Η εφαρμογή Water Footprint του ΑΠΘ μετρά το νερό που καταναλώνουν νοικοκυριά

Ένα χρήσιμο εργαλείο, μια διαδικτυακή εφαρμογή που φέρει την επωνυμία Water Footprint, δημιούργησαν στο πλαίσιο ερευνητικής τους εργασίας καθηγητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, δίνοντας την δυνατότητα υπολογισμού του νερού που καταναλώνεται ατομικά ή σε επίπεδο χώρας από τη γεωργία, τη κτηνοτροφία και την βιομηχανία, ενώ παρέχει και συμβουλές για …εξοικονόμηση.

Η εφαρμογή, που κανείς μπορεί να την εντοπίσει στην ιστοσελίδα https://waterfootprintgreece.online/, δημιουργήθηκε από τους Ρούση Θεοφάνη Ζιαμπρά και Αντιγόνη Ζαφειρίου, του τομέα Υδραυλικής και Τεχνικής περιβάλλοντος- τμήμα Πολιτικών Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, μπορεί να χρησιμοποιηθεί από δημόσιες υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης, για τον ακριβέστερο υπολογισμό της μέσης ημερήσιας κατανάλωσης νερού/κάτοικο, αλλά και από εκπαιδευτικούς φορείς, σαν εργαλείο περιβαλλοντικής ενημέρωσης και εμβάθυνσης. Επίσης, σύμφωνα με τους δημιουργούς της, υπάρχει δυνατότητα ανάπτυξης αντίστοιχου εργαλείου και για καταναλωτές νερού διαφόρων άλλων πεδίων.

Σε πρώτο βαθμό, η εφαρμογή προσπαθεί να δημιουργήσει ερεθίσματα στον χρήστη για να κατανοήσει σε ποιες καθημερινές δραστηριότητες του καταναλώνει το περισσότερο νερό. Το υπολογιστικό εργαλείο έχει μορφή ερωτηματολογίου, τις απαντήσεις του οποίου επεξεργάζεται το πρόγραμμα και στο τέλος δίνει συμβουλές στους καταναλωτές για την βελτίωση της υδατικής κατανάλωσής τους. Οι ερωτήσεις αφορούν την άμεση, αλλά και την έμμεση ατομική κατανάλωση νερού.

Συνολικά, όπως αναφέρουν στην εργασία τους οι δημιουργοί της εφαρμογής, αυτή αποτελείται από τρία μέρη, ενώ δημιουργήθηκε με σκοπό την χάραξη μιας στρατηγικής μείωσης του υδατικού αποτυπώματος στην Ελλάδα. Στο πρώτο μέρος της εφαρμογής, δίνεται ο ορισμός του υδατικού αποτυπώματος, στο δεύτερο δίνεται η δυνατότητα στον χρήστη να υπολογίσει το προσωπικό του υδατικό αποτύπωμα για μία ημέρα, και στο τρίτο, παρουσιάζονται συμβουλές για την μείωση του προσωπικού υδατικού αποτυπώματος βασισμένες στις απαντήσεις που έχουν δοθεί στο ερωτηματολόγιο.

Υπογραμμίζεται ότι οι ερωτήσεις που αναφέρονται σε όλη την οικογένεια, μετατρέπουν αναλογικά τα αριθμητικά τους δεδομένα σε ατομικό υδατικό αποτύπωμα και αυτές που αφορούν σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από αυτό την ημέρας, μετατρέπονται σε ημερήσια κατανάλωση. Το αριθμητικό αποτέλεσμα που προκύπτει στο τέλος από την εφαρμογή, αποτελεί το ημερήσιο υδατικό αποτύπωμα ενός μέσου κατοίκου της Ελλάδος.

Ο «μπλέ χρυσός» που αλλού λείπει εντελώς και άλλοι τον…..σπαταλούν

Το νερό είναι ένας από τους σημαντικότερους φυσικούς πόρους της γης και όπως υπογραμμίζεται στην εργασία των δημιουργών της εφαρμογής, οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι υπεύθυνες για την κατανάλωση και την ρύπανσή του, και οδηγούν στην μείωση της ποσότητας και της ποιότητάς του. Οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι κάθε χρόνο χρησιμοποιούνται πάνω από 9.000 km3 γλυκού ή πόσιμου νερού, που προέρχεται από διάφορες πηγές, όπως τα ποτάμια, τους υδροφόρους ορίζοντες, τους ταμιευτήρες κ.α. (από το συνολικό γλυκό νερό, το 15% περίπου θεωρείται μολυσμένο και άρα μη πόσιμο). Το νερό αυτό καταναλώνεται από τρεις κυρίως τομείς: αστικό, βιομηχανικό και γεωργικό/κτηνοτροφικό. Η παγκόσμια γεωργία απορροφά για τις ανάγκες της, κάθε χρόνο, το 92% όλου του πόσιμου νερού της γης, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες. Περίπου το 27% της παγκόσμιας κατανάλωσης νερού προορίζεται για την παραγωγή δημητριακών (σιτάρι, καλαμπόκι, ρύζι κ.α.), ενώ το 22% για την παραγωγή κρέατος και το 7% για την παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων (Hoekstra & Mekonnen, 2012).

Εδώ και δεκαετίας, οι επιστήμονες επισημαίνουν την ανάγκη η γεωργία να μειώσει την κατανάλωση νερού με σωστά μελετημένες υδατικά καλλιέργειες, βελτιώνοντας τις τεχνικές άρδευσης, αξιοποιώντας το νερό των βροχών και διαφυλάσσοντας τα υπόγεια ύδατα από την εξάντλησή τους. Επίσης, η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών με περιορισμό της κατανάλωσης των υδροβόρων κτηνοτροφικών προϊόντων, μπορεί να συντελέσει στην εξοικονόμηση αυτού του σημαντικού πόρου, του νερού.

Στην εργασία επισημαίνεται ότι τα δεδομένα για τη διαχείριση του νερού παγκοσμίως καταδεικνύουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν διάφορες περιοχές του κόσμου. Η πρόσφατη έκθεση των Ηνωμένων Εθνών (United Nations, 2021), με τον τίτλο "Valuing Water" («Αξιολογώντας το νερό»), αξιολογεί το νερό ως ανθρώπινο δικαίωμα, το οποίο όμως δυστυχώς δεν μοιράζεται ισότιμα σε όλους τους λαούς της γης, με αποτέλεσμα να χάνονται ζωές λόγω της ανεπάρκειας, της κακής ποιότητας ή της λειψυδρίας. Με βάση την προαναφερόμενη έκθεση, υπολογίζεται ότι ανέρχονται σε πάνω από 2 δισ., οι άνθρωποι που δεν έχουν πρόσβαση σε νερό.

Τα δύο χρόνια της εξάπλωσης της πανδημίας του κορονοϊού, «το νερό αναδεικνύεται στο πλέον αναγκαίο αγαθό του παγκόσμιου πληθυσμού για την αντιμετώπιση του ιού», τονίζεται στην εργασία. Η χρήση του, με το συχνό πλύσιμο των χεριών αλλά και των επιφανειών, ρούχων και λευκών ειδών, αλλά και η ρύπανση του, λόγω της πανδημίας, με την ανίχνευση του SARS- COVID19 στα λύματα, αλλά και την επιβεβλημένη μεγάλη χρήση απορρυπαντικών και απολυμαντικών, «αποτυπώνουν τον παγκόσμιο χαρακτήρα του νερού», σημειώνεται στην εργασία.

Μεταξύ άλλων, επισημαίνεται, ότι πλησιάζοντας προς το 2030, που έχει τεθεί ως ορόσημο για την επίτευξη των παγκόσμιων στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (SDGs - Sustainable Development Goals), οι παγκόσμιες ανάγκες για νερό αναμένεται να υπερβούν τη βιώσιμη παροχή νερού κατά 40%. «Η διαρκής αύξηση του πληθυσμού και η καταναλωτική τάση συντελούν στην εξάντληση των υδατικών πόρων του πλανήτη», σημείωνεται.