Πίνακας Κορυφαίων

H senior architect, συνεργάτης και ιδρύτρια της βραβευμένης εταιρείας διαστημικής αρχιτεκτονικής SEArch+ μιλά για τη συνεργασία της με την ΝΑSA, για το μέλλον της αειφορίας στην αρχιτεκτονική, αλλά και το πώς θα μπορούσαμε να σχεδιάσουμε «απίστευτα βιώσιμα κτίρια στη Γη». Το SEArch+ κέρδισε τα 2015, 2019 και 2021 NASA Centennial Challenges, που γεφυρώνουν τον σχεδιασμό για το διάστημα με τη βιώσιμη ανάπτυξη της Γης. Η τρέχουσα διδακτορική της εργασία επικεντρώνεται στην ενσωμάτωση της βλάστησης μέσα στα κτίρια, για πιο βιώσιμες πόλεις. Στη συνέντευξή της στην Τίνα Μαρινάκη για το ADM The Green Issue, μιλά για τη συνεργασία της με την ΝΑSA, για το μέλλον της αειφορίας στην αρχιτεκτονική, αλλά και για το πώς θα μπορούσαμε να σχεδιάσουμε «απίστευτα βιώσιμα κτίρια στη Γη». — Πώς προσεγγίζετε την οικολογική καινοτομία στα έργα σας; Ποιο από τα έργα σας θεωρείτε υποδειγματικό βιώσιμου σχεδιασμού υψηλής απόδοσης; Σε κάθε έργο στο οποίο συμμετέχω, θέλω να σχεδιάζω από μια αρχή θεμελιώδους φυσικής ή με παθητικές μεθόδους για την επίτευξη ανθρώπινης ευεξίας σε εσωτερικούς και αστικούς χώρους. Λειτουργούμε από οικολογική προοπτική, με την έννοια ότι θεωρούμε το δομημένο περιβάλλον ως ένα οικοσύστημα που παρέχει ταυτόχρονα νερό, ενέργεια, θερμότητα, δροσιά, ακουστική άνεση, αισθητικές ιδιότητες. Έτσι, το κτίριο γίνεται ένα πείραμα όσον αφορά την ολιστική λύση, η οποία καλύπτει πολλές ανάγκες στην ίδια δομημένη μορφή. Κάθε έργο είναι πραγματικά ένα πείραμα, μια εξελικτική προσπάθεια βελτίωσης της «αειφορίας». Στην περίπτωση των πράσινων τοίχων, πάνω στους οποίους εργαζόμαστε στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής Οικοσυστημάτων του Yale, σχεδιάσαμε τοίχους που τραβούν ενεργά δυνητικό αέρα εσωτερικού χώρου μέσα από τις ρίζες ενός φυτού. Οι μικροβιακές αποικίες που ζουν εκεί θα μεταβολίζουν πραγματικά τους ατμοσφαιρικούς ρύπους. Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι ότι τα μηχανικά συστήματα απλώς αποβάλλουν αυτούς τους ρύπους στην ύπαιθρο – πράγμα και ενεργοβόρο και αδιέξοδο. Με κάθε επανάληψη, ρωτάμε «ποιες είναι κάποιες πρόσθετες μετρήσεις που πρέπει να εξετάσουμε για να δούμε εάν αυτή είναι μια βιώσιμη λύση;», «πώς ελαχιστοποιούμε τη χρήση νερού ή πώς χρησιμοποιούμε αυτούς τους πράσινους τοίχους για την ανακύκλωση του νερού;», «πώς μπορούμε να προσανατολίσουμε αυτούς τους τοίχους ώστε να χρησιμοποιούν το φως της ημέρας αντί να βασίζονται στον ηλεκτρικό φωτισμό;», «πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ανανεώσιμα βιοϋλικά για να δομήσουμε και να υποστηρίξουμε πράσινα τοιχώματα αντί για εξορυκτικά οικοδομικά υλικά;», «μπορούμε να ενσωματώσουμε την παραγωγή τροφίμων με ουσιαστικό τρόπο, που να είναι οικονομικά βιώσιμος, και να αφαιρέσουμε την πίεση για τη μετατροπή των δασών σε γεωργική γη;». Αυτά δεν είναι τετριμμένα ερωτήματα, και ενώ υπάρχει διαδεδομένη αρχιτεκτονική διαίσθηση για τη χρήση των φυτών, ο προσδιορισμός των μετρήσεων για να μπορέσουμε να εργαστούμε μαζί τους με ουσιαστικό τρόπο απαιτεί σημαντική έρευνα. — Πείτε μας περισσότερα για τη μακρόχρονη συνεργασία σας με τη NASA και το ενδιαφέρον σας για την ανάπτυξη design που υποστηρίζει τον άνθρωπο για την εξερεύνηση του διαστήματος. Από παιδί ονειρευόμουν να σχεδιάζω για το διάστημα και πλέον το όνειρο έχει γίνει πραγματικότητα. Η αγάπη για τον πλανήτη, το σύμπαν, την επιστήμη, τη φυσική, συναντά έναν τόπο φαντασίας. Καθώς ορισμένες από τις χώρες και τους ανθρώπους του κόσμου φαίνεται να έχουν ανανεώσει το ενδιαφέρον για το διάστημα, βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα γενιά έρευνας, η οποία συμπεριλαμβάνει την αρχιτεκτονική για τα ανθρώπινα όντα. Είχα την τύχη να συμμετάσχω με τη NASA σε μερικά έργα, πολλά από τα οποία περιλαμβάνουν την ιδέα της βιώσιμης ανθρώπινης εγκατάστασης έξω από τον πλανήτη, συμπεριλαμβανομένων των τρισδιάστατων εκτυπωμένων κτιρίων για το φεγγάρι και τον Άρη και concept θερμοκηπίων. Προσωπικά δεν μπορώ να διαχωρίσω την ιδέα της βιωσιμότητας από τη στιγμή που οι άνθρωποι είδαμε για πρώτη φορά μια εικόνα του πλανήτη μας από το διάστημα. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι το βιώσιμο κίνημα πραγματικά φούντωσε αφού είδαμε την εικόνα του πεπερασμένου και όμορφου μπλε «μαρμάρου» πάνω στο οποίο όλοι και όλα όσα γνωρίζουμε συνυπάρχουν. Για εμένα, το να σχεδιάζω για το διάστημα είναι πραγματικά μια επέκταση του σχεδιασμού για μια «ολόκληρη Γη». Μόλις απομακρυνθούμε από τον πλανήτη συνειδητοποιούμε τον βαθμό εξάρτησής μας από αυτόν. Είμαστε «ενσωματωμένοι» στις διαδικασίες της Γης. Στο παρελθόν τα διαστημόπλοια υποστήριζαν την απομονωμένη ζωή από τον πλανήτη και την ικανότητα επιβίωσης χάρη σε μερικές μηχανικές συσκευές. Σήμερα, πραγματικά, για να ζήσουμε βιώσιμα έξω από τον κόσμο μας, θα πρέπει να πάρουμε ένα κομμάτι από αυτόν μαζί μας. Δεν υπάρχει τρόπος να φανταστεί κανείς τη μακροπρόθεσμη, βιώσιμη ζωή έξω από τη Γη, χωρίς να αναδημιουργήσει με κάποιον τρόπο τις βιολογικές και χημικές διεργασίες που γνωρίζουμε. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι το βιώσιμο κίνημα πραγματικά φούντωσε αφού είδαμε την εικόνα του πεπερασμένου και όμορφου μπλε «μαρμάρου» πάνω στο οποίο όλοι και όλα όσα γνωρίζουμε συνυπάρχουν. — Τι απαντάτε στον διαδεδομένο προβληματισμό ότι ««δεν μπορούμε καν να προστατεύσουμε και να διατηρήσουμε αυτό που έχουμε στη Γη. Πώς μπορούμε να περιμένουμε να δημιουργήσουμε έναν πιο ώριμο πολιτισμό στο διάστημα»; Για μένα έχει να κάνει περισσότερο με την ευεργετική διαδικασία της άσκησης ή της σκέψης του σχεδιασμού για ένα μέρος που εξαρτάται από τη χρήση και την επαναχρησιμοποίηση ελάχιστων πόρων, στη Γη ή σε άλλον πλανήτη. Θα σχεδιάζαμε απίστευτα βιώσιμα κτίρια στη Γη, εάν καθένα από αυτά είχε τις ίδιες απαιτήσεις με τις έννοιες του χώρου: να φροντίζει τα δικά του απόβλητα, να χρησιμοποιεί καθαρή μηδενική ενέργεια, να χτίζεται χωρίς εκτεταμένη χρήση ενεργοβόρων υλικών και να επαναχρησιμοποιεί τα ελάχιστα υλικά που έχει. — Πώς «μετράται» η βιωσιμότητα; «Βιωσιμότητα» σημαίνει ότι καλύπτουμε τις ανάγκες του παρόντος με τρόπο που οι μελλοντικές γενιές θα μπορούν επίσης να καλύψουν τις δικές τους. Υπονοεί μια κυκλική οικονομία, όπου μεταβαίνουμε από την κατανάλωση πόρων σε ένα μοντέλο στο οποίο οι πόροι χρησιμοποιούνται και επαναχρησιμοποιούνται προς το κοινό όφελος «των ανθρώπων, του πλανήτη και του κέρδους». Ο τρόπος με τον οποίο μετριέται η βιωσιμότητα στην πράξη –ο πραγματικός αντίκτυπος μιας μεθόδου ή ενός προϊόντος στη βιώσιμη χρήση των πόρων– συχνά ορίζεται πολύ διαφορετικά ανάλογα με το πλαίσιο. Βιβλιογραφικά, υπάρχουν τόσοι πολλοί διαφορετικοί τρόποι καθορισμού των μεταβλητών οι οποίες εμπλέκονται που ο ορισμός μπορεί να γίνει συντριπτικός. Ο τρόπος με τον οποίο τα Ηνωμένα Έθνη ορίζουν τη βιώσιμη ανάπτυξη, για παράδειγμα, τείνει να επικεντρώνεται σε μέτρα δίκαιης ανάπτυξης, έτσι ώστε να περιλαμβάνει τον τερματισμό της φτώχειας και της πείνας και την προώθηση της ισότητας των φύλων. Σε αυτή την περίπτωση, οι μετρήσεις χρησιμοποιούν δείκτες όπως το μέσο βάρος γέννησης ή τα ποσοστά θνησιμότητας, τα οποία υπολογίζονται με διαφορετικό τρόπο σε κάθε χώρα. Στον κόσμο της αρχιτεκτονικής, η αειφορία συνδέεται συχνά με τη μείωση της χρήσης ενέργειας σε κτίρια που, παραδοσιακά, εξαρτώνται από την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων. Έτσι, μεταξύ των πρώτων τρόπων υπολογισμού της βιωσιμότητας για τα κτίρια ήταν η χρήση ενέργειας διαφόρων συσκευών και εξοπλισμού, όπως το Energy Star στις ΗΠΑ. Εάν, ας πούμε, εμπλέκονται ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή ενέργεια, τότε η ενεργειακή κατανάλωση μπορεί να έχει λιγότερη σημασία από την επιλογή δομικών υλικών που αποτελούν μέρος μιας εξαντλητικής εξορυκτικής διαδικασίας ως προς τους πόρους της Γης, ενώ επίσης το κτίριο μέσω διαδικασιών καύσης διύλισης μπορεί να συμβάλλει σε αυξημένες εκπομπές άνθρακα. Υπάρχουν πολλά πλαίσια για να πραγματοποιήσει κανείς μετρήσεις και τα χρειαζόμαστε όλα για να μπορέσουμε όλοι να εργαστούμε παραγωγικά προς τον κοινό στόχο της βιωσιμότητας. — Ποιον ρόλο πιστεύετε ότι θα διαδραματίσουν στο μέλλον τα πρότυπα LEED και WELL; Είναι ο πράσινος σχεδιασμός μόνο θέμα προόδου της τεχνολογίας ή πρέπει να είναι μια αρχιτεκτονική καινοτομία; LEED, WELL, BREAM, Energy Star, Living Building Challenge, Passive House. Όλες αυτές οι πραγματικά ασυνήθιστες προσπάθειες για την ποσοτικοποίηση και τον καθορισμό των μετρήσεων του τι κάνει ένα κτίριο βιώσιμο ήταν κατά τη γνώμη μου εξαιρετικά επιτυχημένες στο να προχωρήσουμε μπροστά, όσον αφορά τη βιωσιμότητα. Κατά τον σχεδιασμό ενός κτιρίου, ο αρχιτέκτονας πρέπει να δίνει αναφορά σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, από τους χρηματοδότες μέχρι την πόλη, και η χρήση αυτών των «πλαισίων» ως σημείο αναφοράς για το πώς ένα σχέδιο αντιμετωπίζει τη βιωσιμότητα ήταν το κλειδί για την αποδοχή. Εάν η χρήση ηλιακής ενέργειας ή η αποκατάσταση του χρησιμοποιημένου νερού επιτόπου μπορεί να θεωρηθεί υπερβολικά δαπανηρή υπό το πρίσμα των πιο συνηθισμένων εξορυκτικών διαδικασιών, αυτά τα πρότυπα πράσινων κτιρίων ήταν ένας εναλλακτικός τρόπος δημιουργίας αξίας. Ίσως η πιστοποίηση LEED σε ένα κτίριο ήταν πραγματικά ο μόνος τρόπος για να δικαιολογηθεί η δαπάνη, για παράδειγμα, υδραυλικών εγκαταστάσεων χαμηλής ροής και χαμηλής κατανάλωσης νερού. Μόλις απομακρυνθούμε από τον πλανήτη συνειδητοποιούμε τον βαθμό εξάρτησής μας από αυτόν. Είμαστε «ενσωματωμένοι» στις διαδικασίες της Γης. Εάν τα πρότυπα πράσινων κτιρίων παρέχουν αξία και κίνητρα, τώρα, καθώς βελτιώνονται οι τεχνολογικές μέθοδοι για τη βελτίωση της χρήσης του νερού, της ενέργειας και των υλικών, ελπίζει κανείς ότι οι δυνάμεις της αγοράς θα αναλάβουν, παίρνοντας αυτές τις αποφάσεις και με οικονομικά κριτήρια. Ελπίζει κανείς ότι αυτή η πρόοδος δεν θα είναι απλώς μηχανικά ή ηλεκτρονικά ή αυτοματοποιημένα έξυπνα συστήματα, αλλά ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η «πρόοδος» θα είναι μια επιστροφή στη θεμελιώδη φυσική, την επιστήμη των υλικών και τις γηγενείς μεθόδους που προέρχονται από αιώνες οικοδόμησης, πριν από τα μηχανικά συστήματα και την αφθονία ενέργειας. Μέσω της χρήσης της ενσωματωμένης γνώσης της μορφής και των υλικών μπορούμε να ψύχουμε παθητικά, να θερμαίνουμε, να αερίζουμε, να δημιουργήσουμε κατάλληλο φωτισμό και να βελτιώνουμε την ποιότητα του αέρα – όλα αυτά για τα οποία σήμερα βασιζόμαστε σε μεγάλο βαθμό σε ενεργοβόρα μηχανικά συστήματα. Τα κεραμικά και τα τούβλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ψύξη λειτουργικών παραθύρων που δημιουργούν διασταυρούμενο αεράκι για αερισμό, χρησιμοποιώντας φυτά για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα… όλα αυτά χρησιμοποιούν πιο πολύ θεμελιώδεις φυσικές ή βιολογικές αρχές, παρά μηχανικές ή ηλεκτρικές. Περισσότερα: http://www.spacexarch.com/ https://www.cea.yale.edu/team/christina-ciardullo