Πόροι 3 δισ. στο νέο «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» ως το 2022

Πόρους άνω των 3 δισ. ευρώ θα διαθέσει από τον επόμενο μήνα και μέχρι το τέλος του 2022 το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την αναβάθμιση και την ενεργειακή εξοικονόμηση κατοικιών και κτιρίων (δημοσίων και εταιρικών) και παράλληλα την επανεκκίνηση της οικοδομικής δραστηριότητας και της απασχόλησης στους συναφείς κλάδους. Η χρηματοδότηση των κονδυλίων θα προέλθει από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ το υπουργείο θα αναζητήσει και επιπλέον πόρους από το νέο ΕΣΠΑ.

Τα πρώτα κονδύλια ύψους 850 εκατ. ευρώ θα αρχίσουν να διατίθενται από τον Νοέμβριο, με την έναρξη του προγράμματος «Εξοικονομώ κατ’ οίκον», που βγαίνει στην αγορά ενσωματώνοντας τις νέες τάσεις στον τομέα της κλιματικής αλλαγής, των ΑΠΕ και της ψηφιοποίησης, και προσαρμοσμένο στις συνθήκες που διαμορφώνει η πανδημία της COVID-19, ως «Εξοικονομώ – Αυτονομώ». Το πρόγραμμα θα συνεχιστεί μέσω τακτικών ετήσιων προκηρύξεων για το 2021 και το 2022 με ετήσιο προϋπολογισμό που αναμένεται να ξεπερνάει το 1 δισ. ευρώ . Ποσό περί τα 500 εκατ. ευρώ θα κατευθυνθεί στην αγορά μέσω του προγράμματος «Ηλέκτρα» για την ενεργειακή αναβάθμιση των δημοσίων κτιρίων, ενώ υπό σχεδιασμό βρίσκεται το πρόγραμμα για την ενεργειακή αναβάθμιση των επιχειρήσεων. Μάλιστα για την υλοποίηση των δύο αυτών προγραμμάτων το ΥΠΕΝ εισάγει δύο νέους θεσμούς που λειτουργούν ήδη σε άλλες χώρες της Ε.Ε. Πρόκειται για τον θεσμό των επιχειρήσεων ενεργειακών υπηρεσιών (ΕΕΥ) και τον θεσμό των ανταγωνιστικών διαδικασιών.

Το Δημόσιο

Ο σχεδιασμός προβλέπει επιδότηση και δανειοδότηση των φορέων του Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα που μπορούν με τη σειρά τους να απευθυνθούν σε ΕΕΥ για να τους βοηθήσουν να υλοποιήσουν και να επιβλέψουν τις ενεργειακές παρεμβάσεις. Προβλέπεται επίσης η δυνατότητα εγγυοδοσίας, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος των εταιρειών που θα επιλέξουν να εμπλακούν στο «Ηλέκτρα». Ο θεσμός των ανταγωνιστικών διαδικασιών, όπως έχει δείξει η εμπειρία άλλων χωρών, οδηγεί σε σημαντική μείωση του κόστους των παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης ενώ ταυτόχρονα επιτυγχάνει μόχλευση κεφαλαίων.  Η υπουργική απόφαση για το πλαίσιο εφαρμογής των ανταγωνιστικών διαδικασιών, σύμφωνα με τη γ.γ. Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου, έχει ολοκληρωθεί και το πρόγραμμα που απευθύνεται σε όλες τις επιχειρήσεις του βιομηχανικού και τριτογενούς τομέα θα ξεκινήσει να υλοποιείται με αρχικό προϋπολογισμό 30 εκατ. ευρώ.

Τα μεγαλύτερα κονδύλια ωστόσο θα κατευθυνθούν στην αναβάθμιση κατοικιών μέσω ενός διευρυμένου προγράμματος ο σχεδιασμός του οποίου συνδυάζει τις κλασικές παρεμβάσεις ενεργειακής εξοικονόμησης με παρεμβάσεις που ενισχύουν την αυτονόμηση των κατοικιών, όπως έξυπνα συστήματα διαχείρισης, παραγωγή και αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και σταθμοί φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων. Το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» προβλέπει διεύρυνση εισοδηματικών κριτηρίων σε σχέση με το προηγούμενο πρόγραμμα, δηλαδή το «Εξοικονομώ κατ’ οίκον», υψηλότερα ποσοστά επιδοτήσεων, αλλά και επιπρόσθετα κίνητρα όπως την COVID-19 premium, δηλαδή αυξημένη κατά 10% επιδότηση για τα έτη 2020-2021. Για τους 10 δήμους της χώρας που επηρεάζονται από την απολιγνιτοποίηση προβλέπεται πρόσθετη επιδότησης της τάξης του 10%. Συνολικά η επιδότηση για χαμηλά εισοδήματα μπορεί να φτάσει μέχρι και 85% ή και 95% για νοικοκυριά που βρίσκονται στις λιγνιτικές περιοχές. Μια άλλη νέα παράμετρος που εντάσσεται στο νέο πρόγραμμα είναι οι παρεμβάσεις αναβάθμισης των κοινόχρηστων χώρων πολυκατοικίας, δηλαδή κουφώματα κοινόχρηστων χώρων, πόρτες εισόδου κ.λπ. Το βασικό ποσοστό επιδότησης για τις παρεμβάσεις σε πολυκατοικίες είναι ανεξάρτητο από το εισόδημα των ιδιοκτητών (60%) και μπορεί να φτάσει με τις προσαυξήσεις έως και 90%.

Το ανώτατο ύψος των επιλέξιμων δαπανών ανεβαίνει από τις 25.000, που ήταν στα προηγούμενα προγράμματα, στις 50.000 ευρώ ανά κατοικία και δίνεται επιπλέον η δυνατότητα για υποβολή περισσοτέρων της μιας αιτήσεων ανά ΑΦΜ ωφελούμενου δικαιούχου για περισσότερες κατοικίες. Το ανώτατο ύψος της επιλέξιμης δαπάνης σε αυτήν την περίπτωση ανεβαίνει στις 100.000 ευρώ. Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός κοινόχρηστων παρεμβάσεων σε πολυκατοικίες φτάνει τις 80.000 ευρώ.

Εκτός οι καυστήρες

Το νέο πρόγραμμα βάζει τέλος στις επιδοτήσεις εγκατάστασης καυστήρων πετρελαίου. Εκτός επιδοτήσεων μένουν και τα ενεργειακά τζάκια σε 7 Περιφερειακές Ενότητες της Αττικής και για την Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης.  

Φωτοβολταϊκά

Κατοικίες που μετά τις παρεμβάσεις καταλήγουν να επιτύχουν υψηλή εξοικονόμηση ενέργειας  (Β+ και άνω) θα μπορούν να επιδοτηθούν για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και συσσωρευτών ηλεκτρικής ενέργειας ή αλλιώς μπαταρίες. Αντιθέτως, το πρόγραμμα θα επιδοτεί πλέον παρεμβάσεις έξυπνων συστημάτων (smart home) που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας. Επίσης, ο μηχανικός αερισμός κατοικιών με ταυτόχρονη ανάκτηση ενέργειας πλέον επιδοτείται μόνο εφόσον συνδυάζεται με αντικατάσταση κουφωμάτων. Μια σημαντική αλλαγή που θα εφαρμοστεί στο νέο πρόγραμμα είναι ότι θα ζητείται φωτογραφική τεκμηρίωση πριν και μετά τις παρεμβάσεις, ώστε να εξαλειφθούν τα φαινόμενα παρατυπίας. Σε ό,τι αφορά το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του προγράμματος και δεδομένου του εύρους του και των αλλαγών σε σχέση με το προηγούμενο, το ΥΠΕΝ ακολουθεί έναν σχεδιασμό 4 σταδίων για την ομαλή ενημέρωση των ενδιαφερόμενων:

1. Εντός του Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθεί η προδημοσίευση του τεχνικού μέρους του οδηγού για μια πρώτη ενημέρωση του κοινού σχετικά με τους δικαιούχους της επιχορήγησης, τις επιλέξιμες παρεμβάσεις και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.

2. Κατόπιν θα ακολουθήσει η έκδοση του τελικού Οδηγού σε συνδυασμό με την έναρξη του help desk.

3. Στη συνέχεια προγραμματίζεται η έναρξη demo του προγράμματος, όπου για λίγες ημέρες οι ενδιαφερόμενοι θα έχουν τη δυνατότητα να συνδεθούν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα προκειμένου να εξοικειωθούν με τις διάφορες απαιτούμενες ενέργειες συμπληρώνοντας «εικονικά» την αίτησή τους.

4. Επίσημη έναρξη του προγράμματος για υποβολή αιτήσεων.

Επιπλέον, το υπουργείο εξετάζει τη δυνατότητα υλοποίησης ενημερωτικών webinars με συμμετοχή του ΤΕΕ και του συλλόγου ενεργειακών επιθεωρητών, φορέων με τους οποίους μέχρι σήμερα το ΥΠΕΝ βρίσκεται σε συνεχή συνεργασία για την ανάπτυξη του τεχνικού σκέλους 
του προγράμματος.