακόμα πιο αισιόδοξους στόχους σε σχέση με την ατμοσφαιρική ρύπανση, ζητώντας από τα κράτη-μέλη να μειώσουν σε εθνικό επίπεδο πέντε παράγοντες επιβάρυνσης της ατμόσφαιρας. Με βάση τα προσωρινά στοιχεία, 14 χώρες έχουν αποτύχει να φθάσουν τους στόχους που έχουν τεθεί ως προς τις αναγκαίες μειώσεις των πέντε ρυπαντών.