Ηλεκτροκίνηση: Το παρόν της ελληνικής αγοράς, τα μεγέθη και η επόμενη μέρα

Με ικανοποιητικούς ρυθμούς αναπτύσσεται η ηλεκτροκίνηση στην Ελλάδα ενώ σε «καλό» δρόμο βρίσκονται και οι υποδομές φόρτισης αλλά και η ανάπτυξη της αγοράς με ανταγωνιστικούς όρους όπως αυτοί προβλέπονται και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία κατά τους πρώτους επτά μήνες του 2021 έχει επιτευχθεί το 101% του ετήσιου στόχου του ΕΣΕΚ με το συνολικό μερίδιο των ηλεκτρικών οχημάτων την αγορά να αντιπροσωπεύει το 5,53%. Μάλιστα, κατά το β’ τρίμηνο του 2021, οι ταξινομήσεις ήταν εννέα φορές περισσότερες σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο της προηγούμενης χρονιάς. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που παρουσίασε την Τετάρτη ο κ. Ιωάννης Τσελίκης, Προϊστάμενος του Αυτοτελούς Γραφείου Ηλεκτροκίνησης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Ειδικό Σύμβουλο της Γενικής Γραμματέως Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, σε webinar του ΙΕΝΕ για την Ηλεκτροκίνηση, τα κίνητρα προς ιδιώτες και εταιρείες και η υιοθέτηση ενός σύγχρονου νομικού και θεσμικού πλαισίου έχουν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς ενώ το 2021 αναμένεται να είναι μια πολύ καλή χρονιά για την ηλεκτροκίνηση στην Ελλάδα.

Οι αλλαγές στο νομικό και θεσμικό πλαίσιο

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το νομικό πλαίσιο υιοθετεί νέους κανονισμούς για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, τις υποδομές και τις μπαταρίες. Με το νέο Κανονισμό για την ανάπτυξη των Υποδομών Εναλλακτικών Καυσίμων και την κατάργηση της Οδηγίας 2014/94/EU, προβλέπονται δεσμεύσεις για ελάχιστη απόσταση μεταξύ δημόσιων φορτιστών Η/Ο, όριο παρεχόμενης ισχύος ανά παροχή φορτιστή, εξηλεκτρισμός λιμανιών και αεροδρομίων. Παράλληλα, ενισχύονται τα πρότυπα επιδόσεων εκπομπών CO2 από τα καινούρια επιβατικά (για το 2030 ο στόχος γίνεται 55% από 37,5%) και ελαφρά επαγγελματικά οχήματα (για το 2030 ο στόχος γίνεται 50% από 31%) ενώ ο νέος κανονισμός για τις μπαταρίες δρομολογεί τη ρύθμιση της αγοράς και προωθεί την «κυκλική» διαχείριση των μπαταριών. 

Σε εθνικό επίπεδο, στο πλαίσιο της άμεσης εφαρμογής του νέου Κλιματικού Στόχου για το 2030 Fit for 55, έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες για την εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου Ηλεκτροκίνησης με τεχνική βοήθεια από την EBRD ενώ παράλληλα, «τρέχει» η μελέτη για το Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης Δημόσιων Σταθμών Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων με τεχνική βοήθεια από την DG Comp. Στην ίδια στρατηγική εντάσσεται και η εκπόνηση των Σχεδίων Φόρτισης Η/Ο από τους ΟΤΑ (το σχετικό πρόγραμμα του Πράσινου Ταμείου προχωρά με πολύ ικανοποιητικούς ρυθμούς) και η ανάρτηση στο γεωπληροφοριακό χάρτη του ΥΠΕΝ, η απλοποίηση του πλαισίου αδειοδότησης (προσπάθεια σε συνεννόηση με την ΚΕΔΕ ενοποίησης των τεσσάρων αδειών που απαιτούνται σήμερα σε μία) και εγκατάστασης δημόσια προσβάσιμων σταθμών φόρτισης, η εκπόνηση μελέτης για φορτιστές σε πιάτσες ταξί σε συνεργασία με τον ΔΕΔΔΗΕ και τον ΟΑΣΑ , η ανάπτυξη των πράσινων νησιών (Χάλκη, Αστυπάλαια) και η λειτουργία του Ηλεκτρονικού Μητρώου Υποδομών και Φορέων Αγοράς Ηλεκτροκίνησης (Μ.Υ.Φ.Α.Η).

Τα κίνητρα για τις εταιρείες, τα φυσικά πρόσωπα και τις παραγωγικές μονάδες

Το ΥΠΕΝ έχει επεκτείνει την παροχή γενικών και φορολογικών κινήτρων για ιδιώτες και εταιρείες. Για τους εταιρικούς στόλους, για τα αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα, η δαπάνη αγοράς ηλεκτρικού  οχήματος με Λιανική Τιμή Προ Φόρων (ΛΤΠΦ) έως 40.000€ προσαυξάνεται κατά 50% και για το υπερβάλλον ποσόν 25% ενώ για μίσθωση αμιγώς ηλεκτρικού οχήματος η έκπτωση δαπάνης είναι προσαυξημένη κατά 50% και για το υπερβάλλον ποσόν κατά 25%. Για plug in υβριδικό όχημα (50gr CO2/km), η έκπτωση δαπάνης είναι προσαυξημένη κατά 30% και για το υπερβάλλον ποσόν κατά 15% ενώ για μίσθωση ισχύει η έκπτωση δαπάνης προσαυξημένη κατά 35%.

Στο ίδιο πλαίσιο προβλέπονται και κίνητρα για τις παραγωγικές μονάδες, τα οποία συνδέονται με την απολιγνιτοποίηση και αφορούν στην ενθάρρυνση της κατασκευής παραγωγικών μονάδων που σχετίζονται με την ηλεκτροκίνηση (οχήματα, μπαταρίες, φορτιστές κλπ). Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται η απαλλαγή από το μισθολογικό κόστος κατά τη διάρκεια κατασκευής της μονάδας, η φορολογική απόσβεση εντός τριών ετών από την έναρξη λειτουργίας, η έκπτωση φόρου 5% για τα πρώτα πέντε χρόνια και οι fast-track διαδικασίες αδειοδότησης της μονάδας. 

Για τα φυσικά πρόσωπα προβλέπεται μηδενική ετήσια αντικειμενική δαπάνη για αμιγώς ηλεκτρικό όχημα με ΛΤΠΦ έως 50.000 ενώ εκτός των φορολογικών κινήτρων προβλέπονται γενικότερα μέτρα ενθάρρυνσης χρήσης των ηλεκτρικών οχημάτων όπως είναι το δωρεάν parking σε ζώνες ελεγχόμενης στάθμευσης των ΟΤΑ της χώρας με χρήση ειδικού σήματος το οποίο εκδίδεται μέσω του gov.gr ενώ τα Η/Ο κυκλοφορούν ελεύθερα στον πράσινο δακτύλιο της Αθήνας. Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, επί τάπητος έχει τεθεί η περαιτέρω διεύρυνση των κινήτρων όπως είναι για παράδειγμα η έκπτωση στα διόδια, κάτι το οποίο εξετάζει η ηγεσία του υπουργείου σε συνεννόηση με τους παραχωρησιούχους.

Οι υποδομές στην Ελλάδα σήμερα

Όπως επεσήμανε ο κ. Τσελίκης, η  Ελλάδα έχει πιάσει τον ευρωπαϊκό στόχο για ένα φορτιστή ανά 10 οχήματα και το 2021 αναμένεται να κλείσει με πολύ θετικά αποτελέσματα. Ήδη τους πρώτους οκτώ μήνες του έτους καταγράφηκε υπερδιπλασιασμός των δημόσια προσβάσιμων σημείων και σήμερα, στην ελληνική επικράτεια λειτουργούν περίπου 650 δημόσιοι σταθμοί φόρτισης οι οποίοι αντιστοιχούν σε 900 πρίζες με τις 400 εξ αυτών να ανήκουν στην ΔΕΗ (σημειώνεται ότι στόχος είναι μέχρι το 2025 να έχουν εγκατασταθεί ένα εκατομμύριο φορτιστές και μέχρι το 2050, 16,3 εκατ. φορτιστές).

Σε επίπεδο αγοράς, η χώρα μας έχει υιοθετήσει το ανταγωνιστικό  μοντέλο που ακολουθεί τα ευρωπαϊκά πρότυπα (και δεν συμμετέχει στο συγκεκριμένο κομμάτι ο ΔΕΔΔΗΕ) και στην αγορά δραστηριοποιούνται 11 επιχειρήσεις και σταδιακά ενεργοποιούνται μεγάλοι παίχτες από την εγχώρια και διεθνής αγορά. Πρόσφατα η TESLA, λίγο έξω από την Πάτρα, κατασκεύασε το 2ο supercharging hub της στην Ελλάδα.