Πίνακας Κορυφαίων

Αξιόλογο και σοβαρό ήταν από πάντα το θέμα της εκτίμησης ακινήτων. Είναι όμως εδώ και κάποια χρόνια που έχει αρθεί αναγκαστικά σε θέμα καθημερινής αναφοράς λόγω της γνωστής οικονομικής κρίσης και της εισαγόμενης φούσκας ακινήτων. Μιάς φούσκας που φούσκωσε με αέρα τα ενυπόθηκα δάνεια ακινήτων και με χρυσάφι τις τσέπες των λαμόγιων. Έτσι το αγωνιώδες ερώτημα "πόσο να πάει τώρα...? " έφτασε ν΄ αφορά από το δυαράκι της Τασούλας στην πλατεία Βάθη μέχρι πολυτελή ξενοδοχεία ή ολόκληρες βιομηχανικές εγκαταστάσεις σε ΒΙ.ΠΕ και ΒΙΟ.ΠΑ..... Και ναι μεν για το δυαράκι που αναφέρεται σε μία τεράστια βάση δεδομένων δικαιοπραξιών με συμφωνηθείσες τιμές πώλησης, η εκτίμηση του είναι σχετικά εύκολη. Τόσο πούλησε ο παραδιπλανός, τόσο ο απέναντι, τόσο ο πέρα με την πλατεία μπροστά, εγώ έχω και μία ανακαινισούλα κάνει, άρα είμαι κάπου τόσο και θα δούμε... Δεν είναι όμως καθόλου έτσι τα πράγματα για τις άλλες αναφερόμενες περιπτώσεις, αφού αυτές κατά το πλείστον αφορούν σε μοναδικές περιπτώσεις αλλά κυρίως η αξία τους συναρτάται και από άλλους παράγοντες που δεν έχουν σχέση ούτε με την αξία της γης, αλλά ούτε ακόμη και με την αποσβεσμένη αξία των κτιριακών εγκαταστάσεων. Επαγγελματικές - επιχειρηματικές εγκαταστάσεις μεγάλης εμβελείας εξαρτούν άμεσα την αξία τους από την αναπτυξιακή, οικονομική, τραπεζική, εργασιακή, φορολογική, οικολογική πολιτική της χώρας, αλλά ακόμη και από επικείμενες αποφάσεις της Ε.Ε. Επί παραδείγματι για το τελευταίο, πως να εκτιμηθεί η αξία πώλησης ενός υφισταμένου μεγάλου ελαιοτριβείου εν γνώσει της Ευρωπαικής προοπτικής κατάργησης των περίπου 2500 ελαιοτριβείων της χώρας και δημιουργίας μόνο τριών νέων σε Κρήτη, Πελοπόννησο, Μακεδονία...?? Όταν λοιπόν το ακίνητο αφορά σε ένα σύνθετο παραγωγικό μέσον, τότε δεν είναι η "πραγματιστική" του αξία (εμβαδά, ποιότητα κατασκευής, η/μ εξοπλισμός κ.λ.π), ούτε καν η αποσβεσμένη του αυτή που βασικά του διαμορφώνει την αξία πώλησης, αλλά είναι η προοπτική απόσβεσης του κόστους κτήσης και δημιουργίας πλούτου στο μέλλον, στο όσο πιό μακρινό μέλλον μπορεί να προβλεφθεί. Έτσι λειτουργεί το σύστημα στην ελεύθερη οικονομία και αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στον καθρέπτη της που είναι τι άλλο, από το χρηματιστήριο αξιών. Έτσι η αξία ενός ακινήτου μπορεί να έχει, όπως και μία μετοχή, την Α λογιστική αξία, όμως η διαπραγματεύσιμη αξία και των δύο (η εκτίμηση της εμπορικής αξίας ακινήτου εν προκειμένω) διαμορφώνεται μόνο από την προοπτική δημιουργίας πλούτου και την ζήτηση. Κοντολογίς, για την εκτίμηση πρέπει να μπορεί προηγουμένως να δοθεί απάντηση στο: "...αν το αγοράσω, πόσα θα μου δίνει, από πότε και έως πότε ?..." Όμως, σε ένα διανυόμενο οικονομικό περιβάλλον άγονο αλλά κυρίως ασταθές όπως αντίστοιχα και το πολιτικό, η εκτίμηση της πρόβλεψης της απόσβεσης και της παραγωγής πλούτου περιέχει μεγάλες αβεβαιότητες. Η αντίστοιχη Σ.Α.Δ του ΚΑΝ.ΕΠ.Ε εν προκειμένω είναι πολύ χαμηλή .... Ειδικά αν συμπεριλάβουμε και την ανορθόδοξη Ελληνική πραγματικότητα όπου διαπλεκόμενοι με την εξουσία λαμόγιοι δεν ενδιαφέρονται καν για την απόσβεση της επένδυσης αφού "ξέρουν" ότι θα μπορούν να επαναδανειοδοτούνται κατά την πρακτική των ανεπιστρεπτί θαλασσοδανείων...... Για τέτοιας εμβελείας ακίνητα λοιπόν μακράν απέχει η εκτίμηση από το αν τα πρέκια είναι μεμονωμένα ή συνεχή με τα σενάζ, αλλά και ποιός να βρει αν υπάρχουν καν.... (φίλε μου BAS με τις καλησπέρες μου) , ή αν τα κεραμίδια θα είναι Γαλλικά ή Ρωμαικά, ή αν όπως εγώ π.χ πάσχιζα για γαρμπιλομπετόν με ρευστοποιητή παντού, ενιαίες σιδερόβεργες από θεμελίων μέχρι αναμονή ισογείου για εξασφάλιση της πλαστικής άρθρωσης, ενυδατωμένα αλλά στεγνά τούβλα, ινοπλισμένα επιχρίσματα, και λοιπές ρομαντικές τελειομανίες..... Ο "μικρόκοσμος" της κατασκευαστικής ποιότητας όμως ελάχιστα γίνεται αντιληπτός σε αφανείς εργασίες για να μπορέσει να συμπεριληφθεί στην εκτίμηση της αξίας του ακινήτου. Όσο για τις εμφανείς εργασίες-τελειώματα - υλικά βιτρίνας, αυτά έχουν απλωθεί στην κοινή αντίληψη και γνώση σχεδόν ως καταναλωτικά προϊόντα και φιγουράρουν ακόμη και σε περιοδικά styling. Μέσα σε όλο αυτό το διαμορφωμένο περιβάλλον ο Μηχανικός μέχρι πριν δέκα χρόνια ήταν "χωμένος" π.χ μέσα στην μελέτη των Ευροκωδίκων, των νέων εντυπωσιακών, εποπτικών στατικών προγραμμάτων με time history, της πολεοδομικής νομοθεσίας, της αξιοποίησης των ρεαλιστικότατων δυνατοτήτων των σχεδιαστικών για την απρόσκοπτη έκφραση αρχιτεκτονικών ιδεών και διακόσμησης, και της εφαρμογής - κατασκευής στο εργοτάξιο. Ένοιωθε επάξια την μέθεξη της επιστημονικής δημιουργίας και κοιτούσε αφ΄υψηλού τους "πραματευτάδες" που παζάρευαν τα έργα του μέσα σε γραφεία μεσιτικά και εκτίμησης ακινήτων. Το "μικρό" αντικείμενο της εκτίμησης ακινήτων όμως έχει από καιρό ενηλικιωθεί, έχει γίνει περίπλοκο και πολυπαραγοντικό όσο και οι σύγχρονες οικονομίες. Η γνώση τού πως ακριβώς φτιάχτηκε ένα κτίριο ή μία εγκατάσταση, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, δεν αρκεί, αλλά ούτε και παίζει τον κυρίαρχο ρόλο για να γίνει η εκτίμηση της αξίας του, εφ΄όσον βέβαια αναφερόμαστε στα μεσαία-μεγάλης εμβελείας ακίνητα και όχι στο ...δυαράκι της Τασούλας. Εδώ διαφαίνεται δε η ολιγωρία του ΤΕΕ και των συλλόγων που παράλληλα με την αδράνεια τους στην επιμόρφωση - πιστοποίηση εργατοτεχνιτών και εργολάβων ιδιωτικών έργων αφήνοντας την "....κατασκευή πολυτελών διαμερισμάτων με θυροτηλεόραση (!)..." στα χέρια ακόμη και κρεατεμπόρων του Ρέντη, αφήσαν ανοικτό ένα αντικείμενο που πρωταρχικό ρόλο θα έπρεπε να έχει ο Μηχανικός. Ο Μηχανικός όμως που σέβεται την υπογραφή του και εν προκειμένω την εκτιμητική του αξιοπιστία θα πρέπει να έχει εμπλουτιστεί επιστημονικά και με τις σχετικές οικονομικές γνώσεις και εκτιμητικές μεθόδους, να έχει συνεχή πολιτικο-οικονομική ενημέρωση και τότε επάξια θα χαίρει της προτίμησης μεταξύ άλλων που ..ας πούμε δεν μπορούν να ξεχωρίσουν το περβάζι απ΄το απλό αρμοκάλυπτρο ..... Συμφωνώ λοιπόν με την τοποθέτηση του Παύλου +1, +1 και επαναδημοσιεύω την χρησιμότατη παραπομπή του: http://www.avag.gr/ Υ.Γ Ελπίζω να μην κούρασα πολύ, εγώ πάντως χρειάστηκα ενδιάμεσο διάλειμμα για καφέ στον εκπληκτικό κόλπο του Κούταβου στο Αργοστόλι όπου τυχαίνει να βρίσκομαι τώρα.

Είναι άλλο θέμα ποιος έχει το δικαίωμα ανέγερσης πάνω από το δώμα, στην περίπτωση που δεν έχει εξαντληθεί ο ΣΔ, άλλο η αποκλειστική χρήση τμήματος ή και όλου του δώματος (ταράτσα) και άλλο η κατάσταση και συντήρησή του. Στην τελευταία περίπτωση, θεωρείται κοινόχρηστος χώρος και οι δαπάνες συντήρησης κατανέμονται στους συνιδιοκτήτες με τα ποσοστά που έχει καθένας. Καλό είναι να διαβάσεις τον Κανονισμό της πολυκατοικίας.

Από ερωτοαπαντήσεις ΤΕΕ Πελοποννήσου, ομάδα 70, 1707: 2. Σχετικά με την ανύψωση του κτιρίου διακρίνουμε τις παρακάτω περιπτώσεις (άρθρο 100 παρ. 10) 12 -) Εάν δεν υπάρχει υπέρβαση ύψους της περιοχής λόγω της ανύψωσης του κτιρίου το πρόστιμο υπολογίζεται με αναλυτικό προϋπολογισμό. -) Εάν υπάρχει υπέρβαση ύψους της περιοχής και δεν συντρέχει υπέρβαση του επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης του ακινήτου, το ενιαίο ειδικό πρόστιμο υπολογίζεται χωρίς να πολλαπλασιάζεται ο συντελεστής του παραρτήματος Α αλλά ο συντελεστής 0,20 για υπέρβαση έως 20% του επιτρεπόμενου ύψους και ο συντελεστής 0,40 για μεγαλύτερη υπέρβαση. Ως επιτρεπόμενο ύψος θεωρείται το επιτρεπόμενο ύψος της περιοχής όπου βρίσκεται το ακίνητο και όχι το ύψος που αναφέρεται στην οικοδομική άδεια. Επιλέγεται στο Φ.Κ. στο πεδίο υπέρβαση δόμησης η επιλογή Μόνο Υπέρβαση ύψους ή κάλυψης και το αντίστοιχο ποσοστό υπέρβασης ύψους στο πεδίο Υπέρβαση καθ’ ύψος. -) Διαφορετικά εάν υπάρχει υπέρβαση ύψους της περιοχής και υπέρβαση του επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης για τον υπολογισμό του ενιαίου ειδικού προστίμου γίνεται χρήση των συντελεστών του παραρτήματος Α. Από ερωτοαπαντήσεις ΤΕΕ Πελοποννήσου, ομάδα 71, 1736: Όμως, όσον αφορά μόνο το ύψος, η υπέρβαση δεν υπερβαίνει το 5% του εγκεκριμένου ύψους της αδείας. Μπορεί η υπέρβαση ύψους να ενταχθεί στην ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 3 περίπτωση ιειε); Από την στιγμή που υπάρχουν και άλλες αυθαιρεσίες θα μπορούσε να μην επιλεγεί η υπαγωγή στην κατηγορία 3 για την υπέρβαση ύψους. Ειδικά στην περίπτωση όπου δεν έχουμε υπέρβαση του μέγιστου ύψους της περιοχής η συγκεκριμένη παράβαση υπολογίζεται με αναλυτικό προϋπολογισμό (τελευταίο εδάφιο της παρ. 10 του άρθρου 100). OmadApant-70_19.9.2018.pdf OmadApant-71_3.10.2018.pdf

Kάποιοι συνάδελφοι θεωρούν αυτό που γράφεις, ενώ άλλοι όχι βασιζόμενοι στο τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 8 του άρθρου 100. Επομένως δεν έχουμε ουσιαστικά καταλήξει μέσα στο φόρουμ ότι ισχύει αυτό που γράφεις και αναφέρομαι στην περίπτωση ταυτόχρονης υπέρβασης δόμησης και υπέρβαση ύψους της άδειας, χωρίς να υπάρχει υπέρβαση του επιτρεπόμενου ύψους περιοχής. Η άθροιση αναλυτικών επιμέρους αυθαιρεσιών ίσχυε στο ν. 4178. Με την παραδοχή ότι οι νόμοι αυθαιρέτων έχουν (και οφείλουν να έχουν) μια συνέχεια, στα βασικά τουλάχιστον ζητήματα, θεωρώ ότι δεν χρειάζεται να βάλεις επιπλέον λοιπή παράβαση.

Νομίζω η ανάλυση του Pavlos33 ανταποκρίνεται πλήρως στην κατάσταση όπως έχει σήμερα. Ειδικά το τελευταίο κομμάτι. Συνάδερφε BAS Αντιλαμβάνομαι πλήρως τις επιφυλάξεις που έχεις για το θέμα και τους κινδύνους που προβλέπεις από τις Τράπεζες. Στο παράδειγμα που αναφέρεις ,εάν θα μπορούσες να κάνεις μια εκτίμηση σε σχέση με έναν δικηγόρο η έναν οικονομολόγο. Σίγουρα και μπορείς να κάνεις μετά από 35 χρόνια ενασχόλησης με το επάγγελμα και μάλιστα καλύτερη. Την σύγκριση όμως πρέπει να την κάνεις με τον αντίστοιχο BAS, ο οποίος εκτός της 35χρονης εμπειρίας θα είχε παρακολουθήσει και τα αντίστοιχα σεμινάρια. Εκεί θα μπορούσες να καταλάβεις καλύτερα την χρησιμότητα αυτών των σεμιναρίων-εξετάσεων. Είμαστε περίπου τα ίδια χρόνια στο επάγγελμα και θα σου πω σε πιο σημείο βρήκα εγώ χρήσιμη όλη αυτήν την ιστορία. Μπόρεσα την εμπειρία όλων αυτών των χρόνων να την ενσωματώσω στους πέντε-έξη εκτιμητικούς τρόπους-κανόνες, που έμαθα μέσα από την διαδικασία. Και σαφέστατα ο μηχανικός είναι αυτός που έχει και το θεωρητικό υπόβαθρο (μαθηματικά -κριτική σκέψη) και το πρακτικό υπόβαθρο (μελέτη- κατασκευή- εφαρμογή νόμων- εμπειρία) , ώστε να ανταπεξέλθει καλύτερα σε αυτήν την διαδικασία. Αυτό φαίνεται και από τα αποτελέσματα. Αν δεις στους πιστοποιημένους ,το ποσοστό από άλλες ειδικότητες είναι πολύ μικρό. Για να μην σας κουράζω άλλο, θα κλείσω αντιγράφοντας την τελευταία παράγραφο της ανάρτησης του Pavlos33 ...........Θα σου πω ότι και εγώ κάποτε την έβλεπα καχύποπτα. Κάθισα και διάβασα πάνω από 3 μήνες εντατικά. Δε μου βγήκε σε κακό. Κάθε άλλο. Μου βγήκε σε πολύ καλό διότι και έμαθα νέα πράγματα και έβαλα σε τάξη τα ήδη υπάρχοντα που ήξερα. Κυρίως ωφελήθηκα διότι βελτίωσα τον τρόπο σκέψης μου πάνω στο αντικείμενο των εκτιμήσεων. Ξαναλέω ότι στις αρχές ήμουν αρκετά αρνητικός σκεπτόμενος ότι ως μηχανικός δεν χρειάζομαι καμία πιστοποίηση. Παραδέχομαι δημοσίως ότι είχα άδικο. 

Κα Φούρου καλημέρα, θα ξεκινήσω κάπως απότομα, συγχωρήστε με. Θα πρέπει να απευθυνθείτε σε κάποιον μηχανικό της επιλογής σας διότι τα στοιχεία που παραθέτετε δεν είναι επαρκή. Μεταξύ άλλων, ενδεικτικά, δεν διευκρινίζετε αν το το ΚΔΑΠ θα είναι και για άτομα με ειδικές ανάγκες (ΚΔΑΠ-ΜΕΑ). Ο μηχανικός της επιλογής σας θα σας καθοδηγήσει σχετικά με το τι θα χρειαστεί να του προσκομίσετε προκειμένου από την μια να επιβεβαιώσει ότι το κτήριο πληρεί ή δύναται να πληροί τις προϋποθέσεις (της όλης κατασκευής που θέλετε και των χρήσεων που προορίζεται) και από την άλλη να έχετε μια σαφή και ολοκληρωμένη πρόταση τόσο χρονικά όσο και από θέμα πιθανών προστίμων, αμοιβών, κόστους γενικότερα. Να τονίσω ότι η παραπάνω διαδικασία, τουλάχιστον ως πρώτο βήμα ενός ελέγχου του αν πληρούνται σε πρώτη φάση οι προϋποθέσεις, έχει μικρό κόστος και μπορεί να διασφαλίσει την μελλοντική, χιλιάδων ευρώ, επένδυσή σας. Ενδεικτικά να αναφέρω ότι ενδέχεται να απαιτηθεί τροποποίηση των ήδη υπαρχόντων χώρων του κτιρίου, ένταξη στον ισχύοντα νόμο ρύθμισης αυθαιρέτων πριν γίνει οποιαδήποτε μελλοντική κατασκευή, κλπ Αναφορικά στο ερώτημά σας, βλέποντάς το κυριολεκτικά μεμονωμένα, και για ΚΔΑΠ (όχι ΚΔΑΠ-ΜΕΑ), αρχικά δεν φαίνεται να απαγορεύεται αφού στις τεχνικές προδιαγραφές, μεταξύ άλλων, αναφέρεται "Να εξασφαλίζεται η ασφαλής πρόσβαση και παραμονή των παιδιών". Γενικότερα μπορείτε να δείτε στο ΦΕΚ 1397Β'/2001, την απόφαση (2), στο άρθ.3 (με την τροποποίηση του στο ΦΕΚ 2991Β'/2016) αλλά σε κάθε περίπτωση, πρότασή μου, μην παραβλέψετε το νόημα των παραπάνω και να απευθυνθείτε σε μηχανικό της επιλογής σας. Επίσης να ξεκαθαρίσω ότι το forum δεν αντικαθιστά τον μηχανικό που θα σας δώσει απάντηση σφραγισμένη και υπογεγραμμένη. Δεν φέρουμε νομική ευθύνη για οποιαδήποτε τεχνική απάντηση γράφουμε στο Forum, βοηθάμε εθελοντικά όπου μπορούμε αλλά όποιος θέλει υπεύθυνη απάντηση πρέπει να απευθυνθεί στον μηχανικό του. Και πάλι καλή σας ημέρα και καλή συνέχεια στο εγχείρημά σας.

Επί της ουσίας μπορώ να πω ότι συμφωνώ σχεδόν σε όλα μαζί σου . Αλλά θα κάνω κάποιες επισημάνσεις και θα αναφερθώ και σε παρελθόντα χρόνο . Κάποτε ο μακαρίτης ο Γιαννόπουλος , πρώην πρόεδρος του ΔΣΑ και εν ενεργεία υπουργός Δικαιοσύνης ή σε άλλο υπουργείο , αποκάλεσε το επάγγελμα του ως παρασιτικό . Και έπεσε το σύμπαν . Επί της ουσίας ψιλοείχε δίκιο , με την έννοια ότι δεν παράγει κάτι ιδιαίτερο . Αλλά όταν οι άνθρωποι έχουν την τάση να επεκτείνονται πάνω στους άλλους , η ύπαρξη των κανόνων που θα καθορίζουν τις σχέσεις τους είναι αναγκαία . Όπως και αυτών που θα τους γνωρίζουν βαθειά και θα τους ερμηνεύουν . Στην μεταβίβαση ακινήτων υπήρχε διαχρονικά η υποχρεωτική παράσταση δικηγόρου . Σημείωση ότι η παράσταση δεν είχε καμία σχέση με τον έλεγχο τίτλων που είναι άλλη δουλειά και πληρώνεται ξεχωριστά . Αλλά ακόμα και στην περίπτωση που κάποιος πούλαγε κάτι και έπαιρνε τα λεφτά και έφευγε , έπρεπε να πληρώσει κάποιον δικηγόρο να παρασταθεί . Στην Αθήνα το ποσό της υποχρεωτικής παράστασης ήταν σε κάποιο χαμηλό επίπεδο , αλλά στην επαρχία ήταν σε αστείο επίπεδο , ώστε πρακτικά κάθε μεταβίβαση να απαιτεί παράσταση . Από αυτή την αμοιβή το 35 % πήγαινε στον τοπικό σύλλογο και μεγάλο μέρος του ποσού αυτού στο τέλος κάθε χρονιά μοιραζόταν σαν μέρισμα στους τοπικούς δικηγόρους , που για τις επαρχίες , ιδιαίτερα τα παλιότερα χρόνια που ο αριθμός των δικηγόρων ήταν λιγότερος , το ποσό ήταν πολύ μεγάλο . Ουσιαστικά ένας καλός μισθός ακόμα . Στην Αθήνα όχι τόσο . Περισσότερο με επίδομα έμοιαζε . Εγιναν προσπάθειες στο παρελθόν να αυξηθεί το όριο της υποχρεωτικής παράστασης , αλλά σε κάθε προσπάθεια οι δικηγόροι κατέβαζαν το σύμπαν , όπως και σε κάθε προσπάθεια που τους φαινόταν ότι μειωνόταν η δικηγορική ύλη . Μπράβο τους λοιπόν που τα είχαν όλα προς το συμφέρον τους . Ανάλογα ήταν τα γεγονότα όποτε πήγαιναν να μειώσουν κάποιο δικαίωμα των γιατρών , σε θέματα που είχαν αποκλειστικότητες . Κάποια από αυτά άλλαξαν μέσα στην κρίση από την επιμονή της τρόικας . Εμείς εμφανιστήκαμε στις συναλλαγές με την επιβολή των νόμων των αυθαιρέτων . Αλλά οι τιμές που παίρνουμε για τις βεβαιώσεις είναι γνωστές και αστείες . Ενώ η ευθύνη μας είναι τεράστια , σε αντίθεση με την παράσταση των δικηγόρων που επί της ουσίας είναι μηδενική , όπως και των συμβολαιογράφων , που απλά γράφουν ό,τι τους φέρνουν οι συναλλασσόμενοι σε χαρτιά και οι μηχανικοί σε βεβαιώσεις . Πριν 3 μήνες μία γνωστή πούλησε ένα οικόπεδο στου Παπάγου . Θα τα έπαιρνε όλα τα λεφτά στο χέρι και δεν είχε κάτι να ασχοληθεί . Δεν είχε δικηγόρο και μου ζήτησε να της συστήσω κάποιο . Εψαξε και αυτή . Μίλησα σε μία φίλη που δεν έχει και τις δουλειές . Μίλησε και αυτή . Η λογική των δικηγόρων και μπράβο τους ήταν απλή . 320 χιλιάρικα θα πάρει η κυρία . Να μην δώσει 1500-2000 για την παράσταση . Μάλλον τελικά έδωσε κάτι λιγότερο γιατί πήρε άλλη . Το πόσο πήρε ο μηχανικός , που ήταν του αγοραστή που έδωσε την βεβαίωση για το αδόμητο , το φαντάζεσαι . Το γεγονός ότι μέχρι τώρα τις εκτιμήσεις τις έκαναν οι δικαστικοί επιμελητές , ήταν αποτέλεσμα της αδιαφορίας μας ως κλάδος . Αλλά την εκτιμητική την ξεκίνησε οικονομολόγος , όχι μηχανικός . Αυτά όλα με ενοχλούν . Και δεν με ενοχλούν ως Βασίλη , γιατί έχω μεγαλώσει και το επάγγελμα πλέον δεν με συγκινεί ως έχει , αλλά και γιατί ο γιός μου είναι σε άλλο κλάδο , αλλά με ενοχλούν ως μηχανικό , ιδιαίτερα για τους νεότερους συναδέλφους . Για αυτούς που 30άρησαν και 35άρησαν και δεν μύρισαν φρεσκοριγμένο μπετό και φρεσκοσκαμμένη εκσκαφή και δεν έχουν την χαρά να δουν να γίνεται πραγματικότητα η σκέψη τους και να καταλάβουν πόσο δημιουργικό είναι το επάγγελμα μας , αφού αφήνει πράγματα που θα μείνουν πίσω . Ακόμα και αν δεν είναι έργα τέχνης όλα ... Θεωρώ λοιπόν απαράδεκτο όταν άλλοι κλάδοι περιχαρακώνουν την "δικηγορική" , "ιατρική" , "συμβολαιογραφική" ύλη , ακόμα και την "λογιστική" που έκαναν πλέον σχεδόν αναγκαία την παρουσία τους στην υπογραφή των δηλώσεων , εμείς σαν μηχανικοί να εκχωρούμε έτσι χαλαρά "μηχανική" ύλη σε τρίτους . Ας δούμε λοιπόν τι σημαίνει εκτίμηση . Αρχικά οι φίλοι μας οι Αμερικάνοι λένε ότι τρία πράγματα καθορίζουν την αξία ενός ακινήτου . Location , Location , Location . Και πράγματι έτσι είναι . Ιδιαίτερα σε μια χώρα όπως η δική μας που έχει φοβερό οριζόντιο και κάθετο διαμελισμό που δημιουργεί εξαιρετικές ή μηδενικές θέες , ακόμα και σε γειτονικά ακίνητα . Ένα άλλο θέμα είναι ότι οι υποδομές μας αλλού είναι πάμπτωχες , ενώ αλλού είναι υπερβολικές και πλούσιες . Μετά έχουμε τον τρόπο και τα υλικά κατασκευής , την εσωτερική διαρρύθμιση και πολλά ακόμα πράγματα , που τυπικά εγώ με 35 χρόνια εμπειρίας στην μελέτη - επίβλεψη και κατασκευή , αλλά και στο οικονομοτεχνικό κομμάτι της επένδυσης , δεν μπορώ να κάνω εκτίμηση , γιατί δεν είμαι πιστοποιημένος και μπορεί ο κάθε δικηγόρος ή οικονομολόγος που έχει περάσει 5 σεμινάρια .... Για μένα αυτό είναι ο ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΓΕΛΟΙΟΤΗΤΑΣ . Είναι σαν να πήγαινε ένας μηχανικός με 5 σεμινάρια νομοθεσίας , να κάνει νομικές εκτιμήσεις στον ΑΠ και στο ΣτΕ , ή να συμμετέχει σε ιατρικά συμβούλια , επειδή έκανε 1 μάθημα ανατομίας . Και επειδή όπως είπα , δεν με νοιάζει προσωπικά το θέμα , θα πω κάτι απλό . ΞΥΠΝΗΣΤΕ εσείς οι νεότεροι . Γιατί πέρα από τις εκτιμήσεις , έχουμε τις διαφημίσεις των τραπεζών ότι πέραν των δανείων για τα φωτοβολταικά αναλάμβαναν να δίνουν και τα ενεργειακά πιστοποιητικά , όπως το ίδιο κάνουν τώρα με το εξοικονομώ , αλλά θα κάνουν και με τα στεγαστικά , όταν ξανανοίξουν . Εχουν και τις ΑΕΕΑΠ για αυτά . Όταν λοιπόν οι τράπεζες διαφημίζουν , ΕΝΤΕΛΩΣ ΠΑΡΑΝΟΜΑ , ότι παρέχουν και υπηρεσίες μηχανικών , κάνοντας κατάχρηση δεσπόζουσας θέσεις και κανείς δεν μιλάει , τότε το μέλλον θα είναι η επιγραφή τεχνικό γραφείο , να σημαίνει πλέον ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ μεσίτες . Για όλα αυτά λοιπόν μιλάω στο συγκεκριμένο θέμα και όχι για κάτι προσωπικό .

ΒΑS όπως έχεις δει σε παλιότερες δημοσιεύσεις σέβομαι και τις γνώσεις σου και την εμπειρία που έχεις στη δουλειά. Δεν έχω καταλάβει όμως το εξής. Ποιοι κατά τη γνώμη σου και την εμπειρία σου θα πρέπει να κάνουν εκτιμήσεις ακινήτων; Πριν απαντήσεις να πω ότι κατά την ταπεινή μου άποψη οι μηχανικοί είναι οι πιο κατάλληλοι να κάνουν εκτιμήσεις ακινήτων. Δεν υποτιμώ φυσικά καμία ειδικότητα άλλη, όμως θεωρώ ότι ο μηχανικός ακόμη και από το πρόγραμμα σπουδών του μπορεί να υποστηρίξει και το τεχνικό και το οικονομικό σκέλος. Επέτρεψε μου να σχολιάσω ότι δεν είναι καθόλου εύκολο ακόμη και για ένα μηχανικό το να αποτιμήσει την αξία ενός ακινήτου. Θέλει πολλά. Γνώσεις, εμπειρία, συνεχή επικαιροποίηση γνώσεων, τριβή πάνω στο αντικείμενο και πολλά ίσως που ξεχνώ αυτή τη στιγμή. Θα πω ότι το συγκριτικό μας πλεονέκτημα με άλλες ειδικότητες (πχ οικονομολόγους) αναφορικά με τις εκτιμήσεις είναι ότι μπορούμε να κρίνουμε πιο εύκολα, αλλά και πιο σωστά, τους επιπλέον παράγοντες που θα επηρεάσουν την αξία ενός ακινήτου, όπως πχ τα τεχνικά του χαρακτηριστικά, (πχ ποιότητα υλικών κλπ) τη θέση του, κάποια ίσως ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που μπορεί να το κάνουν μοναδικό, αλλά και κάποια που να το απαξιώσουν σε μεγάλο βαθμό. Μπορούμε λόγω αντικειμένου μας να δούμε το πως οι δεσμεύσεις (αρχαιολογία, σχέδιο πόλης, κτηματική υπηρεσία, δασαρχείο κλπ) μπορούν να απομειώσουν, έως και να μηδενίσουν την αξία ενός ακινήτου κλπ. Επιπλέον, να πω ότι πριν την ισχύ του ΠΔ 59/2016 οι μηχανικοί δεν ήταν οι παράγοντες που διαμόρφωναν αγοραία αξία στις αναγκαστικές εκτελέσεις ακινήτων. Ποιοι ήταν; Το ξέρεις. Ήταν οι δικαστικοί επιμελητές και όλο το γνωστό κύκλωμα. Προσωπικά, αν ήταν να πρέπει να μου εκτιμήσουν το σπίτι μου θα προτιμούσα με τα 1000 να το κάνει μηχανικός εκτιμητής παρά ένας δικαστικός επιμελητής ο οποίος είναι παντελώς άσχετος με το αντικείμενο. Ως μηχανικοί θεωρώ ότι έχουμε αναβαθμίσει και στο πεδίο των εκτιμήσεων ακινήτων τον επιστημονικό μας ρόλο. Να πω και το τελευταίο. Κάποτε κάποια συμβολαιογράφος μου είπε με ύφος 1000 καρδιναλίων το εξής: 'Κύριε γιατί μπαίνετε σε ξένα χωράφια και ασχολείστε με τον υπολογισμό αντικειμενικών αξιών"; Δεν ήξερα, αν πρέπει να γελάσω ή να αρχίσω τα καντήλια. Που ακούστηκε ο μηχανικός να μην είναι ο καθ ύλην αρμόδιος για τον υπολογισμό αντικειμενικών αξιών ακινήτων και να είναι ο συμβολαιογράφος. Και όμως φίλε ΒΑS τους αφήσαμε και μας τα πήραν όλα. Ο μηχανικός θα έπρεπε να είναι πίσω και μπροστά από όλα όσα αφορούν ακίνητη περιουσία. Τι ακριβώς μας πείραξε; Η πιστοποίηση; Θα σου πω ότι και εγώ κάποτε την έβλεπα καχύποπτα. Κάθισα και διάβασα πάνω από 3 μήνες εντατικά. Δε μου βγήκε σε κακό. Κάθε άλλο. Μου βγήκε σε πολύ καλό διότι και έμαθα νέα πράγματα και έβαλα σε τάξη τα ήδη υπάρχοντα που ήξερα. Κυρίως ωφελήθηκα διότι βελτίωσα τον τρόπο σκέψης μου πάνω στο αντικείμενο των εκτιμήσεων. Ξαναλέω ότι στις αρχές ήμουν αρκετά αρνητικός σκεπτόμενος ότι ως μηχανικός δεν χρειάζομαι καμία πιστοποίηση. Παραδέχομαι δημοσίως ότι είχα άδικο.

Και καλύπτονται από τους Ρίξε τα ζάρια.... Ας πήγαιναν να κάνουν κάτι ανάλογο σε δικηγόρους και γιατρούς και να δείτε πως θα έπεφτε το σύμπαν ...

Πρωτα εξαντλέις όλα τα περιθώρια ώστε να βρείς καποια στοιχεία απο τις μελέτες της αδειας. Αν και εφοσον δε βρείς, μπορείς να χρησιμοποιήσεις σα μπούσουλα τα της σύστασης. Απο κει και πέρα με αυτά κανεις τη ρύθμιση. Κατοπιν, εφόσον επιθυμείς και το επιθυμεί και ο πελατης (ειναι διατεθειμένος να πληρώσει για κατι τέτοιο περαν της ρύθμισης) μπορείς να προχωρήσεις σε ανασύσταση. Μη ξεχνας το γενικό κανόνα. Ο φάκελος χαθηκε με ευθύνη της υπηρεσίας!!!Αρα η ανασύσταση είναι μια μορφή "χαρης" ως προς αυτή!

Η βεβαίωση που έχεις αναγράφει για απώλεια ή νόμιμη καταστροφή ? Εκτός από τη βεβαίωση που έχεις στα χέρια σου, υποβλήθηκε αίτημα ανασύστασης ? Ενδεχομένως να βρεθεί κάποιο σχέδιο κάτοψης σε καμιά πυροσβεστική, δήμο ή κάπου αλλού. Επίσης θεωρώ ότι αν έχει απολεσθεί o φάκελος της οικοδομικής άδειας, τότε μπορείς να χρησιμοποιήσεις (αν βέβαια υπάρχει τέτοιο) το σχέδιο "το οποίο προσαρτήθηκε στην πράξη σύστασης διηρημένων ιδιοκτησιών στις περιπτώσεις αυτοτελών οριζοντίων ή καθέτων ιδιοκτησιών, των οποίων η οικοδομική άδεια εκδόθηκε προ της εφαρμογής του από 08.09.1983 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ.394/Δ΄)." σύμφωνα με την §στ.δδδ του άρθρου 99 του Ν.4495/17. Διαφορετικά θεωρώ ότι μπορείς να ακολουθήσεις αυτό που αναφέρεις.

Eχει καταργηθεί η εισφορά υπέρ ΤΣΜΕΔΕ και ΕΜΠ τόσο για το μηχανικό όσο και για τον ιδιοκτήτη σύμφωνα με το άρθρο 40 του Ν4495/2017 και τη σχετική Εγκύκλιο ΥΠΕΝ/3116/19.1.2018. Αυτή η εγκύκλιος διευκρινίζει ΡΗΤΑ, ένα προς ένα, ονομαστικά, τα απαιτούμενα αποδεικτικά για τον ιδιοκτήτη. Συγκεκριμένα: «για την έκδοση οικοδομικής αδείας, δεν απαιτείται η προσκόμιση ασφαλιστικής ενημερότητας του μηχανικού, αλλά μόνο τα αποδεικτικά κατάθεσης των απαιτούμενων εισφορών του ιδιοκτήτη του έργου υπέρ του Δημοσίου, ΕΦΚΑ και δήμου». Εγκ_ΥΠΕΝ_3116_19-1-2018_Κατάργηση εισφορών ΕΜΠ & ΤΣΜΕΔΕ μηχανικού και ιδιοκτήτη.pdf Άρθρο 40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ Β΄ ΝΟΜΟΣ 4495_2017.pdf

Μία σημαντική απόφαση από την ΔΕΔ με αρ. 4237/Ενδικοφανείς Προσφυγές/Αθήνα/2018 (Διεύθυνση ΕΠίλυσης Διαφορών) με θέμα "Δεν προβλέπεται δυνητικός τρόπος φορολογίας των διατάξεων του άρθρου 12 § 2 περ. στ’ του ν. 4172 /2013 Άρθρο 19 του ν. 4174/2013, άρθρο 12 και 21 ν. 4172/2013 ΠΟΛ. 1047/12-02-2015, ΠΟΛ.1085/20-03-2014 _7719204" και με απλά λόγια: ελέυθερος επαγγελματίας, αλλά «μπλοκάκι» που εμπίπτει στην 12 § 2 περ. στ’ του ν. 4172 /2013, δηλαδή που φορολογέιται ως μισθωτός, ΔΕΝ έχει δυνατότητα επιλογής της φορολόγησής του, δηλαδή να επιλέξει αν θα φορολογηθεί ως μισθωτός --έχοντας δηλαδή αφορολόγητο-- ή αν θα φορολογηθεί ως ελεύθερος επαγγελματίας(1) --χωρίς αφορολόγητο--, θα φορολογηθεί υποχρεωτικά ως μισθωτός. (1) Υπάρχουν περιπτώσεις όπου συμφέρει η φορολόγηση ως ελ. επαγγελματία (δηλ. χωρίς αφορολόγητο) αν π.χ. έχει πολλές εκπιπτόμενες δαπάνες.

Μόνο οι αυταπασχολούμενοι δικηγόροι και μηχανικοί μπορούν να μην καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές, είτε μόνο όταν δεν έχουν κάνει έναρξη επαγγέλματος στην εφορία, είτε όχι. Ωστόσο, για να ισχύσει αυτή η απαλλαγή από τις εισφορές, θα πρέπει οι εν λόγω αυταπασχολούμενοι να μην έχουν εισόδημα από το επάγγελμά τους Μάλιστα η δυνατότητα ασφαλιστικής απαλλαγής ισχύει αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου 2017. Έτσι, όσοι από τους παραπάνω κατέβαλαν εισφορές κύριας ασφάλισης και υγείας από την 1η/1/2017 και έπειτα, ενώ δεν είχαν για το διάστημα αυτό έναρξη εισόδημα από το επάγγελμά τους, μπορούν να λάβουν πίσω τις εισφορές κύριας ασφάλισης Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο για τους έμμισθους μηχανικούς και τους δικηγόρους με έμμισθη εντολή. Έτσι, οι εν λόγω απασχολούμενοι είναι υποχρεωμένοι να καταβάλλουν τους παρακρατούνται ασφαλιστικές εισφορές, ακόμα και αν δεν έχουν κάνει έναρξη επαγγέλματος στην εφορία, ή, εάν έχουν κάνει έναρξη και δεν έχουν εισόδημα ως Ελ. Επ. ή ως αυτοαπ/νοι, να καταβάλουν την διαφορά με της παρακρατημένες εισφορές εφόσον οι τελευταίες είναι κάτω από τις ελάχιστες. Με άλλα λόγια, ο νόμος τηρεί δύο μέτρα και δύο σταθμά για τους αυταπασχολούμενους μηχανικούς – δικηγόρους από τη μια μεριά (οι οποίοι μπορούν να μην καταβάλλουν εισφορές, αν δεν έχουν κάνει "έναρξη") και τους παντός τύπου έμμισθους μηχανικούς – δικηγόρους από την άλλη (οι οποίοι πρέπει να καταβάλλουν εισφορές ακόμα και αν δεν έχουν κάνει "έναρξη" στην εφορία). Αυτό γίνεται ξεκάθαρο από την πρόσφατη εγκύκλιο την οποία εξέδωσε ο ΕΦΚΑ, με την οποία διαφοροποιούνται οι ασφαλιστικές υποχρεώσεις των αυταπασχολούμενων και εμμίσθων μηχανικών και δικηγόρων Η έναρξη επαγγελματικής δραστηριότητας στη Δ.Ο.Υ. (σ.σ. εφορία) αποτελεί βασικό στοιχείο υπαγωγής στην ασφάλιση των αυτοαπασχολούμενων των τ. ΕΤΑΑ – ΤΣΜΕΔΕ (σ.σ. ταμείο μηχανικών) και τ. ΕΤΑΑ – ΤΑΝ (σ.σ. ταμείο νομικών) Με άλλα λόγια, όποιος, από τ. ΕΤΑΑ – ΤΣΜΕΔΕ (σ.σ. ταμείο μηχανικών) και τ. ΕΤΑΑ – ΤΑΝ (σ.σ. ταμείο νομικών), κάνει "έναρξη" στην εφορία, είναι υποχρεωμένος να ασφαλισθεί στον ΕΦΚΑ και το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ). Ωστόσο, δίδεται η δυνατότητα στους εν λόγω επαγγελματίες –αυταπασχολούμενους μηχανικούς και δικηγόρους που έκαναν "έναρξη" μετά την 1η /1/2017 να εξαιρούνται αναδρομικά από την υποχρεωτική ασφάλιση στον ΕΦΚΑ και το ΕΤΕΑΕΠ (σ.σ. επικουρικό – εφάπαξ) εφόσον δεν έχουν κάνει έναρξη. εισόδημα από το επάγγελμά τους. Έτσι μπορούν να συνεχίσουν μόνο προαιρετικά -δηλαδή μόνο εφόσον μπορούν και επιθυμούν- και όχι υποχρεωτικά, την ασφάλιση στους εν λόγω φορείς. Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο για τους έμμισθους δικηγόρους και μηχανικούς. Αντίθετα, οι έμμισθοι μηχανικοί και οι δικηγόροι με έμμισθη εντολή υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ (πρώην ΕΤΑΑ – ΤΣΜΕΔΕ και πρώην ΕΤΑΑ – ΤΑΝ αντίστοιχα) και του ΕΤΕΑΕΠ. Και αυτό, μάλιστα, χωρίς να εξετάζεται αν έχουν πραγματοποιήσει έναρξη επαγγελματικής δραστηριότητας στη Δ.Ο.Υ. Δηλαδή, είτε έχουν, είτε δεν έχουν κάνει "έναρξη" στην εφορία, θα πρέπει να καταβάλλουν τους παρακρατούνται εισφορές για την κύρια ασφάλιση και το επικουρικό – εφάπαξ. Έτσι, δεν έχουν εφαρμογή για αυτούς οι διατάξεις της προαιρετικής συνέχισης της ασφάλισης, όπως ισχύει για τους αυταπασχολούμενους μηχανικούς και δικηγόρους.

Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο βήμα για την ανθρωπότητα...

Καλησπέρα, Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να σημειώσω ότι όντως το όλο θέμα περί πιστοποιημένων εκτιμήσεων είναι κάτι πολύ στημένο (όχι, δεν το έφτιαξαν μόνο ΜΗ Μηχανικοί) και ως εκ τούτου έχει επηρεάσει σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο υπολογίζεται η εύλογη αξία των υλικών αγαθών (δεν θα αναφερθώ στα άυλα όπως Business Valuation, Goodwill κλπ διότι δεν άπτονται ούτως η άλλως των αρμοδιοτήτων των Μηχανικών), αλλά ταυτόχρονα έχει δημιουργήσει και μία πολύ κλειστή κλίκα. Παρόλα αυτά, εγώ είμαι ένας 30άρης Οικονομολόγος με όλα τα παρελκόμενα (πιστοποιήσεις μεταπτυχιακούς τίτλους), υπαλληλίσκος σε Τράπεζα, διαχειριστής μεγάλων επιχειρηματικών δανείων και αξιολογητής επενδυτικών σχεδίων στο κλάδο της ενέργειας και του τουρισμού. Στα χέρια μου φτάνουν εκτιμήσεις ακινήτων (αστείες) από Ορκωτούς και ΜΗ εκτιμητές, χωρίς όμως να μου φταίνε οι μεν ή οι δε, αντίθετα με εσένα. Διαφορά πρεκιού και σενάζ δεν γνωρίζω, γνωρίζω όμως ότι αυτό δεν είναι το βασικό σε μία εκτίμηση, αλλά σε μία ανέγερση. Σαν μηχανικός η γνώμη σου και μόνο μετράει σημαντικά στο τι υλικά θα διαλέξεις σε μία κατασκευή, το valuation όμως απαιτεί στάθμιση και άλλων παραγόντων (π.χ. επενδυτικό ρίσκο όπως ανέφερες) για τους οποίος αμφιβάλω εάν υπάρχει η παραμικρή ιδέα. Ναι, δυστυχώς το κολληταριό υπάρχει παντού. That's life.. Ούτε εμένα έχει ευνοήσει απλά προσπαθώ να προσαρμοστώ. Και κάτι τελευταίο, το εάν έχεις προβεί σε μεγάλες κατασκευές ΜΕ ΔΙΚΑ ΣΟΥ ΛΕΦΤΑ, δεν σε κάνει μηχανικό αλλά εργολάβο, επιχειρηματία δλδ. Πιστοποιημένος εκτιμητής δεν είμαι, αλλά θα γίνω. Και παροτρύνω και τον καθένα που του αρέσει να προσπαθήσει. Ακόμα όμως και εάν δεν πραγματοποιηθεί αυτό θα συνεχίσω να είμαι ένας Οικονομολόγος με τα προσόντα και τις γνώσεις που σχετίζονται με το επάγγελμα μου, δίχως υποτιμητικά σχόλια για άλλα επαγγέλματα. Καλή συνέχεια.

Πληροφορίες σχετικά με πιστοποίηση, μπορείτε να διαβάσετε από το σύλλογο εκτιμητών Ελλάδος.--->http://www.avag.gr/ Στις τράπεζες αυτή τη στιγμή, από όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω, οι εξωτερικοί συνεργάτες είναι μηχανικοί που έχουν μια προϋπηρεσία στον τομέα εκτιμήσεων-τεχνικών αξιολογήσεων και συνεργάζονται κάποια χρόνια με την τράπεζα. Οι ελεγκτές των υποθέσεων που αναλαμβάνουν οι εκτιμητές είναι πιστοποιημένοι. Οι συνεργαζόμενοι εκτιμητές, δεν είναι απαραίτητο (μέχρι στιγμής) να έχουν πιστοποιηθεί. Προσωπικά δεν έχω ακούσει στον τόπο που δραστηριοποιούμαι, τα τελευταία 2-3 χρόνια, να υπάρχει σύμβαση έργου με νέους εκτιμητές. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν μπορεί και να γίνει. Οπότε όσοι πιστεύετε ότι θέλετε να ασχοληθείτε με το αντικείμενο, ας κάνετε αίτηση στις αρμόδιες διευθύνσεις των τραπεζών. Οι δ/νσεις τεχνικών υπηρεσιών κάνουν σεμινάρια στους συνεργαζόμενους μηχανικούς τους. Το καθεστώς συνεργασίας είναι σύμβαση έργου με μπλοκάκι. Αμοιβή ανά υπόθεση με έκδοση δελτίου παροχής υπηρεσιών (συνήθως κόβεται μηνιαίο και περιλαμβάνει τις πιστωθείσες αμοιβές του προηγούμενου μήνα)

Με τον χαμό που έγινε τον Μάρτιο και που είσαι ενταγμένος στο εξ οικονομώ το σταυρό σου να κάνεις..

Εγώ όταν τελείωσα το πολυτεχνείο με 7.4, δεν είχα σπίτι να μείνω, δεν είχα φαί να φάω και χρώσταγα 10.000 ευρώ... Δεν είχα χρόνο ούτε για μεταπτυχιακά, ούτε διδακτορικά, ούτε διακοπές, ούτε δεύτερη σχολή, ούτε καν να σκεφτώ κάτι από αυτά, ούτε τίποτα... Ήταν μονόδρομος - ζήτημα ζωής και θανάτου (στην κυριολοξία ίσως) να βρω κάτι πολύ πολύ καλό, υπερβολικά άμμεσα σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη... Είχα πάρει απόφαση να στείλω 7 δις βιογραφικά σε όλο τον πλανήτη. Πλέον στα 30, έχοντας δικιά μου εταιρεία στην Γερμανία και τις ΗΠΑ, και έχοντας εμπειρία σε 7 χώρες - 3 ηπείρους, έχω πάρει έναν πολύ καλό δρόμο, και λέω ευτυχώς που δεν μλκστηκα όταν τελείωσα το πολυτεχνείο... Γιατί άμα είχα σπίτι να μείνω, και κάποια λεφτά στην άκρη, ή άμα ασχολιόμουνα με μεταπτυχιακά - ακαδημαϊκά, στα 30 θα ήμουν τουλάχιστον μία 5ετία πίσω. Τελικά όλα για κάποιο λόγο γίνονται....