Μετάβαση στο περιεχόμενο

Engineer

Administrators
  • Περιεχόμενα

    13.003
  • Εντάχθηκε

  • Τελευταία επίσκεψη

  • Days Won

    37

Everything posted by Engineer

  1. Τα τελευταία χρόνια, τα ξύλινα κτίρια έχουν φτάσει σε νέα ύψη, με πανύψηλους ξύλινους ουρανοξύστες να έχουν ολοκληρωθεί ή να είναι υπό κατασκευή σε χώρες όπως η Νορβηγία, η Ελβετία και η Αυστραλία. Η Σιγκαπούρη, εν τω μεταξύ, διαθέτει το μεγαλύτερο ξύλινο κτίριο στην Ασία, ένα πανεπιστημιακό συγκρότημα 43.478 τ.μ. που άνοιξε τον Μάιο. Τώρα, η εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων Atrium Ljungberg ανακοίνωσε τα σχέδιά της για την κατασκευή της μεγαλύτερης «ξύλινης πόλης» στον κόσμο, η οποία θα χτιστεί στην πρωτεύουσα της Σουηδίας, τη Στοκχόλμη, από το 2025. Η Stockholm Wood City θα διαθέτει 7.000 χώρους γραφείων και 2.000 κατοικίες στα νοτιοανατολικά της πόλης και θα προσφέρει «ένα ζωντανό, αστικό περιβάλλον με ένα μείγμα από χώρους εργασίας, κατοικίες, εστιατόρια και καταστήματα», σύμφωνα με το δελτίο Τύπου της εταιρείας. Καταλαμβάνοντας έκταση 250.000 τ.μ., θα είναι το «μεγαλύτερο κατασκευαστικό έργο από ξύλο στον κόσμο». H «ξύλινη πόλη» θα κατασκευαστεί στην περιοχή Σίκλα, στο νοτιοανατολικό τμήμα της ΣτοκχόλμηςAtrium Ljungberg Το έργο κατασκευάζεται στη Σίκλα, μια γειτονιά που ήδη φιλοξενεί περισσότερες από 400 εταιρείες, σύμφωνα με την Atrium Ljungberg, η οποία διαθέτει ένα εμπορικό πάρκο στην πρώην βιομηχανική περιοχή. Ο εργολάβος περιγράφει την περιοχή ως «πόλη των πέντε λεπτών», υποστηρίζοντας ότι οι χώροι εργασίας, τα σπίτια, οι εγκαταστάσεις αναψυχής και οι υπηρεσίες βρίσκονται σε απόσταση πέντε λεπτών με τα πόδια μεταξύ τους. Τα πλεονεκτήματα του ξύλου Αν και ορισμένοι ειδικοί έχουν εκφράσει ανησυχίες σχετικά με τους κινδύνους πυρκαγιάς που ενέχουν τα ξύλινα κτίρια, οι υποστηρικτές υποστηρίζουν ότι η συνθετική ξυλεία καίγεται με σχετικά αργό και προβλέψιμο ρυθμό, γεγονός που την καθιστά ασφαλέστερη από πολλές κατασκευές από χάλυβα. Το ξύλο είναι επίσης μια «δεξαμενή άνθρακα», που σημαίνει ότι το διοξείδιο του άνθρακα που αφαιρείται από τον αέρα από τα δέντρα αποθηκεύεται στο υλικό αντί να επιστρέφει στην ατμόσφαιρα. Η κατασκευή θα ξεκινήσει το 2025 και τα πρώτα κτίρια θα παραδοθούν το 2027Atrium Ljungberg Έχει διαπιστωθεί ότι τα ξύλινα κτίρια διαθέτουν καλύτερη ποιότητα αέρα στους εσωτερικούς χώρους και μπορούν να κατασκευαστούν με σημαντικά χαμηλότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε σχέση με εκείνα που κατασκευάζονται με συμβατικά υλικά. Μια μελέτη του 2022, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, υπολόγισε ότι η κατασκευή αρκετών ξύλινων κτιρίων μεσαίου ύψους για τη στέγαση του 90% των νέων κατοίκων των πόλεων από τώρα έως το 2100 θα μείωνε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 106 γιγατόνους (ο πλανήτης εκπέμπει σήμερα περίπου 40 γιγατόνους κάθε χρόνο). Ένας μετασχηματισμός αυτού του μεγέθους θα απαιτούσε βιώσιμες φυτείες ξυλείας, ώστε να μην προκληθεί αποψίλωση των δασών. Αλλά η Σουηδία είναι μια χώρα προετοιμασμένη να καινοτομήσει με το ξύλο, καθώς σχεδόν το 70% της έκτασής της καλύπτεται από δάση. Τα πρώτα κτίρια στη Stockholm Wood City, η οποία σχεδιάζεται από τα αρχιτεκτονικά γραφεία White Arkitekter και Henning Larsen, πρόκειται να ολοκληρωθούν το 2027. Με πληροφορίες από: World’s largest ‘wood city’ to be built in Stockholm by Jacqui Palumbo, CNN
  2. Την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος προβλέπει η τροποποίηση των περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας του Ολυμπιακού Αθλητικού Κέντρου Αθηνών (ΟΑΚΑ). Με την τροποποίηση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης που υπέγραψε ο γενικός διευθυντής περιβαλλοντικής πολιτικής του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωνσταντίνος Δημόπουλος, προβλέπονται αλλαγές σε ό,τι αφορά την ανακαίνιση υφιστάμενων κατασκευών στο ΟΑΚΑ, στην προθήκη νέων, στην ανάπλαση περιβάλλοντος χώρου, αλλαγές στα δίκτυα υποδομής και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων (πχ αντικατάσταση και αναβάθμιση του συνόλου του ηλεκτροφωτισμού των γηπέδων), αλλαγές σχετικά με την χρήση νερού και ενέργειας και για τα απόβλητα. Ειδικά σε ό,τι αφορά στην χρήση ενέργειας προβλέπονται τα εξής: - Η εκτιμώμενη ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ανέρχεται σε 3,13 γιγαβατώρες - Η κατανάλωση ενέργειας εντός των εγκαταστάσεων αφορά στην κάλυψη αναγκών όπως φωτισμός, ψύξη - κλιματισμός, παραγωγή ζεστού νερού χρήσης, λειτουργίας συσκευών εμπορικών δραστηριοτήτων/εστίασης, λειτουργία ανελκυστήρων κλπ. - Οι ενεργειακές ανάγκες του έργου θα καλυφθούν με ηλεκτρική ενέργεια από το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ για ψύξη και κλιματισμό, φωτισμό, κίνηση και λοιπά φορτία, ανελκυστήρες και για χρήση στην εστίαση. Ελαφρό πετρέλαιο ντίζελ για την λειτουργία του υφιστάμενου ηλεκτροπαραγωγού ζεύγους την κάλυψη έκτακτων αναγκών σε περίπτωση βλάβης του δικτύου παρένθεση (φωτισμός σήμανσης και οδεύσεων διαφυγής, φωτισμός ασφαλείας, φωτισμός κλιμακοστασίων, φωτισμός για τις ανάγκες των κοινοχρήστων διαδρομών κυκλοφορίας και των σημείων συναθροίσεις φωτισμός των υπόγειων χωρών σύστημα πυρόσβεσης αερισμός βοηθητικών χώρων στάθμευσης). Επιπλέον στο κτίριο του τένις club προτείνεται να εγκατασταθούν φωτοβολταϊκά πάνελ με επιφάνεια περί τα 300 m² με ετήσια παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια περί τις 120.000 kWh καλύπτοντας περίπου το 4% της συνολικής ηλεκτρικής κατανάλωσης. View full είδηση
  3. Την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος προβλέπει η τροποποίηση των περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας του Ολυμπιακού Αθλητικού Κέντρου Αθηνών (ΟΑΚΑ). Με την τροποποίηση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης που υπέγραψε ο γενικός διευθυντής περιβαλλοντικής πολιτικής του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωνσταντίνος Δημόπουλος, προβλέπονται αλλαγές σε ό,τι αφορά την ανακαίνιση υφιστάμενων κατασκευών στο ΟΑΚΑ, στην προθήκη νέων, στην ανάπλαση περιβάλλοντος χώρου, αλλαγές στα δίκτυα υποδομής και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων (πχ αντικατάσταση και αναβάθμιση του συνόλου του ηλεκτροφωτισμού των γηπέδων), αλλαγές σχετικά με την χρήση νερού και ενέργειας και για τα απόβλητα. Ειδικά σε ό,τι αφορά στην χρήση ενέργειας προβλέπονται τα εξής: - Η εκτιμώμενη ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ανέρχεται σε 3,13 γιγαβατώρες - Η κατανάλωση ενέργειας εντός των εγκαταστάσεων αφορά στην κάλυψη αναγκών όπως φωτισμός, ψύξη - κλιματισμός, παραγωγή ζεστού νερού χρήσης, λειτουργίας συσκευών εμπορικών δραστηριοτήτων/εστίασης, λειτουργία ανελκυστήρων κλπ. - Οι ενεργειακές ανάγκες του έργου θα καλυφθούν με ηλεκτρική ενέργεια από το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ για ψύξη και κλιματισμό, φωτισμό, κίνηση και λοιπά φορτία, ανελκυστήρες και για χρήση στην εστίαση. Ελαφρό πετρέλαιο ντίζελ για την λειτουργία του υφιστάμενου ηλεκτροπαραγωγού ζεύγους την κάλυψη έκτακτων αναγκών σε περίπτωση βλάβης του δικτύου παρένθεση (φωτισμός σήμανσης και οδεύσεων διαφυγής, φωτισμός ασφαλείας, φωτισμός κλιμακοστασίων, φωτισμός για τις ανάγκες των κοινοχρήστων διαδρομών κυκλοφορίας και των σημείων συναθροίσεις φωτισμός των υπόγειων χωρών σύστημα πυρόσβεσης αερισμός βοηθητικών χώρων στάθμευσης). Επιπλέον στο κτίριο του τένις club προτείνεται να εγκατασταθούν φωτοβολταϊκά πάνελ με επιφάνεια περί τα 300 m² με ετήσια παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια περί τις 120.000 kWh καλύπτοντας περίπου το 4% της συνολικής ηλεκτρικής κατανάλωσης.
  4. Φέτος το καλοκαίρι μία μικρή αλλά μοναδικού και διαφορετικού κάλους παραλία της Ηπείρου η οποία σημειωτέον βρίσκεται στα 500 μέτρα υψόμετρο έσπασε κάθε ρεκόρ επισκεψιμότητας από Έλληνες και ξένους τουρίστες. Αναφερόμαστε στην άγνωστη και μη προσβάσιμη μέχρι και πριν λίγα χρόνια Λίμνη Ζαραβίνα στο Πωγώνι της Ηπείρου. Από μακριά, το πυκνό δάσος βελανιδιάς φαίνεται έτοιμο να καταπιεί την μικρή γαλάζια λίμνη, ενώ δύσκολα θα διακρίνει κανείς με γυμνό μάτι μονοπάτια, δρόμους ή διαδρομές. Από γεωλογικής άποψης, η λίμνη είναι μία βαθιά χαράδρα που κάποια στιγμή στα πολύ προϊστορικά χρόνια γέμισε με νερά από τους παγετώνες που διαρκώς έλιωναν. Ίσως έτσι εξηγείται και το τεράστιο βάθος της μικρής λίμνης που – όσο και αν δεν φαίνεται – ξεπερνά τα 30 μέτρα κάνοντας την μία από τις πιο βαθιές λίμνες στην Ελλάδα. Για χρόνια, όμως, η ανεξερεύνητη λίμνη παρέμενε απροσπέλαστη στο κοινό εξαιτίας μίας ιδιαίτερης για τα ελληνικά δεδομένα δικαστικής διαμάχης. Από το 1885, η λίμνη θεωρούνταν ιδιωτική βάσει ενός οθωμανικού φιρμανιού που καθιστούσε την λίμνη τσιφλίκι μίας γνωστής οικογένειας από την περιοχή. Κάπου στην δεκαετία του 1980, οι κάτοικοι της περιοχής ξεκίνησαν μία ατέλειωτη δικαστική διαμάχη, η οποία ολοκληρώθηκε σχεδόν 40 χρόνια αργότερα με την απόδοση της λίμνης στο ελληνικό κράτος. Πως ήταν, όμως, δυνατόν ένας ιδιώτης να έχει στην κατοχή του μία λίμνη; Η κυριότητα της λίμνης στηριζόταν για αιώνες σε τίτλους ιδιοκτησίας που είχε αποδώσει κάποιος Τούρκος πασάς της περιοχής και παρά την προσάρτηση της Ηπείρου στην Ελλάδα το 1913 η λίμνη παρέμενε ιδιωτική. Για χρόνια, οι κάτοικοι των γύρω κοινοτήτων προσπαθούσαν να βρουν τρόπους να «σπάσει» αυτό το περίεργο ιδιοκτησιακό καθεστώς και να αποδοθεί η λίμνη στο ελληνικό Δημόσιο, ώστε να διευκολυνθεί και να επιταχυνθεί η ανάπτυξη της περιοχής. Έτσι, το 2011 μετά από χρόνια δικαστηρίων, μηνύσεων και προσφυγών, η λίμνη Ζαραβίνα πέρασε στην κυριότητα του Δημoσίου και έγινε κοινόχρηστη. Η λίμνη Ζαραβίνα απέχει 45 χιλιόμετρα από τα Ιωάννινα και μόλις 14 χιλιόμετρα από τα ελληνοαλβανικά σύνορα. Σημεία αναφοράς είναι οι οικισμοί της Ζαραβίνας και της Σιταριάς σε απόσταση περίπου 5 χιλιομέτρων και οι δύο, ενώ πριν επισκεφθείτε την περιοχή, είναι καλό να ρίξετε μία ματιά στον καιρό και να προετοιμαστείτε κατάλληλα για μία φυσική εξόρμηση. Οι μύθοι γύρω από την λίμνη Όπως είναι φυσικό, το μεγάλο βάθος της λίμνης με τις ρουφήχτρες, τις καταβόθρες και τα βαλτώδη νερά έκαναν την λαϊκή φαντασία να οργιάζει. Οι θρύλοι και οι δοξασίες γύρω από την λίμνη έδιναν και έπαιρναν για χρόνια. Παλιά έλεγαν πως αν ρίξεις ένα κανάτι στην λίμνη θα το δεις στα Γιάννενα. Αν και πρόκειται για λαϊκή υπερβολή, ο θρύλος μπορεί να έχει μία μικρή βάση, γιατί η λίμνη Ζαραβίνα έχει και αρκετές υπόγειες εκροές που μέχρι σήμερα οι επιστήμονες δεν είναι πλήρως σίγουροι για το που οδηγούν. Μάλιστα, το 2011 επιστήμονες προσπάθησαν να μελετήσουν τον πυθμένα της λίμνης για να δουν τι ακριβώς συμβαίνει κάτω από τα φαινομενικά ήρεμα νερά της κρυμμένης λίμνης. Παρά τον αρχικό ενθουσιασμό, η κατάδυση διακόπηκε εξαιτίας της ανεύρεσης υδρόθειου, το οποίο δημιουργούσε ένα ασφυκτικό και σκοτεινό περιβάλλον μέσα στο νερό. Η Λίμνη Ζαραβίνα σήμερα είναι ένας από τους top προορισμούς της Ηπείρου και υπάρχουν μέρες που κυριολεκτικά δεν βρίσκεις χώρο να βάλεις την πετσέτα σου προκειμένου να απολαύσεις μία από τις πιο ξεχωριστές βουτιές της ζωής σου. View full είδηση
  5. Φέτος το καλοκαίρι μία μικρή αλλά μοναδικού και διαφορετικού κάλους παραλία της Ηπείρου η οποία σημειωτέον βρίσκεται στα 500 μέτρα υψόμετρο έσπασε κάθε ρεκόρ επισκεψιμότητας από Έλληνες και ξένους τουρίστες. Αναφερόμαστε στην άγνωστη και μη προσβάσιμη μέχρι και πριν λίγα χρόνια Λίμνη Ζαραβίνα στο Πωγώνι της Ηπείρου. Από μακριά, το πυκνό δάσος βελανιδιάς φαίνεται έτοιμο να καταπιεί την μικρή γαλάζια λίμνη, ενώ δύσκολα θα διακρίνει κανείς με γυμνό μάτι μονοπάτια, δρόμους ή διαδρομές. Από γεωλογικής άποψης, η λίμνη είναι μία βαθιά χαράδρα που κάποια στιγμή στα πολύ προϊστορικά χρόνια γέμισε με νερά από τους παγετώνες που διαρκώς έλιωναν. Ίσως έτσι εξηγείται και το τεράστιο βάθος της μικρής λίμνης που – όσο και αν δεν φαίνεται – ξεπερνά τα 30 μέτρα κάνοντας την μία από τις πιο βαθιές λίμνες στην Ελλάδα. Για χρόνια, όμως, η ανεξερεύνητη λίμνη παρέμενε απροσπέλαστη στο κοινό εξαιτίας μίας ιδιαίτερης για τα ελληνικά δεδομένα δικαστικής διαμάχης. Από το 1885, η λίμνη θεωρούνταν ιδιωτική βάσει ενός οθωμανικού φιρμανιού που καθιστούσε την λίμνη τσιφλίκι μίας γνωστής οικογένειας από την περιοχή. Κάπου στην δεκαετία του 1980, οι κάτοικοι της περιοχής ξεκίνησαν μία ατέλειωτη δικαστική διαμάχη, η οποία ολοκληρώθηκε σχεδόν 40 χρόνια αργότερα με την απόδοση της λίμνης στο ελληνικό κράτος. Πως ήταν, όμως, δυνατόν ένας ιδιώτης να έχει στην κατοχή του μία λίμνη; Η κυριότητα της λίμνης στηριζόταν για αιώνες σε τίτλους ιδιοκτησίας που είχε αποδώσει κάποιος Τούρκος πασάς της περιοχής και παρά την προσάρτηση της Ηπείρου στην Ελλάδα το 1913 η λίμνη παρέμενε ιδιωτική. Για χρόνια, οι κάτοικοι των γύρω κοινοτήτων προσπαθούσαν να βρουν τρόπους να «σπάσει» αυτό το περίεργο ιδιοκτησιακό καθεστώς και να αποδοθεί η λίμνη στο ελληνικό Δημόσιο, ώστε να διευκολυνθεί και να επιταχυνθεί η ανάπτυξη της περιοχής. Έτσι, το 2011 μετά από χρόνια δικαστηρίων, μηνύσεων και προσφυγών, η λίμνη Ζαραβίνα πέρασε στην κυριότητα του Δημoσίου και έγινε κοινόχρηστη. Η λίμνη Ζαραβίνα απέχει 45 χιλιόμετρα από τα Ιωάννινα και μόλις 14 χιλιόμετρα από τα ελληνοαλβανικά σύνορα. Σημεία αναφοράς είναι οι οικισμοί της Ζαραβίνας και της Σιταριάς σε απόσταση περίπου 5 χιλιομέτρων και οι δύο, ενώ πριν επισκεφθείτε την περιοχή, είναι καλό να ρίξετε μία ματιά στον καιρό και να προετοιμαστείτε κατάλληλα για μία φυσική εξόρμηση. Οι μύθοι γύρω από την λίμνη Όπως είναι φυσικό, το μεγάλο βάθος της λίμνης με τις ρουφήχτρες, τις καταβόθρες και τα βαλτώδη νερά έκαναν την λαϊκή φαντασία να οργιάζει. Οι θρύλοι και οι δοξασίες γύρω από την λίμνη έδιναν και έπαιρναν για χρόνια. Παλιά έλεγαν πως αν ρίξεις ένα κανάτι στην λίμνη θα το δεις στα Γιάννενα. Αν και πρόκειται για λαϊκή υπερβολή, ο θρύλος μπορεί να έχει μία μικρή βάση, γιατί η λίμνη Ζαραβίνα έχει και αρκετές υπόγειες εκροές που μέχρι σήμερα οι επιστήμονες δεν είναι πλήρως σίγουροι για το που οδηγούν. Μάλιστα, το 2011 επιστήμονες προσπάθησαν να μελετήσουν τον πυθμένα της λίμνης για να δουν τι ακριβώς συμβαίνει κάτω από τα φαινομενικά ήρεμα νερά της κρυμμένης λίμνης. Παρά τον αρχικό ενθουσιασμό, η κατάδυση διακόπηκε εξαιτίας της ανεύρεσης υδρόθειου, το οποίο δημιουργούσε ένα ασφυκτικό και σκοτεινό περιβάλλον μέσα στο νερό. Η Λίμνη Ζαραβίνα σήμερα είναι ένας από τους top προορισμούς της Ηπείρου και υπάρχουν μέρες που κυριολεκτικά δεν βρίσκεις χώρο να βάλεις την πετσέτα σου προκειμένου να απολαύσεις μία από τις πιο ξεχωριστές βουτιές της ζωής σου.
  6. Η ορθολογική οργάνωση του χώρου ήταν πάντα ένας παράγοντας συνδεδεμένος με την οικονομική ανάπτυξη. Οι επιχειρήσεις δημιουργούν αξία και βελτιώνουν τη θέση τους στον ανταγωνισμό όταν, μεταξύ άλλων, εκμεταλλεύονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον χώρο στον οποίο εδρεύουν και λειτουργούν. Τις τελευταίες δεκαετίες, ο ορθολογικός χωροταξικός σχεδιασμός, συνδέεται άμεσα και με την προστασία του περιβάλλοντος. Επιβάλλει κανόνες χωρητικότητας και λειτουργίας στις επιχειρήσεις και στις υποδομές τους και, επομένως, αποτρέπει περιβαλλοντικές αυθαιρεσίες. Αντίθετα, σε περιοχές εκτός σχεδίου αλλά και στον ευρύτερο αστικό και περιαστικό χώρο οι επιβλαβείς για το περιβάλλον δραστηριότητες είναι πολύ πιο συχνές. Η ιδέα των Επιχειρηματικών Πάρκων βασίζεται ακριβώς στα παραπάνω δεδομένα: προκαθορισμένοι και πολεοδομημένοι χώροι με συγκεκριμένες συμβατές χρήσεις που ορίζονται από χωρικά σχέδια, λαμβάνουν ειδική έγκριση ανάπτυξης για αυτό το σκοπό και πληρούν πολλές από τις προϋποθέσεις αδειοδότησης. Οι χώροι αυτοί διατίθενται να στεγάσουν βιομηχανίες, βιοτεχνίες, logistics και άλλες χρήσεις του δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα. Με αυτό τον τρόπο οι επιχειρήσεις λειτουργούν σε ένα ρυθμισμένο πλαίσιο που σέβεται το περιβάλλον, αλλά είναι επίσης απαλλαγμένες από τον “πονοκέφαλο” της συμμόρφωσης με κανόνες που πληρούνται ήδη συνολικά στο Επιχειρηματικό Πάρκο που τις φιλοξενεί. Έτσι, μπορούν να αφιερωθούν απρόσκοπτα, άρα πιο παραγωγικά, στη δραστηριότητά τους και με εύλογο "εξωτερικό" διοικητικό κόστος λειτουργίας. Είναι μια συμφέρουσα λύση για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη -κράτος, κοινωνία και επιχειρήσεις- η οποία εφαρμόζεται σε μεγάλη κλίμακα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ελλάδα, όμως, τα Επιχειρηματικά Πάρκα συχνά υπολειτουργούν και συνολικά στεγάζουν συγκριτικά πολύ λίγες επιχειρήσεις. Γιατί συμβαίνει αυτό; Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη (PDF) Η νέα έρευνα που δημοσιεύει η διαΝΕΟσις και πραγματοποιήθηκε από ερευνητική ομάδα της συμβουλευτικής εταιρείας Re.De-Plan AE Consultants με την επιστημονική υποστήριξη και επιμέλεια της Αθηνάς Γιαννακού, καθηγήτριας στο Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης του ΑΠΘ έχει ως στόχο να αναδείξει την αξία των Επιχειρηματικών Πάρκων “ως εργαλεία ανταγωνιστικότητας και περιβαλλοντικής προστασίας”. Η έρευνα, την οποία μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη εδώ, ανατρέχει στο ιστορικό των ρυθμίσεων για τις χρήσεις γης στην Ελλάδα, αλλά και σχολιάζει εκτενώς απόπειρες του παρελθόντος να αναπτυχθούν Επιχειρηματικά Πάρκα, ή, όπως ευρύτερα ονομάζονται, “οργανωμένοι υποδοχείς”, υπογραμμίζοντας με αυτόν τον τρόπο τους παράγοντες που συνδέονται με τη σημερινή κατάσταση. Τέλος, αναδεικνύει τη χρησιμότητα ενός "Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την ανάπτυξη οργανωμένων υποδοχέων επιχειρηματικότητας" και μάλιστα, οι συγγραφείς καταθέτουν συγκεκριμένη πρόταση ενός τέτοιου Σχεδίου καθώς και επιχειρούν να εκτιμήσουν ποσοτικά τον αντίκτυπο που αυτό θα είχε στην οικονομία. Η κατάσταση σήμερα Διαβάστε την επιτελική σύνοψη της μελέτης (PDF) Τη δεκαετία 2010-2020, μια περίοδο σημαντικής αποεπένδυσης για την Ελλάδα, η συμβολή της μεταποίησης παρέμεινε εν πολλοίς σταθερή, σε αντίθεση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Επομένως, υπάρχει η ανάγκη να δοθούν κίνητρα για περαιτέρω ανάπτυξη του τομέα. Όπως αναφέραμε παραπάνω, η λειτουργία Επιχειρηματικών Πάρκων ενθαρρύνει τις επενδύσεις καθώς αφαιρούν κόστος από τις επιχειρήσεις ενώ παράλληλα με κατάλληλο σχεδιασμό και εφαρμογή, ωφελούν την κοινωνία και το περιβάλλον. Ωστόσο, τα Επιχειρηματικά Πάρκα (οργανωμένοι υποδοχείς) που λειτουργούν πλήρως σήμερα στην Ελλάδα είναι λίγα, μόλις 26 σύμφωνα με υπολογισμούς της συγγραφικής ομάδας. Εκτός από τον περιορισμένο αριθμό τους είναι επιπλέον άνισα κατανεμημένα, συγκριτικά με τις ανάγκες της μεταποίησης στη χώρα. Για παράδειγμα, περίπου το 44% της μεταποιητικής δραστηριότητας της χώρας αφορά στην Αττική και στη Βοιωτία (λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης βιομηχανιών στην περιοχή των Οινοφύτων). Ωστόσο, μόνο 4 Επιχειρηματικά Πάρκα, δηλαδή μόλις 2,86% του συνόλου, λειτουργούν στην επικράτεια αυτών των δύο νομών. Μάλιστα, η λειτουργία αυτών των τεσσάρων υποδοχέων είναι κι αυτή ανομοιογενής: ο ένας (Θίσβη) ανήκει εξολοκλήρου σε μια επιχείρηση, ο δεύτερος (Σχιστό) παρουσιάζει υψηλά ποσοστά πληρότητας, ο τρίτος (Άνω Λιόσια) "αντιμετωπίζει σημαντικά λειτουργικά ζητήματα" και ο τέταρτος (Κερατέα) βρίσκεται στην Ανατολική Αττική, που, όπως γράφουν οι ερευνητές ,"δεν αποτελεί περιοχή προτίμησης των επιχειρήσεων". Οι συγγραφείς παρατηρούν επίσης ότι αυτή η αναντιστοιχία μεταξύ Επιχειρηματικών Πάρκων και αναγκών της βιομηχανίας δεν περιορίζεται στην Αττική και στη Βοιωτία, αλλά είναι γενικευμένη. Τα Επιχειρηματικά Πάρκα που λειτουργούν πλήρως σήμερα στην Ελλάδα είναι λίγα, μόλις 26 σύμφωνα με υπολογισμούς της συγγραφικής ομάδας. Εκτός από τον περιορισμένο αριθμό τους είναι επιπλέον άνισα κατανεμημένα, συγκριτικά με τις ανάγκες της μεταποίησης στη χώρα. Όμως, εφόσον οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν λειτουργούν μέσα σε Επιχειρηματικά Πάρκα, πού λειτουργούν τελικά; Ο όρος που περιγράφει τις περιοχές με μεγάλη συγκέντρωση βιομηχανιών, αλλά χωρίς κεντρικό σχεδιασμό, είναι "Άτυπες Βιομηχανικές Συγκεντρώσεις". Πρόκειται για "βιομηχανικές περιοχές" που δεν σχεδιάστηκαν ποτέ ως τέτοιες, αλλά για πολλούς, διαφορετικούς λόγους προσέλκυσαν επιχειρήσεις να εγκατασταθούν εκεί και μετατράπηκαν "από τα κάτω" σε χώρους φιλοξενίας επιχειρηματικής δραστηριότητας. Ωστόσο, υπάρχουν πολλά προβλήματα με αυτές τις περιοχές, τόσα που ο όρος Άτυπη Βιομηχανική Συγκέντρωση συχνά καταλήγει να είναι ευφημισμός. "Άτυπες Βιομηχανικές Συγκεντρώσεις σε περιοχές χωρίς δίκτυα και υποδομές πρόσβασης και περιβαλλοντικής διαχείρισης", παρατηρούν οι συγγραφείς, "αναπτύχθηκαν κατά εκατοντάδες και συνεχίζουν να φιλοξενούν τη βιομηχανία, τα logistics, τις μικρές και μεσαίες βιοτεχνικές εγκαταστάσεις σε διάφορες περιοχές της ελληνικής επικράτειας, καθιστώντας το μοντέλο της παρόδιας δόμησης στις επαρχιακές και τις εθνικές οδούς τη δεσπόζουσα κατεύθυνση χωρικής οργάνωσης των επαγγελματικών εγκαταστάσεων". Σε ένα άλλο σημείο σημειώνουν: "Όταν οι αναπτυξιακές προοπτικές μιας περιοχής σχεδιάζονται χωρίς να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις ιδιαιτερότητες του χώρου (...), αλλά αντίθετα εστιάζουν μόνο στους τρόπους με τους οποίους μπορεί να επιτευχθεί η ανάπτυξη διάφορων οικονομικών μεγεθών, αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να παραγκωνίζεται ο βασικός (και μακροπρόθεσμος) στόχος της ανάπτυξης, που δεν είναι άλλος από τη συνεχή βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων μιας συγκεκριμένης περιοχής και γενικότερα της χώρας". Χωροταξία και χρήσεις γης Πέρα, όμως, από τις ευρύτερες κοινωνικές ή περιβαλλοντικές συνέπειες, το άναρχο τοπίο το οποίο περιγράφουν οι συγγραφείς έχει συνέπειες και για την ίδια την ανάπτυξη της μεταποίησης και τελικά για το σύνολο της οικονομίας. Ο ελλιπής σχεδιασμός των Επιχειρηματικών Πάρκων, όπου υπάρχουν, και η έλλειψή τους εκεί που θα έπρεπε να υπάρχουν, αφήνουν χώρο για τη ρύθμιση των θεμάτων (περιβάλλοντος, χωροταξίας, οικονομικών, κλπ.) που αναπόφευκτα θα προκύψουν με ευκαιριακές ρυθμίσεις. Τέτοιες ρυθμίσεις, ειδικά όσον αφορά στη δόμηση σε περιοχές χωρίς καθορισμένες χρήσεις, με τη σειρά τους, δημιουργούν ένα πλαίσιο αβεβαιότητας (μπορεί, πχ. να καταπέσουν οποιαδήποτε στιγμή στο Συμβούλιο της Επικρατείας), το οποίο τελικά βλάπτει τις ίδιες τις επενδύσεις, τις οποίες υποτίθεται διευκολύνουν. "Σε διάστημα 35 ετών που η χώρα προσπαθεί να οργανωθεί χωροταξικά", παρατηρούν οι συγγραφείς, "μόνο το 20% περίπου των εκτάσεων των δημοτικών ενοτήτων της επικράτειας διαθέτουν θεσμοθετημένες χρήσεις γης, γεγονός που εκτός των άλλων αποτελεί τον κύριο παράγοντα αβεβαιότητας, με σοβαρές επιπτώσεις στον σχεδιασμό των επενδύσεων". Η μελέτη παραθέτει ένα ενδιαφέρον χρονικό των χωροταξικών νόμων στην Ελλάδα. Οι συγγραφείς αναφέρονται στους νόμους που έθεσαν τις βάσεις του χωροταξικού σχεδιασμού στη χώρα: από το άρθρο 24 του Συντάγματος του 1975 που έδωσε στο κράτος επισήμως την αρμοδιότητα της προστασίας του περιβάλλοντος μέχρι τον Ν.947/1979 που εισήγαγε τον όρο "χρήσεις γης" αλλά έμεινε ανεφάρμοστος και τον Ν.1337/1983 που αποτελεί τη βάση της χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας μέχρι σήμερα και εισάγει τις Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου. Οι πρόσφατοι Ν.4685/2020 και 4759/2020, καθώς και το ΠΔ 59/2018 κλείνουν αυτή τη σειρά νομοθεσίας, διευρύνοντας τις γενικές και ειδικές κατηγορίες χρήσεων γης και εισάγοντας νέες που σχετίζονται με την οικονομική δραστηριότητα. Το θεσμικό πλαίσιο των Επιχειρηματικών Πάρκων Παρότι τα Επιχειρηματικά Πάρκα ποτέ δεν έγιναν ο κανόνας για την εγκατάσταση των επιχειρήσεων, τα τελευταία 50-60 χρόνια λειτουργούν κάποια από αυτά στη χώρα. Πώς, αλήθεια, θεσμοθετήθηκαν; Πώς εξελίχθηκαν στον χρόνο και ποιοι κανόνες ισχύουν γι’ αυτά; Η πρώτη αναφορά ελληνικού νόμου σε Βιομηχανικές Περιοχές, στις γνωστές σήμερα ΒΙΠΕ, είναι στον Ν.4458 του 1965. Ένα χρόνο αργότερα, η τότε τράπεζα ΕΤΒΑ ίδρυσε ανώνυμη εταιρεία για την εκμετάλλευση των ΒΙΠΕ. Περισσότερο από μια δεκαετία αργότερα, ο Ν.742/1977 θεσπίζει τις 25 πρώτες ΒΙΠΕ της χώρας με κριτήρια γεωγραφικού προσδιορισμού. Ωστόσο, η θεσμοθέτηση αυτή έγινε, όπως γράφουν οι ερευνητές, "με προτεραιότητες που όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων δεν μπόρεσαν να ταυτιστούν και να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες της βιομηχανίας και της ευρύτερης επιχειρηματικότητας επαρκώς, τόσο χωρικά όσο και από πλευράς βιωσιμότητας". Στο μεταξύ και μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990, η Ελλάδα αστικοποιήθηκε ραγδαία. Επομένως, το κράτος επέσπευσε τη διαδικασία θεσμοθέτησης χρήσεων γης και αποφάσισε να παραχωρήσει το δικαίωμα ανάπτυξης οργανωμένων υποδοχέων και σε φορείς της ιδιωτικής οικονομίας, με ή χωρίς τη συμμετοχή του δημοσίου με τον Ν.2545/1997. Με τον νόμο αυτό ιδρύονται οι Βιομηχανικές και Επιχειρηματικές Περιοχές (ΒΕΠΕ), μια "ομπρέλα" που περιλαμβάνει ΒΙΠΕ, ΒΙΠΑ (Βιομηχανικό Πάρκο), ΒΙΟΠΑ (Βιοτεχνικό Πάρκο) και Τεχνόπολη. Συνδυαστικά με αυτούς τους δύο νόμους, του 1965 και του 1997 θεσμοθετήθηκαν 50 οργανωμένοι υποδοχείς, ενώ ακόμη 5 θεσμοθετήθηκαν με τον νεότερο νόμο 3982 του 2011 (που καθιερώνει και τον όρο "Επιχειρηματικά Πάρκα") και βρίσκονται μέχρι σήμερα σε διάφορα στάδια υλοποίησης. Ο νέος νόμος Πέρυσι ψηφίστηκε ο Ν.4982/2022 που αποτελεί πλέον το νέο θεσμικό πλαίσιο για την ίδρυση, ανάπτυξη και διαχείριση Επιχειρηματικών Πάρκων. Τον Ιανουάριο του 2022, όσο ο νόμος βρισκόταν ακόμα σε δημόσια διαβούλευση, ο πολιτικός μηχανικός, διευθύνων σύμβουλος της Re.De-Plan και μέλος της ομάδας της μελέτης, Μανώλης Μπαλτάς είχε δημοσιεύσει μέσα από την ιστοσελίδα της διαΝΕΟσις "12 προτάσεις για τα νέα Επιχειρηματικά Πάρκα". Συνολικά εκείνο το πιο παλιό κείμενο, που περιλαμβάνεται και στη μελέτη, παραμένει επίκαιρο καθώς περιλαμβάνει ευρύτερες κατευθύνσεις και ιδέες που είναι χρήσιμες για τη συνεχή βελτίωση του σχετικού πλαισίου. Προτείνει την κατάρτιση μιας Εθνικής Στρατηγικής για τη Χωροθεσία, ώστε τα Επιχειρηματικά Πάρκα να είναι ένα μόνο μέρος της. Συστήνει στοχευμένες παρεμβάσεις για τις διάφορες πιθανές περιπτώσεις φορέων υλοποίησης ενός Επιχειρηματικού Πάρκου (πχ. δημόσιο-δήμοι, ένας ιδιώτης-ιδιοκτήτης, πολλοί ιδιώτες-ιδιοκτήτες, κλπ). Προτείνει επίσης μια σειρά από σχετικά μη οικονομικά κίνητρα, όπως είναι πχ. η εξυπηρέτηση αναγκών στάθμευσης εντός του πάρκου, όπου αυτό είναι εφικτό ή απαλλαγές από τον φόρο μεταβίβασης. Στο πεδίο της αδειοδότησης, το κείμενο προτείνει τη σύσταση ειδικής υπηρεσίας (ΕΥΔ) για τις αδειοδοτήσεις, με οικονομικά κίνητρα, εντός της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας, με εκχώρηση μέρους των διαδικασιών ελέγχου της αδειοδότησης σε πιστοποιημένους φορείς της ιδιωτικής οικονομίας, πιο σαφείς προθεσμίες ανταπόκρισης και αντικειμενικές διαδικασίες αξιολόγησης περισσότερων πτυχών μιας επένδυσης που αφορά σε Επιχειρηματικό Πάρκο. Υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη για μια καλύτερη οργάνωση, αλλά και διεύρυνση των επιτρεπόμενων δραστηριοτήτων εντός των Επιχειρηματικών Πάρκων (ειδικά όσων λειτουργούν βάσει ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ). Στο ίδιο κείμενο υπάρχουν αρκετές τεχνικές προτάσεις για την απλοποίηση της περιβαλλοντικής και της δασικής νομοθεσίας που αφορά στα Επιχειρηματικά Πάρκα, προκειμένου να μειωθεί περαιτέρω ο χρόνος αδειοδότησης τους. Το κείμενο ασχολείται επίσης με τους όρους γύρω από την ιδιωτική χρηματοδότηση Επιχειρηματικών Πάρκων και ο συγγραφέας εισηγείται "σημαντικές αναδιαρθρώσεις" για την πιστοποίηση ενός υποδοχέα ως πάρκου - πχ. απλοποίηση διαδικασιών εφαρμογής ρυμοτομικού σχεδίου, επίσπευση της πραγματοποίησης έργων υποδομής, πιο αποτελεσματική εποπτεία των φορέων από τη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας κ.ά. Επιπλέον, προτείνονται συγκεκριμένες αλλαγές στους κανόνες εγκατάστασης και λειτουργίας επιχειρήσεων μέσα στα Επιχειρηματικά Πάρκα και επισημαίνεται ο εκσυγχρονισμός των όρων με τους οποίους λειτουργούν οι φορείς διαχείρισης των πάρκων ώστε να διασφαλίζεται μια πιο ομαλή σχέση με τις επιχειρήσεις. Ακόμα, παρατίθενται προτάσεις για την καλύτερη κατάρτιση χρηματοδοτικών προγραμμάτων γύρω από τα Επιχειρηματικά Πάρκα και προτείνονται αλλαγές στις δομές διακυβέρνησης - στην αδειοδότηση των πάρκων, στους φορείς που αδειοδοτούν, καθώς και στη γνωμοδότηση ή την επίλυση διαφορών. Τέλος, ο συγγραφέας προτείνει τη θεσμοθέτηση μιας Συντονιστικής Επιτροπής Παρακολούθησης της εφαρμογής του νόμου για τα Επιχειρηματικά Πάρκα, υπό την εποπτεία της Κυβερνητικής Επιτροπής Βιομηχανίας, αποτελούμενη από εκπροσώπους 9 σχετικών φορέων (από Γενικές Γραμματείες Υπουργείων έως την ΚΕΔΕ, την ΚΕΕ και τον ΣΕΒ ). Ένα σημαντικό μέρος αυτών των τεχνικών προτάσεων για αλλαγές πράγματι υιοθετήθηκαν στο τελικό κείμενο του νόμου. Πιο συγκεκριμένα, ο νόμος αίρει κάποια από τα εμπόδια προκειμένου οι Άτυπες Βιομηχανικές Συγκεντρώσεις της Αττικής να μετεξελιχθούν σε Επιχειρηματικά Πάρκα. Ακόμα, δίνει τη δυνατότητα σε Επιχειρηματικά Πάρκα να εγκατασταθούν σε δύο ή περισσότερους χώρους, κάτι που διευκολύνει τις δραστηριότητες της εφοδιαστικής αλυσίδας στα εμπορευματικά λιμάνια. Επίσης, εκσυγχρονίζει τη νομοθεσία για την αδειοδότηση των ρεμάτων, απλοποιεί το σύστημα απόδοσης των εισφορών σε χρήμα απευθείας στους φορείς υλοποίησης και, τέλος, δίνει νέα κίνητρα για την ανάπτυξη επιχειρηματικών πάρκων (πχ. ένταξη των εισφορών σε χρήμα στις δαπάνες που εκπίπτουν φορολογικά). Ο ελλιπής σχεδιασμός των Επιχειρηματικών Πάρκων, όπου υπάρχουν, και η έλλειψή τους εκεί που θα έπρεπε να υπάρχουν, αφήνουν χώρο για τη ρύθμιση των θεμάτων (περιβάλλοντος, χωροταξίας, οικονομικών, κλπ.) που αναπόφευκτα θα προκύψουν με ευκαιριακές ρυθμίσεις. Ωστόσο, η μελέτη αναδεικνύει και σημεία που μένουν να ρυθμιστούν ακόμη, κάνοντας τις σχετικές προτάσεις. Ως το μεγαλύτερο πρόβλημα που ανακύπτει από την εφαρμογή του νέου νόμου οι συγγραφείς ξεχωρίζουν την απαίτηση του νόμου να υπάρχει πλήρης κυριότητα (ή εναλλακτικά 80% + 20% με δικαίωμα συμφωνιών ή απαλλοτρίωσης) της έκτασης για την έγκριση ανάπτυξης ενός νέου Επιχειρηματικού Πάρκου ή για την επέκταση κάποιου οργανωμένου υποδοχέα που υπάρχει ήδη. Γιατί είναι όμως τόσο δύσκολο να συμβεί αυτό; Τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια θεσπίστηκαν σχετικά πρόσφατα και αποτελούν πλέον το νέο εργαλείο πολεοδομικού σχεδιασμού 1ου επιπέδου, στη θέση των παλιών ΓΠΣ. Κατά την επόνηση των ΤΠΣ λαμβάνονται πράγματι υπόψη οι παράμετροι του νέου νόμου για τα Πάρκα σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς – πράγμα που, σε κάθε περίπτωση, είναι σχετικώς αδύνατο λόγω της δομής της ελληνικής ιδιοκτησίας (μικροί κλήροι). Όμως, σήμερα υπάρχουν πάρα πολλές περιοχές, 467 συγκεκριμένα που διαθέτουν εγκεκριμένες-θεσμοθετημένες χρήσεις γης βιομηχανίας, με βάση τα έως σήμερα ισχύοντα ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ (Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο / Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτών Πόλεων). Οι περιοχές αυτές (με χρήσεις γης βιομηχανίας-βιοτεχνίας βάσει εγκεκριμένων ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ σε ισχύ) έχουν καθεστώς πολυϊδιοκτησίας. "Το γεγονός αυτό", γράφουν οι ερευνητές, "καθιστά ανέφικτη την οργάνωση-πολεοδόμηση αυτών των περιοχών, κατά κανόνα Άτυπων Βιομηχανικών Συγκεντρώσεων, και ως εκ τούτου αδρανοποιεί πλήρως το θεσμικά ρυθμισμένο χωροταξικό περιβάλλον της χώρας για τις επαγγελματικές εγκαταστάσεις βιομηχανίας-βιοτεχνίας". Επιπλέον, οι συγγραφείς παρατηρούν ότι "το νέο καθεστώς διοίκησης-διαχείρισης [σσ. που προβλέπει ο νέος νόμος] δεν φαίνεται να αποτρέπει συγκρουσιακές καταστάσεις μεταξύ φορέων διαχείρισης και εγκατεστημένων επιχειρήσεων, ενώ υπάρχει ενδεχόμενο περαιτέρω όξυνσής τους, κατάσταση η οποία θα έπρεπε να έχει αποφευχθεί μέσα από διάλογο για την επίτευξη των μέγιστων δυνατών συγκλίσεων και συναινέσεων". Η ανάγκη για ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης Τι μπορεί να γίνει όμως σήμερα; Ίσως η πιο σημαντική συνεισφορά της μελέτης είναι η προσπάθεια των συγγραφέων να αναδείξουν την ανάγκη για ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης γύρω από τα Επιχειρηματικά Πάρκα. Προτού παραθέσουν τη δική τους θέση, παρουσιάζουν δύο πρόσφατες άλλες μελέτες γύρω από τα Επιχειρηματικά Πάρκα και την καλύτερη δυνατή ανάπτυξή τους. Η πρώτη μελέτη ανατέθηκε από τη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας και παραδόθηκε το 2018, ενώ αναθεωρήθηκε το 2021. Η μελέτη αυτή καταγράφει τις Άτυπες Βιομηχανικές Συγκεντρώσεις ανά την ελληνική επικράτεια και επιπλέον υπογραμμίζει τις ανάγκες ανάπτυξης Επιχειρηματικών Πάρκων ανά τύπο - άλλωστε με βάση αυτή τη μελέτη διαμορφώνεται και η σχετική νομοθεσία για τα Επιχειρηματικά Πάρκα. Η δεύτερη σχετική μελέτη ανατέθηκε από την Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων το 2018 και αποτελεί και αυτή μια απόπειρα κατάρτισης ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Επιχειρηματικά Πάρκα. Τα κατά τόπoυς επιμελητήρια-μέλη της Ένωσης υπέδειξαν τόσο της Άτυπες Βιομηχανικές Συγκεντρώσεις στην επικράτειά τους, όσο και τις πιο κατάλληλες τοποθεσίες για την ανάπτυξη νέων Επιχειρηματικών Πάρκων. Η συγγραφική ομάδα "πάτησε" επάνω στα αποτελέσματα της μελέτης της ΚΕΕ προκειμένου να καταρτίσει τη δική της πρόταση για ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης, προχώρησε ένα βήμα παραπέρα. Τον Μάιο του 2020 και τον Ιούνιο του 2021, οι ερευνητές απευθύνθηκαν, με στοχευμένα ερωτηματολόγια, στους Δήμους εκείνους εντός των ορίων των οποίων η μελέτη της ΚΕΕ πρότεινε να αναπτυχθούν νέα Επιχειρηματικά Πάρκα. Με αυτή την μεθοδολογία, οι συγγραφείς συνέλεξαν και επεξεργάστηκαν τα δεδομένα και επιχείρησαν να καταθέσουν μια πολύ συγκεκριμένη πρόταση που εκτείνεται σε βάθος 20ετίας. Η πρότασή τους αυτή αφορά στην ανάπτυξη Επιχειρηματικών Πάρκων σε 73 περιοχές, συνολικής επιφάνειας περίπου 100.000 στρεμμάτων σε ολόκληρη την Ελλάδα, με συνολικό προϋπολογισμό Є1,14 δισ. (με δημόσια συμμετοχή στο 40%, δηλαδή περίπου Є23 εκατ. κάθε χρόνο για 20 χρόνια). Πέρα από την πρόταση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης, οι ερευνητές επιχειρήσαν ακόμη να υπολογίσουν τα οφέλη που θα είχε μια υποθετική πραγματοποίηση αυτού του σχεδίου για την ελληνική οικονομία - φυσικά τέτοιου είδους εκτιμήσεις πάντοτε συνοδεύονται από σημαντικούς περιορισμούς. Με την παραδοχή επομένως, ότι θα δημιουργηθούν 73 Επιχειρηματικά Πάρκα συνολικής έκτασης 100.000 στρεμμάτων και με 25.300 περίπου στρέμματα επαγγελματικών κτιρίων, οι συγγραφείς υπολόγισαν ότι μπορεί να αποδώσουν συνολικά οικονομική ανάπτυξη περίπου Є13,8 δισ. ή 7,7% του ΑΕΠ (σε όρους 2018). Επιχείρησαν επίσης, να υπολογίσουν τις θέσεις εργασίας, τις οποίες μπορεί να δημιουργήσει τόσο η ανάπτυξη αυτών των 73 Πάρκων, όσο και, τελικά, η δραστηριότητα μέσα σε αυτά. Το όφελος από την ανάπτυξη των έργων υποδομής υπολογίστηκε σε 13.414 θέσεις απασχόλησης ενώ για την ανάπτυξη των νέων κτηριακών εγκαταστάσεων σε 152.840 θέσεις απασχόλησης. Τέλος, υπολόγισαν επίσης ότι οι μόνιμες θέσεις εργασίας για τη λειτουργία των επιχειρήσεων θα είναι από 46.475, αν το σύνολο των επιχειρήσεων που θα εγκατασταθούν στα επιχειρηματικά πάρκα του Εθνικού Σχεδίου είναι εντάσεως κεφαλαίου (που είναι συνήθως οι πιο παραγωγικές), έως 139.425 θέσεις, αν οι επιχειρήσεις που θα εγκατασταθούν είναι μόνο εντάσεως εργασίας.. Συνοπτικά, η ανάπτυξη Επιχειρηματικών Πάρκων είναι μια διεθνώς καθιερωμένη πρακτική, η οποία, αν γίνεται σωστά, προσφέρει σημαντικά οφέλη για όλους τους εμπλεκόμενους: επιχειρήσεις, κράτος και, ευρύτερα, το κοινωνικό σύνολο. Η Ελλάδα, παρά τα βήματα που έχουν γίνει, δεν έχει καταφέρει να εκμεταλλευτεί τη συγκεκριμένη αναπτυξιακή ευκαιρία. Οι οργανωμένοι υποδοχείς στη χώρα συχνά δεν αντιστοιχούν στις περιοχές με σημαντική βιομηχανική παραγωγή. Αντίθετα, οι επιχειρήσεις συγκεντρώνονται σε Άτυπες Βιομηχανικές Συγκεντρώσεις, πχ. σε περιοχές γύρω από τις εθνικές οδούς, και λειτουργούν συχνά σε ένα πλαίσιο αβεβαιότητας πολλών, μικρών "ρυθμίσεων ευκαιρίας", το οποίο είναι πιθανό να εμποδίζει σημαντικές επενδύσεις. Η νέα μελέτη που δημοσιεύει η διαΝΕΟσις αποτυπώνει με λεπτομέρεια την κατάσταση και επιπλέον παραθέτει τις θεσμικές παρεμβάσεις που οι συγγραφείς θεωρούν κατάλληλες προκειμένου να ξεπεραστούν αυτά τα εμπόδια. ΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΠΑΡΚΑ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (PDF) ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΣΥΝΟΨΗ ΜΕΛΕΤΗΣ (PDF) View full είδηση
  7. Η ορθολογική οργάνωση του χώρου ήταν πάντα ένας παράγοντας συνδεδεμένος με την οικονομική ανάπτυξη. Οι επιχειρήσεις δημιουργούν αξία και βελτιώνουν τη θέση τους στον ανταγωνισμό όταν, μεταξύ άλλων, εκμεταλλεύονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον χώρο στον οποίο εδρεύουν και λειτουργούν. Τις τελευταίες δεκαετίες, ο ορθολογικός χωροταξικός σχεδιασμός, συνδέεται άμεσα και με την προστασία του περιβάλλοντος. Επιβάλλει κανόνες χωρητικότητας και λειτουργίας στις επιχειρήσεις και στις υποδομές τους και, επομένως, αποτρέπει περιβαλλοντικές αυθαιρεσίες. Αντίθετα, σε περιοχές εκτός σχεδίου αλλά και στον ευρύτερο αστικό και περιαστικό χώρο οι επιβλαβείς για το περιβάλλον δραστηριότητες είναι πολύ πιο συχνές. Η ιδέα των Επιχειρηματικών Πάρκων βασίζεται ακριβώς στα παραπάνω δεδομένα: προκαθορισμένοι και πολεοδομημένοι χώροι με συγκεκριμένες συμβατές χρήσεις που ορίζονται από χωρικά σχέδια, λαμβάνουν ειδική έγκριση ανάπτυξης για αυτό το σκοπό και πληρούν πολλές από τις προϋποθέσεις αδειοδότησης. Οι χώροι αυτοί διατίθενται να στεγάσουν βιομηχανίες, βιοτεχνίες, logistics και άλλες χρήσεις του δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα. Με αυτό τον τρόπο οι επιχειρήσεις λειτουργούν σε ένα ρυθμισμένο πλαίσιο που σέβεται το περιβάλλον, αλλά είναι επίσης απαλλαγμένες από τον “πονοκέφαλο” της συμμόρφωσης με κανόνες που πληρούνται ήδη συνολικά στο Επιχειρηματικό Πάρκο που τις φιλοξενεί. Έτσι, μπορούν να αφιερωθούν απρόσκοπτα, άρα πιο παραγωγικά, στη δραστηριότητά τους και με εύλογο "εξωτερικό" διοικητικό κόστος λειτουργίας. Είναι μια συμφέρουσα λύση για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη -κράτος, κοινωνία και επιχειρήσεις- η οποία εφαρμόζεται σε μεγάλη κλίμακα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ελλάδα, όμως, τα Επιχειρηματικά Πάρκα συχνά υπολειτουργούν και συνολικά στεγάζουν συγκριτικά πολύ λίγες επιχειρήσεις. Γιατί συμβαίνει αυτό; Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη (PDF) Η νέα έρευνα που δημοσιεύει η διαΝΕΟσις και πραγματοποιήθηκε από ερευνητική ομάδα της συμβουλευτικής εταιρείας Re.De-Plan AE Consultants με την επιστημονική υποστήριξη και επιμέλεια της Αθηνάς Γιαννακού, καθηγήτριας στο Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης του ΑΠΘ έχει ως στόχο να αναδείξει την αξία των Επιχειρηματικών Πάρκων “ως εργαλεία ανταγωνιστικότητας και περιβαλλοντικής προστασίας”. Η έρευνα, την οποία μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη εδώ, ανατρέχει στο ιστορικό των ρυθμίσεων για τις χρήσεις γης στην Ελλάδα, αλλά και σχολιάζει εκτενώς απόπειρες του παρελθόντος να αναπτυχθούν Επιχειρηματικά Πάρκα, ή, όπως ευρύτερα ονομάζονται, “οργανωμένοι υποδοχείς”, υπογραμμίζοντας με αυτόν τον τρόπο τους παράγοντες που συνδέονται με τη σημερινή κατάσταση. Τέλος, αναδεικνύει τη χρησιμότητα ενός "Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την ανάπτυξη οργανωμένων υποδοχέων επιχειρηματικότητας" και μάλιστα, οι συγγραφείς καταθέτουν συγκεκριμένη πρόταση ενός τέτοιου Σχεδίου καθώς και επιχειρούν να εκτιμήσουν ποσοτικά τον αντίκτυπο που αυτό θα είχε στην οικονομία. Η κατάσταση σήμερα Διαβάστε την επιτελική σύνοψη της μελέτης (PDF) Τη δεκαετία 2010-2020, μια περίοδο σημαντικής αποεπένδυσης για την Ελλάδα, η συμβολή της μεταποίησης παρέμεινε εν πολλοίς σταθερή, σε αντίθεση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Επομένως, υπάρχει η ανάγκη να δοθούν κίνητρα για περαιτέρω ανάπτυξη του τομέα. Όπως αναφέραμε παραπάνω, η λειτουργία Επιχειρηματικών Πάρκων ενθαρρύνει τις επενδύσεις καθώς αφαιρούν κόστος από τις επιχειρήσεις ενώ παράλληλα με κατάλληλο σχεδιασμό και εφαρμογή, ωφελούν την κοινωνία και το περιβάλλον. Ωστόσο, τα Επιχειρηματικά Πάρκα (οργανωμένοι υποδοχείς) που λειτουργούν πλήρως σήμερα στην Ελλάδα είναι λίγα, μόλις 26 σύμφωνα με υπολογισμούς της συγγραφικής ομάδας. Εκτός από τον περιορισμένο αριθμό τους είναι επιπλέον άνισα κατανεμημένα, συγκριτικά με τις ανάγκες της μεταποίησης στη χώρα. Για παράδειγμα, περίπου το 44% της μεταποιητικής δραστηριότητας της χώρας αφορά στην Αττική και στη Βοιωτία (λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης βιομηχανιών στην περιοχή των Οινοφύτων). Ωστόσο, μόνο 4 Επιχειρηματικά Πάρκα, δηλαδή μόλις 2,86% του συνόλου, λειτουργούν στην επικράτεια αυτών των δύο νομών. Μάλιστα, η λειτουργία αυτών των τεσσάρων υποδοχέων είναι κι αυτή ανομοιογενής: ο ένας (Θίσβη) ανήκει εξολοκλήρου σε μια επιχείρηση, ο δεύτερος (Σχιστό) παρουσιάζει υψηλά ποσοστά πληρότητας, ο τρίτος (Άνω Λιόσια) "αντιμετωπίζει σημαντικά λειτουργικά ζητήματα" και ο τέταρτος (Κερατέα) βρίσκεται στην Ανατολική Αττική, που, όπως γράφουν οι ερευνητές ,"δεν αποτελεί περιοχή προτίμησης των επιχειρήσεων". Οι συγγραφείς παρατηρούν επίσης ότι αυτή η αναντιστοιχία μεταξύ Επιχειρηματικών Πάρκων και αναγκών της βιομηχανίας δεν περιορίζεται στην Αττική και στη Βοιωτία, αλλά είναι γενικευμένη. Τα Επιχειρηματικά Πάρκα που λειτουργούν πλήρως σήμερα στην Ελλάδα είναι λίγα, μόλις 26 σύμφωνα με υπολογισμούς της συγγραφικής ομάδας. Εκτός από τον περιορισμένο αριθμό τους είναι επιπλέον άνισα κατανεμημένα, συγκριτικά με τις ανάγκες της μεταποίησης στη χώρα. Όμως, εφόσον οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν λειτουργούν μέσα σε Επιχειρηματικά Πάρκα, πού λειτουργούν τελικά; Ο όρος που περιγράφει τις περιοχές με μεγάλη συγκέντρωση βιομηχανιών, αλλά χωρίς κεντρικό σχεδιασμό, είναι "Άτυπες Βιομηχανικές Συγκεντρώσεις". Πρόκειται για "βιομηχανικές περιοχές" που δεν σχεδιάστηκαν ποτέ ως τέτοιες, αλλά για πολλούς, διαφορετικούς λόγους προσέλκυσαν επιχειρήσεις να εγκατασταθούν εκεί και μετατράπηκαν "από τα κάτω" σε χώρους φιλοξενίας επιχειρηματικής δραστηριότητας. Ωστόσο, υπάρχουν πολλά προβλήματα με αυτές τις περιοχές, τόσα που ο όρος Άτυπη Βιομηχανική Συγκέντρωση συχνά καταλήγει να είναι ευφημισμός. "Άτυπες Βιομηχανικές Συγκεντρώσεις σε περιοχές χωρίς δίκτυα και υποδομές πρόσβασης και περιβαλλοντικής διαχείρισης", παρατηρούν οι συγγραφείς, "αναπτύχθηκαν κατά εκατοντάδες και συνεχίζουν να φιλοξενούν τη βιομηχανία, τα logistics, τις μικρές και μεσαίες βιοτεχνικές εγκαταστάσεις σε διάφορες περιοχές της ελληνικής επικράτειας, καθιστώντας το μοντέλο της παρόδιας δόμησης στις επαρχιακές και τις εθνικές οδούς τη δεσπόζουσα κατεύθυνση χωρικής οργάνωσης των επαγγελματικών εγκαταστάσεων". Σε ένα άλλο σημείο σημειώνουν: "Όταν οι αναπτυξιακές προοπτικές μιας περιοχής σχεδιάζονται χωρίς να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις ιδιαιτερότητες του χώρου (...), αλλά αντίθετα εστιάζουν μόνο στους τρόπους με τους οποίους μπορεί να επιτευχθεί η ανάπτυξη διάφορων οικονομικών μεγεθών, αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να παραγκωνίζεται ο βασικός (και μακροπρόθεσμος) στόχος της ανάπτυξης, που δεν είναι άλλος από τη συνεχή βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων μιας συγκεκριμένης περιοχής και γενικότερα της χώρας". Χωροταξία και χρήσεις γης Πέρα, όμως, από τις ευρύτερες κοινωνικές ή περιβαλλοντικές συνέπειες, το άναρχο τοπίο το οποίο περιγράφουν οι συγγραφείς έχει συνέπειες και για την ίδια την ανάπτυξη της μεταποίησης και τελικά για το σύνολο της οικονομίας. Ο ελλιπής σχεδιασμός των Επιχειρηματικών Πάρκων, όπου υπάρχουν, και η έλλειψή τους εκεί που θα έπρεπε να υπάρχουν, αφήνουν χώρο για τη ρύθμιση των θεμάτων (περιβάλλοντος, χωροταξίας, οικονομικών, κλπ.) που αναπόφευκτα θα προκύψουν με ευκαιριακές ρυθμίσεις. Τέτοιες ρυθμίσεις, ειδικά όσον αφορά στη δόμηση σε περιοχές χωρίς καθορισμένες χρήσεις, με τη σειρά τους, δημιουργούν ένα πλαίσιο αβεβαιότητας (μπορεί, πχ. να καταπέσουν οποιαδήποτε στιγμή στο Συμβούλιο της Επικρατείας), το οποίο τελικά βλάπτει τις ίδιες τις επενδύσεις, τις οποίες υποτίθεται διευκολύνουν. "Σε διάστημα 35 ετών που η χώρα προσπαθεί να οργανωθεί χωροταξικά", παρατηρούν οι συγγραφείς, "μόνο το 20% περίπου των εκτάσεων των δημοτικών ενοτήτων της επικράτειας διαθέτουν θεσμοθετημένες χρήσεις γης, γεγονός που εκτός των άλλων αποτελεί τον κύριο παράγοντα αβεβαιότητας, με σοβαρές επιπτώσεις στον σχεδιασμό των επενδύσεων". Η μελέτη παραθέτει ένα ενδιαφέρον χρονικό των χωροταξικών νόμων στην Ελλάδα. Οι συγγραφείς αναφέρονται στους νόμους που έθεσαν τις βάσεις του χωροταξικού σχεδιασμού στη χώρα: από το άρθρο 24 του Συντάγματος του 1975 που έδωσε στο κράτος επισήμως την αρμοδιότητα της προστασίας του περιβάλλοντος μέχρι τον Ν.947/1979 που εισήγαγε τον όρο "χρήσεις γης" αλλά έμεινε ανεφάρμοστος και τον Ν.1337/1983 που αποτελεί τη βάση της χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας μέχρι σήμερα και εισάγει τις Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου. Οι πρόσφατοι Ν.4685/2020 και 4759/2020, καθώς και το ΠΔ 59/2018 κλείνουν αυτή τη σειρά νομοθεσίας, διευρύνοντας τις γενικές και ειδικές κατηγορίες χρήσεων γης και εισάγοντας νέες που σχετίζονται με την οικονομική δραστηριότητα. Το θεσμικό πλαίσιο των Επιχειρηματικών Πάρκων Παρότι τα Επιχειρηματικά Πάρκα ποτέ δεν έγιναν ο κανόνας για την εγκατάσταση των επιχειρήσεων, τα τελευταία 50-60 χρόνια λειτουργούν κάποια από αυτά στη χώρα. Πώς, αλήθεια, θεσμοθετήθηκαν; Πώς εξελίχθηκαν στον χρόνο και ποιοι κανόνες ισχύουν γι’ αυτά; Η πρώτη αναφορά ελληνικού νόμου σε Βιομηχανικές Περιοχές, στις γνωστές σήμερα ΒΙΠΕ, είναι στον Ν.4458 του 1965. Ένα χρόνο αργότερα, η τότε τράπεζα ΕΤΒΑ ίδρυσε ανώνυμη εταιρεία για την εκμετάλλευση των ΒΙΠΕ. Περισσότερο από μια δεκαετία αργότερα, ο Ν.742/1977 θεσπίζει τις 25 πρώτες ΒΙΠΕ της χώρας με κριτήρια γεωγραφικού προσδιορισμού. Ωστόσο, η θεσμοθέτηση αυτή έγινε, όπως γράφουν οι ερευνητές, "με προτεραιότητες που όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων δεν μπόρεσαν να ταυτιστούν και να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες της βιομηχανίας και της ευρύτερης επιχειρηματικότητας επαρκώς, τόσο χωρικά όσο και από πλευράς βιωσιμότητας". Στο μεταξύ και μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990, η Ελλάδα αστικοποιήθηκε ραγδαία. Επομένως, το κράτος επέσπευσε τη διαδικασία θεσμοθέτησης χρήσεων γης και αποφάσισε να παραχωρήσει το δικαίωμα ανάπτυξης οργανωμένων υποδοχέων και σε φορείς της ιδιωτικής οικονομίας, με ή χωρίς τη συμμετοχή του δημοσίου με τον Ν.2545/1997. Με τον νόμο αυτό ιδρύονται οι Βιομηχανικές και Επιχειρηματικές Περιοχές (ΒΕΠΕ), μια "ομπρέλα" που περιλαμβάνει ΒΙΠΕ, ΒΙΠΑ (Βιομηχανικό Πάρκο), ΒΙΟΠΑ (Βιοτεχνικό Πάρκο) και Τεχνόπολη. Συνδυαστικά με αυτούς τους δύο νόμους, του 1965 και του 1997 θεσμοθετήθηκαν 50 οργανωμένοι υποδοχείς, ενώ ακόμη 5 θεσμοθετήθηκαν με τον νεότερο νόμο 3982 του 2011 (που καθιερώνει και τον όρο "Επιχειρηματικά Πάρκα") και βρίσκονται μέχρι σήμερα σε διάφορα στάδια υλοποίησης. Ο νέος νόμος Πέρυσι ψηφίστηκε ο Ν.4982/2022 που αποτελεί πλέον το νέο θεσμικό πλαίσιο για την ίδρυση, ανάπτυξη και διαχείριση Επιχειρηματικών Πάρκων. Τον Ιανουάριο του 2022, όσο ο νόμος βρισκόταν ακόμα σε δημόσια διαβούλευση, ο πολιτικός μηχανικός, διευθύνων σύμβουλος της Re.De-Plan και μέλος της ομάδας της μελέτης, Μανώλης Μπαλτάς είχε δημοσιεύσει μέσα από την ιστοσελίδα της διαΝΕΟσις "12 προτάσεις για τα νέα Επιχειρηματικά Πάρκα". Συνολικά εκείνο το πιο παλιό κείμενο, που περιλαμβάνεται και στη μελέτη, παραμένει επίκαιρο καθώς περιλαμβάνει ευρύτερες κατευθύνσεις και ιδέες που είναι χρήσιμες για τη συνεχή βελτίωση του σχετικού πλαισίου. Προτείνει την κατάρτιση μιας Εθνικής Στρατηγικής για τη Χωροθεσία, ώστε τα Επιχειρηματικά Πάρκα να είναι ένα μόνο μέρος της. Συστήνει στοχευμένες παρεμβάσεις για τις διάφορες πιθανές περιπτώσεις φορέων υλοποίησης ενός Επιχειρηματικού Πάρκου (πχ. δημόσιο-δήμοι, ένας ιδιώτης-ιδιοκτήτης, πολλοί ιδιώτες-ιδιοκτήτες, κλπ). Προτείνει επίσης μια σειρά από σχετικά μη οικονομικά κίνητρα, όπως είναι πχ. η εξυπηρέτηση αναγκών στάθμευσης εντός του πάρκου, όπου αυτό είναι εφικτό ή απαλλαγές από τον φόρο μεταβίβασης. Στο πεδίο της αδειοδότησης, το κείμενο προτείνει τη σύσταση ειδικής υπηρεσίας (ΕΥΔ) για τις αδειοδοτήσεις, με οικονομικά κίνητρα, εντός της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας, με εκχώρηση μέρους των διαδικασιών ελέγχου της αδειοδότησης σε πιστοποιημένους φορείς της ιδιωτικής οικονομίας, πιο σαφείς προθεσμίες ανταπόκρισης και αντικειμενικές διαδικασίες αξιολόγησης περισσότερων πτυχών μιας επένδυσης που αφορά σε Επιχειρηματικό Πάρκο. Υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη για μια καλύτερη οργάνωση, αλλά και διεύρυνση των επιτρεπόμενων δραστηριοτήτων εντός των Επιχειρηματικών Πάρκων (ειδικά όσων λειτουργούν βάσει ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ). Στο ίδιο κείμενο υπάρχουν αρκετές τεχνικές προτάσεις για την απλοποίηση της περιβαλλοντικής και της δασικής νομοθεσίας που αφορά στα Επιχειρηματικά Πάρκα, προκειμένου να μειωθεί περαιτέρω ο χρόνος αδειοδότησης τους. Το κείμενο ασχολείται επίσης με τους όρους γύρω από την ιδιωτική χρηματοδότηση Επιχειρηματικών Πάρκων και ο συγγραφέας εισηγείται "σημαντικές αναδιαρθρώσεις" για την πιστοποίηση ενός υποδοχέα ως πάρκου - πχ. απλοποίηση διαδικασιών εφαρμογής ρυμοτομικού σχεδίου, επίσπευση της πραγματοποίησης έργων υποδομής, πιο αποτελεσματική εποπτεία των φορέων από τη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας κ.ά. Επιπλέον, προτείνονται συγκεκριμένες αλλαγές στους κανόνες εγκατάστασης και λειτουργίας επιχειρήσεων μέσα στα Επιχειρηματικά Πάρκα και επισημαίνεται ο εκσυγχρονισμός των όρων με τους οποίους λειτουργούν οι φορείς διαχείρισης των πάρκων ώστε να διασφαλίζεται μια πιο ομαλή σχέση με τις επιχειρήσεις. Ακόμα, παρατίθενται προτάσεις για την καλύτερη κατάρτιση χρηματοδοτικών προγραμμάτων γύρω από τα Επιχειρηματικά Πάρκα και προτείνονται αλλαγές στις δομές διακυβέρνησης - στην αδειοδότηση των πάρκων, στους φορείς που αδειοδοτούν, καθώς και στη γνωμοδότηση ή την επίλυση διαφορών. Τέλος, ο συγγραφέας προτείνει τη θεσμοθέτηση μιας Συντονιστικής Επιτροπής Παρακολούθησης της εφαρμογής του νόμου για τα Επιχειρηματικά Πάρκα, υπό την εποπτεία της Κυβερνητικής Επιτροπής Βιομηχανίας, αποτελούμενη από εκπροσώπους 9 σχετικών φορέων (από Γενικές Γραμματείες Υπουργείων έως την ΚΕΔΕ, την ΚΕΕ και τον ΣΕΒ ). Ένα σημαντικό μέρος αυτών των τεχνικών προτάσεων για αλλαγές πράγματι υιοθετήθηκαν στο τελικό κείμενο του νόμου. Πιο συγκεκριμένα, ο νόμος αίρει κάποια από τα εμπόδια προκειμένου οι Άτυπες Βιομηχανικές Συγκεντρώσεις της Αττικής να μετεξελιχθούν σε Επιχειρηματικά Πάρκα. Ακόμα, δίνει τη δυνατότητα σε Επιχειρηματικά Πάρκα να εγκατασταθούν σε δύο ή περισσότερους χώρους, κάτι που διευκολύνει τις δραστηριότητες της εφοδιαστικής αλυσίδας στα εμπορευματικά λιμάνια. Επίσης, εκσυγχρονίζει τη νομοθεσία για την αδειοδότηση των ρεμάτων, απλοποιεί το σύστημα απόδοσης των εισφορών σε χρήμα απευθείας στους φορείς υλοποίησης και, τέλος, δίνει νέα κίνητρα για την ανάπτυξη επιχειρηματικών πάρκων (πχ. ένταξη των εισφορών σε χρήμα στις δαπάνες που εκπίπτουν φορολογικά). Ο ελλιπής σχεδιασμός των Επιχειρηματικών Πάρκων, όπου υπάρχουν, και η έλλειψή τους εκεί που θα έπρεπε να υπάρχουν, αφήνουν χώρο για τη ρύθμιση των θεμάτων (περιβάλλοντος, χωροταξίας, οικονομικών, κλπ.) που αναπόφευκτα θα προκύψουν με ευκαιριακές ρυθμίσεις. Ωστόσο, η μελέτη αναδεικνύει και σημεία που μένουν να ρυθμιστούν ακόμη, κάνοντας τις σχετικές προτάσεις. Ως το μεγαλύτερο πρόβλημα που ανακύπτει από την εφαρμογή του νέου νόμου οι συγγραφείς ξεχωρίζουν την απαίτηση του νόμου να υπάρχει πλήρης κυριότητα (ή εναλλακτικά 80% + 20% με δικαίωμα συμφωνιών ή απαλλοτρίωσης) της έκτασης για την έγκριση ανάπτυξης ενός νέου Επιχειρηματικού Πάρκου ή για την επέκταση κάποιου οργανωμένου υποδοχέα που υπάρχει ήδη. Γιατί είναι όμως τόσο δύσκολο να συμβεί αυτό; Τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια θεσπίστηκαν σχετικά πρόσφατα και αποτελούν πλέον το νέο εργαλείο πολεοδομικού σχεδιασμού 1ου επιπέδου, στη θέση των παλιών ΓΠΣ. Κατά την επόνηση των ΤΠΣ λαμβάνονται πράγματι υπόψη οι παράμετροι του νέου νόμου για τα Πάρκα σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς – πράγμα που, σε κάθε περίπτωση, είναι σχετικώς αδύνατο λόγω της δομής της ελληνικής ιδιοκτησίας (μικροί κλήροι). Όμως, σήμερα υπάρχουν πάρα πολλές περιοχές, 467 συγκεκριμένα που διαθέτουν εγκεκριμένες-θεσμοθετημένες χρήσεις γης βιομηχανίας, με βάση τα έως σήμερα ισχύοντα ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ (Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο / Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτών Πόλεων). Οι περιοχές αυτές (με χρήσεις γης βιομηχανίας-βιοτεχνίας βάσει εγκεκριμένων ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ σε ισχύ) έχουν καθεστώς πολυϊδιοκτησίας. "Το γεγονός αυτό", γράφουν οι ερευνητές, "καθιστά ανέφικτη την οργάνωση-πολεοδόμηση αυτών των περιοχών, κατά κανόνα Άτυπων Βιομηχανικών Συγκεντρώσεων, και ως εκ τούτου αδρανοποιεί πλήρως το θεσμικά ρυθμισμένο χωροταξικό περιβάλλον της χώρας για τις επαγγελματικές εγκαταστάσεις βιομηχανίας-βιοτεχνίας". Επιπλέον, οι συγγραφείς παρατηρούν ότι "το νέο καθεστώς διοίκησης-διαχείρισης [σσ. που προβλέπει ο νέος νόμος] δεν φαίνεται να αποτρέπει συγκρουσιακές καταστάσεις μεταξύ φορέων διαχείρισης και εγκατεστημένων επιχειρήσεων, ενώ υπάρχει ενδεχόμενο περαιτέρω όξυνσής τους, κατάσταση η οποία θα έπρεπε να έχει αποφευχθεί μέσα από διάλογο για την επίτευξη των μέγιστων δυνατών συγκλίσεων και συναινέσεων". Η ανάγκη για ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης Τι μπορεί να γίνει όμως σήμερα; Ίσως η πιο σημαντική συνεισφορά της μελέτης είναι η προσπάθεια των συγγραφέων να αναδείξουν την ανάγκη για ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης γύρω από τα Επιχειρηματικά Πάρκα. Προτού παραθέσουν τη δική τους θέση, παρουσιάζουν δύο πρόσφατες άλλες μελέτες γύρω από τα Επιχειρηματικά Πάρκα και την καλύτερη δυνατή ανάπτυξή τους. Η πρώτη μελέτη ανατέθηκε από τη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας και παραδόθηκε το 2018, ενώ αναθεωρήθηκε το 2021. Η μελέτη αυτή καταγράφει τις Άτυπες Βιομηχανικές Συγκεντρώσεις ανά την ελληνική επικράτεια και επιπλέον υπογραμμίζει τις ανάγκες ανάπτυξης Επιχειρηματικών Πάρκων ανά τύπο - άλλωστε με βάση αυτή τη μελέτη διαμορφώνεται και η σχετική νομοθεσία για τα Επιχειρηματικά Πάρκα. Η δεύτερη σχετική μελέτη ανατέθηκε από την Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων το 2018 και αποτελεί και αυτή μια απόπειρα κατάρτισης ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Επιχειρηματικά Πάρκα. Τα κατά τόπoυς επιμελητήρια-μέλη της Ένωσης υπέδειξαν τόσο της Άτυπες Βιομηχανικές Συγκεντρώσεις στην επικράτειά τους, όσο και τις πιο κατάλληλες τοποθεσίες για την ανάπτυξη νέων Επιχειρηματικών Πάρκων. Η συγγραφική ομάδα "πάτησε" επάνω στα αποτελέσματα της μελέτης της ΚΕΕ προκειμένου να καταρτίσει τη δική της πρόταση για ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης, προχώρησε ένα βήμα παραπέρα. Τον Μάιο του 2020 και τον Ιούνιο του 2021, οι ερευνητές απευθύνθηκαν, με στοχευμένα ερωτηματολόγια, στους Δήμους εκείνους εντός των ορίων των οποίων η μελέτη της ΚΕΕ πρότεινε να αναπτυχθούν νέα Επιχειρηματικά Πάρκα. Με αυτή την μεθοδολογία, οι συγγραφείς συνέλεξαν και επεξεργάστηκαν τα δεδομένα και επιχείρησαν να καταθέσουν μια πολύ συγκεκριμένη πρόταση που εκτείνεται σε βάθος 20ετίας. Η πρότασή τους αυτή αφορά στην ανάπτυξη Επιχειρηματικών Πάρκων σε 73 περιοχές, συνολικής επιφάνειας περίπου 100.000 στρεμμάτων σε ολόκληρη την Ελλάδα, με συνολικό προϋπολογισμό Є1,14 δισ. (με δημόσια συμμετοχή στο 40%, δηλαδή περίπου Є23 εκατ. κάθε χρόνο για 20 χρόνια). Πέρα από την πρόταση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης, οι ερευνητές επιχειρήσαν ακόμη να υπολογίσουν τα οφέλη που θα είχε μια υποθετική πραγματοποίηση αυτού του σχεδίου για την ελληνική οικονομία - φυσικά τέτοιου είδους εκτιμήσεις πάντοτε συνοδεύονται από σημαντικούς περιορισμούς. Με την παραδοχή επομένως, ότι θα δημιουργηθούν 73 Επιχειρηματικά Πάρκα συνολικής έκτασης 100.000 στρεμμάτων και με 25.300 περίπου στρέμματα επαγγελματικών κτιρίων, οι συγγραφείς υπολόγισαν ότι μπορεί να αποδώσουν συνολικά οικονομική ανάπτυξη περίπου Є13,8 δισ. ή 7,7% του ΑΕΠ (σε όρους 2018). Επιχείρησαν επίσης, να υπολογίσουν τις θέσεις εργασίας, τις οποίες μπορεί να δημιουργήσει τόσο η ανάπτυξη αυτών των 73 Πάρκων, όσο και, τελικά, η δραστηριότητα μέσα σε αυτά. Το όφελος από την ανάπτυξη των έργων υποδομής υπολογίστηκε σε 13.414 θέσεις απασχόλησης ενώ για την ανάπτυξη των νέων κτηριακών εγκαταστάσεων σε 152.840 θέσεις απασχόλησης. Τέλος, υπολόγισαν επίσης ότι οι μόνιμες θέσεις εργασίας για τη λειτουργία των επιχειρήσεων θα είναι από 46.475, αν το σύνολο των επιχειρήσεων που θα εγκατασταθούν στα επιχειρηματικά πάρκα του Εθνικού Σχεδίου είναι εντάσεως κεφαλαίου (που είναι συνήθως οι πιο παραγωγικές), έως 139.425 θέσεις, αν οι επιχειρήσεις που θα εγκατασταθούν είναι μόνο εντάσεως εργασίας.. Συνοπτικά, η ανάπτυξη Επιχειρηματικών Πάρκων είναι μια διεθνώς καθιερωμένη πρακτική, η οποία, αν γίνεται σωστά, προσφέρει σημαντικά οφέλη για όλους τους εμπλεκόμενους: επιχειρήσεις, κράτος και, ευρύτερα, το κοινωνικό σύνολο. Η Ελλάδα, παρά τα βήματα που έχουν γίνει, δεν έχει καταφέρει να εκμεταλλευτεί τη συγκεκριμένη αναπτυξιακή ευκαιρία. Οι οργανωμένοι υποδοχείς στη χώρα συχνά δεν αντιστοιχούν στις περιοχές με σημαντική βιομηχανική παραγωγή. Αντίθετα, οι επιχειρήσεις συγκεντρώνονται σε Άτυπες Βιομηχανικές Συγκεντρώσεις, πχ. σε περιοχές γύρω από τις εθνικές οδούς, και λειτουργούν συχνά σε ένα πλαίσιο αβεβαιότητας πολλών, μικρών "ρυθμίσεων ευκαιρίας", το οποίο είναι πιθανό να εμποδίζει σημαντικές επενδύσεις. Η νέα μελέτη που δημοσιεύει η διαΝΕΟσις αποτυπώνει με λεπτομέρεια την κατάσταση και επιπλέον παραθέτει τις θεσμικές παρεμβάσεις που οι συγγραφείς θεωρούν κατάλληλες προκειμένου να ξεπεραστούν αυτά τα εμπόδια. ΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΠΑΡΚΑ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (PDF) ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΣΥΝΟΨΗ ΜΕΛΕΤΗΣ (PDF)
  8. Μεγάλη κινητικότητα εμφάνισε ο δείκτης World Cities Prime Residential της Savills, ως συνέπεια της τάσης επιστροφής στην πόλη που καταφράφηκε κατά την περίοδο μετά την πανδημία. O δείκτης παρακολουθεί την απόδοση των κατοικιών υψηλών προδιαγραφών σε 30 παγκόσμιες πόλεις, όσον αφορά την αξία του κεφαλαίου, τα ενοίκια και τις αποδόσεις. Η αύξηση των ενοικίων ξεπέρασε την αύξηση της κεφαλαιακής αξίας ήδη από τον Δεκέμβριο του 2021, στις περισσότερες πόλεις, ενώ η αύξησεις στις αξίες παραμένουν συγκρατημένες, συνεχίζοντας τη πορεία που ξεκίνησε πέρυσι, μετά την έναρξη της γεωπολιτικής αναταραχής στην Ευρώπη και της επακόλουθης οικονομικής πραγματικότητας. Η έλλειψη αποθέματος σε ακίνητα υψηλών προδιαγραφών έχει επηρεάσει τις τιμές στο ανώτερο τμήμα της αγοράς, αλλά η αύξηση των επιτοκίων σημαίνει ότι οι συναλλαγές που πραγματοποιούνται είναι κυρίως αυτές που θεωρούνται απολύτως απαραίτητες. Καθώς πολλοί επιλέγουν να είναι μακροπρόθεσμοι ενοικιαστές εξαιτίας της οικονομικής αβεβαιότητας, η Savills αναμένει ότι τα ενοίκια ακινήτων υψηλών προδιαγραφών θα συνεχίσουν να ξεπερνούν τις κεφαλαιακές αξίες και στο μέλλον. Με θετικό πρόσημο η Αθήνα Στην κορυφή των αξιών για το πρώτο εξάμηνο του 2023 βρίσκεται το Ντουμπάι. Η πόλη ξεπέρασε τις προσδοκίες ακόμη και μετά από ένα εξαιρετικά καλό 2022, με τις αξίες των οικιστικών ακινήτων υψηλών προδιαγραφών να αυξάνονται κατά 11,2% το πρώτο εξάμηνο του έτους. Αντίθετα, το Μαϊάμι – το οποίο ήταν στην κορυφή του πίνακα ανάπτυξης του περασμένου έτους με αύξηση 25% – δεν μπόρεσε να διατηρήσει αυτή τη δυναμική το 1ο εξάμηνο του 2023. Ωστόσο, με αύξηση κεφαλαιακής αξίας 1%, εξακολουθεί να βρίσκεται μπροστά από άλλες πόλεις των ΗΠΑ στο δείκτη. Παρά τις εκάστοτε μειώσεις, μέχρι στιγμής, -το 2023- οι παγκόσμιες πόλεις έχουν δει συνολικά τις κεφαλαιουχικές αξίες να αυξάνονται κατά 1,1% σε σύγκριση με 0,8% πέρυσι. Με θετικό πρόσημο κινείται κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους και η Αθήνα, τόσο αναφορικά με τις κεφαλαιουχικές αξίες, όσο και με τις αποδόσεις ενοικίων. Οι κορυφαίες αγορές κατοικιών της Λισαβόνας και της Σιγκαπούρης, που ήταν οι πόλεις με τις καλύτερες αποδόσεις ενοικίων το 2022, παρουσίασαν ασθενέστερη ανάπτυξη στις αρχές του 2023. Η πλειονότητα της αύξησης των τιμών αναμένεται στο δεύτερο μέρος του τρέχοντος έτους, καθώς οι αποφάσεις αγοράς καθυστερούν να ολοκληρωθούν στη Λισαβόνα , και το αυξανόμενο κόστος γης και κατασκευής μετατρέπεται σε υψηλές τιμές στη Σιγκαπούρη. Στο Λονδίνο, οι δήμοι με μεγαλύτερη διεθνή ζήτηση είχαν καλύτερες επιδόσεις κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους από εκείνους όπου κυριαρχεί η εγχώρια ζήτηση, με αποτέλεσμα τη συνολική αύξηση των τιμών κατά 0% το εξάμηνο έως τον Ιούνιο του 2023. Τα ίδια κεφάλαια ήταν το κλειδί για τις συναλλαγές. Οι αγοραστές με μετρητά αντιπροσώπευαν το 71% των συναλλαγών στο κέντρο του Λονδίνου και το 35% στα προάστια. Άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, δηλαδή το Παρίσι, το Βερολίνο και το Άμστερνταμ, τα πήγαν χειρότερα συγκριτικά. Οι αγοραστές είναι λιγότερο ενεργοί εν μέσω της αύξησης των επιτοκίων και της έλλειψης μετοχών υψηλής ποιότητας. Σε κάθε περίπτωση, η διεθνής ζήτηση είναι το κλειδί. Οι πόλεις – και οι περιοχές εντός των πόλεων – που έχουν καλύτερη απόδοση είναι αυτές με υψηλή διεθνή ζήτηση καθώς η ζήτηση από τους ξένους αγοραστές εξασφαλίζει ανθεκτικότητα στις τιμές και υψηλές αποδόσεις. Πηγή: Savills View full είδηση
  9. Μεγάλη κινητικότητα εμφάνισε ο δείκτης World Cities Prime Residential της Savills, ως συνέπεια της τάσης επιστροφής στην πόλη που καταφράφηκε κατά την περίοδο μετά την πανδημία. O δείκτης παρακολουθεί την απόδοση των κατοικιών υψηλών προδιαγραφών σε 30 παγκόσμιες πόλεις, όσον αφορά την αξία του κεφαλαίου, τα ενοίκια και τις αποδόσεις. Η αύξηση των ενοικίων ξεπέρασε την αύξηση της κεφαλαιακής αξίας ήδη από τον Δεκέμβριο του 2021, στις περισσότερες πόλεις, ενώ η αύξησεις στις αξίες παραμένουν συγκρατημένες, συνεχίζοντας τη πορεία που ξεκίνησε πέρυσι, μετά την έναρξη της γεωπολιτικής αναταραχής στην Ευρώπη και της επακόλουθης οικονομικής πραγματικότητας. Η έλλειψη αποθέματος σε ακίνητα υψηλών προδιαγραφών έχει επηρεάσει τις τιμές στο ανώτερο τμήμα της αγοράς, αλλά η αύξηση των επιτοκίων σημαίνει ότι οι συναλλαγές που πραγματοποιούνται είναι κυρίως αυτές που θεωρούνται απολύτως απαραίτητες. Καθώς πολλοί επιλέγουν να είναι μακροπρόθεσμοι ενοικιαστές εξαιτίας της οικονομικής αβεβαιότητας, η Savills αναμένει ότι τα ενοίκια ακινήτων υψηλών προδιαγραφών θα συνεχίσουν να ξεπερνούν τις κεφαλαιακές αξίες και στο μέλλον. Με θετικό πρόσημο η Αθήνα Στην κορυφή των αξιών για το πρώτο εξάμηνο του 2023 βρίσκεται το Ντουμπάι. Η πόλη ξεπέρασε τις προσδοκίες ακόμη και μετά από ένα εξαιρετικά καλό 2022, με τις αξίες των οικιστικών ακινήτων υψηλών προδιαγραφών να αυξάνονται κατά 11,2% το πρώτο εξάμηνο του έτους. Αντίθετα, το Μαϊάμι – το οποίο ήταν στην κορυφή του πίνακα ανάπτυξης του περασμένου έτους με αύξηση 25% – δεν μπόρεσε να διατηρήσει αυτή τη δυναμική το 1ο εξάμηνο του 2023. Ωστόσο, με αύξηση κεφαλαιακής αξίας 1%, εξακολουθεί να βρίσκεται μπροστά από άλλες πόλεις των ΗΠΑ στο δείκτη. Παρά τις εκάστοτε μειώσεις, μέχρι στιγμής, -το 2023- οι παγκόσμιες πόλεις έχουν δει συνολικά τις κεφαλαιουχικές αξίες να αυξάνονται κατά 1,1% σε σύγκριση με 0,8% πέρυσι. Με θετικό πρόσημο κινείται κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους και η Αθήνα, τόσο αναφορικά με τις κεφαλαιουχικές αξίες, όσο και με τις αποδόσεις ενοικίων. Οι κορυφαίες αγορές κατοικιών της Λισαβόνας και της Σιγκαπούρης, που ήταν οι πόλεις με τις καλύτερες αποδόσεις ενοικίων το 2022, παρουσίασαν ασθενέστερη ανάπτυξη στις αρχές του 2023. Η πλειονότητα της αύξησης των τιμών αναμένεται στο δεύτερο μέρος του τρέχοντος έτους, καθώς οι αποφάσεις αγοράς καθυστερούν να ολοκληρωθούν στη Λισαβόνα , και το αυξανόμενο κόστος γης και κατασκευής μετατρέπεται σε υψηλές τιμές στη Σιγκαπούρη. Στο Λονδίνο, οι δήμοι με μεγαλύτερη διεθνή ζήτηση είχαν καλύτερες επιδόσεις κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους από εκείνους όπου κυριαρχεί η εγχώρια ζήτηση, με αποτέλεσμα τη συνολική αύξηση των τιμών κατά 0% το εξάμηνο έως τον Ιούνιο του 2023. Τα ίδια κεφάλαια ήταν το κλειδί για τις συναλλαγές. Οι αγοραστές με μετρητά αντιπροσώπευαν το 71% των συναλλαγών στο κέντρο του Λονδίνου και το 35% στα προάστια. Άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, δηλαδή το Παρίσι, το Βερολίνο και το Άμστερνταμ, τα πήγαν χειρότερα συγκριτικά. Οι αγοραστές είναι λιγότερο ενεργοί εν μέσω της αύξησης των επιτοκίων και της έλλειψης μετοχών υψηλής ποιότητας. Σε κάθε περίπτωση, η διεθνής ζήτηση είναι το κλειδί. Οι πόλεις – και οι περιοχές εντός των πόλεων – που έχουν καλύτερη απόδοση είναι αυτές με υψηλή διεθνή ζήτηση καθώς η ζήτηση από τους ξένους αγοραστές εξασφαλίζει ανθεκτικότητα στις τιμές και υψηλές αποδόσεις. Πηγή: Savills
  10. Η ρύθμιση θα είναι μεταβατική και θα ισχύει έως το 2025-2026, δηλαδή όταν θα ολοκληρωθεί το πρόγραμμα πολεοδομικού σχεδιασμού «Κωνσταντίνος Δοξιάδης». Εντός του Σεπτεμβρίου αναμένεται να «κλειδώσει» η νομοθετική παρέμβαση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τα εκτός σχεδίου ακίνητα. Η παρέμβαση είναι αναγκαία, προκειμένου να δοθεί λύση στα αδιέξοδα που αντιμετωπίζουν χιλιάδες ιδιοκτήτες σε όλη τη χώρα, οι οποίοι βλέπουν την περιουσία τους να απαξιώνεται μετά τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας που βάζουν «μπλόκο» στην εκτός σχεδίου δόμηση. Όπως έχει επισημάνει άλλωστε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Νίκος Ταγαράς, «με διευκρινίσεις, εγκυκλίους και απαντήσεις δεν δίνονται σαφείς λύσεις και τελικά δεν λαμβάνονται υπόψη». Χαοτική κατάσταση Τους τελευταίους μήνες επικρατεί μια χαοτική κατάσταση στις πολεοδομίες όλης της χώρας: Οι Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) εκδίδουν (ή δεν εκδίδουν) οικοδομικές άδειες, ερμηνεύοντας κατά το δοκούν την απόφαση του ΣτΕ για το δικαίωμα οικοδομησιμότητας μόνο στα ακίνητα που έχουν πρόσοψη σε αναγνωρισμένο νομικά κοινόχρηστο δρόμο. Σημειώνεται ότι αυτοί οι δρόμοι είναι ελάχιστοι σε όλη την Ελλάδα και ουσιαστικά έχει καταργηθεί το δικαίωμα της εκτός σχεδίου δόμησης που ισχύει εδώ και δεκαετίες. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τα έως τώρα εφαρμοζόμενα για την εκτός σχεδίου δόμηση το κριτήριο που εξεταζόταν για την απαλλαγή απαίτησης αφορούσε ύπαρξη πρόσοψης τουλάχιστον 25 μέτρων σε κοινόχρηστο δρόμο και να έχει δημιουργηθεί το γήπεδο πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2003. Ωστόσο, το ΣτΕ έβαλε και εκεί «φρένο», γνωμοδοτώντας ότι η απαίτηση αυτή πρέπει να επεκτείνεται και παλαιότερα, καθώς -παρότι δεν ορίζεται ρητά- αυτή ήταν η βούληση του νομοθέτη. Τι προτείνεται Σύμφωνα με πληροφορίες, η ρύθμιση που θα κατατεθεί στη Βουλή για τα εκτός σχεδίου ακίνητα, έκτασης άνω των 4 στρεμμάτων, θα προβλέπει την αναγνώριση ενός δρόμου ως κοινόχρηστου με βάση τις αεροφωτογραφίες του 1977. Επιπλέον, θα αναγνωρίζεται το δικαίωμα δόμησης σε οικόπεδα που δημιουργήθηκαν προ του 1985, ανεξάρτητα από το αν έχουν πρόσβαση σε κοινόχρηστο δρόμο. Η ρύθμιση θα είναι μεταβατική και θα ισχύει έως το 2025-2026, δηλαδή όταν θα ολοκληρωθεί το πρόγραμμα πολεοδομικού σχεδιασμού «Κωνσταντίνος Δοξιάδης» και θα καλυφθεί με τα Ειδικά και τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ και ΤΠΣ) το 70% της επικράτειας, στο οποίο σήμερα δεν υπάρχει σχεδιασμός. Από εκείνη την περίοδο, αυτές οι περιοχές θα διαθέτουν συγκεκριμένες χρήσεις γης και όρους δόμησης που θα κατοχυρώνονται με τα σχετικά Προεδρικά Διατάγματα. Σημειώνεται επίσης ότι στα τέλη του 2022 προκηρύχθηκε διαγωνισμός από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) για το έργο της καταγραφής του υπάρχοντος οδικού δικτύου της χώρας το οποίο έχει προθεσμία ολοκλήρωσης 14 μηνών. Αφορά περιοχές εκτός ρυμοτομικών σχεδίων, εκτός οικισμών προ του 1923 και μέχρι 2.000 κατοίκων, με άμεση προτεραιότητα νησιωτικές περιοχές, όπου ανιχνεύεται μεγάλη οικιστική πίεση, κυρίως εξαιτίας της τουριστικής ανάπτυξης. Παράταση για τα κατά παρέκκλιση Στην ίδια νομοθετική παρέμβαση αναμένεται να υπάρξει και λύση για το δικαίωμα δόμησης στα κατά παρέκκλιση εκτός σχεδίου ακίνητα, δηλαδή σε όσα έχουν έκταση μικρότερη των 4 στρεμμάτων. Τον περασμένο Νοέμβριο το ΥΠΕΝ ανακοίνωσε ότι για όσα κατά παρέκκλιση άρτια γήπεδα σε εκτός σχεδίου περιοχές δεν έχει εκδοθεί οικοδομική άδεια έως και τις 9 Δεκεμβρίου 2022, θα μπορούσαν να οικοδομηθούν, εφόσον έως και την ημερομηνία αυτή υποβαλλόταν αίτηση, είτε για προέγκριση οικοδομικής άδειας είτε για βεβαίωση όρων δόμησης. Λίγο αργότερα, με τον Ν. 5007 (ΦΕΚ 241Α/23-12-2022), ορίστηκε η καταληκτική ημερομηνία της 30ής Σεπτεμβρίου 2023 για την υποβολή αίτησης για προέγκριση ή έκδοση οικοδομικής άδειας σε όσα γήπεδα είχε γίνει αίτηση βεβαίωσης όρων δόμησης. Σημειώνεται ότι η προέγκριση οικοδομικής άδειας έχει ισχύ δύο έτη. Ωστόσο, οι ιδιοκτήτες αυτών των οικοπέδων βρέθηκαν αντιμέτωποι με μεγάλες καθυστερήσεις στην έκδοση των σχετικών βεβαιώσεων, ενώ σημαντικά προβλήματα στη διαδικασία δημιουργούν η υποστελέχωση των ΥΔΟΜ και άλλων εµπλεκόµενων υπηρεσιών των δήμων. Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζεται να δοθεί μια εύλογη χρονική παράταση, τουλάχιστον έως τα τέλη του έτους, στην προθεσμία που εκπνέει στις 30 Σεπτεμβρίου, καθώς η απώλεια της δυνατότητας αξιοποίησης των οικοπέδων δεν είναι αμέλεια των ιδιοκτητών, αλλά οφείλεται στην αδυναμία των υπηρεσιών να διεκπεραιώσουν το έργο τους εντός της παραπάνω προθεσμίας. Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή View full είδηση
  11. Η ρύθμιση θα είναι μεταβατική και θα ισχύει έως το 2025-2026, δηλαδή όταν θα ολοκληρωθεί το πρόγραμμα πολεοδομικού σχεδιασμού «Κωνσταντίνος Δοξιάδης». Εντός του Σεπτεμβρίου αναμένεται να «κλειδώσει» η νομοθετική παρέμβαση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τα εκτός σχεδίου ακίνητα. Η παρέμβαση είναι αναγκαία, προκειμένου να δοθεί λύση στα αδιέξοδα που αντιμετωπίζουν χιλιάδες ιδιοκτήτες σε όλη τη χώρα, οι οποίοι βλέπουν την περιουσία τους να απαξιώνεται μετά τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας που βάζουν «μπλόκο» στην εκτός σχεδίου δόμηση. Όπως έχει επισημάνει άλλωστε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Νίκος Ταγαράς, «με διευκρινίσεις, εγκυκλίους και απαντήσεις δεν δίνονται σαφείς λύσεις και τελικά δεν λαμβάνονται υπόψη». Χαοτική κατάσταση Τους τελευταίους μήνες επικρατεί μια χαοτική κατάσταση στις πολεοδομίες όλης της χώρας: Οι Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) εκδίδουν (ή δεν εκδίδουν) οικοδομικές άδειες, ερμηνεύοντας κατά το δοκούν την απόφαση του ΣτΕ για το δικαίωμα οικοδομησιμότητας μόνο στα ακίνητα που έχουν πρόσοψη σε αναγνωρισμένο νομικά κοινόχρηστο δρόμο. Σημειώνεται ότι αυτοί οι δρόμοι είναι ελάχιστοι σε όλη την Ελλάδα και ουσιαστικά έχει καταργηθεί το δικαίωμα της εκτός σχεδίου δόμησης που ισχύει εδώ και δεκαετίες. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τα έως τώρα εφαρμοζόμενα για την εκτός σχεδίου δόμηση το κριτήριο που εξεταζόταν για την απαλλαγή απαίτησης αφορούσε ύπαρξη πρόσοψης τουλάχιστον 25 μέτρων σε κοινόχρηστο δρόμο και να έχει δημιουργηθεί το γήπεδο πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2003. Ωστόσο, το ΣτΕ έβαλε και εκεί «φρένο», γνωμοδοτώντας ότι η απαίτηση αυτή πρέπει να επεκτείνεται και παλαιότερα, καθώς -παρότι δεν ορίζεται ρητά- αυτή ήταν η βούληση του νομοθέτη. Τι προτείνεται Σύμφωνα με πληροφορίες, η ρύθμιση που θα κατατεθεί στη Βουλή για τα εκτός σχεδίου ακίνητα, έκτασης άνω των 4 στρεμμάτων, θα προβλέπει την αναγνώριση ενός δρόμου ως κοινόχρηστου με βάση τις αεροφωτογραφίες του 1977. Επιπλέον, θα αναγνωρίζεται το δικαίωμα δόμησης σε οικόπεδα που δημιουργήθηκαν προ του 1985, ανεξάρτητα από το αν έχουν πρόσβαση σε κοινόχρηστο δρόμο. Η ρύθμιση θα είναι μεταβατική και θα ισχύει έως το 2025-2026, δηλαδή όταν θα ολοκληρωθεί το πρόγραμμα πολεοδομικού σχεδιασμού «Κωνσταντίνος Δοξιάδης» και θα καλυφθεί με τα Ειδικά και τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ και ΤΠΣ) το 70% της επικράτειας, στο οποίο σήμερα δεν υπάρχει σχεδιασμός. Από εκείνη την περίοδο, αυτές οι περιοχές θα διαθέτουν συγκεκριμένες χρήσεις γης και όρους δόμησης που θα κατοχυρώνονται με τα σχετικά Προεδρικά Διατάγματα. Σημειώνεται επίσης ότι στα τέλη του 2022 προκηρύχθηκε διαγωνισμός από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) για το έργο της καταγραφής του υπάρχοντος οδικού δικτύου της χώρας το οποίο έχει προθεσμία ολοκλήρωσης 14 μηνών. Αφορά περιοχές εκτός ρυμοτομικών σχεδίων, εκτός οικισμών προ του 1923 και μέχρι 2.000 κατοίκων, με άμεση προτεραιότητα νησιωτικές περιοχές, όπου ανιχνεύεται μεγάλη οικιστική πίεση, κυρίως εξαιτίας της τουριστικής ανάπτυξης. Παράταση για τα κατά παρέκκλιση Στην ίδια νομοθετική παρέμβαση αναμένεται να υπάρξει και λύση για το δικαίωμα δόμησης στα κατά παρέκκλιση εκτός σχεδίου ακίνητα, δηλαδή σε όσα έχουν έκταση μικρότερη των 4 στρεμμάτων. Τον περασμένο Νοέμβριο το ΥΠΕΝ ανακοίνωσε ότι για όσα κατά παρέκκλιση άρτια γήπεδα σε εκτός σχεδίου περιοχές δεν έχει εκδοθεί οικοδομική άδεια έως και τις 9 Δεκεμβρίου 2022, θα μπορούσαν να οικοδομηθούν, εφόσον έως και την ημερομηνία αυτή υποβαλλόταν αίτηση, είτε για προέγκριση οικοδομικής άδειας είτε για βεβαίωση όρων δόμησης. Λίγο αργότερα, με τον Ν. 5007 (ΦΕΚ 241Α/23-12-2022), ορίστηκε η καταληκτική ημερομηνία της 30ής Σεπτεμβρίου 2023 για την υποβολή αίτησης για προέγκριση ή έκδοση οικοδομικής άδειας σε όσα γήπεδα είχε γίνει αίτηση βεβαίωσης όρων δόμησης. Σημειώνεται ότι η προέγκριση οικοδομικής άδειας έχει ισχύ δύο έτη. Ωστόσο, οι ιδιοκτήτες αυτών των οικοπέδων βρέθηκαν αντιμέτωποι με μεγάλες καθυστερήσεις στην έκδοση των σχετικών βεβαιώσεων, ενώ σημαντικά προβλήματα στη διαδικασία δημιουργούν η υποστελέχωση των ΥΔΟΜ και άλλων εµπλεκόµενων υπηρεσιών των δήμων. Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζεται να δοθεί μια εύλογη χρονική παράταση, τουλάχιστον έως τα τέλη του έτους, στην προθεσμία που εκπνέει στις 30 Σεπτεμβρίου, καθώς η απώλεια της δυνατότητας αξιοποίησης των οικοπέδων δεν είναι αμέλεια των ιδιοκτητών, αλλά οφείλεται στην αδυναμία των υπηρεσιών να διεκπεραιώσουν το έργο τους εντός της παραπάνω προθεσμίας. Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή
  12. Σε επτά νησιά, επιχειρηματίες συνεχίζουν απτόητοι να εκμεταλλεύονται παράνομα τις παραλίες, ακόμα και χωρίς να έχουν καμία άδεια. Στην παραλία Καλό Λιβάδι της Μυκόνου, οι υπεύθυνοι της επιχείρησης εστίασης και ενοικίασης δωματίων δραστηριοποιούνταν περιφρονώντας πλήρως το γεγονός ότι από τις αρχές του καλοκαιριού το νησί έχει μπει στο στόχαστρο των ελέγχων που γίνονται για τις καταπατήσεις του αιγιαλού. Μέχρι που το περασμένο Σάββατο δέχθηκαν την επίσκεψη μεικτού κλιμακίου της Αστυνομίας και της κτηματικής υπηρεσίας. Αυτό που αντίκρισαν οι ελεγκτές ξεπερνούσε ακόμα και όσα περιλαμβάνονταν στις καταγγελίες που είχαν δεχθεί για την εν λόγω επιχείρηση. Οι υπεύθυνοι είχαν τοποθετήσει αυθαίρετα μια ξύλινη πλατφόρμα πάνω στην αμμουδιά, δημιουργώντας ένα μεγάλο παραλιακό... σαλόνι για τους λουόμενους, ενώ παράλληλα είχαν εγκαταστήσει δεκάδες ομπρέλες και ξαπλώστρες, καταλαμβάνοντας συνολικά μια έκταση 450 τετραγωνικών μέτρων. Και όλα αυτά, δίχως να έχουν την παραμικρή άδεια. Δεν έχουν τέλος οι αυθαιρεσίες στους αιγιαλούς ολόκληρης της χώρας, που καταγράφονται από τις αρμόδιες Αρχές. Την εβδομάδα που πέρασε, συνελήφθησαν 27 άτομα από ισάριθμες επιχειρήσεις, οι οποίες καταπατούσαν τις παραλίες σε συνολικά επτά νησιά: στη Μύκονο, στην Πάρο, στη Νάξο, στην Αντίπαρο, στη Ρόδο, στην Κάρπαθο και στη Χίο. Οπως αναφέρουν τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η Realnews, η συνολική έκταση που είχαν καταλάβει οι επιχειρήσεις σε αυτά τα επτά νησιά έφτασε τα 10.413 τετραγωνικά μέτρα! Οι περισσότερες από τις συλλήψεις της περασμένης εβδομάδας έγιναν στην Πάρο. Επρόκειτο για 12 άτομα, προσωρινά υπεύθυνα ισάριθμων καταστημάτων εστίασης που είχαν τοποθετήσει παράνομα ξαπλώστρες και τραπεζοκαθίσματα στις παραλίες Κριός, Αμπελάς, Αγιοι Ανάργυροι, Κολυμπήθρες, Μικρή και Μεγάλη Σάντα Μαρία, Χρυσή Ακτή και Μοναστήρι. Και οι 12 επιχειρήσεις στερούνταν επίσης των απαιτούμενων αδειών για την εκμετάλλευση της παραλίας, ενώ οι αυθαιρεσίες τους εξαπλώνονταν σε 2.866 τ.μ. Παράλληλα, στην κοντινή Αντίπαρο, άλλες τέσσερις επιχειρήσεις -και πάλι χωρίς καμία άδεια- είχαν τοποθετήσει 115 σετ ομπρελοκαθισμάτων σε έκταση αιγιαλού που έφτανε τα 2.144 τ.μ. «Λερναία Υδρα» Οι αξιωματικοί της Αστυνομίας που έχουν επιφορτιστεί με τους ελέγχους για τους καταπατητές των παραλιών τονίζουν πως το φαινόμενο των καταπατήσεων του αιγιαλού μοιάζει με «Λερναία Υδρα». «Ακόμα και στη Μύκονο, όπου το θέμα έχει συγκεντρώσει τόση μεγάλη δημοσιότητα, ή την Πάρο, όπου ξεκίνησε το κίνημα των πολιτών για τις ελεύθερες παραλίες, κάποιοι εξακολουθούν να περιφρονούν τους νόμους. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 18 επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν μέσα σε τέσσερις ημέρες στην Πάρο, οι 12 βρέθηκαν να παρανομούν», αναφέρει αξιωματικός της ΕΛ.ΑΣ. Την ίδια χρονική περίοδο, από τις 18 μέχρι και τις 22 Αυγούστου, οι έλεγχοι επεκτάθηκαν σε κάθε γωνιά του Αιγαίου. Στη Ρόδο, η παραλία της Αγίας Αγάθης είναι χαρακτηρισμένος αρχαιολογικός χώρος και γι' αυτό, τον περασμένο Μάρτιο, με σχετικό ΦΕΚ, η περιοχή αποκλείστηκε από τη λίστα με τις παραλίες που παραχωρούνται για τη δραστηριοποίηση επιχειρήσεων. Αυτό όμως δεν εμπόδισε δύο επιχειρήσεις που βρίσκονται εκεί να αναπτύξουν συνολικά 345 σετ ομπρελοκαθισμάτων. Σε άλλη περίπτωση, επίσης στη Ρόδο, επιχείρηση είχε υπερβεί την άδεια που είχε λάβει για την ανάπτυξη ξαπλωστρών κατά 690 τ.μ. Οι παραβιάσεις είναι εξόφθαλμες και δείχνουν ότι το φαινόμενο των καταπατήσεων των παραλιών δεν πρόκειται να εξαλειφθεί, ακόμα κι αν οι έλεγχοι της Αστυνομίας είναι συστηματικοί τις τελευταίες εβδομάδες. Ενα τρανταχτό παράδειγμα για την επιμονή των παρανομούντων επιχειρηματιών είναι η Νάξος. Εκεί, νόμιμος εκπρόσωπος επιχείρησης συνελήφθη την περασμένη Δευτέρα, καθώς εκμεταλλευόταν χώρο 230 τ.μ. χωρίς να έχει τις απαιτούμενες άδειες. Επίσης στη Νάξο, καθ' υπέρβαση των αδειών του, λειτουργούσε κατάστημα εστίασης, καταλαμβάνοντας 415 τ.μ. αιγιαλού. Το ζήτημα είναι ότι και οι δύο επιχειρήσεις είχαν βρεθεί ξανά να παρανομούν, στα μέσα του περασμένου Ιουλίου, ωστόσο, κατά τους νέους ελέγχους, οι επιχειρηματίες είχαν φροντίσει απλώς να μειώσουν τον αριθμό των ομπρελοκαθισμάτων που εκμεταλλεύονταν παρανόμως. Οι έλεγχοι όμως έχουν επεκταθεί και σε νησιά τα οποία δεν βρίσκονται στην κορυφή της λίστας με τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς της χώρας. Στη Χίο, οι Αρχές συνέλαβαν τον ιδιοκτήτη επιχείρησης στην παραλία του Μέγα Λιμνιώνα, ο οποίος είχε υπερβεί κατά 80% τον χώρο που είχε αδειοδοτηθεί για την ανάπτυξη ομπρελοκαθισμάτων. Πρόκειται για τη δεύτερη σύλληψη στο νησί μέσα σε λίγες ημέρες, καθώς στα μέσα του Αυγούστου ένας ακόμα επιχειρηματίας, στην παραλία Κώμη, είχε εντοπιστεί να καταλαμβάνει αυθαίρετα τμήμα του αιγιαλού. Συλλήψεις έγιναν και στην Κάρπαθο, όπου ιδιοκτήτρια επιχείρησης είχε αναπτύξει 38 σετ ομπρελοκαθισμάτων παραπάνω από τον αριθμό που της επέτρεπε η άδεια που είχε λάβει.
  13. Σε επτά νησιά, επιχειρηματίες συνεχίζουν απτόητοι να εκμεταλλεύονται παράνομα τις παραλίες, ακόμα και χωρίς να έχουν καμία άδεια. Στην παραλία Καλό Λιβάδι της Μυκόνου, οι υπεύθυνοι της επιχείρησης εστίασης και ενοικίασης δωματίων δραστηριοποιούνταν περιφρονώντας πλήρως το γεγονός ότι από τις αρχές του καλοκαιριού το νησί έχει μπει στο στόχαστρο των ελέγχων που γίνονται για τις καταπατήσεις του αιγιαλού. Μέχρι που το περασμένο Σάββατο δέχθηκαν την επίσκεψη μεικτού κλιμακίου της Αστυνομίας και της κτηματικής υπηρεσίας. Αυτό που αντίκρισαν οι ελεγκτές ξεπερνούσε ακόμα και όσα περιλαμβάνονταν στις καταγγελίες που είχαν δεχθεί για την εν λόγω επιχείρηση. Οι υπεύθυνοι είχαν τοποθετήσει αυθαίρετα μια ξύλινη πλατφόρμα πάνω στην αμμουδιά, δημιουργώντας ένα μεγάλο παραλιακό... σαλόνι για τους λουόμενους, ενώ παράλληλα είχαν εγκαταστήσει δεκάδες ομπρέλες και ξαπλώστρες, καταλαμβάνοντας συνολικά μια έκταση 450 τετραγωνικών μέτρων. Και όλα αυτά, δίχως να έχουν την παραμικρή άδεια. Δεν έχουν τέλος οι αυθαιρεσίες στους αιγιαλούς ολόκληρης της χώρας, που καταγράφονται από τις αρμόδιες Αρχές. Την εβδομάδα που πέρασε, συνελήφθησαν 27 άτομα από ισάριθμες επιχειρήσεις, οι οποίες καταπατούσαν τις παραλίες σε συνολικά επτά νησιά: στη Μύκονο, στην Πάρο, στη Νάξο, στην Αντίπαρο, στη Ρόδο, στην Κάρπαθο και στη Χίο. Οπως αναφέρουν τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η Realnews, η συνολική έκταση που είχαν καταλάβει οι επιχειρήσεις σε αυτά τα επτά νησιά έφτασε τα 10.413 τετραγωνικά μέτρα! Οι περισσότερες από τις συλλήψεις της περασμένης εβδομάδας έγιναν στην Πάρο. Επρόκειτο για 12 άτομα, προσωρινά υπεύθυνα ισάριθμων καταστημάτων εστίασης που είχαν τοποθετήσει παράνομα ξαπλώστρες και τραπεζοκαθίσματα στις παραλίες Κριός, Αμπελάς, Αγιοι Ανάργυροι, Κολυμπήθρες, Μικρή και Μεγάλη Σάντα Μαρία, Χρυσή Ακτή και Μοναστήρι. Και οι 12 επιχειρήσεις στερούνταν επίσης των απαιτούμενων αδειών για την εκμετάλλευση της παραλίας, ενώ οι αυθαιρεσίες τους εξαπλώνονταν σε 2.866 τ.μ. Παράλληλα, στην κοντινή Αντίπαρο, άλλες τέσσερις επιχειρήσεις -και πάλι χωρίς καμία άδεια- είχαν τοποθετήσει 115 σετ ομπρελοκαθισμάτων σε έκταση αιγιαλού που έφτανε τα 2.144 τ.μ. «Λερναία Υδρα» Οι αξιωματικοί της Αστυνομίας που έχουν επιφορτιστεί με τους ελέγχους για τους καταπατητές των παραλιών τονίζουν πως το φαινόμενο των καταπατήσεων του αιγιαλού μοιάζει με «Λερναία Υδρα». «Ακόμα και στη Μύκονο, όπου το θέμα έχει συγκεντρώσει τόση μεγάλη δημοσιότητα, ή την Πάρο, όπου ξεκίνησε το κίνημα των πολιτών για τις ελεύθερες παραλίες, κάποιοι εξακολουθούν να περιφρονούν τους νόμους. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 18 επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν μέσα σε τέσσερις ημέρες στην Πάρο, οι 12 βρέθηκαν να παρανομούν», αναφέρει αξιωματικός της ΕΛ.ΑΣ. Την ίδια χρονική περίοδο, από τις 18 μέχρι και τις 22 Αυγούστου, οι έλεγχοι επεκτάθηκαν σε κάθε γωνιά του Αιγαίου. Στη Ρόδο, η παραλία της Αγίας Αγάθης είναι χαρακτηρισμένος αρχαιολογικός χώρος και γι' αυτό, τον περασμένο Μάρτιο, με σχετικό ΦΕΚ, η περιοχή αποκλείστηκε από τη λίστα με τις παραλίες που παραχωρούνται για τη δραστηριοποίηση επιχειρήσεων. Αυτό όμως δεν εμπόδισε δύο επιχειρήσεις που βρίσκονται εκεί να αναπτύξουν συνολικά 345 σετ ομπρελοκαθισμάτων. Σε άλλη περίπτωση, επίσης στη Ρόδο, επιχείρηση είχε υπερβεί την άδεια που είχε λάβει για την ανάπτυξη ξαπλωστρών κατά 690 τ.μ. Οι παραβιάσεις είναι εξόφθαλμες και δείχνουν ότι το φαινόμενο των καταπατήσεων των παραλιών δεν πρόκειται να εξαλειφθεί, ακόμα κι αν οι έλεγχοι της Αστυνομίας είναι συστηματικοί τις τελευταίες εβδομάδες. Ενα τρανταχτό παράδειγμα για την επιμονή των παρανομούντων επιχειρηματιών είναι η Νάξος. Εκεί, νόμιμος εκπρόσωπος επιχείρησης συνελήφθη την περασμένη Δευτέρα, καθώς εκμεταλλευόταν χώρο 230 τ.μ. χωρίς να έχει τις απαιτούμενες άδειες. Επίσης στη Νάξο, καθ' υπέρβαση των αδειών του, λειτουργούσε κατάστημα εστίασης, καταλαμβάνοντας 415 τ.μ. αιγιαλού. Το ζήτημα είναι ότι και οι δύο επιχειρήσεις είχαν βρεθεί ξανά να παρανομούν, στα μέσα του περασμένου Ιουλίου, ωστόσο, κατά τους νέους ελέγχους, οι επιχειρηματίες είχαν φροντίσει απλώς να μειώσουν τον αριθμό των ομπρελοκαθισμάτων που εκμεταλλεύονταν παρανόμως. Οι έλεγχοι όμως έχουν επεκταθεί και σε νησιά τα οποία δεν βρίσκονται στην κορυφή της λίστας με τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς της χώρας. Στη Χίο, οι Αρχές συνέλαβαν τον ιδιοκτήτη επιχείρησης στην παραλία του Μέγα Λιμνιώνα, ο οποίος είχε υπερβεί κατά 80% τον χώρο που είχε αδειοδοτηθεί για την ανάπτυξη ομπρελοκαθισμάτων. Πρόκειται για τη δεύτερη σύλληψη στο νησί μέσα σε λίγες ημέρες, καθώς στα μέσα του Αυγούστου ένας ακόμα επιχειρηματίας, στην παραλία Κώμη, είχε εντοπιστεί να καταλαμβάνει αυθαίρετα τμήμα του αιγιαλού. Συλλήψεις έγιναν και στην Κάρπαθο, όπου ιδιοκτήτρια επιχείρησης είχε αναπτύξει 38 σετ ομπρελοκαθισμάτων παραπάνω από τον αριθμό που της επέτρεπε η άδεια που είχε λάβει. View full είδηση
  14. Μεγάλη ανταπόκριση βρήκε στην κοινωνία το θέμα της απελευθέρωσης του αιγιαλού από το λεγόμενο «κίνημα της πετσέτας». Οι πολίτες ζητούν επιτακτικά την εφαρμογή του νόμου στην υπέρμετρη κατάληψη όλων των ελεύθερων χώρων από τις επιχειρήσεις εστίασης και αναψυχής. Τα τραπεζοκαθίσµατα, τα στέγαστρα, τα διαφημιστικά σταντ, οι τέντες, τα περίπτερα που συνεχώς επεκτείνονται, τα καταστήματα που εκθέτουν τα προϊόντα τους στα πεζοδρόμια και οι ποικίλες άλλες µόνιµες ή ηµιµόνιµες εγκαταστάσεις καταστημάτων αναψυχής (µπαρ, καφετέριες, εστιατόρια) καταλαμβάνουν σήμερα σε μεγάλο βαθμό τους δημόσιους κοινόχρηστους χώρους της πόλης όπως είναι οι πλατείες, οι πεζόδρομοι, τα πάρκα, τα άλση, τα πεζοδρόμια κ.ά. Έτσι δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια, μια εμπορευματική -καταναλωτική λογική για τους δημόσιους χώρους μετατρέποντας τους σε ημι-ιδιωτικές ζώνες ή σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις σε αμιγώς ιδιωτικές, περιορίζοντας την παραμονή των πολιτών. Σύμφωνα με την πολεοδομική νομοθεσία, όλοι αυτοί οι χώροι οφείλουν να είναι ανοιχτοί, να έχουν σε αυτούς πρόσβαση όλοι οι πολίτες και να αποτελούν κατά κανόνα ιδιοκτησίες του δημοσίου ή οργανισμών του δημοσίου, όπως οι Δήμοι. Κατ΄ εξαίρεση επιτρέπονται περιορισμένες κατασκευές και εγκαταστάσεις, προς εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου. Για αυτό, θα πρέπει οι πολίτες να γνωρίζουν ποιες είναι οι βασικές αρχές που ισχύουν για τους δημόσιους κοινόχρηστους χώρους, τί επιτρέπεται και τί απαγορεύεται σε αυτούς. Ποιοι Χώροι είναι δημόσιοι κοινόχρηστοι χώροι εντός πόλης; Σύμφωνα με το σχέδιο πόλης σε κάθε πόλη, υπάρχουν ελεύθεροι και πράσινοι χώροι, εκτάσεις χωρίς κτίρια, δρόμοι, πεζόδρομοι, πλατείες, παιδικές χαρές, οι ακτές, οι ανοιχτοί αρχαιολογικοί χώροι, τα πάρκα ή άλση, οι κήποι, οι ανοιχτές και χωρίς κτίρια αθλητικές εγκαταστάσεις, όλοι αυτοί οι χώροι οφείλουν να είναι ανοιχτοί, να έχουν σε αυτούς πρόσβαση όλοι οι πολίτες και να αποτελούν κατά κανόνα ιδιοκτησίες του δημοσίου ή οργανισμών του δημοσίου. Οι ελεύθεροι και πράσινοι χώροι χαρακτηρίζονται από τη νομοθεσία πρωτίστως κοινόχρηστοι χώροι. Επίσης ως τμήματα των δρόμων και ως κοινόχρηστα λογίζονται και τα πεζοδρόμια. Ποιες είναι οι βασικές αρχές που ισχύουν για τους δημόσιους χώρους και πρέπει να γνωρίζει ο πολίτης; Στα πεζοδρόμια να υπάρχει ελεύθερη κίνηση των πεζών σε λωρίδα ελάχιστου πλάτους 1,50 µ. τουλάχιστον. Στους πεζόδροµους θα πρέπει να εξασφαλίζεται η ασφαλής διέλευση των πεζών και οχημάτων εκτάκτου ανάγκης. Επίσης θα πρέπει να αφήνεται ελεύθερος χώρος διέλευσης πεζών µπροστά από την ρυµοτοµική γραμμή πλάτος 1,50 µ. Τα κινητά επί των όψεων προστεγάσµατα πρέπει να είναι σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα από τις πολεοδομικές διατάξεις. Στους κοινόχρηστους χώρους δεν επιτρέπεται καµία µόνιµη κατασκευή (προστεγάσµατα, στέγαστρα,ανεµοφράκτες κλπ). Όποια κατασκευή, σκίαστρο ή οµπρέλα πρέπει να είναι κινητή και σχετικά εύκολα µετακινούµενη. Δεν επιτρέπεται γενικά η τοποθέτηση οποιασδήποτε συσκευής (ψυγεία, πάγκοι, ντουλάπια κλπ). Δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση οποιασδήποτε κατασκευής, έστω και κινητής που να αλλοιώνει το δάπεδο των πεζοδρόµων και των κοινοχρήστων χώρων. Σε όλο το μήκος της ελεύθερης ζώνης διέλευσης των πεζών θα πρέπει να υπάρχει ελεύθερο ύψος ίσο με 2,20 μ. (απολύτως ελεύθερο από οποιοδήποτε εμπόδιο (μαρκίζες, επιγραφές, σημάνσεις, πινακίδες, τέντες κ.λπ.). Οι Δήμοι έχουν δικαίωμα να προσθέσουν κι άλλες κανονιστικές διατάξεις για την καλύτερη διαχείριση των κοινοχρήστων χώρων. Τι απαγορεύεται εντός κοινοχρήστου χώρου; Από την Πολεοδομική Νομοθεσία, όπως και από σχετική νοµολογία του Συµβούλιου Επικρατείας, είναι ξεκάθαρο ότι στους κοινόχρηστους χώρους επιτρέπονται µόνο μερικές μικρές ή ελαφρές κατασκευές και ο απαραίτητος αστικός εξοπλισμός, για την παραμονή των πολιτών σε αυτούς. Όλες οι κατασκευές πραγµατοποιούνται από τον Δήµο, ή από ιδιωτικούς φορείς µετά από έγκριση του Δήµου. Απαγορεύεται η κατασκευή κτιρίων, περιφράξεων, στεγάστρων µε µόνιµες κατασκευές, που εξυπηρετούν ιδιωτικές χρήσεις όπως αναψυκτήρια – εστιατόρια. Έτσι είναι αυθαίρετες, όλες οι ξύλινες μόνιμες ή ημιμόνιμες κατασκευές οι οποίες δημιουργούν κλειστούν χώρους, είτε με πλαστικά φύλλα (νάιλον), είτε με τζάμι, είτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, που ουσιαστικά επεκτείνουν τον κλειστό χώρο των καταστημάτων σε κοινόχρηστους χώρους (π.χ. πεζοδρόμια, παραλίες κλπ.) και που έχουν κατακλύσει τα τελευταία χρόνια τις πλατείες και τους πεζόδροµους. Τι εγκαταστάσεις επιτρέπονται εντός των δημόσιων κοινοχρήστων χώρων; Από την πολεοδομική νομοθεσία όπως και από τη σχετική νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) είναι ξεκάθαρο ότι στους κοινόχρηστους χώρους επιτρέπονται μόνο μερικές κατηγορίες μικρών κατασκευών και εγκαταστάσεων, όπως: 1) ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ α) Διαµόρφωση του εδάφους, όπως κλίµακες, τοίχοι, διάδροµοι, κεκλιµένα επίπεδα, µηχανικά µέσα κάλυψης υψοµετρικών διαφορών, καθώς και κατασκευές για την εξυπηρέτηση ατόµων µε αναπηρία ή/ και εµποδιζόµενων ατόµων, β) Εξωραϊσµό και την αισθητική τους αναβάθµιση, τον εξοπλισµό και την ασφάλειά τους και γενικά κατασκευές για την εξυπηρέτηση του προορισµού των χώρων αυτών, γ) Λυόµενες και προσωρινές κατασκευές (για συγκεκριμένο σκοπό και χρονικό διάστημα π.χ. Χριστουγεννιάτικο Χωρίο). δ) Κατασκευές για τη λειτουργία και την εξυπηρέτηση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (π.χ. στάση λεωφορείου). 2) ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ α) Κατασκευές δικτύων υποδοµής και εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας β) Εγκατάσταση σταθµών µέτρησης ατµοσφαιρικής ρύπανσης, θορύβου και µετεωρολογικών παραµέτρων µε τον αναγκαίο εξοπλισμό. γ) Υπέργειοι και υπόγειοι σταθµοί διανοµής ή µέτρησης και ρύθµισης φυσικού αερίου. δ) Η εγκατάσταση κεντρικών λεβήτων ή µονάδων Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας Υψηλής Αποδοτικότητας (ΣΗΘΥΑ) για τηλεθέρµανση. Ποιος έχει την ευθύνη για την καθαριότητα, συντήρηση και διαχείριση των κοινοχρήστων χώρων της πόλης και των οικισμών; Την αρμοδιότητα την έχει ο Δήμος, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να διαμορφώνει, να συντηρεί και να εκμεταλλεύεται το χώρο, διαφυλάττοντας όμως τον δημόσιο χαρακτήρα του. Ο κάθε Δήμος ψηφίζει τον κανονισμό λειτουργίας των κοινοχρήστων χώρων με τον οποίο καθορίζει τι επιτρέπεται στη χρήση των χώρων αυτών, σύμφωνα με το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο. Επίσης ο Δήμος, μπορεί να μισθώνει μέρος των δημόσιων χώρων σε ιδιώτες για την εκμετάλλευση αυτών. Τι γίνεται όταν οι επιχειρηματίες καταλαμβάνουν παράνομα τον κοινόχρηστο χώρο; Οι δημοτικές αρχές έχουν υποχρέωση να απομακρύνουν τέτοιες αυθαίρετες κατασκευές (τέντες, τζάμια, νάιλον, δοκάρια κλπ.), που μειώνουν τους κοινόχρηστους χώρους και, εφόσον έχουν δώσει άδειες για τέτοιες εγκαταστάσεις, οφείλουν να τις ανακαλέσουν για λόγους δημοσίου συμφέροντος που αφορούν την τήρηση του Συντάγματος και των πολεοδομικών διατάξεων. Πώς οφείλουν οι δήμοι να διαμορφώνουν τους κοινόχρηστους χώρους για την ανεμπόδιστη πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία; Κατά τη διαμόρφωση ή ανακατασκευή των κοινόχρηστων χώρων των οικισμών (π.χ. χώροι πλατειών/πεζοδρόμων/πεζοδρομίων/νησίδων, χώρων πρασίνου, στάσεων/αποβαθρών κ.λπ.) εφόσον το επιτρέπει η μορφολογία του εδάφους, επιβάλλεται να εξασφαλίζεται η δυνατότητα πρόσβασης ατόμων με αναπηρία ή/και εμποδιζόμενων ατόμων με ράμπες ή μηχανικά μέσα κάλυψης υψομετρικών διαφορών σε συνδυασμό πάντοτε με κλίμακες, κατάλληλη τοποθέτηση αστικού εξοπλισμού, όπως στεγάστρων, καθιστικών, στύλων φωτισμού, κάδων απορριμμάτων, σήμανσης κ.λπ., καθώς και να διαμορφώνεται ποσοστό 5% των χώρων στάθμευσης ή τουλάχιστον ένας για χρήση αναπηρικών αυτοκινήτων, σύμφωνα με τις ισχύουσες οδηγίες, πρότυπα και κανονισμούς. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται η κατασκευή μιας μεμονωμένης βαθμίδας σε οποιοδήποτε σημείο των κοινοχρήστων χώρων. Σε όλες τις κλίμακες που κατασκευάζονται σε υπαίθριους χώρους επιβάλλεται η τοποθέτηση συνεχών πλαϊνών χειρολισθήρων και στις δύο πλευρές αυτών, σε δύο ύψη (0,70μ. και 0,90μ.) μετρούμενα από το πάτημα των βαθμίδων κατακόρυφα από την ακμή της βαθμίδας. Σε περιπτώσεις κλιμάκων πλάτους άνω των 3,60μ. εκτός από τους πλαϊνούς χειρολισθήρες τοποθετούνται και ενδιάμεσοι διπλοί χειρολισθήρες. Σε πεζοδρόμια και σε πεζοδρόμους του μη βασικού δικτύου πεζοδρόμων, εφόσον η μορφολογία του εδάφους δεν επιτρέπει τη δυνατότητα δημιουργίας πλήρως προσβάσιμων χώρων κίνησης για άτομα σε αναπηρικό αμαξίδιο, εξασφαλίζεται πάντοτε η προσβασιμότητα για τις λοιπές κατηγορίες χρηστών View full είδηση
  15. Μεγάλη ανταπόκριση βρήκε στην κοινωνία το θέμα της απελευθέρωσης του αιγιαλού από το λεγόμενο «κίνημα της πετσέτας». Οι πολίτες ζητούν επιτακτικά την εφαρμογή του νόμου στην υπέρμετρη κατάληψη όλων των ελεύθερων χώρων από τις επιχειρήσεις εστίασης και αναψυχής. Τα τραπεζοκαθίσµατα, τα στέγαστρα, τα διαφημιστικά σταντ, οι τέντες, τα περίπτερα που συνεχώς επεκτείνονται, τα καταστήματα που εκθέτουν τα προϊόντα τους στα πεζοδρόμια και οι ποικίλες άλλες µόνιµες ή ηµιµόνιµες εγκαταστάσεις καταστημάτων αναψυχής (µπαρ, καφετέριες, εστιατόρια) καταλαμβάνουν σήμερα σε μεγάλο βαθμό τους δημόσιους κοινόχρηστους χώρους της πόλης όπως είναι οι πλατείες, οι πεζόδρομοι, τα πάρκα, τα άλση, τα πεζοδρόμια κ.ά. Έτσι δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια, μια εμπορευματική -καταναλωτική λογική για τους δημόσιους χώρους μετατρέποντας τους σε ημι-ιδιωτικές ζώνες ή σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις σε αμιγώς ιδιωτικές, περιορίζοντας την παραμονή των πολιτών. Σύμφωνα με την πολεοδομική νομοθεσία, όλοι αυτοί οι χώροι οφείλουν να είναι ανοιχτοί, να έχουν σε αυτούς πρόσβαση όλοι οι πολίτες και να αποτελούν κατά κανόνα ιδιοκτησίες του δημοσίου ή οργανισμών του δημοσίου, όπως οι Δήμοι. Κατ΄ εξαίρεση επιτρέπονται περιορισμένες κατασκευές και εγκαταστάσεις, προς εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου. Για αυτό, θα πρέπει οι πολίτες να γνωρίζουν ποιες είναι οι βασικές αρχές που ισχύουν για τους δημόσιους κοινόχρηστους χώρους, τί επιτρέπεται και τί απαγορεύεται σε αυτούς. Ποιοι Χώροι είναι δημόσιοι κοινόχρηστοι χώροι εντός πόλης; Σύμφωνα με το σχέδιο πόλης σε κάθε πόλη, υπάρχουν ελεύθεροι και πράσινοι χώροι, εκτάσεις χωρίς κτίρια, δρόμοι, πεζόδρομοι, πλατείες, παιδικές χαρές, οι ακτές, οι ανοιχτοί αρχαιολογικοί χώροι, τα πάρκα ή άλση, οι κήποι, οι ανοιχτές και χωρίς κτίρια αθλητικές εγκαταστάσεις, όλοι αυτοί οι χώροι οφείλουν να είναι ανοιχτοί, να έχουν σε αυτούς πρόσβαση όλοι οι πολίτες και να αποτελούν κατά κανόνα ιδιοκτησίες του δημοσίου ή οργανισμών του δημοσίου. Οι ελεύθεροι και πράσινοι χώροι χαρακτηρίζονται από τη νομοθεσία πρωτίστως κοινόχρηστοι χώροι. Επίσης ως τμήματα των δρόμων και ως κοινόχρηστα λογίζονται και τα πεζοδρόμια. Ποιες είναι οι βασικές αρχές που ισχύουν για τους δημόσιους χώρους και πρέπει να γνωρίζει ο πολίτης; Στα πεζοδρόμια να υπάρχει ελεύθερη κίνηση των πεζών σε λωρίδα ελάχιστου πλάτους 1,50 µ. τουλάχιστον. Στους πεζόδροµους θα πρέπει να εξασφαλίζεται η ασφαλής διέλευση των πεζών και οχημάτων εκτάκτου ανάγκης. Επίσης θα πρέπει να αφήνεται ελεύθερος χώρος διέλευσης πεζών µπροστά από την ρυµοτοµική γραμμή πλάτος 1,50 µ. Τα κινητά επί των όψεων προστεγάσµατα πρέπει να είναι σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα από τις πολεοδομικές διατάξεις. Στους κοινόχρηστους χώρους δεν επιτρέπεται καµία µόνιµη κατασκευή (προστεγάσµατα, στέγαστρα,ανεµοφράκτες κλπ). Όποια κατασκευή, σκίαστρο ή οµπρέλα πρέπει να είναι κινητή και σχετικά εύκολα µετακινούµενη. Δεν επιτρέπεται γενικά η τοποθέτηση οποιασδήποτε συσκευής (ψυγεία, πάγκοι, ντουλάπια κλπ). Δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση οποιασδήποτε κατασκευής, έστω και κινητής που να αλλοιώνει το δάπεδο των πεζοδρόµων και των κοινοχρήστων χώρων. Σε όλο το μήκος της ελεύθερης ζώνης διέλευσης των πεζών θα πρέπει να υπάρχει ελεύθερο ύψος ίσο με 2,20 μ. (απολύτως ελεύθερο από οποιοδήποτε εμπόδιο (μαρκίζες, επιγραφές, σημάνσεις, πινακίδες, τέντες κ.λπ.). Οι Δήμοι έχουν δικαίωμα να προσθέσουν κι άλλες κανονιστικές διατάξεις για την καλύτερη διαχείριση των κοινοχρήστων χώρων. Τι απαγορεύεται εντός κοινοχρήστου χώρου; Από την Πολεοδομική Νομοθεσία, όπως και από σχετική νοµολογία του Συµβούλιου Επικρατείας, είναι ξεκάθαρο ότι στους κοινόχρηστους χώρους επιτρέπονται µόνο μερικές μικρές ή ελαφρές κατασκευές και ο απαραίτητος αστικός εξοπλισμός, για την παραμονή των πολιτών σε αυτούς. Όλες οι κατασκευές πραγµατοποιούνται από τον Δήµο, ή από ιδιωτικούς φορείς µετά από έγκριση του Δήµου. Απαγορεύεται η κατασκευή κτιρίων, περιφράξεων, στεγάστρων µε µόνιµες κατασκευές, που εξυπηρετούν ιδιωτικές χρήσεις όπως αναψυκτήρια – εστιατόρια. Έτσι είναι αυθαίρετες, όλες οι ξύλινες μόνιμες ή ημιμόνιμες κατασκευές οι οποίες δημιουργούν κλειστούν χώρους, είτε με πλαστικά φύλλα (νάιλον), είτε με τζάμι, είτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, που ουσιαστικά επεκτείνουν τον κλειστό χώρο των καταστημάτων σε κοινόχρηστους χώρους (π.χ. πεζοδρόμια, παραλίες κλπ.) και που έχουν κατακλύσει τα τελευταία χρόνια τις πλατείες και τους πεζόδροµους. Τι εγκαταστάσεις επιτρέπονται εντός των δημόσιων κοινοχρήστων χώρων; Από την πολεοδομική νομοθεσία όπως και από τη σχετική νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) είναι ξεκάθαρο ότι στους κοινόχρηστους χώρους επιτρέπονται μόνο μερικές κατηγορίες μικρών κατασκευών και εγκαταστάσεων, όπως: 1) ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ α) Διαµόρφωση του εδάφους, όπως κλίµακες, τοίχοι, διάδροµοι, κεκλιµένα επίπεδα, µηχανικά µέσα κάλυψης υψοµετρικών διαφορών, καθώς και κατασκευές για την εξυπηρέτηση ατόµων µε αναπηρία ή/ και εµποδιζόµενων ατόµων, β) Εξωραϊσµό και την αισθητική τους αναβάθµιση, τον εξοπλισµό και την ασφάλειά τους και γενικά κατασκευές για την εξυπηρέτηση του προορισµού των χώρων αυτών, γ) Λυόµενες και προσωρινές κατασκευές (για συγκεκριμένο σκοπό και χρονικό διάστημα π.χ. Χριστουγεννιάτικο Χωρίο). δ) Κατασκευές για τη λειτουργία και την εξυπηρέτηση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (π.χ. στάση λεωφορείου). 2) ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ α) Κατασκευές δικτύων υποδοµής και εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας β) Εγκατάσταση σταθµών µέτρησης ατµοσφαιρικής ρύπανσης, θορύβου και µετεωρολογικών παραµέτρων µε τον αναγκαίο εξοπλισμό. γ) Υπέργειοι και υπόγειοι σταθµοί διανοµής ή µέτρησης και ρύθµισης φυσικού αερίου. δ) Η εγκατάσταση κεντρικών λεβήτων ή µονάδων Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας Υψηλής Αποδοτικότητας (ΣΗΘΥΑ) για τηλεθέρµανση. Ποιος έχει την ευθύνη για την καθαριότητα, συντήρηση και διαχείριση των κοινοχρήστων χώρων της πόλης και των οικισμών; Την αρμοδιότητα την έχει ο Δήμος, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να διαμορφώνει, να συντηρεί και να εκμεταλλεύεται το χώρο, διαφυλάττοντας όμως τον δημόσιο χαρακτήρα του. Ο κάθε Δήμος ψηφίζει τον κανονισμό λειτουργίας των κοινοχρήστων χώρων με τον οποίο καθορίζει τι επιτρέπεται στη χρήση των χώρων αυτών, σύμφωνα με το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο. Επίσης ο Δήμος, μπορεί να μισθώνει μέρος των δημόσιων χώρων σε ιδιώτες για την εκμετάλλευση αυτών. Τι γίνεται όταν οι επιχειρηματίες καταλαμβάνουν παράνομα τον κοινόχρηστο χώρο; Οι δημοτικές αρχές έχουν υποχρέωση να απομακρύνουν τέτοιες αυθαίρετες κατασκευές (τέντες, τζάμια, νάιλον, δοκάρια κλπ.), που μειώνουν τους κοινόχρηστους χώρους και, εφόσον έχουν δώσει άδειες για τέτοιες εγκαταστάσεις, οφείλουν να τις ανακαλέσουν για λόγους δημοσίου συμφέροντος που αφορούν την τήρηση του Συντάγματος και των πολεοδομικών διατάξεων. Πώς οφείλουν οι δήμοι να διαμορφώνουν τους κοινόχρηστους χώρους για την ανεμπόδιστη πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία; Κατά τη διαμόρφωση ή ανακατασκευή των κοινόχρηστων χώρων των οικισμών (π.χ. χώροι πλατειών/πεζοδρόμων/πεζοδρομίων/νησίδων, χώρων πρασίνου, στάσεων/αποβαθρών κ.λπ.) εφόσον το επιτρέπει η μορφολογία του εδάφους, επιβάλλεται να εξασφαλίζεται η δυνατότητα πρόσβασης ατόμων με αναπηρία ή/και εμποδιζόμενων ατόμων με ράμπες ή μηχανικά μέσα κάλυψης υψομετρικών διαφορών σε συνδυασμό πάντοτε με κλίμακες, κατάλληλη τοποθέτηση αστικού εξοπλισμού, όπως στεγάστρων, καθιστικών, στύλων φωτισμού, κάδων απορριμμάτων, σήμανσης κ.λπ., καθώς και να διαμορφώνεται ποσοστό 5% των χώρων στάθμευσης ή τουλάχιστον ένας για χρήση αναπηρικών αυτοκινήτων, σύμφωνα με τις ισχύουσες οδηγίες, πρότυπα και κανονισμούς. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται η κατασκευή μιας μεμονωμένης βαθμίδας σε οποιοδήποτε σημείο των κοινοχρήστων χώρων. Σε όλες τις κλίμακες που κατασκευάζονται σε υπαίθριους χώρους επιβάλλεται η τοποθέτηση συνεχών πλαϊνών χειρολισθήρων και στις δύο πλευρές αυτών, σε δύο ύψη (0,70μ. και 0,90μ.) μετρούμενα από το πάτημα των βαθμίδων κατακόρυφα από την ακμή της βαθμίδας. Σε περιπτώσεις κλιμάκων πλάτους άνω των 3,60μ. εκτός από τους πλαϊνούς χειρολισθήρες τοποθετούνται και ενδιάμεσοι διπλοί χειρολισθήρες. Σε πεζοδρόμια και σε πεζοδρόμους του μη βασικού δικτύου πεζοδρόμων, εφόσον η μορφολογία του εδάφους δεν επιτρέπει τη δυνατότητα δημιουργίας πλήρως προσβάσιμων χώρων κίνησης για άτομα σε αναπηρικό αμαξίδιο, εξασφαλίζεται πάντοτε η προσβασιμότητα για τις λοιπές κατηγορίες χρηστών
  16. Ο Κηφισός ως γνωστό ξεκινάει από την Πάρνηθα και ο κεντρικός του κλάδος υπογειοποιείται κάτω από την Εθνική Οδό στα σύνορα του Δήμου Ν.Χ-Ν.Φ. με τον Δήμο Αθηναίων 600 μέτρα πριν την Λιοσίων. Έπειτα και για 7 χιλιόμετρα το ποτάμι κυλάει υπογείως και ξαναβγαίνει στο φως στο ύψος του κόμβου για Νίκαια και Άγιο Ιωάννη Ρέντη. Η πενταμελής ομάδα της Γεωμυθικής που έκανε την αυτοψία περιγράφει την εμπειρία εξερεύνησης: Από αυτό το σημείο μπήκε η ομάδα εξερεύνησης μας και ξεκίνησε την υπόγεια εξερεύνηση της μέσα στο υπόγειο περπατώντας προς Νέα Χαλκηδόνα. Συνολικά περπατήσαμε τα 3.5 από τα 7 συνολικά χιλιόμετρα φτάνοντας μέχρι το ύψος των ΚΤΕΛ περίπου όπου πέσαμε πάνω σε ανυπέρβλητα εμπόδια (βαθιές λίμνες, αναβαθμοί, σπασμένα μπετά) και έτσι αναγκαστήκαμε να επιστρέψουμε πάλι πίσω στο σημείο εισόδου μας. Υπόψιν ήταν η δεύτερη προσπάθεια διάσχισης, καθότι στην πρώτη είχαμε ξεκινήσει από το σημείο εισόδου στην Νέα Χαλκηδόνα αλλά και εκεί μόλις λίγα μέτρα μετά την είσοδο υπήρχε πάλι αδιαπέραστη λίμνη. Συνολικά λοιπόν περπατήσαμε 7 χιλιόμετρα μέσα σε 5 ώρες περίπου υπόγειας διαμονής. Αισθανθήκαμε δέος για το μέγεθος του έργου, τις διαστάσεις του υπόγειου αγωγού αλλά και πίκρα για την πλήρη υποβάθμιση των ομβρίων υδάτων και την γενική παραμέληση του έργου από την κατασκευή του (καμία συντήρηση, καμία πρόβλεψη για φρεάτια επίσκεψης ή ράμπες πρόσβασης στο υπό εξερεύνηση τμήμα) Η πλέον εντυπωσιακή ανακάλυψη όσον αφορά την βιοποικιλότητα του υπογείου ήταν ένας σαπίτης (αναγνώριση από Ηλία Στραχίνη), ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα έφτασε εκεί από παράσυρση. Εντοπίσαμε έναν αρουραίο ακόμα, πολλές κατσαρίδες φυσικά και πολλά ψάρια μικρού μεγέθους (γόνος) αλλά και μεγαλύτερα τα οποία ταξίδευαν κόντρα στο ρεύμα του νερού και προς το βουνό. Μια εντυπωσιακή σκέψη που κάναμε είναι ότι ό,τι περπατήσαμε και άλλο τόσο περάσανε τα ψάρια και τα χέλια που έχουμε εντοπίσει στα ανάντι τμήματα τόσο του Κηφισού όσο και του Ποδονίφτη. Οι μπριάνες, οι ποταμοκέφαλοι, τα αττικόψαρα και κυρίως τα χέλια που έρχονται από την άλλη πλευρά του πλανήτη για να μπουν στον Κηφισό μας. Το νερό ήταν κυρίως καθαρό, δροσερό και αρκετό. View full είδηση
  17. Ο Κηφισός ως γνωστό ξεκινάει από την Πάρνηθα και ο κεντρικός του κλάδος υπογειοποιείται κάτω από την Εθνική Οδό στα σύνορα του Δήμου Ν.Χ-Ν.Φ. με τον Δήμο Αθηναίων 600 μέτρα πριν την Λιοσίων. Έπειτα και για 7 χιλιόμετρα το ποτάμι κυλάει υπογείως και ξαναβγαίνει στο φως στο ύψος του κόμβου για Νίκαια και Άγιο Ιωάννη Ρέντη. Η πενταμελής ομάδα της Γεωμυθικής που έκανε την αυτοψία περιγράφει την εμπειρία εξερεύνησης: Από αυτό το σημείο μπήκε η ομάδα εξερεύνησης μας και ξεκίνησε την υπόγεια εξερεύνηση της μέσα στο υπόγειο περπατώντας προς Νέα Χαλκηδόνα. Συνολικά περπατήσαμε τα 3.5 από τα 7 συνολικά χιλιόμετρα φτάνοντας μέχρι το ύψος των ΚΤΕΛ περίπου όπου πέσαμε πάνω σε ανυπέρβλητα εμπόδια (βαθιές λίμνες, αναβαθμοί, σπασμένα μπετά) και έτσι αναγκαστήκαμε να επιστρέψουμε πάλι πίσω στο σημείο εισόδου μας. Υπόψιν ήταν η δεύτερη προσπάθεια διάσχισης, καθότι στην πρώτη είχαμε ξεκινήσει από το σημείο εισόδου στην Νέα Χαλκηδόνα αλλά και εκεί μόλις λίγα μέτρα μετά την είσοδο υπήρχε πάλι αδιαπέραστη λίμνη. Συνολικά λοιπόν περπατήσαμε 7 χιλιόμετρα μέσα σε 5 ώρες περίπου υπόγειας διαμονής. Αισθανθήκαμε δέος για το μέγεθος του έργου, τις διαστάσεις του υπόγειου αγωγού αλλά και πίκρα για την πλήρη υποβάθμιση των ομβρίων υδάτων και την γενική παραμέληση του έργου από την κατασκευή του (καμία συντήρηση, καμία πρόβλεψη για φρεάτια επίσκεψης ή ράμπες πρόσβασης στο υπό εξερεύνηση τμήμα) Η πλέον εντυπωσιακή ανακάλυψη όσον αφορά την βιοποικιλότητα του υπογείου ήταν ένας σαπίτης (αναγνώριση από Ηλία Στραχίνη), ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα έφτασε εκεί από παράσυρση. Εντοπίσαμε έναν αρουραίο ακόμα, πολλές κατσαρίδες φυσικά και πολλά ψάρια μικρού μεγέθους (γόνος) αλλά και μεγαλύτερα τα οποία ταξίδευαν κόντρα στο ρεύμα του νερού και προς το βουνό. Μια εντυπωσιακή σκέψη που κάναμε είναι ότι ό,τι περπατήσαμε και άλλο τόσο περάσανε τα ψάρια και τα χέλια που έχουμε εντοπίσει στα ανάντι τμήματα τόσο του Κηφισού όσο και του Ποδονίφτη. Οι μπριάνες, οι ποταμοκέφαλοι, τα αττικόψαρα και κυρίως τα χέλια που έρχονται από την άλλη πλευρά του πλανήτη για να μπουν στον Κηφισό μας. Το νερό ήταν κυρίως καθαρό, δροσερό και αρκετό.
  18. Η αόρατη, αφανής Αθήνα, ως ένα ιστορικό παλίμψηστο, ανελκύεται σταδιακά στη δημόσια σφαίρα. Κτίρια και ιστορίες ανθρώπων που τα σάρωσε ο χρόνος, αλλά που μπορούν να έρθουν στην επιφάνεια και πάλι και να εμπλουτίσουν την εμπειρία μας από τη σύγχρονη πόλη. Είναι η επιδίωξη της σύμπραξης έξι φορέων που δούλεψαν από κοινού για τρία χρόνια, με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, και μόλις πρόσφατα παρουσίασαν το προφίλ του προγράμματος που ολοκληρώνεται. Είναι ένα αποθετήριο γνώσης, μια ψηφιακή εφαρμογή. Εχει τίτλο «In Athens. Ιστορίες μιας αόρατης Αθήνας» και αποσκοπεί να προκαλέσει ερεθίσματα και να παρέχει γνώση σε ένα ευρύ και ποικίλο κοινό (νέοι, τουρίστες, εκπαιδευτικοί κ.ά.) μέσα από τη χρήση της τεχνολογίας και κατόπιν έρευνας αρχειακής και επί του πεδίου. Ερμού 17, τότε και τώρα. Στο νεοκλασικό κτίριο στεγαζόταν το ιστορικό κατάστημα παιχνιδιών του Μαγγιώρου, ενώ σήμερα είναι ξενοδοχείο. «Το έργο φιλοδοξεί με τεχνολογική και μεθοδολογική καινοτομία να αναδείξει μια διαφορετική Αθήνα μέσω σπάνιων αρχείων και συλλογών, στοχεύοντας κυρίως στην εκπαίδευση, στη νέα γενιά και στους συνεχώς αυξανόμενους αριθμούς επισκεπτών της πόλης», είπε η Ειρήνη Γρατσία εκ μέρους της Monumenta, ενός εκ των έξι φορέων. Η Monumenta συστηματικά καταγράφει κτίρια χτισμένα προ του 1950 και ολοκληρώνει την τεκμηρίωση μέσα από προφορικές μαρτυρίες και αρχεία. Οι άλλοι πέντε φορείς που συνέπραξαν είναι η Hermes (ψηφιακή διαχείριση πολιτιστικής κληρονομιάς), το Δίπυλον (μελέτη αρχαίας τοπογραφίας), ο εκδοτικός οίκος Μέλισσα (με εξειδίκευση σε βιβλία τέχνης, αρχαιολογίας, αρχιτεκτονικής, ιστορίας και παράδοσης), η GET(διαχείριση και αξιοποίηση της χωρικής πληροφορίας) και η Commonspace (διατήρηση, προαγωγή και προφύλαξη του δημοσίου χώρου). «Πώς μπορεί ένας τόπος να μας εμπνεύσει;» είπε ο Παύλος Χατζηγρηγορίου (με τη μεγάλη εμπειρία που έχει στην Ερμούπολη). Είναι ένα ερώτημα-οδηγός. Μεγάλος αριθμός επιστημόνων και πάσης φύσεως συνεργατών από όλους τους φορείς δούλεψαν συνδυαστικά. Με απλό και γρήγορο τρόπο οι χρήστες της εφαρμογής «In Athens» μπορούν να περιηγηθούν σε 24 σημαντικά κτίρια της Αθήνας που δεν υπάρχουν πια, να γνωρίσουν τις ιστορίες των αρχιτεκτόνων και την αστική ζωή της εποχής. Η παρουσίαση του In Athens έγινε στο Ιδρυμα Παναγιώτη και Εφης Μιχελή (Βασιλίσσης Σοφίας 79) παρουσία πολλών αρχιτεκτόνων και ερευνητών αλλά και του δημάρχου Αθηναίων Κώστα Μπακογιάννη. Το πρόγραμμα αξιοποιεί τη σύμπραξη των έξι φορέων ώστε να δημιουργήσει ένα Ψηφιακό Αποθετήριο Γνώσης (παλιές φωτογραφίες, τοπογραφικά διαγράμματα, αεροφωτογραφίες, σχέδια, εφημερίδες, πολεοδομικοί – ιστορικοί χάρτες, αποτελέσματα αρχαιολογικών ανασκαφών και κείμενα), Ψηφιακές Αφηγήσεις (για διαδικτυακή εφαρμογή και για κινητές συσκευές) και δυνατότητα για Συμμετοχικές Διαδικασίες, δηλαδή εκπαιδευτικά εργαλεία, συμμετοχή και ενημέρωση κοινού, εργαστήρια. Από το Χίλτον έως το Σύνταγμα και την Καπνικαρέα, οι χρήστες βλέπουν αρχιτεκτονικά διαμάντια του 19ου και 20ού αιώνα που δεν υπάρχουν πια. Βασιλίσσης Σοφίας και Ηροδότου, στο ύψος του Μεγάρου Σταθάτου. Δεξιά, η οικία Βόγλη (Βασ. Σοφίας 35), που κατεδαφίστηκε το 1968. Μέγαρα και καταστήματα Με αρχικό άξονα την πλατεία Συντάγματος, τη Βασιλίσσης Σοφίας και την Ερμού, την προθήκη δηλαδή της αστικής Αθήνας στο κέντρο της πρωτεύουσας, το πρόγραμμα αναδεικνύει μορφές και ποιότητες που νομίζαμε οριστικά χαμένες. Ξεκλειδώνει αφηγήσεις και στρέφει το βλέμμα να αγκαλιάσει την πόλη ως ένα σύνολο βιωμάτων στον χρόνο. Οι αφηγήσεις από κτίρια χαμένα ή από αγαπημένα καταστήματα που έχουν κλείσει από χρόνια ανακαλούν την κλίμακα και τον κώδικα άλλων εποχών (ιστορικά νωπών). Το κατάστημα παιχνιδιών του Μαγγιώρου, π.χ., που βρισκόταν στην οδό Ερμού 17 από τα τέλη του 19ου αιώνα, συνδέεται με τις αναμνήσεις των Αθηναίων επί δεκαετίες. Το νεοκλασικό κτίριο στο οποίο στεγαζόταν κατεδαφίστηκε το 1977 (το κατάστημα μετακόμισε για λίγα χρόνια στη νεόδμητη τότε Στοά Δαβάκη, που συνδέει την Κριεζώτου με την Ακαδημίας). Και τι να πει κανείς για τα μέγαρα της πλατείας Συντάγματος ή της Βασιλίσσης Σοφίας; Εντυπωσιακά είναι τα τρισδιάστατα μοντέλα κατεδαφισμένων κτιρίων της Αθήνας που δημιούργησε η GET για λογαριασμό του «In Athens». Δόθηκε έμφαση στα αρχοντικά μέγαρα της Βασιλίσσης Σοφίας και στα νεοκλασικά κτίρια της Ερμού. Ηταν πολύ ευχάριστο να παρατηρεί κανείς «σαν αληθινά» τα μέγαρα Παπούδωφ, Κορομηλά, Γεωργαντά και πολλά ακόμη που σήμερα θα ήταν απλώς αδιανόητο να κατεδαφιστούν. Βασ. Σοφίας 23, τότε και τώρα. Η αλλοτινή οικία Εμπειρίκου – Συριώτη, μετέπειτα στέγη των Εκπαιδευτηρίων Μακρή – Παναγιωτόπουλου. Στην παρουσίαση του προγράμματος ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η συμμετοχή (με βίντεο) του αρχιτέκτονα – πολεοδόμου Αλέξανδρου Παπαγεωργίου-Βενετά, ο οποίος περιέγραψε λεπτομερώς το μέγαρο της Βασιλίσσης Σοφίας 23, όπου στεγάζονταν τα Εκπαιδευτήρια Μακρή. Εκεί φοιτούσε ως μαθητής δημοτικού το 1939 και περιέγραψε κάθε γωνιά του κτιρίου. Πολύτιμη μαρτυρία. Οσα έφεραν στη συζήτηση με παρεμβάσεις τους ο Παύλος Χατζηγρηγορίου (που συνόψισε το συλλογικό όραμα), η Λήδα Κωστάκη (με το αρχαιολογικό έργο στην ΑΜΚΕ Δίπυλον), η Ολγα Δακουρά-Βογιατζόγλου (για τα έγκατα της αόρατης Αθήνας, τη «δεισιδαίμονα» πόλη της μαγείας και των δοξασιών), ο Δημήτρης Φιλιππίδης (με ιστορίες από την πλατεία Συντάγματος της ανοικοδόμησης) κύκλωσαν από διαφορετικές αφετηρίες τη φιλοδοξία του προγράμματος. Η Ειρήνη Γρατσία ανέφερε μεγάλο αριθμό περιπτώσεων κτιρίων για τα οποία έχει συγκεντρωθεί πρωτότυπο υλικό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και το ντοκιμαντέρ «in-Athens» σε σενάριο – σκηνοθεσία Κυριάκου Αγγελάκου. Το «In Athens. Ιστορίες μιας αόρατης Αθήνας» (istories.in-athens.gr) συναιρεί όλη την ιστορική στρωματογραφία της πόλης και μας δίνει ερεθίσματα να σταθούμε ενεργοί απέναντι σε όσα βλέπουμε και σε όσα υπήρξαν. Είναι μια καινοτόμος δύναμη.
  19. Η αόρατη, αφανής Αθήνα, ως ένα ιστορικό παλίμψηστο, ανελκύεται σταδιακά στη δημόσια σφαίρα. Κτίρια και ιστορίες ανθρώπων που τα σάρωσε ο χρόνος, αλλά που μπορούν να έρθουν στην επιφάνεια και πάλι και να εμπλουτίσουν την εμπειρία μας από τη σύγχρονη πόλη. Είναι η επιδίωξη της σύμπραξης έξι φορέων που δούλεψαν από κοινού για τρία χρόνια, με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, και μόλις πρόσφατα παρουσίασαν το προφίλ του προγράμματος που ολοκληρώνεται. Είναι ένα αποθετήριο γνώσης, μια ψηφιακή εφαρμογή. Εχει τίτλο «In Athens. Ιστορίες μιας αόρατης Αθήνας» και αποσκοπεί να προκαλέσει ερεθίσματα και να παρέχει γνώση σε ένα ευρύ και ποικίλο κοινό (νέοι, τουρίστες, εκπαιδευτικοί κ.ά.) μέσα από τη χρήση της τεχνολογίας και κατόπιν έρευνας αρχειακής και επί του πεδίου. Ερμού 17, τότε και τώρα. Στο νεοκλασικό κτίριο στεγαζόταν το ιστορικό κατάστημα παιχνιδιών του Μαγγιώρου, ενώ σήμερα είναι ξενοδοχείο. «Το έργο φιλοδοξεί με τεχνολογική και μεθοδολογική καινοτομία να αναδείξει μια διαφορετική Αθήνα μέσω σπάνιων αρχείων και συλλογών, στοχεύοντας κυρίως στην εκπαίδευση, στη νέα γενιά και στους συνεχώς αυξανόμενους αριθμούς επισκεπτών της πόλης», είπε η Ειρήνη Γρατσία εκ μέρους της Monumenta, ενός εκ των έξι φορέων. Η Monumenta συστηματικά καταγράφει κτίρια χτισμένα προ του 1950 και ολοκληρώνει την τεκμηρίωση μέσα από προφορικές μαρτυρίες και αρχεία. Οι άλλοι πέντε φορείς που συνέπραξαν είναι η Hermes (ψηφιακή διαχείριση πολιτιστικής κληρονομιάς), το Δίπυλον (μελέτη αρχαίας τοπογραφίας), ο εκδοτικός οίκος Μέλισσα (με εξειδίκευση σε βιβλία τέχνης, αρχαιολογίας, αρχιτεκτονικής, ιστορίας και παράδοσης), η GET(διαχείριση και αξιοποίηση της χωρικής πληροφορίας) και η Commonspace (διατήρηση, προαγωγή και προφύλαξη του δημοσίου χώρου). «Πώς μπορεί ένας τόπος να μας εμπνεύσει;» είπε ο Παύλος Χατζηγρηγορίου (με τη μεγάλη εμπειρία που έχει στην Ερμούπολη). Είναι ένα ερώτημα-οδηγός. Μεγάλος αριθμός επιστημόνων και πάσης φύσεως συνεργατών από όλους τους φορείς δούλεψαν συνδυαστικά. Με απλό και γρήγορο τρόπο οι χρήστες της εφαρμογής «In Athens» μπορούν να περιηγηθούν σε 24 σημαντικά κτίρια της Αθήνας που δεν υπάρχουν πια, να γνωρίσουν τις ιστορίες των αρχιτεκτόνων και την αστική ζωή της εποχής. Η παρουσίαση του In Athens έγινε στο Ιδρυμα Παναγιώτη και Εφης Μιχελή (Βασιλίσσης Σοφίας 79) παρουσία πολλών αρχιτεκτόνων και ερευνητών αλλά και του δημάρχου Αθηναίων Κώστα Μπακογιάννη. Το πρόγραμμα αξιοποιεί τη σύμπραξη των έξι φορέων ώστε να δημιουργήσει ένα Ψηφιακό Αποθετήριο Γνώσης (παλιές φωτογραφίες, τοπογραφικά διαγράμματα, αεροφωτογραφίες, σχέδια, εφημερίδες, πολεοδομικοί – ιστορικοί χάρτες, αποτελέσματα αρχαιολογικών ανασκαφών και κείμενα), Ψηφιακές Αφηγήσεις (για διαδικτυακή εφαρμογή και για κινητές συσκευές) και δυνατότητα για Συμμετοχικές Διαδικασίες, δηλαδή εκπαιδευτικά εργαλεία, συμμετοχή και ενημέρωση κοινού, εργαστήρια. Από το Χίλτον έως το Σύνταγμα και την Καπνικαρέα, οι χρήστες βλέπουν αρχιτεκτονικά διαμάντια του 19ου και 20ού αιώνα που δεν υπάρχουν πια. Βασιλίσσης Σοφίας και Ηροδότου, στο ύψος του Μεγάρου Σταθάτου. Δεξιά, η οικία Βόγλη (Βασ. Σοφίας 35), που κατεδαφίστηκε το 1968. Μέγαρα και καταστήματα Με αρχικό άξονα την πλατεία Συντάγματος, τη Βασιλίσσης Σοφίας και την Ερμού, την προθήκη δηλαδή της αστικής Αθήνας στο κέντρο της πρωτεύουσας, το πρόγραμμα αναδεικνύει μορφές και ποιότητες που νομίζαμε οριστικά χαμένες. Ξεκλειδώνει αφηγήσεις και στρέφει το βλέμμα να αγκαλιάσει την πόλη ως ένα σύνολο βιωμάτων στον χρόνο. Οι αφηγήσεις από κτίρια χαμένα ή από αγαπημένα καταστήματα που έχουν κλείσει από χρόνια ανακαλούν την κλίμακα και τον κώδικα άλλων εποχών (ιστορικά νωπών). Το κατάστημα παιχνιδιών του Μαγγιώρου, π.χ., που βρισκόταν στην οδό Ερμού 17 από τα τέλη του 19ου αιώνα, συνδέεται με τις αναμνήσεις των Αθηναίων επί δεκαετίες. Το νεοκλασικό κτίριο στο οποίο στεγαζόταν κατεδαφίστηκε το 1977 (το κατάστημα μετακόμισε για λίγα χρόνια στη νεόδμητη τότε Στοά Δαβάκη, που συνδέει την Κριεζώτου με την Ακαδημίας). Και τι να πει κανείς για τα μέγαρα της πλατείας Συντάγματος ή της Βασιλίσσης Σοφίας; Εντυπωσιακά είναι τα τρισδιάστατα μοντέλα κατεδαφισμένων κτιρίων της Αθήνας που δημιούργησε η GET για λογαριασμό του «In Athens». Δόθηκε έμφαση στα αρχοντικά μέγαρα της Βασιλίσσης Σοφίας και στα νεοκλασικά κτίρια της Ερμού. Ηταν πολύ ευχάριστο να παρατηρεί κανείς «σαν αληθινά» τα μέγαρα Παπούδωφ, Κορομηλά, Γεωργαντά και πολλά ακόμη που σήμερα θα ήταν απλώς αδιανόητο να κατεδαφιστούν. Βασ. Σοφίας 23, τότε και τώρα. Η αλλοτινή οικία Εμπειρίκου – Συριώτη, μετέπειτα στέγη των Εκπαιδευτηρίων Μακρή – Παναγιωτόπουλου. Στην παρουσίαση του προγράμματος ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η συμμετοχή (με βίντεο) του αρχιτέκτονα – πολεοδόμου Αλέξανδρου Παπαγεωργίου-Βενετά, ο οποίος περιέγραψε λεπτομερώς το μέγαρο της Βασιλίσσης Σοφίας 23, όπου στεγάζονταν τα Εκπαιδευτήρια Μακρή. Εκεί φοιτούσε ως μαθητής δημοτικού το 1939 και περιέγραψε κάθε γωνιά του κτιρίου. Πολύτιμη μαρτυρία. Οσα έφεραν στη συζήτηση με παρεμβάσεις τους ο Παύλος Χατζηγρηγορίου (που συνόψισε το συλλογικό όραμα), η Λήδα Κωστάκη (με το αρχαιολογικό έργο στην ΑΜΚΕ Δίπυλον), η Ολγα Δακουρά-Βογιατζόγλου (για τα έγκατα της αόρατης Αθήνας, τη «δεισιδαίμονα» πόλη της μαγείας και των δοξασιών), ο Δημήτρης Φιλιππίδης (με ιστορίες από την πλατεία Συντάγματος της ανοικοδόμησης) κύκλωσαν από διαφορετικές αφετηρίες τη φιλοδοξία του προγράμματος. Η Ειρήνη Γρατσία ανέφερε μεγάλο αριθμό περιπτώσεων κτιρίων για τα οποία έχει συγκεντρωθεί πρωτότυπο υλικό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και το ντοκιμαντέρ «in-Athens» σε σενάριο – σκηνοθεσία Κυριάκου Αγγελάκου. Το «In Athens. Ιστορίες μιας αόρατης Αθήνας» (istories.in-athens.gr) συναιρεί όλη την ιστορική στρωματογραφία της πόλης και μας δίνει ερεθίσματα να σταθούμε ενεργοί απέναντι σε όσα βλέπουμε και σε όσα υπήρξαν. Είναι μια καινοτόμος δύναμη. View full είδηση
  20. Το ΤΑΙΠΕΔ, εταιρεία μέλος του Υπερταμείου, ανακοινώνει ότι υποβλήθηκαν τέσσερις (4) προσφορές στον διαγωνισμό για την απόκτηση πλειοψηφικής συμμετοχής τουλάχιστον 67% στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας Οργανισμός Λιμένος Βόλου (ΟΛΒ Α.Ε.). Ειδικότερα, προσφορές υπέβαλαν τα εξής επενδυτικά σχήματα (με αλφαβητική σειρά): Κοινοπραξία Goldair Cargo A.E. – Goldair Handling Α.Ε. Κοινοπραξία Israel Shipyards Ltd – Χαλυβουργία Ελλάδος Α.Ε. Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης Α.Ε. Mariner Capital Ltd. Η διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών σύμφωνα με τους όρους της πρόσκλησης υποβολής δεσμευτικών προσφορών θα εκκινήσει άμεσα. Οι οικονομικές προσφορές των επενδυτών που πληρούν τους όρους του διαγωνισμού θα αποσφραγιστούν σε μελλοντική συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου, ακολουθώντας όλες τις προβλεπόμενες διαδικασίες. View full είδηση
  21. Το ΤΑΙΠΕΔ, εταιρεία μέλος του Υπερταμείου, ανακοινώνει ότι υποβλήθηκαν τέσσερις (4) προσφορές στον διαγωνισμό για την απόκτηση πλειοψηφικής συμμετοχής τουλάχιστον 67% στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας Οργανισμός Λιμένος Βόλου (ΟΛΒ Α.Ε.). Ειδικότερα, προσφορές υπέβαλαν τα εξής επενδυτικά σχήματα (με αλφαβητική σειρά): Κοινοπραξία Goldair Cargo A.E. – Goldair Handling Α.Ε. Κοινοπραξία Israel Shipyards Ltd – Χαλυβουργία Ελλάδος Α.Ε. Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης Α.Ε. Mariner Capital Ltd. Η διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών σύμφωνα με τους όρους της πρόσκλησης υποβολής δεσμευτικών προσφορών θα εκκινήσει άμεσα. Οι οικονομικές προσφορές των επενδυτών που πληρούν τους όρους του διαγωνισμού θα αποσφραγιστούν σε μελλοντική συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου, ακολουθώντας όλες τις προβλεπόμενες διαδικασίες.
  22. ΑΡΘΡΟ 13 ΣΤΗΘΑΙΑ 1. Οι εξώστες, οι ανοικτοί ημιϋπαίθριοι χώροι, οι κλίμακες, τα βατά δώματα και όλα τα βατά δάπεδα που η στάθμη τους βρίσκεται σε ύψος μεγαλύτερο από 1.00 m από τον περιβάλλοντα γειτονικό χώρο, πρέπει να περιβάλλονται από στηθαία κατάλληλα για προφύλαξη των ατόμων από πτώση. Τα στηθαία μπορεί να είναι συμπαγή ή μη συμπαγή ή συνδυασμός των δύο αυτών μορφών. 2. Το ύψος των στηθαίων πρέπει να είναι τουλάχιστο 1.00 m και μετριέται σε κάθε σημείο του από την αντίστοιχη στάθμη του τελειωμένου δαπέδου. Στις κλίμακες το ύψος αυτό μετριέται από το πάτημά των βαθμίδων κατακόρυφα από την ακμή της βαθμίδας. 3. Το ύψος των συμπαγών στηθαίων δεν επιτρέπεται να είναι μεγαλύτερο από 1.20 m Στα στηθαία που δεν είναι αποκλειστικά συμπαγή, η επιφάνεια από το δάπεδο μέχρι το απαιτούμενο ύψος πρέπει να εφοδιάζεται με ενδιάμεσα στοιχεία, όπως ράβδους, πλέγματα, άθραυστα πετάσματα, κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να εξασφαλίζονται τα ακόλουθα: α. Να μην προκύπτουν διάκενα κατακόρυφου ύψους μεγαλύτερου του 0.25 του m, εκτός αν το οριζόντιο μήκος τους είναι μικρότερο του 0.15 του m, οπότε δεν υπάρχει περιορισμός στο κατακόρυφο ύψος των διάκενων. β. Να μην προκύπτουν διάκενα οριζόντιου μήκους μεγαλύτερου του 0.15 του m, εκτός αν το κατακόρυφο ύψος τους είναι μικρότερο του 0.25 του m, οπότε δεν υπάρχει περιορισμός στο οριζόντιο μήκος των διάκενων. 3.2. Στα ειδικά κτίρια όπου συχνάζουν παιδιά (σχολεία, μουσεία κ.λπ.), επιβάλλονται οι πιο κάτω περιορισμοί: Απαγορεύεται το στηθαίο να κατασκευάζεται με οριζόντια στοιχεία που μπορούν να αποτελέσουν κλίμακα ανόδου και η κατακόρυφη διάσταση του διάκενου δεν επιτρέπεται να είναι μεγαλύτερη του 0.15 m. 4. Όπου κρίνεται σκόπιμο για λόγους ασφάλειας, επιτρέπεται η κατασκευή στηθαίων ύψους μεγαλύτερου του 1.20 m, αλλά το τμήμα που βρίσκεται πάνω από ύψος 1.20 m πρέπει να κατασκευάζεται αποκλειστικά από κιγκλίδωμα. 5. Τα στηθαία πρέπει να είναι ικανά να αναλάβουν οριζόντια φόρτιση 75 Κp ανά τρέχον μέτρο. Το ύψος, όπου εφαρμόζεται το φορτίο κατά τον υπολογισμό, είναι το ύψος του στηθαίου αν αυτό δεν υπερβαίνει το 1.10 m. Σε τυχόν ψηλότερα στηθαία, το σημείο εφαρμογής της οριζόντιας φόρτισης θεωρείται ότι είναι το 1.10 m. 6. Όταν σε στηθαίο στηρίζεται κουπαστή, πρέπει το στηθαίο να αναλαμβάνει το φορτίο, που απαιτείται να αναλάβει η κουπαστή. Το φορτίο αυτό δεν προστίθεται στο φορτίο της παρ. 5. 7. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται και σε υφιστάμενα κτίρια, όταν και όπου η πολεοδομική αρχή κρίνει ότι λόγοι ασφάλειας από πτώση το επιβάλλουν. Στην περίπτωση αυτή, η πολεοδομική αρχή θέτει με έγγραφο εύλογη προθεσμία στους ιδιοκτήτες για συμμόρφωση. 8. Επιτρέπεται η κατασκευή κατακόρυφης εξοχής (κρέμασης) κάτω από το άκρο των εξωστών, ανοικτών ημιϋπαίθριων χώρων και προστεγασμάτων. Όπου από άλλες διατάξεις ορίζεται ελάχιστο επιτρεπόμενο ύψος κάτω από τα στοιχεία αυτά, το ύψος αυτό μετριέται μέχρι το κατώτατο σημείο της κατακόρυφης εξοχής.
  23. Το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, στο πλαίσιο υλοποίησης του προγράμματος «Κάλυψη», καλεί τους ιδιοκτήτες κατοικιών που βρίσκονται στα διοικητικά όρια των δήμων Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Δέλτα, Θέρμης, Θεσσαλονίκης, Καλαμαριάς, Κορδελιού-Ευόσμου, Λαγκαδά, Παύλου Μελά, Πυλαίας-Χορτιάτη και Ωραιοκάστρου και είχαν διατεθεί για τη στέγαση αιτούντων διεθνή προστασία, στο πλαίσιο των προγραμμάτων «ESTIA II» και «ESTIA 2021», να υποβάλουν αίτηση συμμετοχής. Η αίτηση υποβάλλεται είτε σε έντυπη μορφή στο πρωτόκολλο της Αναπτυξιακής Μείζονος Αστικής Θεσσαλονίκης ΑΕ-Αναπτυξιακός Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης-ΜΑΘ ΑΕ ΑΟΤΑ (ταχυδρομική διεύθυνση: Μανουσογιαννάκη 6, Θεσσαλονίκη 546 21, 8ος όροφος) είτε σε ηλεκτρονική μορφή στο e-mail: [email protected] έως την Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 2023. Οι ενδιαφερόμενοι ιδιοκτήτες θα μπορούν να απευθύνονται και στις υπηρεσίες του δήμου, όπου βρίσκεται το ακίνητο, για τη διαδικασία υποβολής της αίτησής τους. Η υποβολή της αίτησης συνοδεύεται από: α. Υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη ότι το ακίνητο πληροί τα ως άνω κριτήρια, είναι έτοιμο προς χρήση και δεν φέρει πραγματικό ελάττωμα. Ο οικείος δήμος δύναται, μέσω των αρμόδιων υπηρεσιών του, να προβαίνει σε δειγματοληπτικούς ελέγχους, πριν από τη μίσθωση των ακινήτων. β. Αντίγραφο ηλεκτρονικού μισθωτηρίου με τον φορέα υλοποίησης του προγράμματος ΕΣΤΙΑ. Σε περίπτωση που κάποιος ιδιοκτήτης επιθυμεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα με περισσότερα του ενός ακίνητα, αρκεί η υποβολή μίας αίτησης, στην οποία θα περιλαμβάνονται τα στοιχεία όλων των ακινήτων. View full είδηση
  24. Το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, στο πλαίσιο υλοποίησης του προγράμματος «Κάλυψη», καλεί τους ιδιοκτήτες κατοικιών που βρίσκονται στα διοικητικά όρια των δήμων Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Δέλτα, Θέρμης, Θεσσαλονίκης, Καλαμαριάς, Κορδελιού-Ευόσμου, Λαγκαδά, Παύλου Μελά, Πυλαίας-Χορτιάτη και Ωραιοκάστρου και είχαν διατεθεί για τη στέγαση αιτούντων διεθνή προστασία, στο πλαίσιο των προγραμμάτων «ESTIA II» και «ESTIA 2021», να υποβάλουν αίτηση συμμετοχής. Η αίτηση υποβάλλεται είτε σε έντυπη μορφή στο πρωτόκολλο της Αναπτυξιακής Μείζονος Αστικής Θεσσαλονίκης ΑΕ-Αναπτυξιακός Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης-ΜΑΘ ΑΕ ΑΟΤΑ (ταχυδρομική διεύθυνση: Μανουσογιαννάκη 6, Θεσσαλονίκη 546 21, 8ος όροφος) είτε σε ηλεκτρονική μορφή στο e-mail: [email protected] έως την Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 2023. Οι ενδιαφερόμενοι ιδιοκτήτες θα μπορούν να απευθύνονται και στις υπηρεσίες του δήμου, όπου βρίσκεται το ακίνητο, για τη διαδικασία υποβολής της αίτησής τους. Η υποβολή της αίτησης συνοδεύεται από: α. Υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη ότι το ακίνητο πληροί τα ως άνω κριτήρια, είναι έτοιμο προς χρήση και δεν φέρει πραγματικό ελάττωμα. Ο οικείος δήμος δύναται, μέσω των αρμόδιων υπηρεσιών του, να προβαίνει σε δειγματοληπτικούς ελέγχους, πριν από τη μίσθωση των ακινήτων. β. Αντίγραφο ηλεκτρονικού μισθωτηρίου με τον φορέα υλοποίησης του προγράμματος ΕΣΤΙΑ. Σε περίπτωση που κάποιος ιδιοκτήτης επιθυμεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα με περισσότερα του ενός ακίνητα, αρκεί η υποβολή μίας αίτησης, στην οποία θα περιλαμβάνονται τα στοιχεία όλων των ακινήτων.
  25. Το σχέδιο προβλέπει δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα από βιομηχανικές διεργασίες 932 χιλ. τόνων CO2/έτος το 2035 Με τη συνεισφορά και καινοτόμων τεχνολογιών στη δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα (CCUS) θα προχωρήσει η ενεργειακή μετάβαση της εγχώριας βιομηχανίας και κυρίως των κλάδων τσιμέντου, διύλισης και λιπασμάτων. Το σχέδιο του ΕΣΕΚ (Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα) που εστάλη προ ημερών στους φορείς για διαβούλευση προωθεί την ανάπτυξη επενδύσεων για τη δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από βιομηχανικές διεργασίες, χρήση του στην παραγωγή συνθετικών καυσίμων, μελλοντικά ανάπτυξη κλιματικά ουδέτερων τεχνολογιών δέσμευσης CO2 και παράλληλα ανάπτυξη υποδομών γεωλογικής αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα. Θέτει ως στόχο τη δέσμευση από βιομηχανικές διεργασίες και ηλεκτροπαραγωγή 0,9 εκατ. τόνων Co2/έτος το 2035 οι οποίοι θα φτάσουν τους 5,4 εκατ. τόνους Co2/έτος το 2050. Αναλυτικότερα, το σχέδιο του ΕΣΕΚ προβλέπει δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα από βιομηχανικές διεργασίες 932 χιλ. τόνων CO2/έτος το 2035, 3.287 τόνων CO2/έτος το 2040, 3.447 τόνων CO2/έτος το 2045 και 3.653 τόνων CO2/έτος το 2050. Αντίστοιχα από την ηλεκτροπαραγωγή προβλέπεται η δέσμευση 1.077 τόνων CO2/έτος το 2040, 1.130 τόνων CO2/έτος το 2045 και 1.743 τόνων CO2/έτος το 2050. H δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα από τα καυσαέρια / απαέρια της βιομηχανίας ή της ηλεκτροπαραγωγής είναι ο ταχύτερος τρόπος για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος των συγκεκριμένων τομέων, τουλάχιστον έως την ανάπτυξη εναλλακτικών τεχνολογιών βασισμένων στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και το υδρογόνο. Το δεσμευόμενο διοξειδίου του άνθρακα μπορεί να χρησιμοποιείται για σύνθεση συνθετικών καυσίμων έως το 2040 σύμφωνα με την πολιτική της ΕΕ (ώστε να μειωθεί η χρήση νέων ορυκτών καυσίμων στον τομέα των μεταφορών). Μπορεί επίσης να αποθηκεύεται σε στεγανούς γεωλογικούς σχηματισμούς. Χορήγηση κινήτρων Στο πλαίσιο αυτό, όπως αναφέρεται στο ΕΣΕΚ, εξετάζεται η διευκόλυνση επενδύσεων για τη δέσμευση του CO2, το οποίο εκπέμπεται από βιομηχανικές εγκαταστάσεις, κυρίως από τα διυλιστήρια και τις τσιμεντοβιομηχανίες. Έχει ήδη δοθεί υποστήριξη σε τέσσερα έργα δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα από αντίστοιχες βιομηχανίες με υψηλές εκπομπές, για χρηματοδότηση μέσω του Innovation Fund, ενώ θα εξεταστεί η ανάγκη χορήγησης περαιτέρω κινήτρων. Παράλληλα, έχει ήδη εγκριθεί και ωριμάζει αδειοδοτικά η πρώτη μονάδα αποθήκευσης CO2 στον Πρίνο της Καβάλας. Η υποδομή θα έχει δυναμικότητα απορρόφησης 2,5 εκατ. τόνους CO2 κατ’ έτος στην πλήρη λειτουργία της. Εκτιμάται ότι η πρώτη φάση (για δυναμικότητα περίπου ενός εκατ. τόνων ετησίως) θα ολοκληρωθεί ως το τέλος του 2025 και η δεύτερη φάση (πλήρης δυναμικότητα με 2,5 - 3 εκατ. τόνους) ως το τέλος του 2027. Το έργο γεωλογικής αποθήκευσης CO2 «Prinos CO2» της Energean _ με την υποστήριξη του ΔΕΣΦΑ που θα αναλάβει τη μεταφορά των εκπομπών CO2 από τα σημεία δέσμευσης, δηλαδή τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις _ βρίσκεται σε διαδικασία ένταξης στα Έργα Κοινού ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (Projects of Common Interest- PCI’s) καθώς πέρασε με επιτυχία την τεχνική αξιολόγηση, γεγονός που το καθιστά επιλέξιμο για συμπερίληψη στον σχετικό προκαταρκτικό 6ο κατάλογο. Η προοπτική λειτουργίας της αποθήκης στη λεκάνη του Πρίνου, ένα έργο συνολικού προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ, έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον όχι μόνο της εγχώριας βιομηχανίας, αλλά και μονάδων από τα Βαλκάνια και την Ιταλία. View full είδηση
×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.