Dumfries House: Το εμβληματικό κτίριο που αποτελεί «έμπνευση» για την ανάπλαση των βασιλικών ανακτόρων στο Tατόι

Ο πρωθυπουργός θα ξεναγηθεί και θα φιλοξενηθεί στο ιστορικό κτήμα και τα κτίρια του 18ου αιώνα του Dumfries House, που διαχειρίζεται το Ίδρυμα του Πρίγκιπα της Ουαλίας με τη μορφή κοινωνικής προσφοράς - Η αποκατάσταση και η αξιοποίηση του σκωτσέζικου μνημείου μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για τα πρώην βασιλικά κτήματα

Στη μέση της σκωτσέζικης εξοχής, περιτριγυρισμένο από τους τυπικούς πράσινους λειμώνες των Χάιλαντς, το Dumfries House είναι ανοιχτό για ξεναγήσεις στους χώρους της έπαυλης. Το κοινό έχει στη διάθεσή του καφετέρια, εστιατόρια, γκουρμέ και μη, ακόμη και κέντρο ευεξίας. Στόχος του πρίγκιπα Καρόλου ήταν να το μετατρέψει σε έναν αυτάρκη οργανισμό, με έσοδα από την ενοικίαση χώρων που διατίθενται για εκδηλώσεις

Ακόμη πιο συγκεκριμένα, το Dumfries House μπορεί να λειτουργήσει ως υπόδειγμα, ως ένα «σεμινάριο» για την ανακαίνιση και την αξιοποίηση της τέως βασιλικής περιουσίας στο Τατόι. Η σύνδεση ανάμεσα στο Dumfries House και τα κτήματα του Τατοΐου κατ' ουσίαν έχει ξεκινήσει από τις 25 Μαρτίου του 2021 και απευθείας από την Αθήνα: τιμώντας την επέτειο των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, ο πρίγκιπας Κάρολος της Ουαλίας ήρθε στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο εκείνης της επίσκεψής του, μεταξύ των άλλων, εξέφρασε άμεσο και έντονο ενδιαφέρον για το μέλλον του Τατοΐου. Επομένως, η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στο Dumfries House αποτελεί, κατά κάποιον τρόπο, τη συνέχεια εκείνης της συζήτησης που είχε με τον Κάρολο την 25η Μαρτίου 2021 στο Μέγαρο Μαξίμου.
 
Είναι αυτονόητο όμως ότι κατά την ξενάγησή του στο πραγματικό Dumfries House και την απευθείας παρατήρηση, την «αυτοψία» σχετικά με το πώς εξισορροπείται η σύγχρονη αξιοποίηση με την προστασία του αυθεντικού χαρακτήρα του μνημείου, θα γεννηθούν νέα ερεθίσματα και νέα σημεία προς περαιτέρω ανταλλαγή απόψεων. Χωρίς να αποκλείεται εκ προοιμίου, ακόμη και το ζήτημα της επιστροφής των Ελγινείων ενδέχεται να τεθεί για ακόμη μία φορά από τον κ. Μητσοτάκη προς τον Κάρολο.

Το βέβαιο είναι όμως ότι οι προοπτικές αξιοποίησης των κτημάτων του Τατοΐου θα είναι το κυρίως θέμα των συνομιλιών, αλλά υπό την άποψη μιας ευρύτερης, πιο στενής συνεργασίας ανάμεσα στις δύο πλευρές, η οποία θα αξιοποιεί στην Ελλάδα τις πρωτοβουλίες που αναπτύσσει ποικιλοτρόπως ο πρίγκιπας Κάρολος. Μία από αυτές αφορά στην ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης, μέσω του φορέα Sustainable Markets Initiative. Στη σύνοδο «Ενας Πλανήτης» με θέμα την κλιματική αλλαγή, η οποία συνήλθε τον Ιανουάριο του 2021 στο Παρίσι, ο Κάρολος δημοσιοποίησε έναν καινούργιο καταστατικό χάρτη για το περιβάλλον, τη λεγόμενη Terra Carta (κατά τη Magna Carta του 1215, τη διακήρυξη σεβασμού των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων). Πρόκειται για ένα κείμενο αρχών, ένα οικολογικό μανιφέστο τρόπον τινά, αλλά με σαφή προσανατολισμό στο πράσινο επιχειρείν. Μάλιστα, μέσω της Terra Carta, τη Sustainable Markets Initiative και της Natural Capital Investors Alliance (Συμμαχία Επενδυτών για το Φυσικό Κεφάλαιο), ο πρίγκιπας φιλοδοξεί να συγκεντρώσει 10 δισ. δολάρια έως το τέλος του 2022, εν είδει αποθεματικού ταμείου από το οποίο θα χρηματοδοτηθούν βιώσιμες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες.
 

Η Ελλάδα θα μπορούσε κάλλιστα να ενταχθεί σε αυτού του είδους τα επιχειρηματικά προγράμματα. Προωθώντας τα ο πρίγκιπας της Ουαλίας αποσκοπεί στη δημιουργία συνεργειών ανάμεσα στους φορείς τους οποίους ο ίδιος έχει ιδρύσει και εκπροσωπεί, και σε επενδυτικούς παράγοντες εκτός Βρετανίας που συμμετέχουν στα κοινά εγχειρήματα ως εταίροι και μέτοχοι. Σε κάθε περίπτωση, η συνάντηση του Καρόλου με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο Dumfries House επισφραγίζει την κοινή βούληση και σηματοδοτεί την έναρξη μιας καινούργιας φάσης συμπόρευσης, ειδικά για έργα όπως η αξιοποίηση του Τατοΐου, επί των οποίων η κεκτημένη τεχνογνωσία των Βρετανών μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη.
 
Κιβωτός θησαυρών

Στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει δημιουργηθεί σχολή στον τομέα της αποκατάστασης και αξιοποίησης νεότερων μνημείων, καθώς σε όλη τη χώρα υπάρχουν δεκάδες κτήματα παρόμοια με το Dumfries House. Ήδη από την αρχή του 20ού αιώνα τέτοιου είδους ακίνητα συντηρούνται και ανακαινίζονται με συνέργειες ανάμεσα σε κρατικούς φορείς και ιδιωτικές επιχειρήσεις, ώστε εν τέλει να λειτουργούν επικερδώς ως τουριστικά καταλύματα, ως χώροι φιλοξενίας γαμήλιων συνεστιάσεων και κοινωνικών εκδηλώσεων κ.λπ.
 
Ο ίδιος ο Κάρολος, μέσω διαφόρων κοινωφελών οργανώσεων των οποίων ηγείται, όπως το Prince’s Foundation και το National Trust, επιβλέπει και καθοδηγεί την προσπάθεια διατήρησης της βρετανικής αρχιτεκτονικής παράδοσης. Υπό αυτή την έννοια, το Dumfries House είναι μια κιβωτός πολιτιστικής κληρονομιάς και της αντίστοιχης τεχνογνωσίας για τη διαχείρισή της. Αφενός διότι το μεγαλοπρεπές και τεραστίων διαστάσεων κεντρικό οίκημα, η κατοικία αυτή καθαυτή της δυναστείας των ευγενών, οι οποίοι έζησαν εκεί από το 1759 έως το 1993, σχεδιάστηκε από τρεις κορυφαίους αρχιτέκτονες του 18ου αιώνα, τους αδελφούς Ρόμπερτ, Τζον και Τζέιμς Ανταμ.
 
Αφετέρου, το Dumfries House είναι εξοπλισμένο με σχεδόν ανεκτίμητης αξίας χειροποίητα ξυλόγλυπτα έπιπλα, μοναδικά κομμάτια που φιλοτεχνήθηκαν στο εργαστήριο του περίφημου τεχνίτη Τζέιμς Τσίπεντεϊλ. Γι' αυτό, άλλωστε, η κεντρική κατοικία διατηρείται σήμερα εν μέρει ως επισκέψιμο μουσείο. Οι αίθουσες και τα δωμάτια του Dumfries House, σύμφωνα με τους αισθητικούς κανόνες του στυλ ροκοκό, περιέχουν σημαντικά έργα τέχνης κάθε είδους, από τους ζωγραφικούς πίνακες και τα γλυπτά ως τις υφαντές εικονογραφημένες ταπετσαρίες.

Οι αίθουσες και τα δωμάτια του Dumfries House, σύμφωνα με τους αισθητικούς κανόνες του στυλ ροκοκό, περιέχουν σημαντικά έργα τέχνης

Ενδεικτικό της αξίας των αντικειμένων που περιέχει η έπαυλη είναι ότι μια απλή βιβλιοθήκη, ένα από τα πλέον λιτά και χρηστικά κομμάτια από την επίπλωσή της, αλλά με την υπογραφή του Τσίπεντεϊλ, εκτιμάται σήμερα σε 7-8 εκατ. λίρες. Τα πιο περίτεχνα έπιπλα -και ιδιαίτερα οι εμβληματικές πολυθρόνες- τοποθετούνται σε ακόμη ανώτερη κατηγορία αξίας.
 
Η πρακτική της αξιοποίησης μνημείων του είδους στο οποίο ανήκει το Dumfries House είναι ελάχιστα διαδεδομένη στην Ελλάδα, εξ ου και φαντάζει ανοίκεια ή ακόμη και βέβηλη η ιδέα ότι αίθουσες εντός των παλαιών Βασιλικών Κτημάτων στο Τατόι θα μπορούσαν, π.χ., να ενοικιάζονται για τη διοργάνωση γαμήλιων πάρτυ. Παρομοιώς ως ταμπού αντιμετωπίζεται η προοπτική μετασκευής μέρους των εγκαταστάσεων σε ξενώνες υψηλού ποιοτικού επιπέδου, με σύγχρονες ανέσεις αλλά και με σεβασμό στη διατήρηση του αυθεντικού χαρακτήρα τους.
 
Ωστόσο, χάρη στο πρότυπο αξιοποίησης που εφαρμόζεται στη Βρετανία, τα κληροδοτήματα της παλαιάς αριστοκρατίας, τα οποία είχαν καταστεί εντελώς ασύμφορα για τους σύγχρονους επιγόνους λόγω του κόστους συντήρησης, των φόρων κ.λπ, αντί να αφεθούν στον μαρασμό και να μετατραπούν σε ερείπια, μετατράπηκαν σε εστίες ανάπτυξης για τις κατά τόπους κοινότητες. Αυτό ακριβώς ισχύει για το Dumfries House, το οποίο βρίσκεται στη μέση της σκωτσέζικης εξοχής, περιτριγυρισμένο από τους τυπικούς πράσινους λειμώνες των Χάιλαντς, αλλά με πλησιέστερα αστικά κέντρα στην περιοχή κάποιες κωμοπόλεις, οι οποίες κατά το παρελθόν κατοικούνταν κυρίως από ανθρακωρύχους και βιομηχανικούς εργάτες.
 
Με την πρωτοβουλία του να διασώσει το Dumfries House επενδύοντας εκατομμύρια λίρες από την ατομική περιουσία του, ο Κάρολος δημιούργησε ένα κέντρο ποικίλων δραστηριοτήτων και, κατά συνέπεια, συνέβαλε στην καταπολέμηση της τοπικής ανεργίας, ανοίγοντας την αγορά εργασίας για δεκάδες ανθρώπους. Παράλληλα, η προσέλκυση τουριστικής κίνησης, όπως είναι φυσικό, ενισχύει έμμεσα την οικονομία της περιοχής χάρη σε έναν κύκλο εργασιών, εμπορίου, συναλλαγών κ.λπ., ο οποίος σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση απλώς δεν θα υπήρχε.