Τα «έξυπνα» υλικά, οι δροσεροί δρόμοι και η κλιματική αλλαγή

Ο Ραφαήλ Μωυσής γράφει στο Business Daily, με αφορμή μελέτη του ΜΙΤ, για τη την κλιματική αλλαγή και τα οφέλη χρήσης εναλλακτικών υλικών στην κατασκευή ή συντήρηση δρόμων.

Στη διάρκεια καύσωνα του περασμένου Ιουλίου καταγράφηκαν στη  Λεωφόρο Συγγρού και σε πολλούς δρόμους της Αθήνας θερμοκρασίες που έφταναν μέχρι τους 70°C οι οποίες, όπως ήταν φυσικό, συνέβαλαν στην άνοδο της μέσης θερμοκρασίας στα ανυπόφορα σαραντάρια.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του MIT News της 22ας Αυγούστου, η επιλογή κατάλληλων υλικών πλακόστρωσης στους δρόμους, μπορούσε να είχε μετριάσει τις ακραίες θερμοκρασίες των επιφανειών, να κατεβάσει τη μέγιστη θερμοκρασία του αέρα της περιοχής μέχρι και κατά δύο βαθμούς Κελσίου και ταυτόχρονα να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Το άρθρο με τον ελκυστικό τίτλο «Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής με δροσερούς δρόμους» περιγράφει εργασία ερευνητών της ομάδας «Κέντρο Βιωσιμότητας Σκυροδέματος» (Concrete Sustainability Hub) του ΜΙΤ στην οποία προβάλλονται και αξιολογούνται τα οφέλη από τη χρησιμοποίηση στην κατασκευή ή συντήρηση δρόμων,  διάφορων υλικών που αντανακλούν περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία και εκπέμπουν λιγότερη θερμότητα από τις συμβατικές επιφάνειες πλακόστρωσης. Στη μελέτη αναφέρεται ότι η άσφαλτος που σήμερα χρησιμοποιείται στο 95% των δρόμων του Κόσμου και καλύπτει περίπου το 40% των πόλεων, απορροφά μεγάλο ποσοστό της  ηλιακής ακτινοβολίας που πέφτει επάνω της, ζεσταίνεται πολύ, εκπέμπει αυτή τη ζέστη στο περιβάλλον και αυξάνει τη θερμοκρασία του αέρα μέχρι και κατά 4 βαθμούς Κελσίου. Υπάρχουν αντίθετα άλλα υλικά, που είναι συνήθως ανοικτού χρώματος όπως το λευκό σκυρόδεμα, τα οποία αντανακλούν περισσότερο από τρεις φορές περισσότερη ακτινοβολία και κατά συνέπεια απορροφούν και εκπέμπουν πολύ λιγότερη θερμότητα.

Το φαινόμενο είναι σε όλους ασφαλώς απόλυτα γνωστό  από την καθημερινότητά μας: Τα μαύρα ρούχα είναι πιο ζεστά το καλοκαίρι από τα άσπρα και η μαύρη άμμος στη Σαντορίνη καίει τα γυμνά πόδια μας περισσότερο από ότι η άσπρη, επειδή τα μαύρα  απορροφούν περισσότερη και εκπέμπουν λιγότερη ακτινοβολία.

Οι δροσεροί δρόμοι μπορούν να δημιουργηθούν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Σε νέες κατασκευές μπορούν να χρησιμοποιηθούν φωτεινότερα υλικά όπως ενισχυμένης ακτινοβολίας άσφαλτος, σκυρόδεμα και άλλα ανοιχτόχρωμα αδρανή υλικά που προσφέρουν υψηλότερη ακτινοβολία ενώ υπάρχοντες δρόμοι ασφάλτου μπορούν να γίνουν «δροσεροί» με ανακλαστικές επικαλύψεις.

Η μελέτη διαπίστωσε συγκεκριμένα ότι θα μπορούσαν να μειωθούν οι θερμοκρασίες του αέρα στη Βοστώνη και το Φοίνιξ έως και 1,7 και 2,1 βαθμούς Κελσίου αντίστοιχα. Θα μπορούσαν να μειωθούν επίσης οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως και 3% στη Βοστώνη και 6% στο Φοίνιξ. Οι ερευνητές δεν ασχολήθηκαν με τις συνθήκες που επικρατούν στην Αθήνα αλλά οι γνωρίζοντες τις δύο Αμερικανικές πόλεις μπορούν λογικά να υποθέσουν ότι οι αριθμοί μειώσεως θα βρίσκονται ενδιάμεσα στους αναφερόμενους παραπάνω.

Εκτός από τη μείωση της θερμοκρασίας του αέρα, οι δροσεροί δρόμοι  ασκούν άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στην κλιματική αλλαγή μεταβάλλοντας τη χρήση ενέργειας σε παρακείμενα κτίρια αλλά για τη μεγιστοποίηση των εξοικονομήσεων πρέπει να επιλέγονται στρατηγικές ανάλογα με το κλίμα, την κυκλοφορία και τις διαμορφώσεις κτιρίων κάθε γειτονιάς,  αναφέρεται στη μελέτη.

Η ολοκληρωμένη ανάλυση του θέματος είναι αρκετά πολύπλοκη και υπεισέρχονται διάφοροι δευτερεύοντες παράγοντες μεταφοράς θερμότητας αλλά το γενικό συμπέρασμα είναι κατηγορηματικό: «Αν και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που μελετήθηκαν έχουν αποδειχθεί πολυάριθμες και συχνά σε αντίθεση μεταξύ τους, τα συμπεράσματα είναι σαφή: Οι δροσεροί δρόμοι θα μπορούσαν να προσφέρουν τεράστια οφέλη μετριασμού της κλιματικής αλλαγής».

* Ο κ. Ραφαήλ Μωυσής είναι ιδρυτής του Συλλόγου Αποφοίτων ΜΙΤ στην Ελλάδα. Έχει εκδώσει δύο βιβλία: «Θα γίνει της Δεής» και «ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ. Ιστορίες με 55 πρόσωπα».