Είναι κτισμένο από ντόπιους τεχνίτες με πελεκητή πέτρα από το Χαρβάτι (σημερινή Παλλήνη), βρίσκεται μέσα στην «καρδιά» της πόλης και είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία του τόπου.Ωστόσο για αρκετά χρόνια το ιστορικό κτίριο παρέμεινε κλειστό.
Το κτίριο ως περιουσία ανήκει στον δήμο Σπάτων-Αρτέμιδας και η δημοτική αρχή προχώρησε +στη μετατροπή του σε χώρο πολιτισμού και παραδοσιακής κληρονομιάς. Έτσι, οι αίθουσες του σχολείου μετατράπηκαν σε λαογραφικούς εκθεσιακούς χώρους, ενώ στο κτίριο μετακόμισε και η βιβλιοθήκη της πόλης με το αναγνωστήριο.
Η επισκευή του κτιρίου και ο πλήρης εξοπλισμός του, συγχρηματοδοτήθηκε από τη Δράση «Δημιουργική Επανάχρηση Δημοτικής Ακίνητης Περιουσίας» του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ 2014-2020) με πόρους από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Η αποκατάσταση του ιστορικού κτιρίου του 1ου Δημοτικού Σχολείου Σπάτων, αποτελεί ένα ορόσημο για την τοπική μας κοινωνία. Είναι ένας πολυχώρος, που ζωντανεύει την ιστορία, την τέχνη και την παιδεία και αναδεικνύει την κληρονομιά μας», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος Σπάτων-Αρτέμιδας Δημήτρης Μάρκου και συνεχίζει:
«Ξεκίνησε ως σκέψη από τη μεγάλη επισκεψιμότητα που έχει προκύψει πλέον στα Σπάτα, λόγω του αεροδρομίου και των πολλών airbnb. Όλος αυτός ο κόσμος κάνει τη βόλτα του μέσα στην πόλη κι εμείς θελήσαμε, από τη μια μεριά να του βρούμε σημεία για να επισκέπτεται και από την άλλη, να του δείξουμε την ιστορία του τόπου μας. Το χρηματοδοτικό εργαλείο ήταν μια ευκαιρία για εμάς κι έτσι το προχωρήσαμε.
Παράλληλα, μας δίνεται η δυνατότητα να αξιοποιήσουμε ένα ιστορικό κτίριο για την πόλη μας, το οποίο πλησιάζει τον έναν αιώνα ζωής. Όμως, το κυριότερο είναι πως αναδεικνύουμε την πολιτιστική κληρονομιά μας. Αυτά που συγκεντρώθηκαν και εκθέτονται είναι η ιστορία του τόπου μας, είναι οι ρίζες μας».
Στα σχέδια της δημοτικής Αρχής είναι και η πολιτιστική αξιοποίηση ενός ακόμη σημείου αναφοράς των Σπάτων. Είναι το Μετόχι Βουρβά, το οποίο διανύει περίοδο τριών, ίσως και περισσοτέρων αιώνων. Βρίσκεται περίπου 2 χιλιόμετρα έξω από τα Σπάτα, σε ανοιχτή αγροτική περιοχή. Είναι άγνωστο το πότε κατασκευάστηκε, ωστόσο περιήλθε στην Ιερά Μονή Πεντέλης τον 17ο αιώνα, προκειμένου να παράγει, να επεξεργάζεται, αλλά και να αποθηκεύει αγροτικά προϊόντα, κυρίως λάδι, σιτάρι, κριθάρι, κουκιά και κρασοστάφυλα.
Εμφανίζεται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους από το 1834, αλλά το 1875 οι χαρτογράφοι της Αττικής το αναφέρουν πλέον ως ερείπιο. Το 1938 όλο το αγρόκτημα Βουρβά μετατράπηκε σε δημόσια γεωργική έκταση και το 1962 οι εκτάσεις του (4.641,57 τ.μ.) μεταβιβάστηκαν στον δήμο Σπάτων. Το 1988 τα ερείπια του αγροκτήματος Βουρβά χαρακτηρίστηκαν ιστορικό διατηρητέο μνημείο, καθώς αποτελούν αξιόλογο δείγμα της μορφολογικής και κτιριολογικής εξέλιξης των Μετοχίων στα Μεσόγεια.
Για την πολιτιστική αξιοποίησή του ο δήμος Σπάτων-Αρτέμιδας ανέπτυξε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
Μια παρουσίαση του έργου:
Αποκατάσταση ιστορικού κτιρίου 1ου Δημοτικού Σχολείου και επανάχρησή του ως πολυχώρου πολιτισμού.pdf
0