Φυτώριο του Δήμου Αθηναίων: Πρωτοποριακή μέθοδος κυκλικής οικονομίας sewer mining για άρδευση

Το πιλοτικό πρόγραμμα του Δήμου Αθηναίων για την επαναχρησιμοποίηση νερού από λύματα του δικτύου αποχέτευσης για την άρδευση πρασίνου Φυτώριο του Δήμου Αθηναίων αναδείχθηκε ως το «Success story» του Ευρωπαϊκού Προγράμματος H2020 NextGen: Towards a Next Generation of Water Systems and Services for the Circular Economy.

Το εν λόγω πρόγραμμα υποστηρίζει τεχνολογικές λύσεις κυκλικής οικονομίας νερού σε 10 ευρωπαϊκές πόλεις, στοχεύοντας στην αξιοποίηση και την ανάδειξη καινοτόμων, ευέλικτων και προσαρμόσιμων λύσεων για την επίτευξη περιβαλλοντικού, κοινωνικού και οικονομικού οφέλους.

Τη λύση sewer mining (SM) που αξιοποίησε ο Δήμος Αθηναίων έχει αναπτύξει η ερευνητική ομάδα του κ. Μακρόπουλου στο ΕΜΠ μαζί με την ΕΥΔΑΠ, το Δήμο Αθηναίων, την εταιρεία Chemitec και την έχει εφαρμόσει, στο πλαίσιο του NextGen, μαζί με την εταιρεία BIOPOLUS, στο Φυτώριο της Διεύθυνσης Πρασίνου και Αστικής Πανίδας, στο Γουδή.

Τι είναι η sewer mining

Πρόκειται για τεχνολογία που επιτρέπει την επαναχρησιμοποίηση νερού μέσω της «εξόρυξης» λυμάτων απευθείας από το δίκτυο αποχέτευσης, την τοπική επεξεργασία σε φορητή μονάδα και την παραγωγή νερού υψηλής ποιότητας κατάλληλου για άρδευση πρασίνου, εμπλουτισμό υπόγειων υδάτων και άλλες χρήσεις (μη πόσιμου) νερού μιας πόλης.

Αυτή ακριβώς είναι και η καινοτομία της εν λόγω τεχνολογίας, σύμφωνα με τον κ. Μακρόπουλο: «Η δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης του νερού σε οποιοδήποτε σημείο μιας πόλης, χρησιμοποιώντας το ήδη υπάρχον αποχετευτικό δίκτυο, χωρίς μεταφορά νερού από μακρινούς βιολογικούς καθαρισμούς προς το κέντρο της πόλης – κάτι που θα χρειαζόταν τεράστιες επενδύσεις σε υποδομές και ενέργεια».

Η  διάταξη του έργου που παρουσιάστηκε στην τελική εκδήλωση Ευρωπαϊκού Προγράμματος H2020 NextGen στην Αθήνα αποτελείται:

• από ένα μικρό αντλιοστάσιο με δύο αντλίες, οι οποίες λειτουργούν εναλλάξ και εξάγουν λύματα από αγωγό της αποχέτευσης που διέρχεται κάτω από το Φυτώριο σε βάθος περίπου 4 μέτρων. Τα ακατέργαστα λύματα μεταφέρονται σε μια σειρά δεξαμενών όπου γίνεται η επεξεργασία με τεχνολογία μεμβρανών MBR, πρόσθετη βιολογική επεξεργασία και απολύμανση με ακτινοβολία UV. Η συγκεκριμένη διάταξη έχει μικρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, καθώς χωράει σε ένα και παράλληλα μειώνει την πίεση στις υφιστάμενες εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων. Η δυναμικότητα της μονάδας είναι στα 25 m3 νερού ημερησίως, καλύπτοντας εν μέρει τις ανάγκες του Φυτωρίου.
• Αξιοποιείται επίσης η λάσπη που παράγεται από τη μονάδα εξόρυξης λυμάτων, η οποία αναμιγνύεται με κλαδέματα που προέρχονται από τους χώρους πρασίνου της Αθήνας, και τα οποία βρίσκονται στον ίδιο χώρο, και εισάγεται σε μονάδα ταχείας κομποστοποίησης. Λόγω των ειδικών συνθηκών θερμοκρασίας, αερισμού και περιστροφής του μείγματος, η παραγωγή του κομπόστ πραγματοποιείται σε σύντομο χρόνο, περί τις 15 ημέρες.
• Το λίπασμα διατίθεται επιτόπου στο Φυτώριο και φτάνει τα 100 kg /εβδομάδα. Τέλος, με σύστημα αντλιών και εναλλάκτη θερμότητας, γίνεται και ανάκτησης θερμικής ενέργειας (120 kWh ημερησίως) από τους αγωγούς λυμάτων, προκειμένου να επιταχυνθεί περεταίρω η διεργασία παραγωγής λιπάσματος.

Θετική επίδραση στα φυτά

Κάθε βδομάδα διενεργείται δειγματοληπτικός έλεγχος από την ΕΥΔΑΠ προκειμένου να παρακολουθείται η ποιότητα του νερού που χρησιμοποιείται για άρδευση. Σύμφωνα με τα στοιχεία των αναλύσεων της ΕΥΔΑΠ τον πρώτο 1,5 χρόνο λειτουργίας της μονάδας, το παραγόμενο νερό πληροί όλα τα εθνικά και διεθνή κριτήρια για απεριόριστη άρδευση και αστική χρήση, καθώς παρατηρείται πλήρης εξάλειψη του οργανικού φορτίου και της περιεκτικότητας σε παθογόνες ουσίες. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι εξαιτίας της υψηλής περιεκτικότητας του νερού σε θρεπτικά συστατικά, έχει καταγραφεί πολύ θετική επίδραση στα φυτά και τη βιοποικιλότητα του τοπικού οικοσυστήματος, γεγονός που αποτυπώνεται και στο σχετικό βίντεο.

Η εξόρυξη λυμάτων, ως σύστημα ανάκτησης νερού αποτελεί μια λύση κυκλικής οικονομίας, η οποία επιτρέπει σε μεσογειακές πόλεις σαν την Αθήνα να αυξήσουν σημαντικά τους αρδευόμενους χώρους αστικού πρασίνου και ως εκ τούτου να μειώσουν τις επιπτώσεις από τα κύματα καύσωνα, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα των πόλεων σε κλιματικές πιέσεις.