Νέα εργαλεία χρηματοδότησης για την δημιουργία "πράσινων" κτιρίων

Νέα έκθεση της Cities Climate Finance Leadership Alliance, ενός συνασπισμού ηγετών που στοχεύουν στη συγκέντρωση χρηματοδότησης για δράσεις για που αφορούν στο κλίμα σε επίπεδο πόλης. Η έκθεση καταγράφει τις προκλήσεις και τις προτεραιότητες που σχετίζονται με τις πόλεις, με σκοπό την απαλλαγή από τις εκπομπές του άνθρακα στον τομέα των ακινήτων.

Τα κτίρια συμβάλλουν στο 37% των παγκόσμιων εκπομπών CO2 που σχετίζονται με την ενέργεια. Από αυτό το ποσοστό, μόνο το 9% των εκπομπών προέρχεται από την επιτόπια παραγωγή ενέργειας. Το 18% προέρχεται από ηλεκτρική ενέργεια του δικτύου με το μαγείρεμα και η θέρμανση να είναι επί του παρόντος οι μεγαλύτερες τελικές χρήσεις ενέργειας, ενώ η ανάγκη για ψύξη αναπτύσσεται ταχύτατα, με τη νέα ζήτηση να προέρχεται κυρίως από τις αναδυόμενες αγορές. Το 10% καταλογίζεται σε υλικά και κατασκευές. 

Η αύξηση του πληθυσμού και της αστικοποίησης καθιστούν αναπόφευκτη την κατασκευή νέων κτιρίων, κυρίως στην Αφρική και την Ασία, όπου αναμένεται να καταγραφεί το 93% της αύξησης του αστικού πληθυσμού μεταξύ 2020 και 2050. 

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έκθεσης Financing Net Zero Carbon Buildings, A background and scoping paper, κάθε χώρα και περιοχή αντιμετωπίζει τις δικές της προκλήσεις και ευκαιρίες όσο αφορά στη δημιουργία κτιρίων καθαρού μηδενικού άνθρακα. Για παράδειγμα, η Ευρώπη επιβαρύνεται με ένα σημαντικό όγκο παλαιών, ενεργοβόρων κτιρίων. Από τη μεριά τους, πολλές χώρες της Ασίας και της Αφρικής δε διαθέτουν υποχρεωτικούς πολεοδομικούς κανονισμούς, με αποτέλεσμα οι νέες κατασκευές τους να μην υπόκεινται σε ουσιαστικό έλεγχο. Επιπλέον, χώρες που αντιμετωπίζουν ακραίες θερμοκρασίες -είτε πρόκειται για ψύχος είτε για καύσωνες- βρίσκονται αντιμέτωπες με το δίλλημα της ενεργειακής δαπάνης που σχετίζεται με τη δημιουργία ενός εσωτερικού κλίματος που να δημιουργεί συνθήκες άνεσης για τους ανθρώπους, ενώ ταυτόχρονα δεν θα ζημιώνει το περιβάλλον.  

Τη στιγμή, όμως, που οι αρμόδιοι πασχίζουν να περιορίσουν τις εκπομπές άνθρακα του υπάρχοντος κτιριακού αποθέματος, με σημαντική αύξηση των επενδύσεων για αναβάθμιση του παγκόσμιου κτιριακού δυναμικού νέες ανάγκες προκαλούν καινούριες προκλήσεις. 

Σύμφωνα με την έκθεση οι μεγαλύτερες ευκαιρίες βρίσκονται στη μείωση του ενσωματωμένου άνθρακα στα δομικά υλικά και στην καθαρότερη και αποτελεσματικότερη θέρμανση και ψύξη, μεταξύ άλλων μέσω του παθητικού σχεδιασμού. Από τεχνικής άποψης, η ανακαίνιση και η οικοδόμηση κτιρίων μηδενικού άνθρακα θα απαιτήσει αλλαγές σε όλα τα δομικά στοιχεία μιας κατασκευής, συμπεριλαμβανομένων των υλικών, των θερμικών περιβλημάτων, του σχεδιασμού παθητικής θέρμανσης και ψύξης, της ενεργητικής θέρμανσης και ψύξης (HVAC), των συσκευών, του φωτισμού και της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Νέα εργαλεία χρηματοδότησης οδηγούν την αγορά σε δημιουργία κτιρίων με χαμηλότερες εκπομπές άνθρακα

Όσον αφορά τα χρηματοοικονομικά μέσα που μπορούν να υποστηρίξουν την καθαρή κατασκευή μηδενικού άνθρακα, αυτά περιλαμβάνουν παραδοσιακά μέσα, όπως μισθώσεις εξοπλισμού, υποθήκες και ομόλογα, καθώς και εξειδικευμένους μηχανισμούς που χρησιμοποιούν την εξοικονόμηση κόστους ενεργειακής απόδοσης, όπως εξόφληση λογαριασμών, συμβάσεις παροχής ενέργειας και δάνεια καθαρής ενέργειας, που βασίζονται στην αξιολόγηση ακινήτων. 

Όπως διευκρινίζεται, τα παραδοσιακά μέσα όπως τα ομόλογα και το εμπορικό χρέος έχουν ήδη αποδείξει ότι λειτουργούν, αλλά από μόνα τους δεν θα βοηθήσουν στη μετατόπιση της αγοράς σε κτίρια με χαμηλότερες εκπομπές άνθρακα, ενώ εξειδικευμένα μέσα που στοχεύουν ρητά σε καθαρά μηδενικά κτίρια δεν κατάφεραν να λειτουργήσουν επαρκώς σε κλίμακα και να προσεγγίσουν νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα.

Όμως, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές, ο δρόμος προς τη βιωσιμότητα δε στηρίζεται στην εύρεση λύσεων με παγκόσμια εφαρμογή, αλλά στην προσαρμογή στην εκάστοτε πραγματικότητα της χώρας, της πόλης ή και της κοινότητας. Ο συνδυασμός λειτουργικών θεσμών, σταθερού νομικού πλαισίου, προσβάσιμης χρηματοδότησης και καινοτόμων τεχνολογιών, μπορεί να κάνει τις πόλεις μας πιο πράσινες και τις κοινωνίες μας πιο βιώσιμες.