Η κατανομή των 26,74 δισ. του νέου ΕΣΠΑ

"Κουμπαρά” που ξεπερνά τα 26,743 δισ. ευρώ, αν υπολογιστεί και η εθνική συμμετοχή, διαθέτει το νέο ΕΣΠΑ, της Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027. Κονδύλια τα οποία "μοιράζονται” σε 5 πεδία (Στόχοι Πολιτικής (ΣΠ) και στο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ), σύμφωνα με τον σχεδιασμό στον οποίο έχει προχωρήσει το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Στόχος του υπουργείου είναι να ολοκληρωθεί άμεσα ο σχεδιασμός των προγραμμάτων και να εγκριθούν στον ταχύτερο δυνατό χρόνο εντός του 2021, προκειμένου να ξεκινήσει η υλοποίηση των πρώτων εμπροσθοβαρών δράσεων της νέας περιόδου. 

Με βάση όσα προβλέπονται στο 1ο σχέδιο της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης (ΕΣΠΑ) 2021-2027, το κονδύλι που έχει προϋπολογιστεί (κοινοτικοί πόροι) ανέρχεται στα 21,178 δισ. ευρώ συν 5,564 δισ. ευρώ εθνική συμμετοχή, δηλαδή οι συνολικοί πόροι του νέου ΕΣΠΑ, ξεπερνούν τα 26,743 δισ. ευρώ. Η κατανομή ανά Στόχο Πολιτικής έχει γίνει για τα κοινοτικά κονδύλια, ενώ η εθνική συμμετοχή έχει επιμεριστεί ανά τομεακό και επιχειρησιακό πρόγραμμα.

4,059 δισ. για την ψηφιακή μετάβαση

Με βάση τον δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI), η Ελλάδα κατατάσσεται 27η στα 28 κράτη-μέλη (2020) σε ό,τι αφορά στην ενσωμάτωση ψηφιακών τεχνολογιών στο σύνολο της οικονομίας της, κατατάσσεται 24η (2020), ενώ με βάση τον δείκτη DESI για την ψηφιακή συνδεσιμότητα η χώρα καταλαμβάνει την 28η θέση στην ΕΕ. Σε μια προσπάθεια να μειωθεί αυτή η απόσταση και να υλοποιηθεί η ψηφιακή μετάβαση, στη νέα προγραμματική περίοδο θα κατευθυνθούν μέσω του πρώτου Στόχου Πολιτικής (ΣΠ1) 4,059 δισ. ευρώ από τους κοινοτικούς πόρους.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, τα προγράμματα που θα συνδέονται με αυτόν τον στόχο θα πρέπει να σχετίζονται με τη διασύνδεση της έρευνας με τον παραγωγικό ιστό της χώρας, την προσαρμογή της ελληνικής βιομηχανίας στο νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον, τη διευκόλυνση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση, τον ψηφιακό μετασχηματισμό της ελληνικής δημόσιας διοίκησης κ.ά.

Πάνω από 4,99 δισ. για την πράσινη οικονομία

Οι προτεραιότητες που τίθενται στον δεύτερο Στόχο Πολιτικής (ΣΠ2), στον οποίο θα κατευθυνθούν κοινοτικά κονδύλια 4,995 δισ. ευρώ, είναι η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, η προώθηση των ΑΠΕ, η αναβάθμιση των ενεργειακών δικτύων σε "έξυπνα", η απεξάρτηση από καύσιμα έντασης άνθρακα -με ενδιάμεσο μεταβατικό καύσιμο το φυσικό αέριο- και η προώθηση των διασυνδέσεων των νησιών και της καθαρότερης ενέργειας αυτών.

Ο ΣΠ2 αφορά δράσεις που σχετίζονται με το περιβάλλον, την ενέργεια και την πολιτική προστασία. 

Bonus 2,22 δισ. στις μεταφορές

Στους τομείς των μεταφορών και των ευρυζωνικών δικτύων θα κατευθυνθούν 2,220 δισ. ευρώ από το νέο ΕΣΠΑ. Τα κεφάλαια αυτά, θα διατεθούν για την ανάπτυξη ενός ασφαλούς και διαλειτουργικού συστήματος σιδηροδρομικών μεταφορών υψηλής ποιότητας, στην εξασφάλιση προσβασιμότητας και στη βέλτιστη χρήση των αυτοκινητοδρόμων, των θαλάσσιων λιμένων και των αεροδρομίων της Ελλάδας με την κατασκευή τμημάτων και συνδέσεων που απουσιάζουν από το δίκτυο.

Επίσης, έμφαση θα δοθεί στη δημιουργία ενός σύγχρονου ψηφιακού περιβάλλοντος τόσο για τους πολίτες όσο και για τις επιχειρήσεις της χώρας, με την υλοποίηση επενδύσεων σε ταχέα και υπερταχέα ευρυζωνικά δίκτυα, σε ανοιχτά ασύρματα δίκτυα για την πρόσβαση όλων στο διαδίκτυο, καθώς και με την ανάπτυξη σύγχρονων δικτυακών υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των δικτύων οπτικών ινών και των δικτύων 5G. 

Στην απασχόληση πάνω από 6,32 δισ. 

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η χώρα εξακολουθεί να έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά απασχόλησης στην ΕΕ, ενώ το ποσοστό ανεργίας παραμένει από τα υψηλότερα, η ανεργία των νέων και των μακροχρόνια ανέργων παραμένει υψηλή, το 60% του πληθυσμού με σοβαρή αναπηρία δε μετέχει στην αγορά εργασίας, είναι κάτι περισσότερο από εμφανές ότι χρειάζονται περαιτέρω παρεμβάσεις για τη στήριξη της απασχόλησης. 

Για τον λόγο αυτό οι τομείς της απασχόλησης, της εκπαίδευσης και της κοινωνικής προστασίας, δηλαδή ο τέταρτος Στόχος Πολιτικής (ΣΠ4) θα απορροφήσει κοινοτικά κονδύλια ύψους 6,327 δισ. ευρώ από το νέο ΕΣΠΑ. Τα κεφάλαια θα διατεθούν για τη δημιουργία ίσων ευκαιριών και την ισότιμη πρόσβαση στην αγορά εργασίας (ιδίως γυναικών, νέων και μακροχρόνιων ανέργων), για τη διά βίου μάθηση, την ένταξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού κ.ά.

Στα 1,145 δισ. τα κεφάλαια για την ανάπτυξη 

Ο πέμπτος Στόχος Πολιτικής (ΣΠ5), αφορά τις ολοκληρωμένες χωρικές παρεμβάσεις και την αστική ανάπτυξη και θα λάβει 1,145 δισ. ευρώ. Προτεραιότητα θα δοθεί στην ενίσχυση της ολοκληρωμένης κοινωνικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής τοπικής ανάπτυξης, με έμφαση στη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη, της πολιτιστικής κληρονομιάς, του τουρισμού κ.ά. 

Κυρίως δε στην ανάπτυξη των ορεινών, αγροτικών και παράκτιων απομακρυσμένων περιοχών, επιδιώκοντας έτσι την ομαλή σύνδεσή τους στον εθνικό παραγωγικό και οικονομικό χάρτη μέσω ήπιας ανάπτυξής τους. Επιδιώκεται επίσης η ανάπτυξη παράκτιων και εσωτερικών περιοχών αλιείας και υδατοκαλλιέργειας μέσω της ενίσχυσης δραστηριοτήτων της γαλάζιας οικονομίας.

Το πλάνο για την "απεξάρτηση" από τα ορυκτά καύσιμα

Ο ειδικός στόχος του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ), στο πλαίσιο της απολιγνιτοποίησης που επιχειρείται, ξεκινά με κονδύλια 1,320 δισ. ευρώ. Το ΤΔΜ αφορά τη στήριξη τις εξής περιοχές:

- Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης και Φλώρινας (ΠΕΚ, ΠΕΦ) και τον Δήμο Μεγαλόπολης (ΔΜ) της ΠΕ Αρκαδίας (ΠΕΑ), περιοχές άμεσα εξαρτώμενες από την εξόρυξη και καύση λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. 

- Περιφέρειες Κρήτης (ΠΚ), Νοτίου Αιγαίου (ΠΝΑ) και Βορείου Αιγαίου (ΠΒΑ), περιοχές άμεσα εξαρτώμενες από την καύση μαζούτ και ντίζελ που σταδιακά θα καταργηθούν. 

Σημειώνεται επίσης πως το ποσό των κοινοτικών πόρων που θα διατεθούν για την τεχνική βοήθεια ανέρχονται στα 758,7 εκατ. ευρώ.

Τα κύρια επιδιωκόμενα αποτελέσματα αφορούν: τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε νέες ειδικότητες με αξιοποίηση τοπικού εργατικού δυναμικού και προσέλκυση νέου, την αύξηση ποσοστού παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, τη προσέλκυση "πράσινων" επιχειρήσεων μέσω δημιουργίας βιομηχανικών ζωνών και επιχειρηματικών πάρκων, ανάπτυξη έξυπνων κλιματικά ουδέτερων πόλεων, ανάπτυξη έξυπνων ενεργειακών δικτύων κ.ά.