Μετά από λίγη μελέτη (και της εργασίας για τον περιφερειακό σχεδιασμό, ακόμη και της παρουσίασης για την αεριοποίηση που προτείνει ως λύση μια εταιρία) τα συμπεράσματα προσωπικά για μένα είναι τα εξής, δίκαια διαμαρτυρονται οι κάτοικοι, με λάθος τρόπους και για λάθος λόγους. Ο Περιφερειακός σχεδιασμός για τα αστικά απόβλητα είναι λάθος από την αρχή και όταν σχεδιάζεις κάτι λάθος λογικό είναι να φτάσεις σε αντιδράσεις και προβλήματα που δε μπορείς να τα λύσεις γιατί δεν έχεις επιχειρήματα.
Οι κάτοικοι. Σωστά αντιδρούν στη δημιουργία ΧΥΤΑ - ΧΥΤΥ. Δεν είναι αυτή η ολοκληρωμένη λύση στο πρόβλημα. Λάθος αντιδρούν επειδή απλά τους ενδιαφέρει να μη γίνει δίπλα τους, όχι να μη γίνει γενικά. Τα επιχειρήματα που έχουν είναι απλοϊκά και τα λένε για να μη λένε μόνο ότι δε θέλουν απόβλητα στην περιοχή τους. Πιστεύει κανείς ότι αν το κάνανε σε άλλη περιοχή δίπλα σε αρχαιολογικό χώρο (το πρώτο τους επιχείρημα) δε θα πετάγανε εκεί τα σκουπίδια τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας? Το δεύτερο επιχείρημα είναι ότι είναι τουριστική περιοχή και περιοχή δημιουργίας εξοχικών κατοικιών για χαμηλότερα εισοδήματα. Έχουν παρουσιάσει ένα πλάνο οικιστικής ανάπτυξης τόσο καιρό (δηλαδή πριν μερικά χρόνια, όχι χθες)? έχουν κάνει υποδομές κτλ που να δείχνει ότι ακολουθούν το συγκεκριμένο σχέδιο? Απλά και ξεκάθαρα το μόνο που θέλουν είναι να μη γίνει ΧΥΤΑ στην περιοχή τους (και φυσικά ως Δήμος έχουν το δικαίωμα να το ζητάνε αυτό).
Η Κυβέρνηση και ο περιφερειακός σχεδιασμός. Είναι λάθος από την αρχή. Δε μπορείς να θεωρείς λύση τη δημιουργία ενός ΧΥΤΑ. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία μας πιέζει να εφαρμόσουμε συγκεκριμένα πράγματα. Συγκεκριμένα ποσοστά ανακύκλωσης, ποσοστά οργανικών αποβλήτων που να μη τα διαθέτουμε σε ΧΥΤΑ, απόβλητα που να μη διαθέτουμε σε ΧΥΤΑ χωρίς προηγούμενη επεξεργασία και όλα αυτά το 2020. Μετά θα γίνουν πιο αυστηρά τα όρια.
Οι μεγάλες μονάδες με μηχανική διαλογή και επεξεργασία (παραγωγή δευτερογενών καυσίμων RDF και SRF, κομποστοποίηση, καύση) έχουν ήδη δείξει τα μειονεκτήματα τους στο εξωτερικό.
1) Η μηχανική διαλογή σε ρεύμα σύμμεικτων αποβλήτων έχει περιορισμένα ποσοστά ανάκτησης.
2) Για το RDF και SRF δεν υπάρχει αγορά να το απορροφήσει αρά καταλήγει σε ΧΥΤΑ δηλαδή απόβλητο.
3) Κομποστοποίηση σε ρεύμα σύμμεικτων αποβλήτων καταλήγει σε χαμηλής ποιότητας κομποστ που περιέχει ανεπιθύμητες ουσίες, ενώ και τα ανακυκλωμένα υλικά που διαχωρίζονται έχουν ήδη "λερωθεί" από τα οργανικά και θεωρούνται χαμηλότερης ποιότητας.
4) Η καύση αποβλήτων θέλει απόβλητα με μεγάλη θερμογόνο δύναμη (δηλαδή να περιέχουν αυτά ακριβώς που θέλουμε να ανακτήσουμε στη διαλογή) και πλέον έχουν αυστηρά όρια εκπομπών ρύπων.
Η λύση. Θέλεις να κάνεις ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης αστικών αποβλήτων που να μην το ξεπεράσει η νομοθεσία σε 5 χρόνια και τρεχεις πάλι από την αρχή. Φωνάζεις τους Δήμους που παράγουν τα απόβλητα. Τους λες ότι η βιώσιμη λύση σε βαθος χρόνου είναι η διαλογή στην πηγή. Δηλαδή 5 κάδους (πλαστικό, γυαλί, αλουμίνιο, χαρτί, οργανικά) και έναν ξεχωριστό για τα υπόλοιπά (ή συλλογή πόρτα - πόρτα, δηλαδή συγκεκριμένες ώρες, συγκεκριμένες οδούς). Για τα μεγάλα και ογκώδη αντικείμενα γίνεται συλλογή μόνο σε συγκεκριμένα μέρη ή μετά από συννενόηση. Ο κάθε δήμος είναι υπεύθυνος για τη συλλογή και τη μεταφορά αποβλήτων. Ιδρύουν όλοι μάζι έναν φορέα (και με ιδιώτες αν χρειάζεται) που θα διαχειρίζεται τα απόβλητα με τους συγκεκριμένους τρόπους:
1) Για τα οργανικά μαζί με τα κλαδέματα δήμων, απόβλητα από λαικές αγορές και συγκεκριμένες επιχειρήσεις κατασκευάζονται μονάδες κομποστοποίησης. Ένα ρεύμα οργανικών μπορεί να φτάσει και το 35-40% των συνολικών αποβλήτων και έχει καθαρότητα 90-95%. Αυτό σημαίνει ότι θα παράγεται κομπόστ υψηλής ποιότητας με εμπορική χρήση και αξία καθώς και μια μείωση ήδη των αποβλήτων σε μεγάλο ποσοστό. Φυσικά θα υπάρχει gate fee που θα πληρώνουν οι δήμοι για κάθε τόνο οργανικών που στέλνουν.
2) Μεταπώληση των υλικών ανακύκλωσης από τα 4 ρεύματα και από κέντρα ανακύκλωσης μέσα στους Δήμους.
3) Προώθηση των υπόλοιπων αποβλήτων σε μονάδες καύσης με ΧΥΤΥ (γιατί απλά δε μπορείς να τα κάνεις κάτι άλλο) πάλι με gate fee σημαντικά υψηλότερο από τις μονάδες κομποστοποίησης (αυτό βγαίνει και από το κόστος λειτουργίας και κατασκευής).
Οι Δήμοι έχουν την δυνατότητα να εφαρμόζουν το "πληρώνω όσο πετάω" για τα υπόλοιπα απόβλητα, όπως επίσης χρεώνονται όλα τα πρόστιμα για μη επίτευξη στόχων από την ΕΕ. Ένας Δήμος που θα έχει στην περιοχή του μια τέτοια εγκατάσταση θα έχει πχ μειώμενη συμμετοχή στα έξοδα του φορέα ή μικρότερο gate fee ή μεγαλύτερη συμμετοχή στα έσοδα, δηλαδή επιπλέον όφελος. Η κεντρική κυβέρνηση μπορεί να επιδοτήσει ένα μέρος της κατασκευής ή τον τόνο υλικών ανακύκλωσης και κομποστοποίησης.
Τέλος κάνεις μια σοβαρή μελέτη πως μπορεί να οργανωθεί καλύτερα κάτι τέτοιο και τους την παρουσιάζεις. Από κει και πέρα οι κάτοικοι μέσω Δήμου αποφασίζουν τι θέλουν να κάνουν. Δε θέλουν να κάνουν ανακύκλωση? Ο δήμος πληρώνει μεγάλο gate fee για την καύση άρα μεγαλύτερα δημοτικά τέλη. Πότε έπρεπε να σχεδιαστεί αυτό? προχθές. Να αρχίζει να εφαρμόζεται? χθες. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι σήμερα πρέπει να σχεδιάσουμε και να εφαρμόσουμε κάτι που σε 5 χρόνια δε θα έχει χρησιμότητα και πάλι θα χρειαστεί κάτι καινούργιο.
Ευχαριστώ για τον χρόνο σας και συγνώμη για την έκταση του post.