Τα μικροκύματα και τα ραδιοκύματα μεταφέρουν ενέργεια, που όταν προσπίπτει στο σώμα μας απορροφάται σε ένα ποσοστό. Αν η δόση είναι ισχυρή, τότε μπορεί να προκληθεί μια υπερβολική αύξηση της θερμοκρασίας, που μπορεί να επιφέρει βλάβη στους ιστούς.
Η ιδιότητα αυτή των ραδιοκυμάτων και μικροκυμάτων χρησιμοποιείται επωφελώς στους φούρνους μικροκυμάτων. Οι συσκευές WiFi και τα κινητά μοιράζονται μεν την ίδια περιοχή συχνοτήτων με τους φούρνους μικροκυμάτων, έχουν όμως την ουσιαστική διαφορά ότι η ισχύς εκπομπής τους περιορίζεται με βάση το νόμο στο ένα χιλιοστό ή στο ένα δεκάκις χιλιοστό της ισχύος ενός φούρνου μικροκυμάτων
Η απορρόφηση της ενέργειας από τους ιστούς, που ευθύνεται για τις πιθανές βλάβες στον οργανισμό μας, μετριέται με την μονάδα SAR ‘specific energy absorption rate'.
Για τον γενικό πληθυσμό, που εκτίθεται σε εικοσιτετράωρη βάση σε ακτινοβολία ραδιοκυμάτων και μικροκυμάτων και δεν είναι ενημερωμένος ώστε να λαμβάνει μέτρα ασφαλείας , έχει καθιερωθεί από τους διεθνείς οργανισμούς, ως μέγιστη επιτρεπτή τιμή του ρυθμού απορρόφησης SAR (ολόσωμη απορρόφηση), το 0.08 W/kg. Αυτό με τη σειρά του καθορίζει τη μέγιστη επιτρεπτή πυκνότητα του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου που έχει προσδιοριστεί πειραματικώς στα 1mW/cm2.
Για έκθεση σε οποιοδήποτε πεδίο με πυκνότητα μεγαλύτερη από 10mW/cm2 (100W/m2), έχουμε βλάβες, ακόμα και για σύντομη έκθεση, ενώ για τιμές από 1mW/cm2 έως 10mw/cm2 έχουμε βραχυχρόνιες επιπτώσεις των οποίων η έκταση ποικίλει ανάλογα με το χρόνο έκθεσης.
Αποστάσεις ασφαλείας
Η τιμή του 1mW/cm2 (10W/m2), καθορίζει την απόσταση ασφαλείας για μια συσκευή, που βεβαίως εξαρτάται από την ισχύ που εκπέμπει:
Παραδείγματα:
• Ένας πομπός ραδιοφώνου ή τηλεόρασης με ισχύ 30.000 watt έχει ελάχιστη απόσταση 10 μέτρα
• Μία κεραία κινητής τηλεφωνίας στη χειρότερη περίπτωση έχει ισχύ 400watt, άρα η ελάχιστη απόσταση είναι 2 μέτρα.
• Ένα κινητό GSM εκπέμπει 1 με 2 watt (όταν είναι μακριά από το σταθμό βάσης του) , άρα η απόσταση ασφαλείας είναι 10 cm.
• Μια συσκευή WiFi ή ένα ασύρματο τηλέφωνο, όπου η ισχύς περιορίζεται εκ του νόμου στα 100 mW, έχει απόσταση ασφαλείας τα 3 cm.
Παρατηρούμε ότι στη πράξη είναι εύκολο να τηρηθούν οι παραπάνω αποστάσεις ασφαλείας με μοναδική εξαίρεση τα κινητά τηλέφωνα.
Συσκευές WiFi
Με τον όρο WiFi (Wireless Fidelity) καλύπτονται όλοι οι χαμηλής ισχύος πομποδέκτες που χρησιμοποιούνται χωρίς την ειδική άδεια (που απαιτούν όλοι οι μεγαλύτερης ισχύος πομποί) για τη δημιουργία ασύρματων τοπικών δικτύων. Όλες οι συσκευές τέτοιου είδους είναι περιορισμένες με βάση τη νομοθεσία στα 100mW, και οφείλουν να έχουν στην Ευρώπη την πιστοποίηση ‘CE’.
Οι συσκευές αυτές θεωρούνται πρακτικά ακίνδυνες καθόσον η απόσταση ασφαλείας τους είναι μόλις 3 εκατοστά. Μάλιστα, μόλις απομακρυνθούμε λίγο από τη συσκευή, η πυκνότητα του πεδίου πέφτει απότομα καθώς είναι ανάλογη με το τετράγωνο της απόστασης από την κεραία εκπομπής.
Είναι προφανές ότι για ένα περιβάλλον γραφείων, η έκθεση στην ακτινοβολία από τις κεραίες WiFi που έχουν εγκατασταθεί σε ένα κτίριο που διαθέτει ασύρματο WAN (μετρούμενη ως ποσοστό της μεγίστης επιτρεπτής οριακής τιμής) είναι πολύ κάτω από τα διεθνή όρια. Για απόσταση από την κεραία τα δύο μέτρα, η έκθεση μειώνεται στο 2% ενώ στα 10 μέτρα μειώνεται στο 1 χιλιοστό.
Όριο επικινδυνότητας για κινητά και ασύρματα τηλέφωνα
Τα κινητά και ασύρματα τηλέφωνα διαφέρουν από τις λοιπές συσκευές καθώς χρησιμοποιούνται σε επαφή με το κεφάλι μας και συνεπώς η απορρόφηση των μικροκυμάτων γίνεται κυρίως τοπικά, στο κεφάλι.
Όταν η έκθεση είναι τοπική, το όριο εξειδικεύεται και δεν ισχύει το γενικό όριο του 0.08 W/kg που είναι για ολόσωμη έκθεση. Στην τοπική έκθεση θα πρέπει ο ρυθμός απορρόφησης SAR είναι μικρότερος από 1.6 W/kg κατά για κάθε γραμμάριο οποιουδήποτε ιστού του κεφαλιού.
Αποστάσεις ασφαλείας για ασύρματα τηλέφωνα
Στα παλιότερα αναλογικά ασύρματα τηλέφωνα, η ισχύς εκπομπής ήταν σταθερή στα 10mW. Τα σύγχρονα ψηφιακά ασύρματα, εκπέμπουν περίπου 100 σήματα το δευτερόλεπτο με διάρκεια 0,4 millisecond. Τα σήματα έχουν μεγίστη ισχύ 250 mW, αλλά καθώς η συσκευή εκπέμπει μόνο το 1/25 του χρόνου, η μέση εκπεμπόμενη ισχύς περιορίζεται στα 10 mW.
Με βάση τους υπολογισμούς, όλες οι συσκευές με ισχύ εκπομπής τα 20 mW, δεν μπορούν να προκαλέσουν υπέρβαση του ορίου των 1.6 W/kg για οποιονδήποτε τρόπο χρήσης τους. Ενδεικτικά, τα ασύρματα τηλέφωνα DECT έχουν τιμή SAR 30 φορές χαμηλότερη από την επιτρεπτή τιμή.
Αποστάσεις ασφαλείας για τα κινητά τηλέφωνα
Η ίδια διαβεβαίωση, δυστυχώς, δεν μπορεί να παρασχεθεί για την ασφάλεια των κινητών τηλεφώνων. Σε αυτά η εκπεμπόμενη ισχύς μεταβάλλεται ανάλογα με το πόσο ισχυρό είναι το σήμα που λαμβάνει από το σταθμό βάσης. Σε περίπτωση που είμαστε σε απομακρυσμένη ή δύσκολη περιοχή, μέσα σε κτίριο ή μέσα στο αυτοκίνητο, το κινητό ανεβάζει σταδιακά την ισχύ του δικού του σήματος μέχρι το 1 ή τα 2W προκειμένου να επικοινωνήσει με τον σταθμό βάσης.
Καθώς η ρύθμιση της εκπεμπόμενης ισχύος γίνεται αυτόματα και δεν υπάρχει καμιά ένδειξη για το πότε το κινητό μας εκπέμπει στη μεγίστη ισχύ του, ο παρακάτω πίνακας δείχνει ότι άθελα μας εκτιθέμεθα σε πεδία πολύ ισχυρά από το επιτρεπόμενο. Όπως προκύπτει από τον παρακάτω πίνακα για ισχύ εκπομπής ενός κινητού στο 1 Watt, υπάρχει σαφής υπέρβαση του ορίου των 1,6W/kg στο αυτί και το μάτι.
Προφίλ θερμοκρασίας για κινητό 1W σε πλάγια θέση στο 1800MHz
Μάλιστα, όταν κρατάμε το κινητό τηλέφωνο με το χέρι, τότε αυτό γίνεται προέκταση της κεραίας του κινητού, με αποτέλεσμα να δεχόμαστε ακόμα περισσότερη ακτινοβολία.
Τα κινητά νέας τεχνολογίας χρησιμοποιούν όσο το δυνατόν χαμηλότερες τιμές ισχύος για να συμβαδίζουν με τα όρια που έχει καθορίσει η ΕΕ. Οι ισχείς στις οποίες γίνονται προσπάθειες να λειτουργήσουν είναι 0.25 και 0.5 Watt. Στον παρακάτω πίνακα βλέπουμε τα SAR για την ισχύ αυτή και για τις συνηθισμένες συχνότητες κινητής τηλεφωνίας. Και στην περίπτωση αυτή τα αποτελέσματα είναι κοντά ή παραπάνω από επιτρεπτό όριο του 1,6W/kg.
Τα στοιχεία αυτά γίνονται ακόμα πιο ανησυχητικά όταν πρόκειται για χρήση κινητών από νεαρά άτομα. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε από Βρετανούς επιστήμονες δείχνει ότι σε σχέση με τους ενήλικες, τα παιδιά λόγω του ότι έχουν μικρότερα αυτιά και λεπτότερο κρανιακό φλοιό, ενδέχεται να απορροφήσουν 50% περισσότερη ακτινοβολία χρησιμοποιώντας ένα κινητό τηλέφωνο. Σε ένα παιδί πέντε χρονών η ακτινοβολία θα απορροφηθεί στο 50% του εγκεφάλου του, ενώ σε ένα παιδί δέκα χρονών η ακτινοβολία θα επηρεάσει το 30% της φαιάς ουσίας του εγκεφάλου του.
Η απορροφούμενη ακτινοβολία επηρεάζεται επίσης σημαντικά από το σχεδιασμό του κινητού. Τα κινητά στην αγορά έχουν πολύ διαφορετικές τιμές SAR, που όπως είδαμε είναι ο δείκτης ασφαλείας του κινητού. Με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία, όλοι οι κατασκευαστές είναι υποχρεωμένοι να δημοσιεύουν τις τιμές SAR στα εγχειρίδια των συσκευών και στα websites τους.
Από τα δημοσιευμένα στοιχεία SAR στον internet διαπιστώνεται ότι υπάρχει μεγάλη διακύμανση της τιμής από κινητό σε κινητό, που φτάνει το 4:1. Δυστυχώς τα στοιχεία SAR δεν είναι από αυτά που αναγράφονται στις πληροφοριακές πινακίδες στα καταστήματα πωλήσεων κινητών. Προφανώς οι κατασκευαστές δεν επιθυμούν να προβάλλεται το όλο θέμα.
Συμπέρασμα
Είναι προφανές ότι υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα στο ευρύ κοινό για τις επιπτώσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που εκπέμπεται από πάρα πολλές πηγές γύρω μας.
Τα ασύρματα τηλέφωνα και οι τα ασύρματα δίκτυα WiFi με βάση τα στοιχεία των διεθνών οργανισμών δεν φαίνονται να εγκυμονούν κινδύνους για την υγεία.
Από τα ίδια στοιχεία προκύπτει ότι το θέμα της ασφάλειας των κινητών δεν έχει ακόμα λυθεί. Υπάρχουν ορισμένες επιδημιολογικές μελέτες με στοιχεία επιβαρυντικά, αλλά θα πρέπει να περιμένουμε και άλλες μελέτες για να βγουν τα οριστικά συμπεράσματα.