Οι λόγοι καθυστέρησης των πληρωμών 42.000 δικαιούχων του προγράμματος «Εξοικονομώ» και «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω»

Μάχη με τη γραφειοκρατία, τις καθυστερήσεις και τις πολυδαίδαλες συνεννοήσεις μεταξύ των διαφορετικών κρατικών υπηρεσιών δίνουν οι δεκάδες χιλιάδες δικαιούχοι των προγραμμάτων «Εξοικονομώ», τα οποία, ενώ συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των πολιτών, παρουσιάζουν μεγάλες δυσκολίες στην υλοποίησή τους.

Συνολικά σε 32.000 ανέρχονται οι αιτήσεις που έχουν επιλεγεί του προγράμματος «Εξοικονομώ 2023» που επιδοτεί επενδύσεις εξοικονόμησης ενέργειας στα σπίτια, ενώ ακόμη 10.000, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι οι αιτήσεις του Εξοικονομώ-Ανακαινίζω για Νέους, των οποίων οι πληρωμές… ακόμη αναμένονται.

Το Πρόγραμμα «Εξοικονομώ» έχει ως στόχο τη διευκόλυνση των νοικοκυριών στη βελτίωση της ενεργειακής κλάσης των κατοικιών τους από την εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας πάνω από 30% για κάθε δικαιούχο/κτίριο κατοικίας, μέσω της ενεργειακής αναβάθμισης κατά τουλάχιστον τρεις ενεργειακές κατηγορίες.

Όπως αναφέρουν πληροφορίες, μετά από πολύμηνες καθυστερήσεις το πρόγραμμα Εξοικονομώ, αφού ορίστηκε Σύμβουλος Αξιολόγηση από το ΤΕΕ, προχωράει στο επόμενο στάδιο, και οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να καταθέσουν Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτηρίου.

Εφόσον δεν υπάρξει πρόβλημα σε αυτό το στάδιο, θα προχωρήσει στο επόμενο στάδιο, και αφού γίνει η αξιολόγηση, εκτιμάται ότι μέχρι τέλος του χρόνου θα αρχίσουν να δίνονται οι προκαταβολές.

Σημειώνεται ότι το Εξοικονομώ 2021, έχει αποπληρωθεί κατά 77% στους επαγγελματίες που αναμένουν τις επιδοτήσεις και αναμένεται και αυτό να ολοκληρώσει τις πληρωμές του φέτος. Η διαφορά με το  Εξοικονομώ  2023, είναι ότι στο σημερινό πρόγραμμα τις πληρωμές για τις παρεμβάσεις τις κάνουν οι ιδιώτες από ίδια κεφάλαια ή δάνεια και μετά αναμένουν την έγκριση της επιδότησης, ενώ στο πρώτο πρόγραμμα, την επιδότηση ανέμεναν οι επαγγελματίες που πραγματοποιούσαν το έργο.

Τι γίνεται με το «Εξοικονομώ -Ανακαινίζω» για νέους

Μεγαλύτερο πρόβλημα γραφειοκρατίας έχει το σκέλος «Ανακαινίζω» του προγράμματος «Εξοικονομώ -Ανακαινίζω» για νέους, που έχει συγκεντρώσει 10.000 αιτήσεις, από τις οποίες οι 3.800 αφορούν μόνο ανακαινίσεις. Για να προχωρήσουν αυτές, επειδή εμπλέκεται η ΔΥΠΑ του υπουργείο Εργασίας, από την οποία προέρχονται 50 εκ. στο πρόγραμμα, χρειάζεται μια νομοθετική ρύθμιση από το Υπουργείο Εργασίας, και μια Κοινή Υπουργική Απόφαση για να περάσει στο επόμενο στάδιο.

Στη δυσκολία συνεννόησης μεταξύ των κρατικών υπηρεσιών οφείλονται οι καθυστερήσεις του προγράμματος Ανακαινίζω – Εξοικονομώ ανέφερε προχθές το βράδυ απαντώντας σε σχετική ερώτηση στη Βουλή ο υπουργός Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης.

Όπως είπε το πρόγραμμα στο σκέλος «Ανακαινίζω» με συνολική δέσμευση περίπου 11 εκατομμυρίων από την ΔΥΠΑ, έχει 3.834 αιτήσεις, οι οποίες δεν μπορούν για την ώρα να προχωρήσουν όμως εκτιμά ότι θα προχωρήσουν στο αμέσως επόμενο διάστημα αφού αναμένεται να βγει, επιτέλους, η Κοινή Υπουργική Απόφαση που είναι αναγκαία. «Αποδείχθηκε πιο δύσκολο απ’ ό,τι ανεμενόταν να συνεννοηθούν οι τρεις διαφορετικές υπηρεσίες, οι δικές μας, η ΔΥΠΑ και η Αναπτυξιακή Τράπεζα. Από εκεί και πέρα, με την υπογραφή της ΚΥΑ, η υπόθεση θα προχωρήσει με ταχύτητα, ελπίζω», σημείωσε ο υπουργός.

Ο υπουργός αναφέρθηκε και στο Πρόγραμμα «Εξοικονομώ» για επιχειρήσεις το οποίο, όπως είπε, παρά τις προσπάθειες που έχουμε κάνει -αλλαγές οδηγών κ.λπ.-, δεν εμφανίζει επαρκές ενδιαφέρον, κυρίως εξαιτίας του γραφειοκρατικού βάρους που επιβάλλεται από την ίδια τη διαδικασία του «Εξοικονομώ».

«Εμείς έχουμε ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να απλοποιηθεί σε διάφορα σημεία η διαδικασία και σε κάποια μας βοήθησε, σε κάποια δεν μπόρεσε να υπερβεί τον κανονισμό. Και όπως εξήγησε στην περίπτωση των επιχειρήσεων ζητείται να υπάρχει 30% βελτίωση του ενεργειακού αποτυπώματος της επιχείρησης, κάτι που μια  μικρομεσαία επιχείρηση δεν το ξέρει. Τελικά το γραφειοκρατικό κόστος και βάρος είναι τέτοιο που δεν ενδιαφέρονται καν να αιτηθούν».

Οι ίδιες δυσκολίες, σημείωσε ο υπουργός, υπάρχουν και στα υπόλοιπα «Εξοικονομώ», δηλαδή έχουν πολύ μεγάλο γραφειοκρατικό βάρος εκ κατασκευής. “Αναζητούμε τρόπους στα νέα προγράμματα να απλοποιήσουμε αυτό το γραφειοκρατικό βάρος, αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο, γιατί οι απαιτήσεις των ίδιων των οδηγιών είναι αρκετά δύσκολες”.

«Ανακυκλώνω – Αλλάζω θερμοσίφωνα»: Ξεκίνησαν οι αποπληρωμές της επιδότησης

Η διαφορά των προγραμμάτων «Ανακυκλώνω-Αλλάζω θερμοσίφωνα» από τα Εξοικονομώ, είναι ότι το κόστος του έργου καλύπτουν οι επαγγελματίες, και όχι οι ιδιώτες και το βάρος του κόστους και η  αναμονή της επιδότησης βαραίνει τις επιχειρήσεις που προμηθεύουν και τοποθετούν τους θερμοσίφωνες.

Με καθυστέρηση 10 μηνών ξεκίνησαν πριν λίγες ημέρες  οι πληρωμές προς τις επιχειρήσεις που μετείχαν στο πρόγραμμα «Ανακυκλώνω – Αλλάζω θερμοσίφωνα», εγκεκριμένου προϋπολογισμού άμεσης ενίσχυσης 52 εκατ. ευρώ. Ήδη έχουν λάβει το 30% της επιδότησης και αναμένεται ότι επιχειρήσεις και επαγγελματίες που εγκατέστησαν τους θερμοσίφωνες θα έχουν εξοφληθεί σταδιακά έως το τέλος του 2024.

Το πρόγραμμα έχει ολοκληρωθεί από το Νοέμβριο του 2023,  και οι 68.210 καινούργιοι ηλιακοί θερμοσίφωνες που τοποθετήθηκαν στους ωφελούμενους (τόσα είναι τα voucher που παραδόθηκαν στους εμπόρους, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία) κι ενώ κατέβαλαν το συνολικό ποσό αναλογούντος Φ.Π.Α των παραστατικών πωλήσεων ηλιακών θερμοσιφώνων του προγράμματος, δεν έχουν αποπληρωθεί ακόμη.

Η καθυστέρηση στις πληρωμές οφείλεται στο γεγονός ότι το πρόγραμμα έχει μεταφερθεί από το ΕΣΠΑ 2014-20 στο ΕΣΠΑ 2021-27, εξέλιξη που είχε κόστος χρόνου.

Όπως εξήγησε, μετά από συνεργασία του υπουργείων Ενέργειας και Περιβάλλοντος και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, η σχετική δράση εγκρίθηκε στις 6 Ιουνίου του 2024, στις 13 Ιουνίου εκδόθηκε η σχετική πρόσκληση προς την επιτελική δομή του ΕΣΠΑ του ΥΠΕΝ, υποβλήθηκε το τεχνικό δελτίο πράξης για την άμεση ένταξη χρηματοδότησης και οι πληρωμές τελικά ξεκίνησαν από τις αρχές Σεπτεμβρίου.

«Στα ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως στην προκειμένη περίπτωση, η δυνατότητα της κυβέρνησης να επιταχύνει είναι συγκεκριμένη και συνδέεται με την ολοκλήρωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών, που η ίδια η Ευρώπη επιβάλλει για να υπάρχει διαφάνεια στη χρήση αυτών των πόρων», εξήγησε ο υπουργός.

Το πρόγραμμα «Ανακυκλώνω-Αλλάζω θερμοσίφωνα»

Το Πρόγραμμα «Ανακυκλώνω-Αλλάζω θερμοσίφωνα» προκηρύχθηκε τον Μάιο του 2023 για να επιδοτήσει νοικοκυριά για την αντικατάσταση ενεργοβόρων ηλεκτρικών θερμοσιφώνων, με νέους σύγχρονης τεχνολογίας ηλιακούς θερμοσίφωνες. Τον επόμενο μήνα αναμένεται να επαναπροκηρυχθεί το πρόγραμμα.

Η διαφορά των προγραμμάτων «Ανακυκλώνω-Αλλάζω θερμοσίφωνα» από τα σημερινά  Εξοικονομώ, είναι ότι το κόστος του έργου καλύπτουν οι επαγγελματίες, και όχι οι ιδιώτες και το βάρος του κόστους και η  αναμονή της επιδότησης βαραίνει τις επιχειρήσεις που προμηθεύουν και τοποθετούν τους θερμοσίφωνες.

Το πρόγραμμα περιελάμβανε:

-Την επιδότηση αγοράς ενός καινούργιου ηλιακού θερμοσίφωνα σύγχρονης τεχνολογίας.

-Την επιδότηση της δαπάνης για την εκτέλεση αναγκαίων συμπληρωματικών εργασιών αντικατάστασης του παλιού ηλεκτρικού θερμοσίφωνα με το νέο ηλιακό (π.χ. κόστος μεταφοράς, εγκατάστασης του νέου ηλιακού θερμοσίφωνα ή απεγκατάστασης του παλαιού θερμοσίφωνα, αναλώσιμα & εξαρτήματα κλπ.)

-Την υποχρεωτική παράδοση του παλιού ηλεκτρικού θερμοσίφωνα στον έμπορο λιανικής από τον οποίο γίνεται η προμήθεια του νέου ηλιακού θερμοσίφωνα.

Η επιχορήγηση παρασχέθηκε μέσω επιταγών (vouchers), οι οποίες μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε εγκεκριμένους προμηθευτές του προγράμματος και να καλύψουν μέρος (έως 60%) της συνολικής δαπάνης των σχετικών προϊόντων/υπηρεσιών.

Εκδόθηκαν 92.902 vouchers, τόσο προϊόντος όσο και υπηρεσίας. Εξ αυτών έχουν δεσμευθεί 68.210 vouchers προϊόντος σε έμπορο και 50.364 vouchers υπηρεσίας σε επαγγελματία, όπως υδραυλικό.

Έχει επιβεβαιωθεί η παράδοση από το φορέα πιστοποίησης και πληρωμής 67.043 παλαιών θερμοσιφώνων. Επίσης, 506 παλαιοί θερμοσίφωνες παραδόθηκαν από τους εμπόρους σε φορέα ανακύκλωσης.